zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Giáo án điện tử

Giáo án ngữ văn lớp 10: Truyện Kiều - Nguyễn Du

Chia sẻ: Ho Thi | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:13

Báo xấu

1.325
lượt xem 85
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nắm rõ một số nét chính về hoàn cảnh xã hội và tiểu sử Nguyễn Du có ảnh hưởng đến các sáng tác của ông. - Nắm được một số đặc điểm chính trong sự nghiệp sáng tác và những đặc trưng cơ bản về nội dung và nghệ thuật trong các tác phẩm của Nguyễn Du. -

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án ngữ văn lớp 10: Truyện Kiều - Nguyễn Du

Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10 Truyện Kiều Nguyễn Du Phần 1: Tác giả. A. Mục tiêu bài học. Giúp HS: 1. Về kiến thức: - Nắm rõ một số nét chính về hoàn cảnh xã hội và tiểu sử Nguyễn Du có ảnh hưởng đến các sáng tác của ông. - Nắm được một số đặc điểm chính trong sự nghiệp sáng tác và những đặc trưng cơ bản về nội dung và nghệ thuật trong các tác phẩm của Nguyễn Du. - Nắm được một số đặc điểm cơ bản về nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều qua các đoạn trích. 2. Về kĩ năng: - Nhận diện được một tác gia văn học lớn. 3. Về thái độ, tình cảm: - Biết trân trọng và tự hào về một Danh nhân văn hóa và một di sản văn học vô giá của dân tộc. B. Chuẩn bị của GV và HS. 1. GV: - SGK, SGV, HDTH chuẩn kiến thức kĩ năng, tài liệu tham khảo. 1
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn - Giáo án cá nhân lên lớp. - Phương pháp: đọc sáng tạo, gợi tìm, nêu vấn đề,trao đổi thảo luận. 2. HS: - SGK, vở ghi, vở soạn. C. Tiến trình dạy học. 1. Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số. 2. Bài mới:  Giới thiệu bài: Truyện Kiều là một niềm say mê lớn trong hàng trăm năm đối với hàng triệu người. Nhắc đến Truyện Kiều không ai là không biết đến tên tuổi của đại thi hào Nguyễn Du- người đã có những đóng góp to lớn cho nền văn học dân tộc trên nhiều phương diện cả nội dung và nghệ thuật. Nhân dịp kỉ niệm 200 năm ngày sinh của ông, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ: “Kính gửi cụ Nguyễn Du”, như một nén tâm hương, một lời tri âm sâu sắc của hậu thế dành cho Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều: “ Tiếng thơ ai động đất trời Nghe như non nước vọng lời ngàn thu Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày”. Để hiểu rõ hơn về con người, cuộc đời cũng như sự nghiệp sáng tác của vị danh nhân này, hôm nay cô và các em sẽ cùng nhau tìm hiểu về tác gia văn học Nguyễn Du. 2
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn  Nội dung bài mới: Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt GV: gọi HS đọc phần I, SGK/92, I. Cuộc đời. 93. - Nguyễn Du (1765- 1820), tên chữ là GV: nhắc lại đôi nét về tiểu sử Tố Như, hiệu là Thanh Hiên. Nguyễn Du. 1. Quê hương, gia đình. - Những yếu tố nào có ảnh hưởng - Quê cha: Tiên Điền- Nghi Xuân- Hà đến sự nghiệp sáng tác của Tĩnh => tuy nghèo nhưng là mảnh đất Nguyễn Du? địa linh nhân kiệt. - Quê hương, gia đình có điểm gì - Quê mẹ: Vùng Kinh Bắc hào hoa, cái đặc biệt? Yếu tố này có ảnh nôi của dân ca Quan Họ. hưởng như thế nào đến sáng tác - Quê vợ: Đồng lúa Thái Bình, giàu của Nguyễn Du? truyền thống văn hóa. - Sinh ra và lớn lên ở kinh thành Thăng Long – Hà Nội, ngàn năm văn hiến. - Dòng họ Tiên Điền: Có 2 truyền thống là khoa bảng và văn hóa, văn học. - Gia đình: Quan lại (Cha là Nguyễn Nghiễm, từng làm Tể Tướng trong triều đình Lê – Trịnh; Anh là Nguyễn Khản, Mở rộng: Trong dân gian con lưu từng làm quan tới chức Tham Tụng.) truyền câu ca về dòng họ Tiên => Nguyễn Du có điều kiện tiếp nhận 3
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn Điền: truyền thống văn hóa quý báu của quê “Bao giờ Ngàn Hống hết cây. hương, gia đình và nhiều vùng văn hóa khác nhau thuận lợi cho sự tổng hợp Sông Rum hết nước, họ này hết nghệ thuật. Tất cả góp phần hun đúc nên quan” con người và thiên tài văn học Nguyễn HS làm việc cá nhân, trả lời. Du. GV nhận xét, chốt ý. 2. Thời đại, xã hội - Xã hội phong kiến Việt Nam: khủng - Thời đại, xã hội mà Nguyễn Du hoảng trầm trọng. sống như thế nào? Nó có ảnh + Khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp nơi. hưởng gì đến sự nghiệp sáng tác + Kiêu binh nổi loạn. của ông? + Phong trào Tây Sơn: Trận đại phá quân Thanh vang dội và vận mệnh rạng rỡ ngắn ngủi của triều đại Quang Trung. + Công cuộc Trung hưng của nhà Nguyễn. => Nguyễn Du đã trực tiếp sống, chứng kiến và trải qua một thời kỳ lịch sử đầy biến động của dân tộc. Điều đó đã được ghi lại trong các sáng tác của ông. Mở rộng: 3. Bản thân “ Một phen thay đổi sơn hà a. Thời thơ ấu và niên thiếu. Mảnh thân chiếc lá biết là về đâu” - Sống tại Thăng Long trong một gia đình quý tộc quyền quý. 4
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn - 10 tuổi mồ côi cha, 13 tuổi mồ côi mẹ, - Cuộc đời Nguyễn Du có thể chia sống với anh trai cùng cha khác mẹ là làm mấy giai đoạn chính? Mỗi Nguyễn Khản. giai đoạn có ảnh hưởng như thế - 1783, đỗ Tam Trường. nào tới văn chương? => Cuộc sống sung túc, hào hoa tạo điều Dẫn chứng minh họa? kiện thuận lợi để Nguyễn Du trau dồi học vấn, có dịp hiểu biết về cuộc sống phong lưu, xa hoa của giới quý tộc phong kiến. Đồng cảm, thấu hiểu cho thân phận những người ca nhi, kỹ nữ… b. Trước khi ra làm quan. - 1786, nhà Nguyễn Khản bị kiêu binh nổi loạn phá. HS làm việc cá nhân, trả lời. - 1789, Nguyễn Du về sống ở quê vợ GV nhận xét. Thái Bình. Vợ mất, về quê nội sống trong nghèo túng. => 10 năm gió bụi sống lang thang, lăn lộn ở các vùng quê nghèo khó khác nhau, Nguyễn Du có dịp học hỏi, nắm - Bổ sung dẫn chứng chứng minh vững nghệ thuật dân gian, hình thành sự ảnh hưởng? phong cách ngôn ngữ sáng tác bằng chữ Nôm và hiểu được cuộc sống của người dân lao động. c. Khi ra làm quan cho triều 5
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn Nguyễn - 1802, miễn cưỡng ra làm quan cho nhà Nguyễn. Làm Tri huyện Phù Dung, sau đổi sang Tri phủ Thường Tín. - 1805 – 1809, làm Đông các điện học sĩ. - 1809, làm Cai bạ dinh Quảng Bình. - Bổ sung dẫn chứng chứng minh - 1813, được thăng Cần Chánh điện học sự ảnh hưởng? sĩ và giữ chức Chánh sứ đi Trung Quốc. - 1820, được cử đi sứ Trung Quốc lần 2, chưa đi thì mất 18/9/1820. => Con đường quan lộ khá thuận lợi, ông có điều kiện tiếp xúc với nền văn hóa lớn Trung Quốc đã quen thuộc qua sách vở, góp phần nâng cao tầm khái quát của những tư tưởng về xã hội và Mở rộng: thân phận con người. Nguyễn Du có 3 vợ, sinh được - 1965, được công nhận là Danh nhân 12 con trai, 6 con gái. Tương văn hóa thế giới và kỷ niệm 200 năm truyền trước khi mất, Nguyễn Du năm sinh của ông. yêu cầu người nhà xem chân tay Kết luận: mình đã lạnh cả chưa, khi người nhà trả lời đã lạnh cả rồi, ông chỉ Nguyễn Du đã sống cuộc dời đầy bi nói “được” rồi mất, không trối lại kịch của một người tài hoa bất đắc chí, một điều gì. phải nếm trải bao đắng cay thăng trầm, 6
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn một trái tim nghệ sỹ bẩm sinh và thiên - Khái quát về con người và cuộc tài, …Tất cả đã ảnh hưởng sâu sắc đến đời Nguyễn Du? sự nghiệp văn học của ông, tạo ra những nét riêng độc đáo trong thơ văn Tố Như. GV bình: II. Sự nghiệp văn học. Điều đáng quý ở Nguyễn Du là tấm lòng nhân đạo cao cả trong 1. Các sáng tác chính. mỗi trang sách gửi lại hậu thế. a. Sáng tác bằng chữ Hán. Điều đáng khâm phục ở ông là từ - Sưu tầm được 249 bài. một quý tộc thất thế đã vươn lên - Thanh Hiên thi tập (Tập thơ của Thanh thành một nhà văn thiên tài. Hiên): 78 bài, viết chủ yếu trong những năm tháng ở quê vợ Thái Bình. GV gọi HS đọc phần 1, SGK/94. - Nam trung tạp ngâm ( Những bài thơ - Thành tựu nổi bật về chữ Hán ngâm ở phương Nam): 40 bài, viết lúc của Nguyễn Du? làm quan cho nhà Nguyễn ở Huế, - Nội dung cơ bản của các tập thơ, Quảng Bình. đặc biệt là “ Bắc hành tạp lục”? - Bắc hành tạp lục ( Ghi chép trong - Lấy 1 dẫn chứng minh họa cho chuyến đi sứ): 131 bài, sáng tác trong sáng tác bằng chữ Hán của chuyến đi sứ Trung Quốc. Nguyễn Du? => Thơ chữ Hán của Nguyễn Du thể hiện tư tưởng, tình cảm, nhân cách của nhà thơ. Đặc biệt là trong Bắc hành tạp lục, Nguyễn Du đã: + Ca ngợi, đồng cảm với các nhân cách cao thượng ( Đỗ Phủ, Nhạc Phi) và phê 7
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn phán những nhân vật phản diện ( Phản chiêu hồn). + Phê phán xã hội phong kiến chà đạp quyền sống của con người. + Cảm thông với những thân phận nhỏ bé dưới đáy xã hội, người phụ nữ tài hoa bạc mệnh ( Độc Tiểu Thanh kí). + Nhiều điểm tương đồng với cảm hứng HS làm việc cá nhân, trả lời. sáng tác Truyện Kiều. GV nhận xét, bổ sung. b. Sáng tác bằng chữ Nôm. * Đoạn trường tân thanh ( Truyện Kiều): - 3254 câu lục bát, chia làm 3 phần: Gặp gỡ và đính ước, gia biến và lưu lạc, đoàn tụ. - Nguồn gốc: Từ cốt truyện của tiểu thuyết chương hồi Trung Quốc “ Kim - Nêu thành tựu về chữ Nôm? Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Đặc biệt là Truyện Kiều? Nhân, với tài năng nghệ thuật bậc thầy, nhất là tấm lòng nhân đạo bao la, Nguyễn Du đã sáng tạo ra một kiệt tác tự sự trữ tình độc nhất vô nhị trong văn học trung đại Việt Nam. - Nguồn gốc và sự sáng tạo của - Sáng tạo của Nguyễn Du: 8
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn Nguyễn Du? + Về nội dung: Từ câu chuyện tình của Thanh Tâm Tài Nhân, Nguyễn Du đã Tạo nên một “ Khúc ca mới đứt ruột” (Đoạn trường tân thanh), nhấn vào nỗi đau bạc mệnh và gửi gắm những xúc cảm về nhân sinh của nhà thơ trước “những điều trông thấy”. + Về nghệ thuật: Lược bỏ các tình tiết về mưu mẹo, về báo oán,...( trong tác phẩm của Thanh Tâm Tài Nhân), bằng thể lục bát truyền thống, với một ngôn ngữ trau chuốt tinh vi, chính xác đến trình độ cổ điển, trong một truyện thơ Nôm, Nguyễn Du thể hiện nội tâm nhân vật một cách tài tình. => Truyện Kiều là kiệt tác số một của văn học trung đại Việt Nam, di sản văn học của nhân loại, là một “ tập đại HS thảo luận nhóm, cử đại diện thành” của truyền thống nghệ thuật văn trình bày. hoá Việt Nam, tiêu biểu cho cảm hứng nhân đạo chủ nghĩa, vừa là niềm thương GV nhận xét, chốt ý quan trọng. cảm sâu sắc, là tấm lòng nghĩ tới ngàn đời, vừa là thái độ nâng niu, trân trọng những giá trị nhân bản cao đẹp của con người. Truyện Kiều đánh dấu sự phát triển rực rỡ của văn học trung đại Việt 9
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn Nam. * Văn chiêu hồn ( Văn tế thập loại chúng sinh): - 184 câu, viết bằng thể thơ song thất lục bát, thể hiện tấm lòng nhân đạo cao cả của Tố Như hướng về những linh hồn bơ vơ, không nơi nương tựa: quan lại, thương nhân, ăn mày, ca nhi,... đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. 2. Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Du. a. Đặc điểm nội dung. - Đề cao xúc cảm ( tình). + Thể hiện tình cảm chân thành, cảm GV giải thích: Thể thơ song thất thông sâu sắc của tác giả đối với cuộc lục bát là thể thơ có 2 câu thất, rồi sống và con người, đặc biệt là những đến 1 cặp lục bát. con người bé nhỏ, những số phận bất Ví dụ: hạnh, những người phụ nữ tài hoa bạc “ Thương thay thập loai chúng mệnh ( Thuý Kiều, Đạm Tiên...). sinh + Triết lí về thân phận bất hạnh của phụ Hồn đơn phách chiếc linh đinh nữ trong xã hội cũ, đề cập đến vấn đề quê người” thân phận người phụ nữ tài hoa bạc GV gọi HS đọc phần 2, SGK/95, mệnh. 96. “ Đau đớn thay phận đàn bà 10
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn - Nội dung cơ bản trong sáng tác Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung”. của Nguyễn Du là gì? Lấy dẫn + Khái quát bản chất tàn bạo của chế độ chứng chứng minh nội dung ấy? phong kiến chà đạp quyền sống của con người. + Đề cao quyền sống của con người, đồng cảm và ca ngợi tình yêu tự do, khát vọng hạnh phúc ( mối tình Kim- Kiều, nhân vật Từ Hải). => Chứng minh: Truyện Kiều. + Bài ca tình yêu tự do và ước mơ công lí. HS làm việc cá nhân, trả lời. + Tiếng khóc cho số phận con người: GV nhận xét, bổ sung. khóc cho tình yêu trong trắng, chân thành bị tan vỡ; khoc cho tình cốt nhục bị lìa tan; khóc cho nhân phẩm bị chà đạp; khóc cho thân xác con người bị đày đoạ. + Bản cáo trạng đanh thép: tố cáo thế lực đen tối trong xã hội phong kiến, phanh phui sức mạnh làm tha hoá con người của đồng tiền. b. Đặc điểm nghệ thuật. - Thành công trong nhiều thể loại: ngũ ngôn cổ thi, ngũ ngôn luật, thất ngôn 11
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn luật và ca, hành. - Thơ lục bát, song thất lục bát đạt đến đỉnh cao. - Vận dụng thành công các điển cố, điển tích trong văn học Trung Hoa, Việt hoá nhiều ngôn ngữ Hán. => Chứng minh: Truyện Kiều + Nghệ thuật xây dựng nhân vật sống động. + Nghệ thuật kể chuyện có sự đan cài tự sự và trữ tình. + Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ: trong - Nêu những nét đặc sắc về nghệ sáng, trau chuốt, giàu giá trị biểu đạt, thuật? Lấy dẫn chứng minh họa. biểu cảm. =>Nguyễn Du đã góp phần trau dồi ngôn ngữ văn học dân gian, làm giàu cho tiếng Việt. Kết Luận: Nguyễn Du là một tập đại thành của nền văn học dân tộc với những đóng góp to HS trả lời. lớn cả về nội dung và nghệ thuật. Tinh GV nhận xét, chốt ý. hoa ngôn ngữ bác học và bình dân kết tụ nơi thiên tài Nguyễn Du đã khiến ông trở thành nhà phân tích tâm lí bậc thầy, 12
Nguyễn Thị Ngà Ngữ Văn xứng đáng với danh hiệu Đại thi hào - Khái quát sự nghiệp văn học của dân tộc và Danh nhân văn hóa thế giới. Nguyễn Du? III. Tổng kết. GV gọi HS đọc ghi nhớ, SGK/96. Ghi nhớ, SGK/96. D. Củng cố và dặn dò.  Củng cố: - Nắm được những yếu tố ảnh hưởng đến sự nghiệp văn học của Nguyễn Du. - Sự nghiệp văn học của Nguyễn Du đã mang lại cho ông vị trí xứng đáng trong nền văn học dân tộc, trở thành Danh nhân văn hoá thế giới.  Dặn dò: HS ôn bài và soạn bài: Trao duyên ( trích: Truyện Kiều)- Nguyễn Du. E. Rút kinh nghiệm: Thanh Hà, ngày… tháng….năm… Phê duyệt của giáo viên hướng dẫn 13

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.