CỤC HÀNG HẢI VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG HÀNG HẢI II
GIÁO TRÌNH
BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA HỆ THỐNG
NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ DIESEL
NGHỀ CÔNG NGHỆ ÔTÔ
(Ban hành theo quyết định số 820/QĐ-CĐHHII, ngày 22 tháng 12 năm 2020 của Hiệu
trưởng Trường Cao Đẳng Hàng Hải II)
( Lưu hành nội bộ)
TP.HCM, năm 2020
LỜI GIỚI THIỆU
Trong suốt quãng thời gian thăng trầm, công nghệ động cơ Diesel liên tục có những
bước cải tiến lớn. Đến nay, tiếng ồn của động cơ đã giảm, nhờ hệ thống cách âm và kiểm
soát quá trình đốt nhiên liệu tốt hơn, khói thải giảm xuống và thời gian khởi động nhanh gần
bằng động cơ xăng.
Trong thời gian đầu, các hãng chủ yếu sử dụng hệ thống điều khiển bơm cao áp bằng
cơ khí, điện trong các hệ thống EDC (Electronic Diesel Control). Hệ thống EDC vẫn sử dụng
bơm cao áp kiểu cũ nhưng có thêm một số cảm biến và cơ cấu chấp hành, chủ yếu để chống
ô nhiễm và điều tốc bằng điện tử.
Trong những năm gần đây, hệ thống điều khiển mới – hệ thống Common rail với việc
điều khiển kim phun bằng điện đã được phát triển và ứng dụng rộng rãi.
Với mong muốn đó giáo trình được biên soạn, nội dung giáo trình bao gồm các bài:
Bài 1:Tổng quan và nhận biết các bộ phận của hệ thống cung cấp nhiên liệu diesel
Bài 2: Bảo dưỡng và sửa chữa thùng nhiên liệu và các đường ống và bầu lọc
Bài 3:Bảo dưỡng và sửa chữa bơm thấp áp (bơm chuyển nhiên liệu)
Bài 4: Bảo dưỡng và sửa chữa bơm cao áp
Bài 5: Bảo dưỡng và sửa chữa vòi phun cao áp
Bài 6: Bảo dưỡng và sửa chữa bộ điều khiển điện tử hệ thống nhiên liệu diesel
Kiến thức trong giáo trình được biên soạn theo chương trình nhà trường, sắp xếp logic
từ nhiệm vụ, cấu tạo, nguyên lý hoạt động của hệ thống phun nhiên liệu điều khiển điện tử
đến cách phân tích các hư hỏng, phương pháp kiểm tra và quy trình thực hành sửa chữa. Do
đó người đọc có thể hiểu một cách dễ dàng.
Mặc dù đã rất cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi sai sót, tác giả rất mong nhận
được ý kiến đóng góp của người đọc để lần xuất bản sau giáo trình được hoàn thiện hơn.
......, ngày…..tháng…. năm 202..
2
MỤC LỤC
TT
TÊN ĐỀ MỤC
TRANG
1
Lời giới thiệu.
1
2
Mục lục.
2
3
Bài 1: Tổng quan và nhận biết các bộ phận của hệ thống cung cấp
3
nhiên liệu diesel
4
Bài 2: Bảo dưỡng và sửa chữa thùng nhiên liệu và các đường ống và
13
bầu lọc
5
Bài 3: Bảo dưỡng và sửa chữa bơm thấp áp (bơm chuyển nhiên liệu)
23
6
Bài 4: Bảo dưỡng và sửa chữa bơm cao áp
32
7
Bài 5: Bảo dưỡng và sửa chữa vòi phun cao áp
119
Bài 6: Bảo dưỡng và sửa chữa bộ điều khiển điện tử hệ thống nhiên
8
liệu diesel
139
3
Bài 1: TỔNG QUAN VÀ NHẬN BIẾT CÁC BỘ PHẬN CỦA HỆ THỐNG
CUNG CẤP NHIÊN LIỆU DIESEL
1. Nhiệm v, yêu cu và phân loại của hệ thống nhiên liệu diesel động cơ ô tô
* Mục tiêu:
- Trình bày được nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại, cấu tạo, nguyên lý làm việc của hệ thống
nhiên liệu diesel
- Quan sát, nhận dạng các bộ phân của hệ thống cung cấp nhiên liệu động cơ diesel
- Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô
- Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ của học viên.
* Ni dung:
1.1 Nhim v.
Quá trình làm việc của động cơ diesel là nhiên liệu và không khí được hòa trộn với
nhau trong buồng cháy động cơ ở cuối kỳ nén. Tại buồng cháy hỗn hợp nhiên liệu tự bốc
cháy nhờ nhiệt độ và áp xuất cao. Nhiệm vụ của hệ thống nhiên liệu Diesel là:
- Dự trữ nhiên liệu : đảm bảo cho động cơ có thể làm việc liên tục trong một thời gian
nhất định, không cần cấp thêm nhiên liệu, lọc sạch nước và tạp chất cơ học lẫn trong nhiên
liệu, giúp nhiên liệu chuyển động thông thoáng trong hệ thống.
- Cung cấp nhiên liệu có áp xuất cao dưới dạng sương mù vào buồng cháy của động
cơ đúng thời điểm và đảm bảo.
+ Lượng nhiên liệu cấp cho mỗi chu trình phù hợp với chế độ làm việc của động cơ.
+ Phun nhiên liệu vào đúng thời điểm và đúng quy luật mong muốn. Lượng nhiên liệu
vào các xilanh phải đồng đều
- Các tia nhiên liệu vào xilanh động cơ phải đảm bảo kết hợp tốt giữa số lượng,
phương hướng , hình dạng kích thước của tia phun với kích thước và hình dạng của buồng
cháy.
1.2 Yêu cu.
- Nhiên liệu cung cấp vào buồng đốt động cơ phải sạch
- Phải tạo ra nhiên liệu có áp xuất cao để nhiên liệu phun vào trong buồng cháy dưới
dạng sương mù, phân tán đều để hòa trộn với không khí được tốt.
- Cung cấp nhiên liệu vào buồng đốt động cơ phải đúng thời điểm và đúng qui luật
thiết kế. Thời điểm kết thúc cung cấp nhiên liệu phải dứt khoát không bị nhỏ giọt.
- Cung cấp nhiên liệu đồng đều tới các xi lanh của động cơ.
- Điều chỉnh thay đổi lượng nhiên liệu cấp cho chu trình một cách dễ d
àng và nhanh chóng phù hợp với từng chế độ làm việc của động cơ.
- Đơn giản trong quá trình vận hành và sửa chữa bảo dưỡng
1.3. Phân loi.
4
Dựa theo cấu tạo vòi phun nhiên liệu:
- Hệ thống cung cấp nhiên liệu với loại vòi phun hở loại này hiện nay ít dùng.
- Hệ thống cung cấp nhiên liệu với loại vòi phun kín loại này hiện đang được sử dụng
rộng rãi trên các động cơ Diesel.
Dựa theo cấu tạo của bơm cao áp:
- Loại bơm có một tổ hợp riêng biệt: là loại một cặp xi lanh piston bơm được lắp trên
một vỏ để cung cấp nhiên liệu cho 1 xi lanh động cơ.
- Loại bơm có nhiều tổ hợp riêng biệt: là loại có nhiều cặp xi lanh piston bơm
(4.6.8.12 cặp) được lắp chung trên một vỏ. Số cặp xi lanh piston bơm bằng số xi lanh động
cơ.
Dựa theo đặc điểm của hai chi tiết chính trong hệ thống đó là bơm cao áp và vòi phun
trong hệ thống cung cấp nhiên liệu động cơ điesel:
- Hệ Thống cung cấp nhiên liệu có bơm cao áp và vòi phun là hai chi tiết riêng biệt và
được nối với nhau bằng đường ống dẫn nhiên liệu cao áp
- Hệ thống cung cấp nhiên liệu kiểu bơm phun kết hợp. Ở loại này chức năng của bơm
cao áp và vòi phun được chung trong một thiết bị nên được gọi là bơm phun cao áp
2. Sơ đ và nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu động cơ diesel
2.1. Sơ đ và nguyên lý làm việc của hệ thống cung cấp nhiên liệu diesel điều khiển
bằng cơ khí
2.1.1. Sơ đồ cấu to và hot động của h thống nhiên liu động cơ diesel dùng bơm tập
trung PE.
2.1.1.1. Sơ đồ cấu to.
- Thùng nhiên liệu chứa nhiên liệu
- Bơm thấp áp (bơm chuyển nhiên liệu) được lắp ráp bên hông bơm cao áp, được dẫn
động do trục cam bơm, hút nhiên liệu từ thùng chứa qua bầu lọc thô (lọc sơ cấp) đưa lên bầu
lọc tinh (lọc thứ cấp) rồi nạp vào khoang bơm cao áp.
- Bầu lọc thô (lọc sơ cấp) gắn trong bơm chuyển nhiên liệu, có công dụng lắng nước
và lọc các cặn lớn.
- Bầu lọc tinh (lọc thứ cấp), lọc sạch các chất cặn bẩn rất bé trước khi nạp nhiên liệu
vào khoang bơm cao áp.
- Nơi rắc co dầu về có bố trí van dầu tràn, công dụng của van này là đảm bảo duy trì
một áp suất cần thiết trong khoang BCA (Khoảng 1-1,5 Kg/cm2) Nếu quá áp xuất này van
mở dầu tràn trở về thùng chứa. Nếu lò xo van này yếu hay gãy, bơm sẽ thiếu nhiên liệu, động
cơ không hoạt động được ở tốc độ cao.
- Bơm cao áp tạo ra nhiên liệu có áp xuất cao
- Vòi phun nhiên liệu để phun nhiên liệu vào buồng đốt động cơ .
5