Hóa ch
Các hoá ch HCBVTV) có vai trò quan tr ày r ã dùng 3,1 tri V v à
nghi ho thuôc tr th ì mùa màng s
Chính vì lý do trên nên vi s ên th ày àng thu
nh à súc v
à: clo h
phosphor h Ph
ày càng nhi Hi m
- Các lo - Các ch (phytohormon): ví d cytokinin, gibberelin. Các à, chín c ch ình v
òng tr ày có vai trò quan tr - Các hóa ch (pesticides): s lo
M ù các nhà khoa h ã có nhi ên c ày v ch Th ví d ). T y thi à s êu trên, nh ên 5 dioxin khi s à 2, 4, 5 T. Gây ng ài Gây ng vì chúng tích lu ình h ình s ã l c tiêu c
1.1. Phân lo
ên ho
Có nhi - Phân lo - Phân lo
ch s di
di
êu hóa. - Phân lo - Phân lo - N à c àm 3 lo Thu (do n thu c
ùng ph êu ã TCVN). s chu
B b ùng
Tên ch
Công d
Di
ên cây tr
ùng
)
à gia súc, LD50=10 -50 mg/kg
1. Nhóm phospho h Methylparathion (H Diazinon (Basudin)
ùng, tr
à tuy
ùng h
Sumithion (Fenitrothion)
Kitazin (Iprobenphos)
).
Hinosan (Edifenphos)
Di hoa màu. LD50 = 300 - 400 mg/l Tr qu LD50 = 800 mg/kg Tr d LD50 = 490 mg/kg Tr LD50 = 100 - 260 mg/kg Di
dùng
).
)
50 = 8 - 23 mg/kg à 60%).
Tr
sâu, tr
)
dung d 50 = 30 mg/kg
Monocro - tophos (H ùng Monitor (Methanidophos) (H ùng Acephate
).
òa n
àu, cây c
Dipterex (clorofos)
Malathion (Carbofos)
).
Dimethoat (Bi - 58)
ùng.
dùng sau n
). Di
Glyphosate
à (
ùng 2 - 5
ùng
2. Nhóm clo h Dalapon
Anvil (Hexaconazol)
Fenclorim
5000 mg/kg
Methoxyclor
Tr d LD50 = 940 mg/kg Tr trùng. LD50 = 150 - 400 mg/kg Tr d LD50 = 2800 mg/kg Di LD50 = 235 mg/kg Di khó tr LD50 = 1300 mg/kg Di kg/ha). H LD50 = 9330 mg/kg Di dây leo, qu LD50 = 2190 mg/kg Tr c Herbicode safener). Dùng ph lo LD50 Tr LD50 = 6000 mg/kg Tr
nh
3. Nhóm Carbamat
). LD50 =
Fenobncarb (Bassa) Cartap (Padan, Patap)
)
Thiobencarb (Saturn)
ên n
50 =
Carbaryl (Sevin)
ên nhi
ùng tr
nh
).
4. Nhóm Pyrethroid Cypermethrin (Sherpa) Fenvalerate
410 mg/kg Tr òa n b LD50 = 345 mg/kg Di 1300 mg/kg Di ngô, rau, cà chua. LD50 = 560 mg/kg Di LD50 = 251 mg/kg Tr LD50 = 451 mg/kg
- 1
ùng d 0,25 - 0,5 kg/ha) c
D Fusilade (Fluazofopbutyl) MCPA (2 metyl 4 cloro phenoxy acetic acid) MCPB
ùng ph
d
à chua, khoai tây, b ).
6. H Maneb
Zineb
d
Ziram
g lá, th
d
).
àng niên, c
7. Nhóm Acetamid Diphenamid
Pretilaclor (Sofit, Rifit)
i c
0,3 - 0,5 kg/ha). LD50 =
Metolaclor
ùng
bông, l Di kg/ha). LD50 = 700 mg/kg Di LD50 = 4700 mg/kg Tr b LD50 = 7900 mg/kg Di th ). LD50 = 5200 mg/kg Tr th LD50 = 1400 mg/kg Tr cafê, khoai tây. LD50 = 1050 mg/kg Tr cho lúc c 6100 mg/kg Tr cho ru LD50 = 2780 mg/kg Di
òa
c
di
òa th
).
8. D Simazin
Altrazin
9. D Fufi - one
Fenoaprop - Ethyl
LD50 > 5000 mg/kg Tr LD50 = 1870 - 3080 mg/kg Tr D LD50 = 1190 mg/kg Di LD50 = 2350 mg/kg
Ghi chú: - Me: g - CH3; - Et: g - C2H5; - Ph: g - C6H5
LD: n ì chu
1.2. S
ù hay b òn ng
òa tan trong n à trong dung môi; M b à do v gia vào các ph thu ào: Kh (hoá h
Sau khi tham gia các ph ành các h an c S D ào th àm 3 95% thu lo
ình: th
- 2 tu - 18 tháng. m tr ên.
à phong phú tu - Lo - Lo - Lo S vào tính ch ên ngoài.
ình luân chuy à c ào nhi có th
- Ph các h
- Ph kh kh - NO2 thành - NH2 nh parathion.
thu enzym: ví d ên k ày ch ùng. Vì v n là thu - Ph carboxyesterase d vú, không có v
H3CO S CH2COOC2H5
P + H2O enzym H3CO S CH - CH2COOC2H5
H3CO S CH2COOH
P + 2 C2H5OH H3CO S CH - CH2COOH
Thu à c ên cây tr còn t u l . à à ày làm gi i h Vì v êu chu t
Thu (chu ành 4 nhóm:
50 mg/l -
50 50 = 50 - 200 mg/l
-
- ình : LD50 = 200 - 1000 mg/l
- : LD50 > 1000 mg/l
2. Ng
ã nêu, n à c ành 3 nhóm chính: Thu à thu ày chúng tôi gi s sâu, thu thu
D ào c ành 5 nhóm: Các h ùng, rotenon t àn mát, h à thu
2.1. Ng phospho h
Các h (PPHC) do b ành các h ên h r à không tích l ãi trong nông nghi ùng phá ho b ùng thú y di ãi ì s à gia súc ( ên ng - kho ào vi ).
c có nhi à d xu à:
- D
- D
- D diazimon, cyanophenphos.
- D dithiophosphat: malathion, dimethoat.
- D methamidophos.
a. C à tính ch
Các h PPHC) là các ch à các g trùng là Tetraetyl pyrophosphat (TEPP).
phosphoric. Ch Ngày nay có hàng ngàn h hoá h
R1 R3
O P R2
3 là nh
R1 và R2 là nh nhóm h
8H10O5NPS.
ý hóa tính c - parathion, Wonfatox, Metaphos, Foliol. - dimethyl - O, 4 - nitrophenylphosphorothioat.
* Parathion - methyl: Tên g - Tên hóa h - Công th - Tính ch acid, th à trung tính, tan nhi
50 =14 - 24
mg/kg Thu có tác d Trong Parathion - methyl là lo òn m S ào th paranitrophenol h methyl- parathion ho
O *Clorofoc và Dichlorovos. Dichlorovos: Tên g - Công th H3C
P H3CO OCH = CCL2
O, O - dimethyl - O (2, 2 - diclovinyl) phosphat
Dichlorovos là ch l àu, ít tan trong và tan nhi u
, b v
Chlorofoc: H3CO O P
H3CO CH = CCL2
OH
O, O - dimethyl (1 - oxy, 2, 2, 2 tricloetyl) phosphat
Chlorofoc là ch
g màu, d LD50 = 56 - 108 mg/kg.
à lo nhanh và tr m àm ch àng hóa, s àng, tr à gián.
ùng d ên có th S ào th à
- Dimethylphosphoamidothioat.
2H8NO2PS. ên ch
*Methamidophos: Tên g - Tên hóa h - Công th - Tính ch - 75% 200g/100 ml 140g/100 ml) tan ít trong xylen và benzen. à nhi B (400C). LD50 = 30 mg/kg.
à chua, rau qu à lo trùng có tác d à n
din.
12H21N2O3PS.
- Diethyl - O,2 - isopropyl - 6 - methyl - pyrimidin - 4 - ylphosphorothioat.
*Diazinon. Tên g - Tên hóa h - Công th - Tính ch LD50 = 300 - 400 mg/kg.
- Diazinon có tác d c
5H12NO3PS2. th
- Diethyl - S - methyl - carbomoylphosphorothioat.
50 = 250 - 680 mg/kg.
àu tr * Dimethoa: Tên g - Tên hóa h - Công th - Tính ch à các dung môi h à trung tính, th
Là lo ùng cho các lo à chua, tr ùng và tr c
- Diethyl - 0,4 - nitrophenyl - thiophosphat.
0C, ít tan trong dung môi
50 = 250 - 680 mg/kg.
* Parathion: Tên g - Tên hóa h - Tính ch àu, sôi h ài ánh sáng.
0C. Tan t
-Dimethyl - oxy 2, 2, 2 - tricloetyl phosphonat. V * Triclophot: Tên g - Tên hóa h - Tính ch t: Ch ùi, nhi - 830
- Dimethyl - 1, 2 - dicarbetocidi - thiophosphat. - LD50 = 400 - 850 mg/kg. * Malation: Tên g - Tên hóa h - Tính ch àu vàng, mùi khó ch - 1570C. Không tan à axit nh phá hu
- LD50 = 620 - 1600 mg/kg.
Các h à niêm m Nguyên nhân d à s tai n t à b à gia àng lo do th . Các d à tri tu à m Kho ch Nhi òng vài giây. Tuy nhiên, m sau vài ngày và vài tu súc còn b ch gian t tri fenthion hoà tan trong m tri các mô m àng tháng do thu ào máu. (toxicokinetic)
- S Các h tiêu hóa, da, và m th
Nh (MFO) tính c do bi ành àm gi - S trong các mô m - S men oxy hóa có ch các ch k
ình thành nên diclordimetyl vinylphosphat (DDVP) r DDVP l zym, ti ành O, O - dimetylphosphat và ày gây nên tác d gi - t hóa . h à ch H à carbamat th à hoàn toàn. Các PPHC ch - S tan nhi êu hóa, ch i tr òn ph ài. Nhóm parathion th s . Bò s thì h ti 28 ngày trong s òn thu òn v ò.
d. gia súc, gia c
Các h ên quá trình d à s kinh. C s à truy bi àng t à àng. -) c ào th à sinh àng t ì l
(giao c à phó giao c , t ùng c ào th ão. Có hai lo à th à th Ph th ra m - 2 mg. Acetylcholin là ch kinh th và dây th v ch t (ti và cholin t ào. àng t ào h ylcholin s (AChE). N phân b Acetylcholin d à phá hu êm tr
S Acetylcholinesterase. Trên m -) có tác d
Acetylcholin thành Acid Acetic và cholin.
AChE thành ph Phospho h à làm m ChE, làm gi ình tr à d à ày gây ra s các xinap th . S ên t v v Acetylcholin tích t m ên. S à s à chuy ài thành các
à - các ì v àng r synapes d tri giao c b và t ) và nicotinic ( ) ch ành các h
Enzym acetylcholinesterase (AChE) b Acetylcholine (ACh) tích t l
ào bài ti -
- -
- ão, ACh làm t à hành vi, suy gi
2 lo
à enzym Cholinesterase th t - Enzym acetylcholinesterase (AChE) còn à enzym ChE h òn g vì v t ), trong h à th ành cholin và acid acetic.
1 và R2 (ph
3 càng m
alkylamin àng cao. G acid thì càng àng cao (khi ). Thay nguyên t ng Se2+ ào R3 s ày l chúng và loài gia súc, gia c dài thì HCN g n phosphat.
* Li à li t s
p.o. ê là 5 - 10 mg/kg, bò 75 - 100 mg/kg, dê - Dipterex (triclorfon): Li - 200 mg/kg, ng c
àng lo LD50 mg/kg th à mái là 80 mg/kg, li per.ose. liên t 120 mg/kg th ch ày có th .
à 25 mg/kg; c ê và bò - Parathion: Li à 5 mg/kg, gà giò 3,13 mg/kg th 25 - 50 mg/kg th
50 = 200 - 400 mg/kg th ch ).
- Malation: ã gây bi ò là 100 mg/kg th à giò 3 tu 3500 mg/kg th mg/kg th tu tr
- Diazinon: Li mg/kg th ê 300 mg/kg; ng
Li à 14 mg/kg th
Theo Gary D. Osweiler, m fos, à trong kho - 20 mg/kg. N c à 5% - 50%.
50. Dùng ph
C à n ùng ph ùng m , chúng có th . Ví d ùng ph -etyl - etyl v tác d làm gi kháng và LD50
Nhi ùng ph
- Thu à
- Haloxon, 1 lo có tác d
- Levamisol là thu c ùng thông qua phong t à curare c
s
- Thu ch ình oxy hóa phosphoryl hóa PPHC.
- dài và duy trì tác d
Nhi ùng trong chi à: Tabun có LD50 là
0,35 - 0,40 mg/kg; Soman LD50 = 0,1 mg/kg; Sarin LD50 = 0,04 - 0,1 mg/kg th Tamerin - este có LD50= 0,01 - 0,1 mg/kg th
ùng PPHC là 1 - 56 Th à 0,1 - 2 ppm. ngày, tùy lo
c gia c
Gia c
f. Ch
Khi súc v ng , có th ên các tri àng và các k xét nghi òng thí nghi
* Các tri àng
Khi súc v à các receptor
t tri àng c ng
- Các tri kích thích h giao c à gi sáng, kích thích các tuy ... B b không t
- Các tri nicotin: Do s olin lo
- Các tri Trung tâm hô h à tu àn b suy hô h ê sâu.
- Các tri : X - 14 ngày hay mu ngo y ti à t . B ái tri à do ch
Trong ng , tri à luôn luôn ài giây sau nhi ô h ài gi à tri ình ho x tiêu hoá; nhi ch trong nh ày sau, nguyên nhân tr à suy hô h Suy hô h à co th ph
Tri mi - 30 phút, qua da 4 - 6 gi ài súc v Sau khi b (trâu, bò, ng b
ãi, nhu c ên, , ch huy ( có th ) ti à y Th , toàn thân r th ê. Con v à y nghe, nhìn và xúc giác t tri nh
0C), m
ãi, thè l ài, b ch - Trâu, bò: Ch ìn s ãi, k ình th ch ình th
- Ng B ch à khó, co à y ãi, 39,50 gi nhanh thì thân nhi
- C Ch ãi, 410C), m th gi
- L y
- Chó: Ch ãi, à khó, co gi
- Gia c Ch ãi, xã cánh, và khó. Sau khi xu ên 15- 20 phút thì con v
Ng ình là các bi
, có nh r Ho à các ch lipid huy (hyperlipemia) do m lipolisis). H ên k ùng, truy àng ão r lo ên th . Tr d phát các b s m ài nhi
N àn toàn h ên quan t thoái hóa c ào th . Do ), gia c vú, các chi sau c ph (atropin không có tác d kinh quá trình myelin hóa c li tr h ày).
* Ch
- Xét nghi cholinesteraza (ChE): có hai lo (còn g à enzym th ì liên quan tr t ch à trong h c do gan s (còn g à enzyme gi ù h butyro cholinesterase có trong huy Tuy nhiên, vì àng c d à theo dõi ti l Hàm ùng ão giúp ch
- PPHC và s : T à cho k ìm ch ày, d à s trong máu b s
- Các t à ít có giá tr th êu hóa giãn r à ch
Ngoài các tri êu trên, m ài li
- Các h òn cytocromoxydase, carboalhydrase, carbooxydase, aminase, dehydrogenase.
- Các h catecolamin và s õ r ày còn th steroid c ng th hypothalamus - ên. huy
(myopathia) c - Khi ng xu à ho có th
có tác d . Ví d - Ph quái thai à. methyl và ethyl-paration gây quái thai c à gô và chim cút.
n ì thai có th - Gia súc có ch , thai ch ng
ên t ài 3 tháng s hi ”. S - N õ. ày giúp gi ùng, ký sinh trùng. h kháng thu
* T
Các gia súc ch ì ng ng ãn to, d ày và ru , các m ch máu n , ò có thoái hóa không bào ình, êm, ph ì ti Mao m ào b àu ki ão và ài th Có d th Có th niêm m
* Ch
ích thích th - V i không dùng APM. Phân bi ìm ch nghi
- lo - V tri . Xét nghi ìm clo h . co c th
g
ên t th òng k vào máu; Dùng các ch các b
* Các bi
-
Súc v à phòng ho ùng natri ý tránh b
-
- êu hóa
êu hóa. gây nôn Cho u ày n r ày. Có th à sau khi gây nôn, r ùng các lo ã h à chó. à bò (Paraffinum ì không ài. N ì ph R (n liquidum) dùng d gi Ch ào m
Atropin là thu àm gi ình tr àm m à làm giãn ùng t qu 0,5 - 1 mg/kg, tiêm nh Khi tiêm nh ên êm b không dùng quá li à tiêm t àn nh ch òn l êm b õi ã giãn tr ình th ì ng d l b êm atropin. Atropin không có tác d g trên li ý là m à tri ãn
Khi gia súc b àng lo êm b 2- 3 v àm atropin có th ùng ph tâng t v papaverin hydroclorid: 0,3 mg atropin sulfat + 4 mg papaverin hydroclorid cho 1 kg th
Diphenhydramin dùng cho u ày ch dùng ph
opin. Pralidoxime là thu à ch
à d ã - PAM (2 - có tác d t pyridine aldoxime methyl iodua ho PAM s ành ph - oxime s ã kh òn à tái ho có tác d òng kh òn l
ùng trong 24 - - 6 ngày sau nhi à ão hoá (slow aging) . Li - PAM - clorid dùng à 20 mg/kg th ài li ùng 25- 50 mg/kg th à 100 mg/kg th à truy - 50 mg/kg th êm b 5 - 6 phút). Li ành dung d à 95 mg/kg th êm à 190 mg/kg LD50 c qu sâu (parathion) làm men ChE ch cho ti pha thành dung d tr ch th ùng quá li
- PAM - clorid Tri Obidoximclorid (toxogonin) có tác d - PAM - clorid. Li - ành dung d êm t 8 mg/kg th m à 20 mg/kg th ì sau 2 gi êm nh à tri - PAM - à oxim s
- B à ch à m (do , c
ch polyvitamin. - Ch êm b ùng k cortizon ph h
àn, hô h
- - Trong y t à th tr . Li ital natri 5 - 30 mg/kg th cho u ên t ày.
2.2. Ng carbamat
a. C à tính ch
Các h à d thiocarbamic, và dithiocarbamic.
HO C NH2 HO C NH2 HS C NH2
O S S Acid carbamic Acid thiocarbamic Acid dithiocarbamic
ùng
12H11O2N.
Sevin. - Naphtylmethylcarbamat.
* Carbaryl: Tên g - Tên hóa h - Công th - Tính ch à m ùi. Nhi
à oxy c 1420 v -
- Sevin c các d ng tác d ch ày có th . Li à 560 mg/kg
2 0,5% trong H2SO4 loãng: n
- - naphtol ho - naphtylglucoronic, s
3 1% cho màu h
ành da cam khi thêm dung d ch y th d naphtol v Ph màu vàng, chuy dung d
11H15NO2.
- Cumenylmethylcarbamat.
* Isoprocard: Tên g - Tên hóa h - Công th - Tính ch dung môi h b
LD50 = 485 mg/kg. Thu Isoprocard tác d ùng tr màu và cây công nghi
: Bassa, BPMC, Fenobcarb, Baycarb, Osbac.
12H17NO2.
- sec - Buthylphenylmethylcarbamat.
* Fenobucarb: Tên g - Tên hóa h - Công th - Tính ch - 98% à h ình à v
Fenobucarb tác d à v ùng tr
- (methylthio) butanone - O - methylcarbamoyloxime.
7H17N2O2S.
* Butocarboxim: Tên g - Tên hóa h - Công th
85%) ch E) và(Z), tan ít trong -
òn kim lo
Thu thu
à Cartaphydroclorua.
7H16N3O2S2. 97%) d
- 2 - Dimetylaminotrimetylenbis (thiocarbamt) hydroclorua.
20%), c * Cartap: Tên g - Tên hóa h - Công th - à à òn kim lo metylic; b ki
Cartaphydroclorua tác d à th àu, và cây công nghi
(toxicokinetic)
à các s Các h
esterase; (2) Do các enzym c b quá trình phân h (1) Do tác d ình thành, trong 1 - naftol. V
Carbamat cholinesterase là do acetylcholin tích l à muscarin. Vì v ên lâm sàng có th kinh tru ch ng
Tuy nhiên có s ày:
* Ester carbamat N- metyl s àm tích l ình carbamyl hóa này có th ên nhân là do carbamat ch ào b óa h Còn tác d phospho .Th l h
M ên c ã xác , mà ch ày gan và h ì à b acetylcholinesterase trong huy v chóng tách ra kh ên chu êm 10 mg/kg th à k ày sau cho thu à ru ão và các tuy ày c qu nhi súc non bú s
450
ên ng Carbamat Tuy v microsom enzym ên thì các enzym - cytocromC reductase; aldolase, phosphofructokinase, glucozo - 6 - phosphatase…
50 c
à li Kho phor h à 500 - 800 mg/kg th h ên t ày, không th ò cho sàng th à dimetyl - carbamat, n ê - à sau 20 phút có th ã ng à 942 mg/kg th bofuran ê 0,25 mg/kg th ài nhai l ùng, cá và LD50 c là: c
e. Ch
* Các tri àng
ãi , ch m N à phù ph h Ng
s . Có th u thai, trong thai, trong s Các thu carbamat có m carbamat còn kích thích niêm m
òn có tác d Gây t - Nhi n
* T
Các t t niêm m ày, ru ình. Có th ãn to. Có các bi Ng ho (có th là do ATPase và succinyldehydrogenase b ).
Th nhi
r à phòng. Ch ào m hì r
êu hoá: - ày. ch
- Cho than ho à dùng thu (tr v ùng thu
i à atropin sulfat. C các thu toxogonin, TMB-4, PAM… vì nh - khôi ph d
- i
2.3. Ng
Clo h à 60 nhi hình là DDT. à th gi Clo h ngu ài). Vì v ã b
clo h
- H DDT, methoxyclor, Perthane, difocol.
- Nhóm aryl hydrocarbon: lindan (tictak), mirex, kepone, paradichlorobenzen.
- Nhóm cyclodiene: Aldrin, Endrin, Dieldrin c lordan, Heptaclor, toxaphene.
Dichlorodiphenyl trichloroethane (DDT) là m - trong nh ti ùng èo.
T và các clo h ùng nông nghi ù... Clo h . Ng ãn th ch à x ãn tính nh ch
ã b Hi Aldrin, Diedrin, Endoufungal, Kepone,.. Các clo h òn ên quan v ng d
Trong nhóm này có các ch DDT, hexaclorbenzol, dieldrin và ình, - HCN và aldrin là nh metoxiclor thì ít tích l
rãi các thu Do s trong cây tr à lâu. t à gia súc.
DDT cao nh ão.
ùng DDT làm ã ch
ày, th à m Trong m - 11 ppm DDT. M nhi ày c ên.
à c Theo k ên c -6-phosphat-dehydrogenase (G6PD à à õ r ho m
ì th ã c T t (Hungari c DDT b nhi dùng còn vì tính quen thu ày.
. v à tích l y nhi
ã có v trong b ì tính ch
a. C à tính ch
Sau dây là lý hóa tính c
* DDT: Tên khoa h
Tính ch
ùi, không v - 1090C. DDT là ch
à trong ki - có ch à 24 - H h phân khác. Ch
*Hexaxyclohexan (666 hexancloran) C6H6Cl6
Tính ch
2SO4, HNO3,
Hexaxyclohexan s à h òa à nh òa tan t
phân c tan trong dung môi h benzen, toluen, metanol, etanol, ete… Chúng b HCl và các ch
à lindan có giá Trong s c tr ùng ch
à 112,80 k *Lindan là ch trong các dung môi h
* Thiodan: Tên g
- Tên hóa h - hexaclo1, 5, 5a, 6, 9, 9a - hexahydro - 6, 9 - metano - 2, 4, 3 - benzodioxathiopin - 3 - oxit.
9H6Cl6O3S.
- Công th
- ên ch
ong m à chim.
Endoufan là lo à ti bông, ngô, lúa m
* Chlordan: (octachlor, C10H6Cl3)
- Là ch - 5 l
* Aldrin: (C12H8Cl6), Dildrin (C12H8Cl60).
- Là ch àu ghi nh ùi c à chloroform.
Hình 4.4: C
êu hoá: do súc v (cây, c
- - Qua da: Dùng thu Clor h có phun thu ùng cho gia súc.
- H Các h ày do tan trong d ên h àng qua da và niêm m ì các h ày không b
gan, th - Phân b Có th à não. Các ch àng t ìm th m Có kh ày h ào nên tích t v à trong th
vào trong các t à t t à ch th - Chuy ành d epoxide b Các h men MFOs.
àm Các ch Các ch
T ào máu r ào các êu hoá clo h à mô m ão và các mô c ào máu gây ng ài. Th r vài ngày t ài tháng tu ình ôxy ành Oxychlordane, Aldrin chuy hành Dieldrin v
ên nó có chu k à acid 4, diclorodiphenylacetic (DDA). ùng c
ào th à qua m . Có th Clo h - Th DDT àng tu ào th êu t à r Nh con v ào th trong kho mô hình 2 ng trong m
ùng r ãi trên th + DDT (diclorodiphenyl tricloro etan) ào th à th tr và s
+ Các d epoxide ) r à th
HCH, 666), lindan... tích l + Các d trong m à th
à c ão (toxaphen) ít tích l + Các d êu hóa, qua da ày có th ày ít tan t ên
òa tan s à nhi ên da c òa tan ho ), nó s
và qua th (d ã bi M ã có dung môi s Lipoit và lipofil giúp cho thu (d Th ên ch th th
à tocxaphran th
à t + Ph + Tích l
chúng gây t d.
+
V
+ b
àng qua + K+ ATPase và t àm ào d -
kênh Na+, K+, qua màng t màng t Calmoduline làm gi Cyclodine, hexachloro, cyclohexan gây ng aminobutyric acid (GABA) c th neuron và gâ .
V ão c à serotonin ão thay òn t ình
à lo c gây lo dùng catecholamin ngo
có ho ào gan. th
Clo h à ch ài ra nó (có ày) có vai trò trong các quá trình trao ày. Có ý ki à do k trong h khi t men carboanhydrase.
êu hoá, ng Ng Trong ng p, clo h ên h th (ti ão và v ão vùng v
50 èo là loài v
50 c
à 15- 65 mg/kg th - à trâu bò là 3- 6 là 20- 100 mg/kg th mg/kg th
50
- DDT là ch kho - 400 mg/kg.
- 5 l - ào th ên nhiên và có tác d à nguyên nhân gây ng các d tích l di dùng trong nông nghi
- Các d
à li
* Lindan (Hexaclor - Cyclorhexax): li êu hóa là 125 - à 60 - 200 mg/kg th - 200 mg/kg th 200 mg/kg th ng
à ch ùng lindan trùng gây ng 0,0002%, sau khi xông khói 30 phút - 2 gi à ch
Lindan th
* Toxaphen policlorcamphen (C10H10Cl8):
- 125 mg/kg, mèo 60 mg/kg, chó 15- 60 mg/kg, dê 100- 200 mg/kg, Li
à 5 - 40 mg/kg, ò 35 bê 50 mg/kg th ành 25 mg/kg th
* Metoxiclor (p - p ,- dimetoxi - diphenyl - trychloretylen):
- 7000 mg/kg th Li
- 1000 mg/kg th
C
- Ng
+ Li
* Lindan: li à 10 - 100 mg/kgP per os.
* Hexacloran:
ày gây ch + C
ò, l 1 - 0,5 PPHC tích l g/kgP.
* DDT:
ò: 0,2 g/kg; bê 0,44 g/kgP; c (m - Li à 1 g/kgP gây ch à HCH, ch nh khác v sinh trùng DDT 1,5% và HCH 5% nh
ài da Tocophen, cloran và kcylol 1,5% gây ch ê và bê. - N
- Li
+ Aldrin 59 - 105 mg/kgP;
+ Dildrin 65 - 95 mg/kgP.
ì nh ày tích l Súc v à b à no. nhi à r
Dung d à HCH trong d à m ùng d ngoài da.
f. Ch
* Tri àng.
- Ng êu hoá
êu hoá: + Các tri
Ti
+ K+ ATPase.
ãi, run r + Các bi òa. Y à d m ( ình) do r
+ Bi ã, kích mê. Co gi toàn th
+ Bi th à d
êm gan nhi + Bi vàng da, gan to... ( ).
ài gia súc, gia c
Trâu, bò
Ng
X ài gi thân nhi -1,20 ãi, nghi -2 ngày quan sát th li àn toàn, viêm d m vào vùng d dày - ru ày, con v
- Con v co gi ãn.
à nghiêng t - Xét nghi à gi albumin.
Ng
12-24 gi b Tri
- Con v
- Bê và c s
Ng
Ng B ãi, th ã m
L
Ng êu v m òa), co gi à ch
Ng Kích thích v ão, nh à r o
- D ãn tính: t
Gia c
B à ch
ãn: Ng
ên ti ày m tri nhi c ì à tuy
M t gây hi Delta-ALA-sylterase b ho à trong phân có nhi
* T
Ng Xu à màng ph (distrophia) gan, th ùi HCH.
Ng ùy. Ho àn àu vàng. ò còn th xu êm m ày, chân sau. M ru
- 36 gì Súc v Súc v ng - 10 ngày.
ão virus
Có th * Ch - Trong tru ia súc b ti
ãn: Tìm clo h trong mô m
- Trong tru - K t nghi êu huy
* Các bi
T à phòng, n v lông dài c
êu hóa: Ng
+ - R ày (ng , di (gia c (500 - 1000 g/ngày) v
iêm thu - 3 ml veratrin 0,02 - 0,03 trong 5 - 10 ml c (Natri hay Magie sulphat).
- - L chormotonin 0,1% - Ch - 80 mg cho TGS. Tiêm thêm vitaminB1 600 mg.
1,
Ng b êm VitaminB2 5 - 10 mg cho l - VitaminB2 thì cho men bia ho B2, C, A, E, K. Canxigluconat 40-80 g pha trong dung d
ào mùa hè, tiêm ch - Ch 10%, li
0 100 ml tiêm t
- Ch .v. cho chó. Pentotal natri 13 - 17 mg/kgP pha loãng thành dung d - 0,07 g/kgP: s.c ho êm t - 6 gam, c
-30 Không có ch * Phòng b Chú ý khi cho súc v à c
òng ng à gia súc nhi
òng nhi
ùng tay tr òng ình phun: trang. Khi phun ph khu h
à t à v
* Yêu c - Kho ch nh à 200 m.
- Kho ch bì c ành vô h bì b th ì kim lo
ì b ì nhãn. Ph tinh v
ên nh êng. Nghiêm c - - V ùng xe chuyên ch ên ch s thu ph
B òng nhi cho phép v
ph òng h à quan tr ùng m òng ti phòng ùng kh
ì ph B v
Tên hóa ch Th
1. Lindan
2. Clorofot (Diptrex)
3. DDVP - S - Th - S - S - B ì - Các lo (mg/kg) 0,0 1,0 1,0 0,0 0,0 0,3
4. DDT ph - T 0,0
5. Kentan - Các s 1,0
6. Melatinon - Các lo à h 1,0
7. Metofot (Volfatox) - M 0,0
8. Sevin (Cacbavil) - Các lo 0,0
9. Thiofot (Ch ) - M 0,0
10. Thiofot ( ã phân hu ) - M 5,0
11. Metafot ( ã phân hu ) - M 5,0
êu cho phép.
B
Hóa ch Th ngày) T
1 1 7 Cacbafot DDVP Metafot (Volfatox) 97 87 95
14 Thiofot 35
à à máy s ào c ãnh ra sông ngòi làm ô nhi v th
3. Thu
Thu (Rodenticide, Rat poison) là m ào có à, chu àng, squirrels... Thu tác d à ch à súc v ên lo này hi
3.1. Phân lo
Hi ã có trên 28 lo
a. Phân lo
*Các h ch Arsenic, thallium, phosphorus, barium carbonate và zinc phosphide.
*Các h Sodium fluoroacetate, ANTU (alpha naphthyl thiourea), warfarin, red squill, strychnine, norbormide và PNU (N-3 pyridylmethyl-N-p-nitrophenyl urea).
b. Phân lo
* Thu (nguy hi : G (LD50) - 24 gi à b
luoroacetate (SMFA 1080), Sodium monofluoroacetamide (1081), strychnine, zinc phosphide, yellow phosphorus, arsenic, barium, PNU.
* Thu - 500 mg/kg. Bao g ình: G (LD50) trong NTU alpha - Naphthyl Thiourea, cholecalciferol
kho (vitamin D3). * Thu G - 5000 mg/kg. G (LD50) trong ), norbormide (dicarboximide), kho bromethalin, warfarin, prolin, indandiones (Pindone, Pivalyn).
3.2. M
Các thu ào m b d - 10% tu ào nh Màu c Các m có th à không màu, ho àu xanh, ho
C ùng các d à ùng r ãi.
li õ trên nhãn bao gói.
50 < 50 mg/kg gây ch a. Sodium fluoroacetate - SMFA và fluoroacetamide (h
à 1081)
Fluoroacetate là lo -Trung Qu à thành ên gi c chính c ph M à lo à Acacia
SMFA là m àu, không mùi, không v à tan tinh th
* C Chú ý ch oàn ch
Sodium monofluoroacetate - SMFA FCH2 - C - O (Na)
Fluoroacetamide (1081) trifluoroacetamide FCH2 C - NH2
à chuy
Fluoroacetate h à niêm m à có th ình chuy da nguyên v có th ào th ành khói có công b õ c ên phân hu c ày.
ành d ày ình chuy e thành isocitrate b ình tr ào th ào tim, Fluoroacetate k aconitase trong chu trình Krebs, ình tr gây t
à ng
- 1,0 mg/kgP.
ình, th - Chó mèo: Li Tri à nôn liên t ê và ch theo là trong vòng 2-12 gi
èo tri à nôn và lo m.
- Ng à trâu bò: Li à lo và ch
- Gia c - chu - Các xét nghi y các hi th
à t à - citrate ch
S à s HPLC - gas - liquid - Các k choromatography) có kh
- R ày: R Không gây nôn ày 3 - 5g/l). C ng l
- Gi ình fluoroacetat chuy ành fluorocitrat b êm b à 2 - 4 g/kgP; (2) Cho glyceryl monoacetate li u à acid acetic 5% m
Hi ên h tr
b. Strychnin
Strychnine là alcaloid c ã ti Strychnos nux vomica òn là thu - 2 mg/kgP, chó - 0,75 mg/kgP, trâu bò, ng ài v 50 - 0,5 mg/kgP, gà - 5 mg/kgP và chu à 3 mg/kgP.
Con v ên t h à ình g.
à m (2 g/kgP). Không gây nôn vì làm t ãn c (150 mg/kgP). Cho th ùng thu kích thích. H gi oxy và hô h
c. Thallium sulfate (Tl2SO4)
Thallium sulfate không mùi không v ày, ru ên th ã qua da, súc v c
- ình phosphoryl oxy hoá.
ày v - Tri
- à y à (ataxia), ì tr à hôn mê. N xu giãn tri ài. Li à 14 mg/kg.
Câu h
1. Trình bày c
òng, tr
các bi 3. Trình bày c
òng, tr
5. Trình bày c (strychnin, Thallium sulfate, Sodium fluoroacetate và fluoroacetamide).
6. Nêu các bi òng và Thallium sulfate, Sodium fluoroacetate và fluoroacetamide.
Ng
- thu - ch àng ngày v Hi õ ràng. Thu à ch ãn tính) tr l trong t
ình ên môn kém, b ph
- Ng
- Hi
- Tác d
à m (2 g/kgP). Không gây nôn vì làm t ãn c (150 mg/kgP). Cho th ùng thu kích thích. H gi oxy và hô h
c. Thallium sulfate (Tl2SO4)
Thallium sulfate không mùi không v ày, ru ên th ã qua da, súc v c
- ình phosphoryl oxy hoá.
ày v - Tri
- à y à (ataxia), ì tr à hôn mê. N xu giãn tri ài. Li à 14 mg/kg.
Câu h
1. Trình bày c
òng, tr
các bi 3. Trình bày c
òng, tr
5. Trình bày c (strychnin, Thallium sulfate, Sodium fluoroacetate và fluoroacetamide).
6. Nêu các bi òng và Thallium sulfate, Sodium fluoroacetate và fluoroacetamide.
Ng
- thu - ch àng ngày v Hi õ ràng. Thu à ch ãn tính) tr l trong t
ình ên môn kém, b ph
- Ng
- Hi
- Tác d
à các thu -
à ch Do nhu c ày càng nhi c phòng tr ình tr à không th d
d u
Nh ùng t àn.
Nh àm gi thu
Khi tiêm vacin c làm gi
S
1.1. Nguyên nhân
Do li thu ình. Ng ùng quá lâu m ên gi ào th trong quá trình thu thu ùng thu
Do tác d ph c ADR) m à xu òng, tr ùng thu ). ADR không bao g do dùng sai thu à h c sinh lý (tác d ph qu ên nhân m H ùng thu RDA.
1.2. Bi òng
nguyên nhân gâ Tu òng ng
V ên nhân th à do thao tác k ên môn. Khi gia súc b ên nhân nay, ta nh c bi .
Gan, th n hoá tha ào gan t
ài qua th cho quá trình chuy thu ành nh theo phân ra ngoài. Mu trong khi ng
Dùng các vitamin, nh à nhóm vitamin tan trong d à các acid amin không thay th - lysin, cystein...
, c êm glucoza 5%, Quá trình kh hay 10%. Dung d ày v
Dùng các thu ình l
Tiêm các ch ích ho ch àng enzym P450 hay các ch cua” t ào.
Dùng thu àm gi và t
3
ò cao s (aceton huy c ùng EDTA - ch TA s ài. tinh b n kim lo
ùng các thu Dùng thu ê, thu ão hay ng ùng: Mebendazol, Levamyzol, Detomax... dùng Atropin. thích h tr , ngo
1.3. Hi
D lâm sàng l ãi, không có nguyên t à thu ùng m háng sinh. Khi õ c tác d
a. Nh
Theo Del - Rio - Navario B.E phân thành
: Tính ch (các thu - Thu - lactam, nhóm à các acid aminosalicylic, sulfadiazin và các sulfamid khác thu các ch ày có nh ành ph Thu à m ò nh m ên. Do v ên gi ã gây m
- Ph : D êm g bi nhi thu ùng thu - lactam khi tiêm hay v èo tiêm B - comlex
: Dùng thu ài, dùng nhi ùng m ùng - Cách s thu ãng c
- Y ài, tu ình tr b ày c c giáng hoà thu àn thi
- à ti . Hay g thu ì b ùng à các con ùng l
D a Gell và Coombs, g
. K ên (thu ào kháng 4 và ành plasmocyte. T ào này s * nguyên trình di IL13 (Interleukin 4 và 13) làm t kháng th ào lympho B bi ên màng mastocyte nh
* ên g ên l ên màng mastocyte nh ào mastocyte t ày làm t này s k (mediators): histamin, serotonin, bradykinin, leucotrien
Sinh lý b Các ch êm *
ên d ù Quincke, viêm m m bi shock ph
c. Tri àng
H ài da, niêm m mi àng c èm theo nh
Là d * S 30 phút. Xu àng s nghiêm tr àng n
Các kháng sinh: Penicillin, Ampicillin, Cefotaxim, Gentamicin, Kanamycin, Citrimmoxazol, Cloramphenicol, Chlortetracyclin, Streptomycin, Cephalosporidin, Lincomycin...
Các thu n t
ê: Procain, Lindocain. Thu
êm physteroid: Indomethacin, Salicylat, Anagin Thu
Các vitamin tiêm t C, vitamin B1; Các lo plasma, Beotamin
Các thu khác: Optalidon, Pamin, Seda, Insulin, hormon ACTH...
êm Chú ý nh êm c th êm ph
g nh ên t Mèo, chó M
àn, tím tái, t tiêm B - hoàn, huy huy tiêu ch
* C êm physteroid (CVPS), vitamin, huy thanh... Sau khi dùng thu nóng, ng . Xu cá ãi càng s dâu kh
* Phù Quincke: ã mô t trong da, t n - 10 cm trên da m hi m à môi. M ình th Mi
Các thu
Sulphamid, Các thu có th ài phút, vài gi êm physteroid, heparin, hormon tuy ày. Phù Quincke n col, ên, insulin... Quincke ên trong niêm m êu hoá ti
- Jóhnon syndrome): Gây viêm loét da và niêm m * H à thu nh ch êm physteroid: Anagin, Paracetamol
* Hen ph
ph à y Penicillin, Sulphamid, Hydrothiazid, Methotrexat...
1.4. Tác d
Trong l ùng thu h àm thu ài: Morphin, ình theo ùng làm thu
ã phát hi òn hi ù v ã b
Digitalis, Aspirin... Có nh dõi, nên m Pyramidon, các sulfamid c trong tr nguyên nhân gây tác d :
g v ), tr * Thu êm naganol phòng tr shock ph ò nh
là nhóm - lactame.
* Thu ùng thu nhóm B, C, tiêm t ày.
M ù hoàn h à “ch êu s T
(1) Do nguyên li à các ho ã ình thành trong quá trình b
(2) Do quá trình bào ch ã x thi
Thu b l à công ty kinh doanh, s ình ên d hi ti àng, khi dùng thu òn ch õi, tránh nh . Tu ài àng có khác nhau.
2.1. Thu kháng sinh
a. Nhóm beta-lactam
ên l - D
- Lo - 21 êu ch Ampicillin trên chó, mèo và bò có th ngày tu dùng thu th
ên gia súc. Khi dùng thu Li ý d c - penicillin ch à các thu
ò g Oxacillin... . Penicilin G trên ng êm th ên ng êu hóa g trên bò
ên gà công nghi Các thu ày c à chim cút. êu ình t Các thu ch
b. Nhóm aminoglycozid.
Các thu ày g à con, gà tây, thu à v Khi b ng con r ày c êm
Ng c êm
ình tr ày r õi ã b ùng thu th thi shock c trên lâm sàng có t Amynoglucozid.
ò, l Ng àm li - ù, li R à chó khi dùng Erythromycin tiêm, có con b ên chó nghi ình b ão b ù r ùng thu ày (dùng thu ày), b m trên l th m d thu ày có khi hàng tháng. Hay cùng có th ã ng ùng nhóm ã dùng các thu
- ài nguyên v suy s tích lu (n - 30 l h ) hay g . Gây viêm c vô ni òn t
hi ph - Làm giãn c N ùng lâu có th li (thu à chó gây s thai k .
c. Nhóm tetracycline.
++ gi
V ài nhai l (bò), sau khi tiêm t u hi âu, bu à loài nhai l Khi tiêm b êm t òn làm t khu h Oxytetracyclin cho ng trong máu gây ình Trên bò n êm b (cá bi gây ng ình t M êm m v có th
- G ng gây còi x tri
- - th . Có th êu ch - R êu hoá, viêm mi ày). Khi dùng thu - h ày r y b êu hóa, v ài tu khu ( b
t (tri õ khi súc v . V ùng Doxycyline làm gi ên l ùng và ho ành ph ay oxy à d Li và gia súc sinh s gi lo Tetra-eggs tetracycline là nh hoàn ==
Chú ý: N êm. Mèo có th êm b ày sau khi ng Không dùng khi gia súc b kho thác s
d. Nhóm lincosamid
êm th à ch ng (gia súc, nh à chó, nèo hay quay l àng gi li Gây tiêu ch huy êm m viêm xoang mi
N ùng ph ên bò có th êm. Ph x shock quá m -10 giây gi
e. Nhóm polypeptid
Khi s Polymycin B tr
f. Nhóm quinolone (c à II)
- H êu hoá: Gây r êu hoá, tích th
- Li gây co gi àm t mô s ==
Chú ý: không dùng khi gia súc có ch à k (dùng s cho bê con bú); hay khi b
g. Nhóm nitro - imidazole
- Trên h êu hoá gia súc có hi êm mi êu ch
- Gây r ày do các dây th thính, th à th êm == ùng li r g
Chú ý: Không dùng khi có ch
h. Các sulfamid
Bi : hay g ên d êm da b m ì, t ên da gây viêm da do ti xúc. Hi ên chó, mèo.
- Gây t ài d acetyl hoá thành các s àng quang, gan, m ó g ), sau chuy ào
- Gây r êu hoá, không nhai l ng ), êu ch êm dính toàn bò), th êm phúc m Gây thi ào máu. Vàng da do gan b
Chú ý: không dùng cho gia súc b ùng các sulfamid ch - - sidar có ch C trimoxazole có ch
+ và Mg++ trong máu, s
i. Thu
êm t kh ên chó hay g
Ketoconazole: gây r êu hoá, d gi ùng khi có thai hay cho con bú.
êu hoá, d êm t à lipid/máu, Miconazole: r n êm t lo
Fluconazole: gây r êu hoá, s ên da. Không dùng khi có ch và cho con bú.
y là b ùng hay dùng c
B
STT Thu ùng Dùng th
1 Chloramphenicol Các aminoglucozid
2 Dapsone Amphotericin B
3 Dehydroemetine, emitine Clindamycin
4 Erythromycin estolate Ethambutol
5 Furazolidone Fluconazole
6 Griseofulvin Imipenem
7 Mefloquine Idoquinol
8 Nitrofurantoin Isoniazid
9 Norfloxacin Ketoconazol
10 Ofloxacin Mebendazole
11 Oxamniquine Miconazole
12 Primaquine Piperazin
13 Các sulfamid Pyrazinamide
14 Các tetracycline Pyrimethamine
15 Co-trimxazole (Bactrim) Quinacrine
16 Các quinolone c Quinine
17 Các nitro - Rifampicin
Metronidazole Thiabendazol
Vancomycin
Trimethoprim
ào th thác s ách các thu òng à
B
S và th pKa Milk pH Tên thu Lý thuy Th
Môi tr
Penicillin G 6,8 2,7 0,20 0,13 - 0,26
Cloxacillin 6,8 2,7 0,20 0,25 - 0,30
Ampicillin 6,8 2,7; 7,2 0,26 0,24 - 0,30
Amoxycillin 6,8 2,7; 7,2 0,26
Cephaloridin 6,8 3,4 0,25 0,24 - 0,28
Sulfadimethoxine 6,6 6,0 0,19 0,23
Sulfamethazine 6,6 7,4 0,55 0,59
Môi tr
Erythromycin 6,8 8,8 6,1 8,7
Tylosin 6,8 7,1 3,0 3,5
Lincomycin 6,5 - 6,8 7,6 2,8 2,0 - 5,6
Trimethoprim 6,5 - 6,8 7,6 2,8 - 5,3 2,9 - 4,9
Amynoglucozid 6,5 - 6,9 (7,8) 0,20 - 0,80
Spectinomycin 7,5 8,8 0,4
ên ch D ên
Chloramphenicol 6,5 - 7,1 - (1,0) 1,1
Oxytetracyclin 6,5 - 6,8 - - 0,75
Doxycyline 6,5 - 6,8 - - 1,53
k. Tác h c
.
v
* Các ph g v d ò hay dùng các s òn t - lactam, khi u ày s êu t c ph ch
* Gây r h Chúng có
ành ph ã có r - Bi cho vi khu th
êu hoá khi dùng th áng ày l th thu kháng sinh b ãi, tu à thú y, nh à vi ùng kháng sinh v
- Ch rong th t ) có n - Limite Maximale Residuc s li ph
* Tác h
Các t ã c ên men trong quá trình ch chua, phomat, ch
2.2. C
Ch à nh ùng t ch ùng ngoài da, v ào v êu hóa); c v ch chuy ào. Thông qua v p thu vào máu gây ào th àn thõn. Ch êu di r ph tr à kéo dài kh ày g à các mu à các ch
nh êu hóa, n ùng quá li ùng các premix khoáng b ùy d ng ài và loài v nhai l
* S ành ng à các d
Khi b ùng c cho v . Các acid ào c ên sinh ch àn phá t ào càng n ch à
ào do làm bi càng cao s chính do làm bi vào máu gây nhi máu d àn thân.
: t úc v àu. V
õy c * T clohydric, t Riêng v b
Khi u c ( nh êu hóa) n ni m
ti êm m ày - ru à quá êu hóa là gây tr viêm phúc m êm m êu hóa d êm ph ùy th C àn b êu hóa, d ày, ru
* Tri àn thõn
2
2 gi
loóng và y b acidosis). V có h õn b - ki ên pH không có bi ên m trong m gây co gi à kh ê.
B tri ch
ùng trong ch à chông lo - Acid acetic - CH3COOH : êu hóa. Có tác d g tiêu hóa.
- Acid focmic - HCOOH: S
theo kh 10 ngày là do acid focmic ài acid
- Hexa-metylen-tetramin - (CH2)6N4 h -metylen-tetramin b ành amoniac ho
õy niêm m bi ên gi
l - ên 2/3 s ên chu metylen-tetramin 35 – 40% s
- Formol (HCHO ùng trong b õm sàng c õu b ùng quá c li
- Acid socbic - CH3 - CH = CH - CH = CH - COOH và c à các vi khu natri clorua v h
Thu ên chu ày th th gan c
àm ch - Acid benzoic - C6H5COOH và mu
6H5COONa: D
à m s lên
hi chu th lo
àm thu à ch êm (tronng nhúm thu oid). Acid salicylic: S àm thu ùng li ên v d N protrombin trong máu, n ài da, gan ho à xu
ùng làm ch Acid Boric - H3BO3 và mu - Na2B4O7.10H2 ày s khu ài ngày v ày có hi khu l àn gây vô sinh.
2S2O5.7H2O, Natri meta ào
ùng các mu Anhydric sunfure - SO2: Trong th
2.
ên ph Natri sunfit Na2SO3, Natri sunfit k bisunfit Na2S2O5, Natri bisunfit NaHSO3. Tác d à t n
1
ùng r à s - 3g/ngày k ài li - 185 ngày có hi min ùng SO2 và các mu Tr ày. V d B1 trong th có nhi à các ch
Các acid khác khi b t y
h àng lo t th ài 1 - 2 ên.
i
Trên da: khi b ên dùng bông hay v
2 s
Trong ên dùng dung d Magi êu hóa: khi b ùng hydrocacbonat ho m khác ch
2 này s
ành. Kh Kh h h gi êu hóa. ùng morphin và các piopat khác. ùng các ùng. Có th ên. Ch ùng atropin gi huy ùng dung d êu hóa do tác d - 4% ti - 10% truy Cho u thu c m
ho u êm các dung d
à ch êm 2.3. Thu
V ào h àm toan huy à nhóm anillin hay các thu xy c thu
- Hay gây quen thu
à (Ergot de seigle, Secale
+ Không dùng k cornutum, Claviceps purpurea) g m àm hu
câu h
òng ng
à các tác nhân gây d
1. Nguyên nhân, bi 2. 3. Nguyên nhân gây tác d 4. à thu
ình bày nh ài n à các bi b phòng, tr
1. M ài n
à trong thu ho 1.1. N
a. Pithomyces chartarum
0
à các cây h Ch ày hình thành nh t à th ình ch ã ch à loài ho ài n
s chartarum s N sporidesminC.
2 s
Trong ên dùng dung d Magi êu hóa: khi b ùng hydrocacbonat ho m khác ch
2 này s
ành. Kh Kh h h gi êu hóa. ùng morphin và các piopat khác. ùng các ùng. Có th ên. Ch ùng atropin gi huy ùng dung d êu hóa do tác d - 4% ti - 10% truy Cho u thu c m
ho u êm các dung d
à ch êm 2.3. Thu
V ào h àm toan huy à nhóm anillin hay các thu xy c thu
- Hay gây quen thu
à (Ergot de seigle, Secale
+ Không dùng k cornutum, Claviceps purpurea) g m àm hu
câu h
òng ng
à các tác nhân gây d
1. Nguyên nhân, bi 2. 3. Nguyên nhân gây tác d 4. à thu
ình bày nh ài n à các bi b phòng, tr
1. M ài n
à trong thu ho 1.1. N
a. Pithomyces chartarum
0
à các cây h Ch ày hình thành nh t à th ình ch ã ch à loài ho ài n
s chartarum s N sporidesminC.
b. Stachybotrys alternans
0C và 400C. Tu
Là m ài n ên nhi ài ch m r -250 ên là nh stachybotryotoxin.
c. Fusarium (n
Loài n ày khá ph à các lo h c Khu có nhi àu s ên các lo àng, tím, tr
à 80C. T2 - toxin , fusarenol, nivalenol...
ình b 1.2. N
Nh ài n ã xu à phân hu qu ài hay xu à v ài Penicillium và Aspergillus. nguy hi
a. Loài Penicillium
0
àu s à màu xanh khói, m Khu ngô, khô d àu vàng chanh, ình (10- à 100% HR. 400C), t ho
b. Loài Aspergillus
Aspergillus g ài và nhi ó A. flavus
Aspergillus flavus phát tri - 300C, pH = 5,5. à 270C. Nhi
à b
à b
à s th trong quá trình phát tri h m ài ho
à b B m
-
- B ùng n theo mùa. S ùng n
- M à tr th
- Khi ki
n có th ìm th
Nh pháp phân tích bình th à sinh v masked mycotoxin). Trong qúa trình tiêu hoá nh ày d gi
gây b không ho à gây ch èm theo bi ). gây hàng lo r
B
H
1. Các h
- Chuy Aflatoxins, OchratoxinA, PhomopsinA
- Chuy Aflatoxins, OchratoxinA, T-2 toxin, citriain,
rubratoxinB
- Aflatoxins, Dicoumarol
- T Aflatoxins, Trichothecenes toxins
- Hô h Aflatoxins, OchratoxinA
2. H Aflatoxins, Zearalenone, Ergot alcanoids
Theo nhi
àm suy
gi
3. H Aflatoxins, OchratoxinA
B
và
T-2 toxin
Loài gia súc, gia c B
1. Gà Candidiasis, Coccidiosis, Infectious brouchitis, Infectious bursal diseases, Mareks disease, Salmonellosis.
Pasteurellosis, Salmonellosis 2. Gà tây Erysipelas, Salmonellosis 3. L Clostridial infection
Fascioliasis 4. Trâu bò Intramammary infections
àm òn gây nuôi và hi m ) ho t .
ình thành
à các ph ào. Còn chuy Chuy à phát tri ình t ành à vai trò sinh lý c ành các ch à các ph õ, ch ài, ch ào m ào n s các ch chính t m cu c ào). à m òn trichothecen là d
s các terpen. D ph
(Mycotoxin) và b 2.3. M m (Mycotoxicosis)
a. Stachybotrytoxin và Stachybotrytoxicosis
* Stachybotrytoxin
Stachybotrys alternans (n s stachybotrytoxin: lo
25H34O6, phân t
ether petrol steroit, có công th 430,3, gây ph ên da th ã s
th à C26H38O6, tr
ày t à khá b êu hoá phá hu ên nhiên (trong th àu v à , ch UV cho b x
* Stachybotrytoxicosis
ch êm k êu hoá gây viêm ru Gây viêm r õ xung quanh (rõ , bò nh àm viêm quanh núm vú l mi
tu àn phá tu Sau khi h à à tia phóng x phân chia, nh c
Stachybotrytoxin làm gi háng th àm gi
hemaglutinin, c r
K êu huy ái, - 8000/mm3 còn 1000 - 2000/mm3. S s rõ, t - 400 nghìn/mm3 còn 100 - 200 nghìn/mm3, làm xu àng tr
Do à bacterium pyosepticum phát tri ã có tr ày và ùng. m k
N êu hoá có pH ki ì s ì v ò b
m mu ìm n ên th ình b ên tích gà, nghi ên Paramecium caudatum. mantoza. Quan sát trên kính hi nghi
Khi phát hi n b ùng li òng b v
b. Ochratoxin và Ochratoxicosis
* Ochratoxin
- Ngu Ochratoxin là cá
P. cyclopium, P. viridicatum, P. commune, P. variabile, P. purpurescens, P. palitans và các ch A. ochraceus, A. sulfureus, A. melleus, A. sclerotiorum, A. alliaceus, A. ostianus, A. petrakil.
- Tính ch Nhóm g à s
màu xanh hu ung môi h (chloroform, methanol).
R R1 R2
Cl H Cl H H H H H C2H5
Ochratoxin A Ochratoxin B Ochratoxin C (Ochratoxin A ethyl ester) Ochratoxin A methyl ester Ochratoxin B ethyl ester Ochratoxin B methyl ester Cl H H H H H CH3 C2H5 CH3
4-Hydroxyochratoxin A H Cl OH
Các Ochratoxin r - 250 ình này có th s th - 20C.
ày. - H Trong ru Ochratoxin, s trong th Ngoài ra, Ochratoxin A c
và các t Ochratoxin xu êm Ochratoxin A vào xoang b à phân chu ã xác th qua phân.
th ìm th
à, c * Ochratoxicosis
an tác d thoái hoá, viêm ào Xét nghi Ochratoxin là th . Có hi êu huy phosphorylase Ochratoxin không gây bi d - Ochratoxicosis D ành Ochratoxin alpha, m ì v Ochratoxin ò ã tr ành ít m a hình thành ê nghé (ch ìm th - 30 l . Ochratoxin tiêm t ùng li m
- Ochratoxicosis Tri Ochratoxin mãn tính là b ngoài nh òn th ù quanh th th
à t t - 90%. Xét nghi thoái hoá t bào gi d à hyaliniza m
- Ochratoxicosis ìm th T gan và th . Gà con b b êm ru r S ành ph ình và hàm l à lipid gi à .
gi gi c. Trichothecene và Trichothecene toxicosis
ã phát hi * Trichothecene Hi - Ngu c - Tính ch à petrol.
trên da, * Trichothecene toxicosis T êm (T-2 toxin, verucarin) (deoxynivalenol).
Nôn là m ình c
i.v.), nivalenol - 1,0 (ng - 2 toxin - 0,1 (mèo), deoxynivalenol - Li diacetoxyscirpenol - 0,2 (ng 13,5 (ng 0,05 (l và 2,4 và 0,1 (chó i.v.).
kích thích, làm t èm à ti . Viêm m êu hoá c êm, loét.
ò Fusarium hoà và gi
- Trichothecene toxicosis H theo các v M culmorum. Súc v Tri là xu . Nguyên nhân có ình t th v .
ê, gây ng
T- - Trichothecene toxicosis Hai bi à không ch à h ên nhân có th uy ch trong ngô nhi
- Trichothecene toxicosis - T-2 toxin gây r
Gà con 1 ngày tu - 16 mg/kg T-2 toxin s . Ng ánh run, lông xù, ch à r chuy
Trichothecene do n à nguyên nhân gây à gia c
b d. Zearalenon và tác h
Ze Fusaria t
* Zearalenon - Ngu - Tính ch à các dung môi h
Hình 6.2: C oá h
R1 R2 R3 R4
Zearalenone =O H H2 H2
OH H H2 H2
OH OH H H2
OH =O H H2
Alpha-and beta-zearalenol 6’,8’-Dihydroxyzearalene 8’-Hydroxyzearalenone 7’-Dehydrozearalenone H H =O H
5-Formylzearalenone =O CHO H2 H2
* Tác h - Trâu bò: d àm gi ò
- L lo . Tri à viêm t
là viêm âm h e. Aflatoxin và Aflatoxicosis
*Aflatoxin - Ngu à Aspergillus parasiticus s
- C
Hình 6.3: C
Trong c
ã phát hi ào màu hu à ti ên là B1, B2, G1, G2 d coumarin (dimethoxy - 5 - 7 coumarin, dimethoxy - 5 - 7 - cyclopenten coumarin và Sterigmatocystin). Vì v lo B (blue) - v àu xanh da tr green) - v
1 và G1 b
Aflatoxin B2 và G2 có c àu l 1 và G1, ch
atoxin B1 và B2 qua s ùng c Aflatoxin M1, M2 (M = milk) là s nh à có kh v
1, d metyl c
1.
kh ã phát hi Aflatoxin B1
à bài ti
à k - Chuy S êt v ày s à m òng, ch góp ph à gia súc.
1, ch
b à Carnaghan (1962 - 1963) trong s Theo thông báo c ch ày ch ò B1. Ch l có trong ph
1 c
1 và Aflatoxin M1.
Aflatoxin B1 à tiêm vào phúc m B1. Khi cho chu c
S à s song c Aflatoxin B1 metyl, t Aflatoxin P1
14 trên g
Thí nghi à c êm vào màng b ên m Aflatoxin B1 vòng (II), 24 gi êm cho th ên (I) ho 14 nhi ài ti
M I II
14,80 26,10
69,80 Phân 14,10
3,30 Ru 11,80
7,70 5,90 Gan
14C
1
1 có th
ph Aflatoxin B1 là m àn toàn b ành CO2 ài xu on ành CO2. T xu ài xu
1 và Q1 c
à quan tr ). S à glucuronic acids d ho metyl s vòng b trong các vòng qua ì là qua th ên h b Hai d ày.
1
S ành Aflatoxicol, Aflatoxicol H1 và Aflatoxin
enzymes microsome gan là có s ình thành Aflatoxicol có th - Q1 khác v tham gia c b - Ketosteroid hormon.
Hình 6.4: S
1
Homogenate gan ài chim và g hích m
ình chuy hoá Aflatoxin B1, và G1 thành các Hemiacetals - Aflatoxin G2a và Aflatoxin B2a. Các ch chuy à gây ra nhi ày g
1 và G1 là d
1
S ình thành các epoxides c r ình thành và à s khu à là t khu nhân t
nhi trong th à gan có th à b ày th Aflatoxin tích tr
ào th hydroxyl hoá kh ên k Tóm l (Aflatoxin U, M), s Aflatoxin P1) ào th
* Aflatoxicosis
-
1 không gây ên , do có ày
1, G1 và M1. N
1 ch à m
B ào s ùng t s - ùng difuran trong công th t Aflatoxin B2 và G2, do v ành m dihydrofurofuran và ph n không có r sinh ung enzym.
ã s h ào gan, mà m à k
- và polymeraza ch u trách nhi à ARN:
òng purin. ADN chu Aflatoxin, kh ày có th ình t à ARN.
- ình ch
Aflatoxin là do s ào vòng xo à guanin. Không à thymin. ADN m amin cho phép phân t có gì thay
Vai trò c kèm theo vi ình ch àm m t
- Tiêu gi ARN và ARN polymenaza, ên àn toàn s ho t ào, ARN c
- Bi ình thái c
S ình thái c th
- Tiêu gi
ùng c ên.
Hình 6.5: C ào gan
1
M
1 1 thánh 2,3 - dihydrodiol (Aflatoxin B1 - dhd) àygóp ph
ày c quá trình t
2 và G2 không ), vì v
ành 1 S Aflatoxin G1 c ành các d tr ên chúng ph
in vivo) ph ình ung th ình thành m in vivo). Ho - 3 epoxide (ch 1 - v thích rõ, có th t gian 2 - 3 epoxide.
- ether) có th ình thành m Aflatoxin B1 (có m ình thành các ch còn Aflatoxin B2, G2 ch
B ài gia súc, gia c
v ài gia súc, gia c d
ò > dê, c
Gia c Trong các loài gia c
à giò
1 theo b
ã xác à tây > ng 50 c
V Patterson (1981 B
50 c
1
Loài gia súc, gia c Th V Mèo L Chó Chu C Kh LD50 (mg/kg) 0,30 - 0,50 0,30 - 0,60 0,55 0,62 1,00 1,40 - 2,00 2,00 2,20
Gà Chu Chu 6,50 - 16,00 9,00 10,00 ãn tính. Khi nhi ài. Nhi tính, con v Ki gan màu vàng nh ên trái b à thoái hoá t , thu ào gan, xu à ho bi
Súc v . Gan b mãn tính th t ùng ch à ho ). gi gia súc, v à tây có nh .
* Aflatoxicosis
1 (2000 ppb) sau m
Tri ò b g. Bê 15 - 8 à gi ã th tu
ù xì. T - 25 tu ng: nghi n l à niêm m d b
Bê b - ê ch c t à t . Các bi gan, th t ng. Kho sinh ho c trong huy
ò, trong d àm gi celuloza, gi õ t acetic/acid propionic trong quá trình lên men (in vitro) c
1
ành khác có s Trâu bò và các 60 mg/kg). S Aflatoxin. Chúng ch ò cái ch
* Aflatoxicosis
v Nhi 0,2mg/kg y, ài, ch àng và ch th b
ãn tính, bi àng và h àng. L /kg s êu hoá th Th ch 0,8 mg th T Aflatoxin/kg. Nh ãn tính con v à vàng da. Nh Aflatoxin g m ), sa niêm m àng, bi à sút cân khi li ch tràng, s ,1 mg/kg.
Trong nhi nhi ào d à cu
Xét nghi dehydrogenaza, huy àm
* Aflatoxicosis
êu th M
và th ho
1
ày tu ì kh gà gi õ so v 225 ppb và 300 ppb t gan b
ình t Aflatoxin B1 gi àm gi êu hoá và h à. Khi gà à lipaza, à, v ào nhu mô máu và xu êm ru b kh nhi d
Gan gà nhi àu, xu à Fabricius teo nh õ r à có th àu. Có con b nh kh
êu huy Nh àm gi à gà broiler khi b à SGPT à nhi gia c % lâm ba c tho òng àm òn àm gi ì t
- 500 ppb b gây b ùng, b
nhi Gumboro. Nguyên nhân gây gi gi à kh ào c à broiler và gà tây. M IgG và IgA) b à lách b ình mi à globulin mi tuy mi ào).
3. Các bi òng ch
à lan nhi 3.1. Các bi th
a. K
Vi òng tri h ên v òng ch n ày g
- Ch à th . Tránh gieo tr ày.
- Ch n gi
- Bón phân h
Ngoài ra còn có th ày có ý ngh ti
b. K
Sau khi thu ho àng c thoáng, di
* Bi
- Nhi : Có th ), s khác nh ên li à môi à s
- Chi : các tia gamma ( ), tia c UV) tiêu di - 5 KGY.
- 0,75 KGY. C à WHO (1970), li ý li ùng cho khoai tây là 0,1 KGY, à ày có th các lo s
0C b
- S :
0C và 40% polyetylen kín.
(1) Khí CO2 n
2) Khí ozon 10 mg/m3
êu di ài n (3) Khí methylbromid 120 mg/l/4 gi m .
* Bi
+ Các acid h Do tính ch
- Acid Sorbic: tác d N Sorbic ho mu àn toàn s
- Acid Propionic: Là lo à chloroform.
1,0% acid propionic ho tu
- Acid benzoic: Acid à natri benzoat n - 23,6%.
- 3% các acid ho à Ca c ài. M benzoic có th h - Na2SO3, KHSO3, NaHSO3, Na2S2O5, hiabendazol, Diphenyl
* M
- Natamycin (pimaricin) là lo
0,01%) ên phomat. Natamycin 1,0 ppm (0,0001%)
- Kháng sinh Nisin (nystatin) à 125 ppm h Aspergillus parasiticus.
- Dichlorvos li 0,002%) àn toàn s Aflatoxin t m A. flavus và A. parasiticus m ên g
- Quixalud có th 0,05 và 4OH) và ào ngô 0,1%)... Ch - Zap (ch các acid acetic, sorbic và benzoic) b
* M
0,01%) Ch O - methoxycinnamaldehyd chi àn toàn s qu à A. parasiticus. ch
D = 0,4 mg/ml ~ 0,04%)
hoàn toàn n n flavus. Các lo
3.2. Các bi
a. Kh à th
* Bi
0C trong 2,5 gi
- Nhi Aflatoxin r nhi à y
ày có th à mu n và có th àm làm gi làm gi c gi
1 trong các ch
1 trong s
- H Có th b
* Bi
- Lo à dung môi: aceton, benzen, cloroform.
- Các ch àm gi Các ch ày làm bi ào qúa trình oxyhoá, hydroxyl hoá phân t - aminopropanol, natri ùng các Aflatoxin B1 và G1. Trong s
h nhân furan glycin, 1 - amino - 2 propanol, trinatriphosphat, acid phosphoric, vôi và amon carbonat có hi l min, xút, cholin cho hi ình. Các ch
3 vào các bao th
acid m à ki . Na2SO3,NaHSO31% àm vô ho ho NaHCO3, NH3
* Bi
- N à vi khu Loài Absidia repens và Mucor griseo - cyanus làm bi Aflatoxin B1 thành m
Các lo à nh ) có kh à Flavobacterium ài ày vào th àm thoái bi ì, s khô l ) sau 44 gi ã b aurantiacum (ch vi khu ph B1, G1 và M1.
1 thành m
1 do kh
M ài thu àm bi
1.
hoá là Aflatoxin B3. Các hydroxy - keton trên vòng cyclopentan trong c
1 (trong 24 gi ) thành m
0 do g
ên sinh: ã làm - thoái bi
Loài côn trùng Trogium pulsatorium c àm thoái bi ành nhóm hydroxyl. 1 và G2 .
àm bi Chuy h à m ành gây có m ình th ài và chính xác.
b. Kh
* Bi Có th chúng v
Các ch à các ch - Các ch ình thành do quá trình phong hoá c à - montmorrilonite - có kh c àng h ào th ày không ph à c à m àng và b ên c àng h - der - waal) à nh à có nhi -O-H Các ên chúng hút c Ch ph Liên k (l ch các vitamin và ch
Zeolit là các ch ên b c
ào ngu ì kích th à m - Các ch Zeolit thiên nhiên và t các phân t ph trong s ên k Zeolit h
Polyvinyl-polyrrolidone là m - Các ch homopolymer c - vinyl - 2 - pyrrolidon. Là ch à các dung môi h ên k c ình thành m àng h àng này, cùng v ành ph trùng phân t à các phân t ùng kích
h p ph
- Than ho Là ch à các v à có kh và nhi ch Khác v
* Bi
ì bi ã vào trong c không có ch ên th ùng gi khác, các ch
* Bi
- Ch xung vào th ãng Biomin (Austria) s àm vô ho
ên các men có trong ình h ên màng h à m àng, c ên àng và tr ên hoàn toàn vô ho ên màng h riêng c ên cách h ho êu hoá), ti ày và ru mycotoxin, m ch Các phân t b ch Mycofix Plus. Quá trình này b trong th b ofix Plus không h ào trong máu. H à ùng th ài theo phân.
Hình 6.7: C Các mycotoxin không phân c àn toàn b - epoxy (ph Men epoxydase phá c Trichothecenes).
1 v
Mycofix Plus làm vô ho à 1000 ppb Aflatoxin, 2kg Mycofix Plus/1 t à công nghi
- Tác d - dithiole - 3 - thione (DTT), m ình hình thành các liên k - ADN trong gan chu ên k TT gi - N7 guanin th à ch
Ch
450.
Tác d ình thành 50% các m ên k ình ung th Aflatoxin B1 - ADN. Nó có th
ài ti Các thu h à tác d ành ph ch do Aflatoxin gây ra c ch t khác các ho
à anti - hepatoxic) có tác d à 2 lo ùng có tác d antioxydant flavonoid (còn nghi chi hoa Actiso.
Câu h
1. Nêu tên các loài n 2. Gi 3. Ng 4. Trình bày các bi òng ch
ch
à ch à gi g à v t nuôi hay b òng tr ên nhân, tri thi
Th ùng hay loài súc v c ùng m ài khác. Hay th ên các lo nh
1. Ch
1.1. Phân lo
a. Alcaloit.
Alcaloid là các h - ki t ã nghiên c và nông nghi kho (các thu
ch
à ch à gi g à v t nuôi hay b òng tr ên nhân, tri thi
Th ùng hay loài súc v c ùng m ài khác. Hay th ên các lo nh
1. Ch
1.1. Phân lo
a. Alcaloit.
Alcaloid là các h - ki t ã nghiên c và nông nghi kho (các thu
Trong cây alcaloid t à các d - 5% ho ài lo òn t
nh breviflora (Sotelo. 1993). M - Erythrina americana, E. àng.
Papaver somniferun L), trong nh + Cây thu à: mocphin, codein, papaverin, naxein....
Aconitum fortunei Hemsl) r aconitin. Ch - 3 ã gây ch
+ Cây mã ti Strychnos nux vomica L) trong h
Dutura metel L) trong lá có atropin, hyoscyanin.
+ Cây thu Nicotiana tabacum
+ Cây lá ngón (Gelsemium elegans Benth) toàn câo có gelsemin, kumin, ùng làm tính r kuminidin thu
3. Structure
+ Pyrrolzidine
c. The base must have the following characteristics to be toxic: (1) Double hydroxyl groups ( có hai nhóm hydrroxyl) (2) Double bond in basic ring ( có n òng ) (3) Be esterified with a necic acid ( b
êu bi
d. Typical structure of active alkaloids ( các d có ho
a. N – oxide
(1)
ên ph
ào lo
)
(2) More palatable ( D (3)
non toxic)
-
- Playnecine, Heliotridine và Retronecine là các ch
+ D
- Hai nhóm hydroxin - OH (double hydroxyl groups)
òng c
-
t.
-
+ Các ki
- Senecionine ( double esterfied)
- Heliotrified (single esterified)
+ N - oxyde
- Heliotrine
- K
- C
-
õ (không bi
ình)
b. Glycozit.
à Glucozid là h genin. Ch ành các nhóm glucozid khác nhau. Thu - cardiac glycosides, saponin và thioglucozid. ch
* Glucozit ch -
+ Các cây có ch
- Cây thu - Graminaceae. H cây kê) thu - Johnson grass. Ph này ch
- Sroghum vulgare - cây c n.. Nh Sroghum hegarie, S. milo.
- Cây lúa mi Sudan grass - à a cid cyanhydric, trong c òn ch trifolium repens hay trifolium pratense.
- Cây cho c - Triglochin maritima. Arrow grass
ào Prunus spp . P. demissa - western choke cherry - - H - P. sertonia - wild black cherry - m
à làm héo hoang - P. virginiana - choke cherry. Chúng ch trên bãi ch ào c
- H - Linum usitatissimum. Flax - cây bông, cây lanh
- Các cây cho g Cercocarpus spp. Mountain mahogany, Rocky
mountain States - cây dái ng khi loài nhai l à c ã b
- Cây - Suckleya Suckleyana ch à suckleya.
- Cây c - Holcus lanatus. C - Vevet grass (Verbascum thapsus), - Gynura crepidioides; c - mosquito grass hay rau t - Ocimum veride.
- H - Malus sp. H
ch ào men hô h ào (cytochrome oxidase) c ành m à à tr m t ên k êu hoá, kh
(MIC - 2,3 mg/kg th * Li à kh chú ý v ày còn ph thu N mg/kg th ã gi Li (Humpherys 1988). Li cyanide c loài có d ), ch cyanhydric/100 gam th
ên ki ày. Khi b gan t à 1,4 g/g (th à ãn g/g tr ên (th ). ch tính); trong d
Th ài ùi b ê, giãn ãi. Niêm m Ng m à êu, tích * Tri MetHb cho v gi ti c th
Th ãn tính do súc v ã gây ng ên, v c a cid amin ch ành d c Gan b - thioglucozid. thioglucozid l á, h iode c tuy
* B Xác ch ãng v xác ch ã khô == .
Ki * Ch
- Ki
N d ng d
Truy ào t - 150 ml dung d à * Ch 25% thiosulphat natri.
ferricytochrome + CN === Ferricytochrome oxidase cyanide
(Respiratory enzyme) ( R.E. inhibited)
NaNO2 + Hb ===== Methemoglobin
MetHb + CN ==== Cyanmethemoglobin
(Temporary tie -up of cyanide) Na2S2O3 + CN + O=== SCN - + Na2SO4 (Sodium thiocyanata) (Permanent tie - up of cyanide)
- S à 2% nitrite natri. Li ùng t - - 20 ml/ti
- Chuy
- cardlac glucozid.
àng ch ào Nerium oleander ch ê, s àn cây, nh à h nerionin. Cây s thông thiên Thevetia yellow oleander ch
Công th à ph à genin hay glycon. Ph ên tim. Ph không ph quy òa tan và kh
Cây khác nhau ch ên tim - kích thích ho
* Thioglucozid
ho loài th . Trong cây, tu ài, tu à d glucozid có ch trong thân, lá, h phân t ày có c ài th ên 50 lo Isothiocianat (ITC) và nitril có tác d ITC n 10 l Viniloxolidotion (VTO). Glucozid thu ch gây b ên còn g ril. Lo - glucozide. Ch ày có tác d
Thioglucozid r àn bào thai, gây ch VTO glucozid có th ên c ã g màng thai vào tu c ch . Ch àm thai ch òn
quái thai. Ch à glucozinolat.
h
c ) hay g v hemolysis) nghiêm tr Nguyên nhân c
cid amin b ành Dimethyl - disulphide. Ch - methyl - ày r ch cystein - sulphoxide trong d có tác d
O
2CH3-S-CH2CHNH2COOH+H2 == CH3-S-S-CH3 +2CH3-CO-COOH+ NH3
S – methylcysteine- sulphoxide Dimethyl disulphide a cid pyruvic
green brassicas có ch - 20 g S - methylcysteine- Trong h sulphoxide/kg ch ò ày s ày s ài nhai l à bò, l g th nh tránh nhi ài ra trong các cây thu ày còn m à nitrat gây
B - glucozid trong th
Tên Glucozid Lo
Glucoza Gluconapin Aglycan ISO-thiocynat, H2SO4 C th
Glucoza C Brassiconapin
Glucoza (VOT) Progoitrin C và h Sinapin, nitril, H2SO4 Vinioxolidonthion H2SO4
à a cid erukanic. Do có S - methylcysteine- sulphoxide ã h khô d ã s - Hi ã t à lai t ã làm gi - glucozid. V hay thio - c ti d
mirozinase ì enzyme Khi s à c - glucozid. T ùng cho t glucozinolase b lo
* Các saponozid Ph loài nhai l ), hay manh tràng (ng
Saponozid phân b ãi trong th àm c ã nh sau: c Konkoly - c ày l h alfalfa sp. Nh ài ra m ùa xuân, dây khoai lang, lá dâm b n c ài nhai l êu hoá có
nhi qu
Ch alfalfa sp còn là ch antinutritive). Ch alfalfa sp ã à, l ê. D alfalfa êu hoá (antiproteinase). chi sp c
c. Các acid amin không protein (non protein amino acid)
. Có trong cây h Các acid amin nay có tên khác acid amin b ên nitrogen liên k ày tích lu
Các acid amin này có công th ) r ò sinh h à phát tri t ành y à gây r (nitrogen - fixing trees hay nh không h (acid a min c th g lo ình trao
Nhi àm - Indigofera spicata, cây Lathyrus cicera.
B
Acid amin b Các gi g/kg)
Neurolathyrogens
Vicina sativa 1.5 - cyanoalanine
Lathyrus sativa 25,0 - (N-oxalylamino) alanine
Lathyrus latifotius 16,0 , - diaminobytiric a cid
Arginine analogues
Canavalia ensiformis 51,0
Gliricidia sepium 40,0
Canavanine Robinia pseudoacacia 98,0
Indigofera spicata 9,0
Vicia Villosa 29,0
Indospicine Indigofera spicata 20,0
Homoarginine Lathyrus cicera 12,0
Aromatic
Mimosine Leucaena leucocephala 145,0
Mimosin có nhi à cây bình linh - * Ch * S Leucaena.
3 và T4)
Do có công th . Mimosin ch ình t (3,4 - Dihydroxyphenylamine) MIT, ành. Khi gia - ch DIT- ch ch
ên c ùa v
ài nhai l ò, dê: 0,18; c sin tính à:
tu Theo D.J.Hamphréys 1988; và Szska & Ter Meulen, 1984. li theo g/ngày/kg b 0,16. N giáp ài nhai l ình linh/kg th
àm êu hoá. êm s ên, do mimosin liên k ình linh, gà ch - 10% gà s gi Trong kh lông, to tuy
B ên c
Tiêm t Không gây
Tiêm t ày R
- 96 mg/kg
Tiêm t Gi êm, ho
Cho u - 600 mg/kg R
* Các ch arginine: canavanin, indospicrine, homoarginine
Arginine có vai trò quan tr à các ch - ào v ì th lên ure. Khi chu trình này b v amin arginine.
Acid amin c là y à lysine. Arginine và lysine àm êu hoá gia súc, gia àng h trong cây h
c v
* Ch
Thu ày g - cyanolanine; - (N - oxalylamino) alanine và , -
ên c ày s
BOAA c lathyrogenic a cid. Lathyrogenic a cid có tác d amin g òn trên à ch (neurotoxic).
B id trên h
50 =
Lathyrogenic Lo à ùng và li Tri
- cyanolanine Gà con, dò TA (0,75 g/kg da Co gi 70 mg/kgP
Gà con, dò Phúc m à c
30 mg/con Ch thành 100 mg/con Ng BOAA
Gà con, dò Phúc m - 6,5 mgl/kgP ,
12,9 mgl/kgP diaminobutiri c acid trên não
* Ch
C à ch ó nhi Acasia, Oxylobium và Gastrolobium thu à Fluoroacetamide, t không v
ch aconitase, ình citrar, tricarboxylic acid. Gây h . (Peters 1054). phân gi d
d. Nh
* Tanin.
hydrolysable - HTs) và tanin không Trong cây t condensed - CTs). tanin là nh à tan, phân t thu 500. Có kh
Tanin phân b ãi trong cây, nh à các ch - 30% ch - ch àm gi à loài nhai l toxicity). Tanin có êu êu hoá, nh hoá h
* Nh
à m òng nhân th B Phenolic chi à r Lowry, Thahar, 1983 ì nó kích thích ho ào mòn t - 50%. Trong ch à tan (Conjugeted Tannin: CT). ành d phân b 20% tr t Trong cây, nó liên k
òn có tác d M b càng nhi ì tanin làm co các t êm d d còn phenolic thì . N ào niêm m êu hoá, k ùng là gi s êu hoá th
S c à nh à khoa h ên k th ày. khi s tâm nghiên c
êu hoá protein (Proteinase Inhibitors) e. Nh
êu hoá protin khá phong phú. Th
antitrypsine ch à Trong s chymotrypsin. Do v
ành, cô ve, Trong các h : Hà Lan, ng
Thí nghi à Lume 1982 trên chu à ch ày. M ình th ày, h ình th kh tri tri
J.P.F D`Mello thí nghi à th c
Các thí nghi ên thú, cho v ành s tr ành chín. v
Thành ph ành
+ Glycinin - là d ày àm gi ù l ày có tác d c tuy ên m àm bù. à trypsin, chymotrypsin và amylase K gà con, chu ình to (hypertrophia). Ch ành s
- ày có tác d à chu hemagglutinin. Ch à gà con... l
trypsin và lipase, làm gi à m + Soyin
à ch antinutritiv), chúng r m v C ành s - nhi 110 0C /10 - 30 phút.
f. Các ch - phostosensitive compounds.
* Nguyên nhân
Các ch ùng làm th
Các cây thu Fagopyrum vulgare, Fagopyrum esculentum - cho loài nhai l à bò s
V ên c alfalfa ch thi ã b viêm. Còn v n êm da.
ày c ammi visnaga và ammi majus - à, ngan, ng à tây m Ch cho gia c không có lông che ph
Khi thú nuôi ình, ng ã dùng tên này ày nhi ên cho b ã xu - fagopirizmus.
có s o - êm d
* Tri
êm nhi ày hay th xung quanh m Trên thú: s N chân th súc s êm d thích chui ch ò s ùi và v bình th ò không nên cho chuy c Fagopyrum vulgare, Fagopyrum esculentum quá 10kg /con/ngày.
õ, da xung quanh m ào, tai và bàn chân Trên gia c xúc v êm. Gà tây b 20%. Ngoài ra còn gây gi
*Phòng tr
Mu ày, ph ào trên da không có s
Fagopyrum vulgare, ammi visnaga và ammi majus, v che ph Fagopyrum esculentum, gia c l ên c alfalfa.
g. Các protein c - Toxanbunin
G ày có th àm ào trong h dung huy
h. Các axit h
Trong cây nó t
à: axit oxalic êu hoá. có trong kh Axít cyanhydric trong c à h phù n ào.
i. Ch
Nhi êu hoá ho êm m a a xít formic ph cây thu
1.2. M
* Ngu
àng ch ào Nerium oleander ch g dê, s àn cây, nh à h nerionin. Cây s thông thên Thevetia yellow oleander ch
* Công th
Công th à ph à genin hay glycon. Ph ên tim. Ph không ph quy òa tan và kh
Cây khác nhau ch ên ài tim c ên (ph òn có m òn có tác êu hóa: tu êm cata hay xu ã dùng ày làm thu ên r tim - kích thích ho ta m ). M d m nh
* Tri : òn tác nôn, tiêu ch , nhi tr ). Hô h s ình th (th Các tri à ch . Li ài không quá 24 gi
* B Xác ch ày - ru chuy ãng không Viêm c kh
* Ch Nhanh chóng lo ày và ru à trâu, bò dùng thu à th ày. Ng cho u tr àng. Loài nhai l nh c
Hãy nh - m òn th
Không có thu theo hai cách sau
U 10 - 20 gam/con c ò. C
U - 25 gam/con c ò.
M ào.
ã b à c cây - M ào c ã b ào l ày àm hàng rào
- T es có m ò b v ã tìm ào trong bó c ình. Khi ki ìm th ã r ó th ò cái t ã b ã b ò h ãi ch khô này l l r th ào.
Tên khác: cây lông kh bracken)
Tên khoa h Cibotium barometz L. H
Lá kép lông chim, có hình tam giác ình l
* Nguyên nhân: Bình th ày trong 30 - ên, b dài cây này, s nh
*Tri Hay g õ. Tri ò, ng ên trâu, c vitamin B1. L ti
Xu à tri h ìn th ào ti êm d àu êm m êm ru êu ch H th à - ên do b g có th - 3 tu àn gia súc t 10 ngày. T hi
ào b * B Nh là s ào nhân kh (t ào) Chúng chính là các t ào. Gi ào h ì nó có liên quan v ài c và ti tu thrombocytes gây nên b hi
Gi B - ti à rbc b g à “b
B c b huy * Ch
- - ch - antivitamin, các thu - nitrogen mustard (cây c triethylene à “ myleran” - ch khu benzen, dinitrophenol, trinitrotoluene, các ch diaminopurine, mercaptopurine, ch urethane, các tác nhân ki melamone g t d
h
*Ch ò b òng b Truy máu, nh à các nguyên t
- orghum spp
Sorghum vulgare - gi ng c S. halepense - c Trong h S. sudanense c l
Trong các cây c ày ch cyanogenetic glucozid tên dhurrin. Ch êu, tr
là ch thành a cid cyanhydric t Trong c
a, c ùa khô, ên c phát tri l hay cho bò khi Trong c ày s
ào không khí. Súc v acid cyanhydrac t non có kho ày s à m - 4,5 tháng
+++ c
Trâu, bò, c à ng
ào. tiêu hóa và men phân gi gi cytochrome oxidase, v chuy
* Tri V ãi nhi do, v th ên t òn do li gây viêm kh
ki trong m * Ki d ày c t.
* B B êm c
àng d B
êm tr àu có m Xu à nh Phù d à các nhánh khí qu - ph
Chú ý: gi à c c gây ng àng và m
+ Neuro lathyrism (dipeptide - glutamyl - B - cyanoalanine.
+ Cyanide metabolism là s
+ Ph
L - cystine + HCN == H2S + B - cyanoalanine (R - glutamyl transferase).
B - cyanoalanine ==== R - glutamyl - B - cyanoalanine.
Truy ào t - 150 ml dung d à * Ch 25% thiosulphat natri.
ferricytochrome + CN === Ferricytochrome oxidase cyanide
(Respiratory enzyme) (R.E. inhibited)
NaNO2 + Hb ===== Methemoglobin
MetHb + CN ==== Cyanmethemoglobin (Temporary tie -up of cyanide) Na2S2O3 + CN + O=== SCN - + Na2SO4 (Sodium thiocyanata) (Permanent tie - up of cyanide)
- S phat natri và 2% nitrite natri. Li ùng t - -20 ml/ti (c
- Chuy
Pháp)
tên khác: ô mai, kh Tên khoa h Prunus armeniaca. L. H - Rosaceae.
Cây m ành r
* Nguyên nhân: Toàn cây, c ào mùa xuân và gi ùa hè. M ù v nào. Lá ch c ài vùng l ành non c ào mùa hè sau khi thu h ào do thi anh.
- glucozid ch Trong toàn cây, nh à h cyanhydric, khi th
Loài nhai l ò, c à c ã gi do quá trình tiêu hóa cenlulo ào
ào máu và máu gây methemoglobin. Máu không v nâu, không
* Tri à tri ình, nhi ên nhân gì vì nó không ó th à không bi à ch nh ch thái khác: m hay 2 gi ùng ph
* B Máu m êu hóa b
CÂY RAU d
* Ch Xem ph
Tên la tinh: Amaranthus reetroflexus. L. H ên Amaranth
Cây có nhi ào v , sân nuôi gà v , quanh nhà kho… Cây d è. Cây m , d , d . , , nh tim hay òn, m n, m ên ng m
: Trong cây có ch - nephrotoxic). Khi gây phù chân l oxalate t à t ào. Các cây khác cùng h ên này còn ch trong t c à m
Phù chân là tri õ nh ên l - ên trong kh Amaranthus ã có t - 50% s theo ki reetroflexus
ã qua l Amaranthus reetroflexus - 10 ngày tu Amaranthus reetroflexus -
c ên bãi ch Ch ò b ã ê Amaranthus reetroflexus c ch
ên * Tri M
à viên các kh co gi ày r tri sau chuy ngón, kh õ). H Cu ùng hôn mê và ch d n êng. M xu ình th tr y ). L à hay b ù toàn thân. Nhi ên, m sau vài ngày.
V i sinh v ành ào vi sinh v à s
thêm các g sinh v và protozoa c ài nhai l ã s àm ài nhai l ào máu gây methemoglobin. Khi trong ành d ào máu báo vào b àm máu c ào. máu có kho cyanozid ti m
* B tích: (nephrotoxic) t ào th ên th êm, thoái hoá. C à b trâu, B huy bò, ít g ên l à. Xét nghi ào
Ng ên niêm m à da
Không có thu h ù chân.
-
* Ch Ch êm t à 3 ml dung d ùng 2 - 3 g ành dung d - 4% t g xanh methylen/220 kg th 5% truy
ão, kim th
Tên khoa h Phytolacca amercana L H - Phytolacaceae.
à cây th - 7. Qu ình c - 10 h chum, m tr -10 Khi chín có m thu - 10 múi, chín vào tháng 8 àm ên ên so ên c ã ghi nh
Ch à do saponozid cùng v à phytolaccin. Ch
ùa v à r ã có nh c
ên. Mùa hè khô, th * Nguyên nhân: ào, trong khi g ã kéo c C t ùng ch
* Tri Trâu, bò, c à l
êm m êu hoá d ày - ru êu ch ò. Tr h Ch sinh rát ru n ài ngày v ình b
* B B õ nh êu hóa. xung, xu êm m - ru t rõ. Ph à hi
* Ch Dùng d à các ch êu hóa. Dùng a cid acetic trung hòa ùng thu êm m à các thu truy o t êng bi
Vi àm b à tìm ra cây
- cocklebur
Tên khoa h - Xanthium spp. H
Cây m - Composite ên th
ã àm thu - xanthium strumarin rãnh, lá g ình thoi, c ên núi, tr ng cao 0,7 - 2 mét tu 3 c lông mình gia súc.
Trong cây ch -xanthostrummarin, khi thu cây còn non ành không tìm th nhi ch
-seedling) kho Li (cây gi à 500 cây con. th
* Nguyên nhân: Bình th à qu è ò, hay khi th c
* Tri Tri ch ình. V
à kho - 4 gi nên suy s b cóp t tiên.
Loài nhai l ò tr ành nhìn chung có s 12 gi Nhi ê, nghé l ù do b ên kh à tri ình.
D ày b *B àng, thô nhám. Ch ào gan. B
m gi bào ên l õ, nhìn rõ t ào gan b
* Ch Dùng các ch à kh à bi s
Nh
C êm physostigmine vào b - 30 mg/con tu tr êm nh l
Cassia spp senna
pulse hay bean family.
Tên la tinh: Leguminosae. Thu Trong nhóm này có nhi
C. Fasciculata michx; C. Lindheimeriana scheele, Lindheimeriana senna; C. Occidentalis coffee senna. L; C. Tora; C. obtusifolia. L; C. sicklepod, seckle senna.
àng, tr ành m -6 lá l ài có nhi Cây c Lindheimeriana scheele, Lindheimeriana senna). Lá kép lông chim ch m Cây m ành b
H ên nhau h ày ch êu hóa, gan. Trong lá và cành cây C.Occidentalis c
* Nguyên nhân: M ào mùa hè khi cây phát tri
* Tri Tri ên: bi ình b êu ch
Cây trong nhóm này: C. Occidentalis, C. perhaps, C. Tora à nguyên nhân gây nên ch ình trên trâu, bò. Ngoài ra còn có thêm ch nghiêng r thái b -7 ngày. Tiêu ch ê, nghé có tri ày chuy sang b õ sau
Ch ài cây thu cassia spp c ên gia c òn ch trong h C. fasciculata là catharic l
* B C. Occidentalis là nguyên nhân tái di Ch ào d ày - ru êu hóa r
t thoái hóa m * Ch à thoái hóa các ng th êm m êu hoá là bi êm th S ùng thêm thu - sedatives. S qu thu à thu o tri
Cây th
ài nhai l êu hóa ph ài con v tu
Tên khoa h Ricinus communis L H Euphorbiaceae
c v
- 2 mét (nhi ), lá m Cây c ài, phi ình chân v ùy. Hoa m cu thành chùm trên ng ình tr inh ký sinh m
à ricin và phytotoxin, chúng có m ào. à ricin là protein th yên có kh
* Nguyên nhân: Do cây có mùi nên ph th ong th có l ã b
* Tri T
ra ch protein th ài gi à h à phytotoxin và khi có ình phát tri cao, nôn, sinh b êu ch ê r V ricin có trong h các tri ch tiêu hóa b ch - 36 gi
* B êu hóa b êm ch ày, ch nhi àng treo ru àng treo ru ày, ru hù.
Cây ba
ùng thu à * Ch v Gi êm m êu hóa - antihistamin, thu ùng thu thu sinh sedatives. T à truy
Tên khoa h croton tiglium. L. H - Euphorbiaceae.
C. sagittalis, C. spectabilis, C. retusa và C. giant striata. Trong s à cây C. sagittalis.
ình ành. ên ng - 6 mét, cành nh ành. Hoa m ài 10mm, r lá m ành chùm - 6 mm v ình tr - à Giang, Tuyên Quang, B g Qu ên và các t tr Q m nhi Thu qu - 8 v ùng d
Ch kh ào cu ùa hè, khi s à c ùy t -50% d ch crotonozid, anbumoza là protein th à m
Ch ào niêm m -anbumin và êm êu hoá t à croton resin. Croton chính g ên sinh ch òn làm g vón máu. D th croton- globulin là protein th m g
Ch à C. retusa r ào d ày - ru hi hi vón máu. Ch nhi ày còn tùy thu
Ch ùng n à con ch thành ch - 60 ngày.
- ã b ày. 2 gam h ã làm ch ày.
C. giant atriata th ò, ng ã có bi
* Nguyên nhân: ên
V êu hóa. Nh C. rentusa khi dùng v th l êu hóa, không có bi
* Tri Trâu, bò, ng ê, l à gia c nhi à m
- Th Xu à ch êm mi ày ru êu ch gi do d máu v
- Th kéo dài 2 - 6 tháng v - ên, - 2 tu êu hóa d ày, ru , bò, l à gia c la có th cá bi C nên b êu cha ên.
* B ên, nhìn bên ngoài gan b nên th àng. Th ò b Gan b sùi, n ên. Do gan b Theo Berry và Bras chính ancalois c
Cây m
* Ch Th ùng thu ích Dùng thu các thu êm m êu hoá, gi êu hóa b
- tên khác cây bàm bàm, may kho, sinh keyeng
Tên khoa h Aesculus sinensis Bunge. H òn - Sapindaceae.
A. californica buckeye, A. glabra Trong h Aesculus spp willd, Ahippocastanum L,
Cây m òa Bình, B ùng qu Cây g ên Quang, Hà Tây, Thái Nguyên… Trong dân ùng thu - 5 mét, lá kép chân v - 7 kg. lá chét hình mác thuôn. Khi tr Ra hoa vào tháng 3 - 4, thu qu - - 10. Qu ùm, trong qu - 3 h Trong cây ch A. glabra willd còn có ancaloid - narcotic. C à lá và ngo
êu hóa: trâu, bò, c * Triê
Cây ban -
au chuy ình b Các tri b ê r òng tr ùng thu * Ch U h ê.
Tên khoa h - Hypericum japonicum Thunb. H Hypericaceae.
Cây c - 20cm, thân nh ình b àng. Cây m Hoa nh b ùa xuân, hè có hoa, cu
Ch à hypericin, là d Helianthrone chính là nguyên nhân gây nên s
ày có mùi v * Nguyên nhân: Cây c ào thi ch ày m
* Tri Nh ày là bi ên. Nh ùng da m ên xu ên da. Nh ên c à bong tróc da là tri ùng c h ã b ù êm giác m à nguyên à nguyên nhân làm cho v ìm bóng mát và r ào mình chúng hay khi l à nguyên nhân gây tr b t l nhân d v khi ta s nhi ùng k
* B Ch ày, nh ày, nh xoang m êm k
Thu
ên
* Ch à bi Tìm m g cho vât ti ào bu ch mát hay che ph
Tên khoa h Narcissus tazetta L. H ên Ampicillinaryllidaceae.
Cây th ình b ài 30-40cm, r ên ng -8 hoa. Qu àm c
c t cho gia súc.
* Nguyên nhân: Trâu, bò, dê, l ào lên v ên b
* Tri g: Tri ch Trên l êu ch
àng, táo bón. Thân nhi V sang suy s ngày th
* Ch Dùng thu êm m à thu ên u
Cây c
t ch
poisonhemlock cây c ùi tây
Tên khoa h Cinium maculatum L; H Umbelliferae
C. Maculata, C. Douglasis, C. Occidentalis. Trong h
Cây c
Ch ình phát tri à à N - qu l - coniceine, trong hoa và - coniceine à N - methylconiine. Hai ancaloid khác, - coniceine có à ình phát tri òng benzen. Ha t khác nhau có 2 nguyên t ph ên sinh ch ào ên.
ãi ch th * Nguyên nhân:
ò b * Tri
ên. Th h th ). V ã nêu ình trong ch th ch là các tri
* B ình.
* Ch Nhanh chóng l ùng các thu êm m êu
Cây thu
ào - tabacco
ên, c ìm cách ùng thu à bi hóa. Cho u tri lo êu hóa.
Tên khoa h icotiana tabacum L Thu , Nicotiana. rustica L
Thu ào. H à Solanceae
à do * Nguyên nhân:
50 trên chu
Trong toàn cây ch - 60 mg/kg th -300 - 60 mg tu - 200 mg; chó, mèo 20 - 100 mg/con. Li ên trâu, bò 4,5 mg/kg th vàng. Nicotin r ng mg; c Trâu, bò tr - 500 gam thu
c ch êu hoá, hô h ên các s ên c à ào synap th Thu th i vào tr
Nicotin tác d ên th ên kích thích h g êu ch làm t ti ãn
V ài phút sau khi nhi * Tri không yên t ãi, ch ãi, nh ình.
b
à
* Ch Không có thu ùng thu 0,1%, u ãng. Dùng thu tim.
Tên khoa h Plumbago zeylanica L. H Plumbaginceae.
Cây th c: Trung Qu ành. Là m ình tr Cây m Châu Phi. Cây cao kho chùm, m
Là, cành non và r plumbagin gây viêm da và dung huy êm cho chu à r ùng plumbagin chi à ch Dung d tr nghi àm gi
* Nguyên nhân: ày có mùi h ên da khi ti dùng lá và r ã nát, ã , b ) n ã b b da.
* Tri ò êu ch gây nôn, tiêu ch Tu . r ê li . Con cái có th
V àng r
ày hay u òng tr ùng thu ã li êm m ùng thu * Ch s nôn, r s
T
(blue - green algae)
T ùy loài có d xanh trên m m
àm th ên môn ên xanh. T ù. c m
ào T n n òn s ìm th êu hoá, t ch Microcystis aeruginosae là photosensitization. Khi t t 18 - 20 gi i ên Trâu bò m
ên chuy ài ngày, sau l Nh à các cum t h g v ày s
* Tri T trong kho ò, c ình: tiêu ch nhi tri photosensitization c àm v
* B Ph h tích hay ình. Khi m máu m êm d ày. b tâm m
* Ch Không có thu natri thiosulphat 20% 30 ml tr êm t nitrit 20% 10 ml và ên dùng thêm êm m hay disodium endothal n - 3 ppm.
2. ch
ên c 2.1. N
ài r a. N
Có nhi ài r ài r ào c * N có n Th loài r
Crotalus sp, h Loài r ên cây trong r ài r Agkistrondon mokasen, r Boiga dendrophila.
Lo Micrurus euryxanthus. Lo - r Agkistrodon piscivorus.
* Kh
Tu ài r r ), tu h ài k ùy à tr V ình hay t kinh, sinh lý hô h n c àn...
Ph tùy thu à v ào ph àn toàn v
B ài r
Loài r êm t LD50/l
ành châu á H 0,40 170 - 325
R 0,09 8 - 20
R 0,08 13- - 250
R 0,04 30 - 70
R 0,01 4 - 20
R 3,68 130 - 200
R 1,68 370 - 720
R 1,29 75 - 160
R 0,21 50 - 90
R ên r 10,92 40 - 72
R 0,97 2 - 6
Chú ý: kh àng ít, n
*. Ch
Nhìn rõ v è, sau chuy quanh v êm, t ào b
*. Ch
Dùng thu eriods. Tiêm thu - ày
C còn ph v
Dùng thu antivenin - crotalidae - polyvalent li - 50 ml/con
Tr gi ) hay thu thích (hôn mê). Cho th . Thu êm: tetanus antitoxin; antihiotic. Ch
ch l
ý khi ch Bi tr Nh , nó s ào gây h ào tràn lan.
V bi êu trên, vi ên ngoài dùng thu ùng thu à bi
* N
Tri ù, n kh r òi u ên t m êu ch
ào m õm. N ùi ra hi b ù do m sau. R có b khi hàng gi êm c
Kh ùa xuân khi b òn ph
ngã r pháp tích c ù h ìm thu
b. N ài bò sát có 4 chi - Lizards
Có nhi ài bò sát, trong c: loài Gila manster Helodema suspectum; loài Mexican beaded lizard có Heloderma horridum.
K - Taricha torosa. Châu âu - Triturus spp; Tai Anh - UNK có Bombia spp
ò sát có n
ó có 4 tuy ò sát ùng mi à truy hàng ngày, nh ình, n con m b không t
* Tri nôn, th
c. N ê – Amphibian.
Nhìn ê (s à trên c nh ài còn i l àn. Trong s ê, c ý loài cóc - toad. T
m à. Ng ên và hay g à chó nhà.
Nh Loài Bufo alvarius có Colorado river toads. Loài Bufo
marinus có Marine toads. Loài Dendrobates Spp có Arrow poison frogs ( tâm châu M
Ch ài cóc và hi c
Tu Dendrobates. spp l ên b ài r à Bufonis melanostictus, a, cóc m cóc không ch - thi r )
cholesterol, a cid ên h dính vào th ascocbic, các ch bufotoxin...
* Tri à ch kho
* Ch R õm, m òi.Tiêm atropin - gluconat. C êm thu thu d
- Arachnids d. N
* Các nh
Nh - lactrodectus mactans gây co th
Nh - Eurypelma spp ình.
Nh àng... loài này r
Nh à, trong các t à gia súc r
c huy
* Ch Dùng các thu
ùng - insects e. N
G ày Black hornet - Vespula macuaat.
Ong có nhi àng Wasps - Polistes spp.
Ong m (Apis honey) - Apis mellifera.
Ong to mình có lông (Bumble bee) - Bumbus californicus.
* Ch
àm ch m, nh à ong r M ài v àng g càng nguy hi
Thành ph ùy theo loài ong, Ong bò v ành ph : axetylcholin, histamin, các amino acid t à r protein, các enzyme: cholinesteraza, hyaluronidaza, nhi à m photpholipaza - A. Ch à mellitrin có tính ki .
Khi b phân tán r ào t
Ch in có trong n
Photpholipaza - leuxitin thành ioleuxitin gây dung huy
* Tri hock, d
v
ùng c êm c hi b
ù, r êu l b c áp, dung huy
Dùng thu gi êm...
f. Ki
Ki - Solenopsis xyloni
Ki - Pogonomymex californicus.
* Tri Ch v ài phút
2. 2. Ng
a. Ng cá nóc fugu ocellatus
Có kho ên 60 lo ùng bi ùng bi ày ch aminopehydroquinazolin, ày tan c à da b ù (t - 7). ình D Ciguatoxin, ch tetrodotoxin. Các ch c
ã làm Các ch
àm ch àm d ã b b vào th b à da.
ào và tr Tri c x ò ãn, li êt hô h ên 60% trong vòng 1 - 24 gi (Nh ch ng t N c và ch g/kg ch êm 4 g/kg th àm ch
b. Ng ài nhuy th
Lo ào Mytilus oedulis có ch ê, li ài hào còn êu hoá gây tiêu ch tiêu ch có lo huy ào Mytilocongestin ch àn b êm m êu hoá tu ào
Câu h
1. K ên các cây có ch
2. K ên các nhóm ch à tác h
à cách ch 3. glucozid ch êu các cây có ch
à cách ch
4. Ngu tim? 5. Ngu
th ào, cây b à?
6. à cách ch ao h
7. Nguyên nhân ng 8. Nêu các lo 9. Trình bày các bi òng ch
Tài li
1. Tr à N
2. Curtis D. Claassen. Toxicology - the basic science of poisons. fifth edition, 1998.
3. Nguy . NXB Y h à x
4. Gary D. Osweiler. Veterynary Toxicology. Iowa State Univercity Press/AMES, 1996
ào, Lê Th . N NXB Nông nghi
6. Henry J. A. H. M. Wismen. Management of poisoning. World Health Organisation, 1997.
. Giáo trình Sau 7. Ph
8. Konie H. Plumlee. Clinical veterinary toxicology. Iowa State Univercity Press/AMES, 2003.
- Gi . Nhà xu 9. Tr b
Liêm.
. Nhà xu Nh
à v 12. Susan E. Aiello. The Merck veterinary manual. 8th edition, 1998.
13. Wallace A. Hayes. Principles and methods of toxicology. Third edition, 1998.
ìn d 14. Wolfdietrich Eichler. Toxicants in food. Nguy
m
Trang
Ph
1
m
1. M 1.1 1.2. Ch 1.3. Ng
2.1. S 2. 2. S 1.3. S 1.4. S
ào th
n t
ào do ng
3.3. 4. Các y 4.1. Các y 4.2. Các y 4.3. Các y
1 1 2 7 8 8 10 12 14 14 15 20 23 25 26 27 31
35
Ch
1. Ch 1.1. Khái ni 1.2. Ch 1.3. L 1.4. Ch
òa ch
2.1. Lo 2.2. Phá h 2.3. H
35 35 35 40 43 44 44 47 49 51
Ph
ên khoa
1.1. Nguyên nhân gây ô nhi 1.2. Tác h
51 51 51 51
Các ch
2. Ng 2.1. Ng 2.2. Ng
52 52 65
71
1.1. Phân lo 1.2. S
h
Hóa ch
2. Ng 2.1. Ng 2.2. Ng 2.3. Ng
òng ng
à gia súc nhi
3. Thu 3.1. Phân lo 3.2. Các thu
71 71 73 75 75 75 85 88 95 97 97 97
100
òng
1.1. Nguyên nhân 1.2. Bi 1.3. Hi 1.4. Tác d
2.1. Thu 2.2. Các ch 2.3. Thu
à ch
êm
100 100 100 101 103 103 103 108 110
Ng
ài n
à trong thu ho
1. M 1.1. N 1.2. N
ình b
à b
à b ình thành
112 112 112 112 113 113 114
2.3. M
Mycotoxin) và b
Mycotoxicosis)
114
126
òng ch
3. Các bi 3.1. Các bi
à lan nhi
3.2. Các bi
126 128
ên c
ch
1. Ch 1.1. Phân lo 1.2. M 2. Ch 2.1. N 2. 2. Ng
132 132 132 140 153 153 156
