Giáo trình Hợp ngữ - Đại học Đà Lạt

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT<br /> F7G<br /> <br /> GIAÙO TRÌNH<br /> <br /> HÔÏP NGÖÕ<br /> <br /> NGUYEÃN HÖÕU LOÄC<br /> <br /> 2002<br /> <br /> Hôïp Ngöõ<br /> <br /> -2-<br /> <br /> MUÏC LUÏC<br /> LÔØI MÔÛ ÑAÀU ..................................................................................................................... 4<br /> CHÖÔNG 1: GIÔÙI THIEÄU CHUNG ................................................................................... 5<br /> I. CAÙC THANH GHI TRONG VI XÖÛ LYÙ HOÏ INTEL:................................................... 5<br /> 1. Caùc thanh ghi thoâng duïng: ....................................................................................... 6<br /> 2. Caùc thanh ghi phaân ñoaïn ......................................................................................... 7<br /> 3. Caùc thanh ghi chæ muïc vaø con troû: ............................................................................ 7<br /> 4. Thanh ghi traïng thaùi (FLAG) ................................................................................... 8<br /> II. ÑÒA CHÆ OÂ NHÔÙ: ....................................................................................................... 8<br /> III. MOÄT SOÁ LEÄNH CÔ BAÛN: ........................................................................................ 9<br /> CHÖÔNG 2: GOÏI NGAÉT VAØ TRÌNH DEBUG..................................................................11<br /> I. CAÙC LEÄNH GOÏI NGAÉT: ...........................................................................................11<br /> II. TRÌNH DEBUG:........................................................................................................12<br /> III. VAØI CHÖÔNG TRÌNH ÖÙNG DUÏNG :.....................................................................15<br /> CHÖÔNG 3: HÔÏP NGÖÕ DUØNG TRONG PC.....................................................................19<br /> I. DOØNG LEÄNH:.............................................................................................................19<br /> II. DÖÕ LIEÄU:...................................................................................................................20<br /> 1. Haèng: ......................................................................................................................20<br /> 2. Bieán: .......................................................................................................................21<br /> III. CAÁU TRUÙC CHÖÔNG TRÌNH:...............................................................................22<br /> CHÖÔNG 4: PHÖÔNG PHAÙP LAÄP TRÌNH......................................................................27<br /> I. TOÅNG QUAN: ............................................................................................................27<br /> II. CAÙC LEÄNH LIEÂN QUAN ÑEÁN REÕ NHAÙNH:...........................................................27<br /> 1. Caùc leänh reõ nhaùnh coù ñieàu kieän: ............................................................................28<br /> 2. Caùc leänh reõ nhaùnh khoâng ñieàu kieän: ......................................................................29<br /> III. CAÙC CAÁU TRUÙC ÑIEÀU KHIEÅN:.............................................................................29<br /> CHÖÔNG 5: NGAÊN XEÁP VAØ THUÛ TUÏC ..........................................................................38<br /> I. NGAÊN XEÁP:................................................................................................................38<br /> II. THUÛ TUÏC: .................................................................................................................38<br /> III. SÖÛ DUÏNG PTR VAØ LABEL: ...................................................................................40<br /> IV. VAØI CHÖÔNG TRÌNH ÖÙNG DUÏNG:......................................................................41<br /> 1. Hieän soá thaäp phaân: ..................................................................................................41<br /> 2. Hieän soá nhò phaân vaø thaäp luïc phaân ..........................................................................44<br /> 3. Ñoïc töø baøn phím......................................................................................................46<br /> <br /> Nguyeãn Höõu Loäc<br /> <br /> Khoa Vaät Lyù<br /> <br /> Hôïp Ngöõ<br /> <br /> -3-<br /> <br /> CHÖÔNG 6:<br /> MOÑUN CHÖÔNG TRÌNH & CAÙC KIEÅU ÑÒNH VÒ ÑÒA CHÆ .............51<br /> I. MOÑUN CHÖÔNG TRÌNH .......................................................................................51<br /> 1. Ñònh höôùng bieân dòch extrn.....................................................................................51<br /> 2. Ñònh höôùng bieân dòch public ...................................................................................52<br /> 3. Laäp thö vieän - taïo vó leänh (macro) .........................................................................54<br /> II. CAÙC KIEÅU ÑÒNH VÒ ÑÒA CHÆ..................................................................................56<br /> III. CHÖÔNG TRÌNH ÖÙNG DUÏNG...............................................................................60<br /> IV. TAÏO TAÄP TIN .COM ...............................................................................................67<br /> 1- Daïng cuûa moät chöông trình COM...........................................................................68<br /> 2- Öùng duïng taäp tin .com ............................................................................................69<br /> CHÖÔNG 7: SÖÛ DUÏNG PHAÂN ÑOAÏN TOAØN PHAÀN .....................................................76<br /> I- SÖÛ DUÏNG CAÙC ÑÒNH HÖÔÙNG BIEÂN DÒCH............................................................76<br /> 1. Segment ..................................................................................................................76<br /> 2. Ñònh höôùng bieân dòch assume .................................................................................79<br /> II - DAÏNG CUÛA CHÖÔNG TRÌNH .EXE SÖÛ DUÏNG TRONG CAÙC PHÖÔNG PHAÙP<br /> CUÕ: .................................................................................................................................79<br /> III- VÍ DUÏ CHÖÔNG TRÌNH COM..............................................................................83<br /> CHÖÔNG 8: CHÖÔNG TRÌNH ÖÙNG DUÏNG ..................................................................85<br /> I. IN NOÄI DUNG VAÊN BAÛN RA MAÙY IN: ...................................................................85<br /> 1. Söû duïng haøm 40h ngaét 21h (DOS) ñeå thöïc hieän......................................................85<br /> 2. Söû duïng haøm 01h ngaét 17h (ROMBIOS) ................................................................85<br /> II. ÑEÁM SOÁ TÖØ TRONG MOÄT TAÄP TIN ......................................................................86<br /> III- ÑOÅI NGÖÔÏC CHUOÃI.............................................................................................89<br /> IV. CHÖÔNG TRÌNH HIEÅN THÒ THÔØI GIAN .............................................................90<br /> V. CHÖÔNG TRÌNH THÖÔØNG TRUÙ BOÄ NHÔÙ............................................................97<br /> Phuï luïc A: MOÄT SOÁ CHÖÔNG TRÌNH PHUÏC VUÏ CUÛA DOS .......................................105<br /> Phuï luïc B: MOÄT SOÁ CHÖÔNG TRÌNH PHUÏC VUÏ CUÛA ROM-BIOS............................108<br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO .................................................................................................110<br /> <br /> Nguyeãn Höõu Loäc<br /> <br /> Khoa Vaät Lyù<br /> <br /> Hôïp Ngöõ<br /> <br /> -4-<br /> <br /> LÔØI MÔÛ ÑAÀU<br /> Hôïp ngöõ laø moät moân hoïc daønh cho sinh vieân caùc chuyeân ngaønh kyõ thuaät.<br /> Laø moät ngoân ngöõ can thieäp saâu vaøo heä thoáng maùy tính, hôïp ngöõ thöôøng ñöôïc söû<br /> duïng trong nhöõng phaàn vieäc töông ñoái tinh teá nhö ñieàu khieån heä thoáng, vi ñieàu<br /> khieån ...<br /> Tuy vaäy vôùi nhöõng ngöôøi laàn ñaàu tieân laøm quen vôùi ngoân ngöõ naøy, vieäc<br /> tieáp thu quaû thaät raát khoù khaên bôûi leõ ngoân ngöõ naøy gaàn vôùi ngoân ngöõ maùy vaø söû<br /> duïng caùc kyù töï gôïi nhôù neân khoù hieåu hôn söû duïng caùc ngoân ngöõ caáp cao nhö<br /> Pascal, C..v.v...Ngoaøi ra, ngöôøi hoïc khoâng nhöõng phaûi bieát phaàn meàm maø coøn<br /> phaûi hieåu phaàn cöùng ôû möùc ñoä naøo ñoù nöõa. Ñieàu naøy taïo ra moät aùp löïc raát lôùn gaây<br /> khoù khaên cho ngöôøi hoïc.<br /> Trong nhieàu naêm giaûng daïy moân naøy, toâi nhaän thaáy hieän coù raát nhieàu<br /> saùch, taøi lieäu tham khaûo vieát veà hôïp ngöõ song ñeå coù moät taøi lieäu ñaùp öùng yeâu caàu<br /> cuûa sinh vieân trong vieäc tieáp thu moân hôïp ngöõ tuaàn töï töø deã ñeán khoù coù phöông<br /> phaùp thì thaät hieám.<br /> Do vaäy toâi thöïc hieän giaùo trình naøy vôùi mong öôùc coù moät taøi lieäu ñaùp öùng<br /> yeâu caàu treân. Trong giaùo trình, toâi coù ñöa vaøo raát nhieàu ví duï vaø öùng duïng töø thaáp<br /> ñeán cao ñeå sinh vieân coù theå tieáp thu deã daøng moân hoïc naøy.<br /> Tuy vaäy taøi lieäu naøy khoâng sao traùnh khoûi nhöõng sai soùt, raát mong caùc<br /> ñoàng nghieäp, sinh vieân vaø baïn ñoïc goùp yù<br /> Hoaøn thaønh giaùo trình naøy, toâi xin chaân thaønh caùm ôn ñeán caùc ñoàng<br /> nghieäp trong Khoa Vaät lyù Tröôøng Ñaïi hoïc Dalat ñaõ ñoäng vieân, goùp yù vaø taïo ñieàu<br /> kieän cho toâi trong quaù trình thöïc hieän. Toâi cuõng xin ghi nhaän söï ñoùng goùp cuûa<br /> nhieàu theá heä sinh vieân khoa vaät lyù, khoa toaùn - tin ñeå giaùo trình naøy ñöôïc saép xeáp<br /> ngaøy caøng deã hieåu vaø hôïp lyù hôn.<br /> Nguyeãn Höõu Loäc<br /> <br /> Nguyeãn Höõu Loäc<br /> <br /> Khoa Vaät Lyù<br /> <br /> Hôïp Ngöõ<br /> <br /> -5-<br /> <br /> CHÖÔNG 1: GIÔÙI THIEÄU CHUNG<br /> Taïi sao chuùng ta phaûi hoïc laäp trình vôùi hôïp ngöõ trong khi hieän nay<br /> coù raát nhieàu ngoân ngöõ caáp cao nhö C hoaëc Pascal duøng ñeå laäp trình deã daøng<br /> hôn? Coù theå noùi coù nhieàu caâu traû lôøi cho caâu hoûi naøy. Nhöng ban ñaàu, chuùng<br /> ta coù theå xeùt ñoái vôùi hôïp ngöõ thì moãi leänh töông öùng vôùi moät leänh ngoân ngöõ<br /> maùy. Noùi caùch khaùc, neáu moãi doøng leänh trong chöông trình laø moät leänh hôïp<br /> ngöõ vaø moät töø maùy töông öùng vôùi moät leänh maùy nhö vaäy n doøng trong chöông<br /> trình seõ taïo ra moät chöông trình maùy goàm n töø. Nhö vaäy hôïp ngöõ coù theå xem<br /> laø ngoân ngöõ raát gaàn vôùi ngoân ngöõ maùy, chuùng ta coù theå tieáp caän ñeán taát caû caùc<br /> ngoùc ngaùch cuûa maùy vaø quan troïng hôn laø chuùng ta thöïc hieän chöông trình<br /> vieát baèng hôïp ngöõ nhanh hôn so vôùi vieát baèng nhöõng ngoân ngöõ caáp cao khaùc.<br /> Tuy vaäy cuõng caàn thaáy raèng raát nhieàu ngoân ngöõ caáp cao hoå trôï giao dieän vôùi<br /> hôïp ngöõ, noùi caùch khaùc laø chuùng ta coù theå vieát 1 ñoaïn hôïp ngöõ trong chöông<br /> trình vieát baèng ngoân ngöõ caáp cao nhö C hoaëc Pascal... Ñieàu naøy cho pheùp<br /> chuùng ta laäp trình hieäu quaû hôn vôùi nhöõng phaàn vieäc saùt vôùi heä thoáng vaø ñoøi<br /> hoûi thôøi gian nhanh.<br /> Trong kieán truùc maùy tính nhieàu caáp, vieäc chuyeån moät chöông trình<br /> cuûa ngöôøi söû duïng töø moät ngoân ngöõ naøy sang chöông trình duøng ngoân ngöõ<br /> khaùc goïi laø chöông trình dòch. Ngoân ngöõ söû duïng ñeå vieát chöông trình ban ñaàu<br /> goïi laø ngoân ngöõ nguoàn coøn ngoân ngöõ sau khi dòch goïi laø ngoân ngöõ ñích.<br /> Ngöôøi ta phaân bieät caùc chöông trình dòch ra laøm hai loaïi tuøy theo<br /> moái quan heä giöõa ngoân ngöõ nguoàn vaø ngoân ngöõ ñích. Khi ngoân ngöõ nguoàn<br /> goàm nhöõng kyù töï gôïi nhôù leänh cuûa ngoân ngöõ maùy thì chöông trình dòch seõ goïi<br /> laø hôïp dòch (assembler) vaø ngoân ngöõ nguoàn laø hôïp ngöõ (assembly language).<br /> Trong khi ñoù ngoân ngöõ nguoàn laø ngoân ngöõ caáp cao nhö C hoaëc Pascal thì<br /> chöông trình dòch seõ goïi laø bieân dòch.<br /> I. CAÙC THANH GHI TRONG VI XÖÛ LYÙ HOÏ INTEL:<br /> <br /> Nguyeãn Höõu Loäc<br /> <br /> Khoa Vaät Lyù<br /> <br />