Giáo trình Khởi động và đánh lửa

Ề Ỉ

ƯỜ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

CỤ

i dung

Trang 1

ầ 4

Ẳ TR M C LỤ ộ N ụ ụ M c l c ờ L i nói đ u

ệ ố ử ữ ả ưỡ ở ộ 5 ng h th ng kh i đ ng

ở ộ

ơ ồ ệ ố

ử 7 7 ng Accu

ủ

ử ể 15 Bài 1: S a ch a b o d ề ệ ố 1.Khái quát v h th ng kh i đ ng ở 2.s đ h th ng kh i đông ữ ả ưỡ Bài 2: S a ch a b o d ề 1.Khái quát v accu ấ ạ 2.C u t o ạ ộ 3.Ho t đ ng c a accu ươ 4.Ph ữ ng pháp ki m tra s a ch a

ở ộ ử 15 ng máy kh i đ ng

ữ ả ưỡ ở ộ ở ộ

ề ấ ạ ủ ạ ộ ươ ể

ử ở ộ ng relay kh i đ ng 30 31

Bài 3: S a ch a b o d 1.Khái quát v máy kh i đ ng 2.C u t o c a máy kh i đ ng ở ộ ủ 3.Ho t đ ng c a máy kh i đ ng ữ ử ng pháp ki m tra s a ch a 4.Ph ữ ả ưỡ Bài 4: S a ch a b o d

ở ộ 31

ữ ả ưỡ ử ườ 32 ng

ệ

ử ể 35 1.Công dung ộ ố ơ ấ 2.M t s c c u re lay kh i đ ng ử ng đánh l a th Bài 5: S a ch a b o d ầ ụ ạ 1.Nhi m v , yêu c u, phân lo i ư ấ ạ ủ ệ ố 2.c u t o c a h th ng đánh l a 3.nguyên lý đánh l aử ữ 4.ki m tra s a ch a

ể ề ệ ố ữ ả ưỡ ử ng h th ng đánh l a có vít đi u khi n

ể

ệ ố ế ả ệ ừ 37 36 ử ử ụ ng h th ngđánh l a s d ng c m bi n đi n t

ử ể ặ

ữ ả ưỡ ế ả 39

ể ặ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ử Bài 6: S a ch a b o d ụ ệ 1.Nhi m v , ư ấ ạ ủ ệ ố 2.c u t o c a h th ng đánh l a 3.nguyên lý đánh l aử ử ữ 4.ki m tra s a ch a ữ ả ưỡ Bài 7:S ach a b od 1.Đ c đi m 2.Phân lo iạ ử ơ ồ 3.S đ nguyên lý đánh l a ữ ử ể 4.ki m tra s a ch a 39 ử Bài 8: S a ch a b o d ng c m bi n quang 1.Đ c đi m 2.Phân lo iạ

ở ộ

ươ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ơ ồ

ế ử ử ữ ả

ể

ử

ử ớ ữ ả ưỡ 41

ể ữ

ệ ộ ử 45

ộ ệ ử ể ệ ố ử

ặ ặ

ặ ể ể ể

ự ế ệ ố 47

ể ộ

ặ ặ

ặ ể ể ể

ữ ả ưỡ ng ECU

ụ

ủ ậ

ữ

ng pháp s a ch a 50 ệ ữ ả ưỡ ầ ầ 51 ng tín hi u đ u vào và đ u ra

ả

ả ả

ấ ạ ấ ạ ươ

ẩ ầ ầ ng pháp s a ch a 55 56 ử ươ ng pháp ch n đoán

ụ

ẩ 2 ệ ố 3.S đ nguyên lý đánh l a 40 40 Bài 9: S a ch a c m bi n Hall ặ 1.Đ c đi m ơ ồ 2.S đ nguyên lý đánh l a 41 ử Bài 10: S a ch a b o d ng đánh l a s m ụ ệ 1.Nhi m v , ệ 2.tín hi u IGT ệ 3.tín hi u IGF ử 4.ki m tra s a ch a 45 ữ ả ưỡ ng h th ng đánh l a không có b chia đi n Bài 11:S a ch a b o d ủ ệ ố 1.Đ c đi m c a h th ng đánh l a không có b chia đi n 2.ki u Igniter đ t ngoài 3.ki u Igniter đ t trong ẩ 4.ki m tra ch n đoán 46 ử ử ữ ả ưỡ ng h th ng đánh l a tr c ti p Bài 12: S a ch a b o d ệ ử ủ ệ ố 1.Đ c đi m c a h th ng đánh l a không có b chia đi n 2.ki u Igniter đ t ngoài 3.ki u Igniter đ t trong ẩ 4.ki m tra ch n đoán 48 ử 48 Bài 13: S a ch a b o d 1.Nhi m vệ ộ 2.Các b ph n bên trong c a Ecu ơ ồ ấ 3.S đ c u trúc: ử ươ 4.Ph ử B ài 14: S a ch a b o d ụ ệ 1.Nhi m v ế ấ ạ 2.c u t o và nguyên lý các c m bi n ế 2.1. c u t o và nguyên lý các c m bi n đ u vào ế 2.2. c u t o và nguyên lý các c m bi n đ u ra ữ 3.Ph Bài 15: Ph ệ 1.Nhi m v ươ 2.ph ng pháp ch n đoán 57

Ề Ỉ

ƯỜ

Ẳ TR NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ ầ ờ i nói đ u L ở ộ ụ ộ ộ ệ ư ử Giáo trình kh i đ ng và đánh l a là tài li u l u hành n i b , ph c cho h c sinh chuyên ự ệ ng trình gi ng d y g m ngành công ngh ô tô. N i dung xây d ng d a trên khung ch các bài sau :

ọ ả ươ ự ạ ộ ồ

ở ộ

ở ộ ở ộ ườ

ữ ả ưỡ ữ ả ưỡ ữ ả ưỡ ữ ả ưỡ ữ ả ưỡ ữ ả ưỡ ữ ả ưỡ ệ ố ng h th ng kh i đ ng ng Accu ng máy kh i đ ng ng relay kh i đ ng ử ng ng đánh l a th ể ử ệ ố ng h th ng đánh l a có vít đi u khi n ế ệ ố ử ụ ề ả ử ệ ử Bài 1: S a ch a b o d ử Bài 2: S a ch a b o d ử Bài 3: S a ch a b o d ử Bài 4: S a ch a b o d ử Bài 5: S a ch a b o d ử Bài 6: S a ch a b o d ử Bài 7: S ach a b od ng h th ngđánh l a s d ng c m bi n đi n

từ

ả ế

ử ớ

ộ

ự ế ử ử

ầ ầ

ươ ử Bài 8: S a ch a b o d ử Bài 9: S a ch a c m bi n Hall ử Bài 10: S a ch a b o d ử Bài 11: S a ch a b o d ử Bài 12: S a ch a b o d ử Bài 13: S a ch a b o d ử Bài 14: S a ch a b o d Bài 15: Ph ữ ả ưỡ ng c m bi n quang ữ ả ế ữ ả ưỡ ng đánh l a s m ữ ả ưỡ ệ ố ệ ng h th ng đánh l a không có b chia đi n ữ ả ưỡ ệ ố ng h th ng đánh l a tr c ti p ữ ả ưỡ ng ECU ệ ữ ả ưỡ ng tín hi u đ u vào và đ u ra ẩ ng pháp ch n đoán

Ở Ộ

Ệ Ố

Ố Ở Ộ

ộ

Bài 1: H TH NG KH I Đ NG 1. KHÁI QUÁT V H TH NG KH I Đ NG ở ộ

ạ ự ầ ộ ả kh i đ ng nên c n ph i có m t ngo i l c đ

ở ộ ở ộ ơ ố ể ở ộ ộ ỷ

ớ ừ ụ ệ ế ủ ồ

ệ ề

ở ộ ẹ ộ ờ ể ụ ả ộ

ộ ơ ộ ỳ

ố ớ ộ ừ ơ ở ộ ừ 40 60 vòng/ phút đ i v i đ ng c xăng và t

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ể ng t ơ ở ộ ơ ồ ệ ố Ề Ệ ể ể ự Vì đ ng c đ t trong không th t ơ kh i đ ng nó. Đ kh i đ ng đ ng c , máy kh i đ ng làm quay tr c khu u thông qua ạ ả ạ ầ ngu n đi n h n ch c a accu vành răng. Máy kh i đ ng c n ph i t o ra moment l n t ả ọ ở ộ ườ ồ i ta dùng motor đi n m t chi u trong máy kh i đ ng th i ph i g n nh . Vì lí do này ng ố ở ộ ể ơ ố ỷ ộ i thi u. đ ng. Đ kh i đ ng đ ng c thì tr c khu u ph i quay nhanh h n t c đ quay t ấ ể ố ộ ơ ố T c đ quay t i thi u đ kh i đ ng đ ng c khác nhau tu theo c u trúc đ ng c và tình ơ ườ ạ ộ ạ tr ng ho t đ ng, th 80 100 ố ớ ộ vòng/phút đ i v i đ ng c diesel. 2.S đ h th ng kh i đ ng:

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

2.1.ACCU:

ượ ườ ng đ c g i là accu

ọ ở ộ ạ ệ ớ t v i lo i accu s ệ ự ứ

ự ể ệ ố

ể ạ ể

ạ ắ ả ờ

ấ ệ ể ợ ử ủ các lĩnh v c khác. Accu kh i đ ng trong h th ng đi n th c hi n ch c năng c a ở ộ ế ị i. Đa s accu kh i đ ng là ngườ ệ c (cid:0) 10s), có kh năng cung c p dòng đi n l n ệ ớ ở ấ ỏ, thích h p đ cung c p đi n cho máy kh i

ở ộ ệ ể ở ộ đ phân bi kh i đ ng Accu trong ô tô th ệ ệ ố ở ụ d ng ượ ạ ộ ổ t b chuy n đ i hóa năng thành đi n năng và ng c l m t thi ủ ặ ạ chì – axit. Đ c đi m c a lo i accu nêu trên là có th t o ra dòng đi n có lo i accu ộ ớ , trong kho ng ả đ l n th i gian ng n (5 (200(cid:0) 800A) mà đ s t th bên trong nh ế ộ ụ ở ộ ơ ộ ể ộ đ ng đ kh i đ ng đ ng c ô ầ 2.2.relay, c u chì: ả ầ Re lay c u chì dung b o v máy kh i đ ng

ạ ộ ạ ớ ư ủ ệ ộ ắ ừ 2.2.1 Công t c t ắ ừ Công t c t ắ ho t đ ng nh là m t công t c chính c a dòng đi n ch y t i motor và

Ẳ

Ề Ỉ

ể ẩ ằ ớ ớ

ở ộ ằ ộ

ượ ơ ự ệ ừ ủ ữ ự ạ ộ ấ c qu n b ng dây có đ ệ ừ ượ ạ đ ớ c a nó t o ra l n h n l c đi n t và l c đi n t

5 ƯỜ TR NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ ắ ầ ề đi u khi n bánh răng bendix b ng cách đ y nó vào ăn kh p v i vành răng khi b t đ u ở ộ ườ ng kính kh i đ ng và kéo nó ra sau khi kh i đ ng. Cu n hút đ ớ ộ ở ơ l n h n cu n gi c t o ra b i cu n . ữ gi

ở ộ 2.3.Máy kh i đ ng:

ử ặ ộ ả ở ộ

- Máy kh i đ ng này s d ng các nam châm vĩnh c u đ t trong cu n c m. ư - C c u đóng ng t ho t đ ng gi ng nh máy kh i đ ng lo i bánh răng hành tinh.

ử ụ ạ ộ ở ộ ơ ấ ạ ắ ố

Ữ Ả

Ử

ƯỠ

Bài 2: S A CH A B O D

NG ACCU

ề

ể i thi u

ớ ể 1. Khái quát v accu ụ 1.1Công d ng accu ơ ở ộ ố ộ ố ở ộ m t t c đ t Dùng kh i đ ng c ơ ộ t o ra moment l n đ quay đ ng c

ấ ạ Accu kh i đ ng còn cung c p đi n cho các t

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ệ ặ ở ộ ấ ừ ệ ộ ả ườ ọ ơ ư ệ ố ặ ệ ợ ệ ộ ầ đi n, cung c p t ng ph n ho c toàn b trong tr i đi n quan tr ng khác trong h th ng ng h p đ ng c ch a làm vi c ho c đã

ươ

Ch ơ

ệ ủ ấ ộ

ư ệ ệ ấ

ấ ồ ộ ớ ồ ề 6 ệ ố ở ộ ng 2: H th ng kh i đ ng ệ ở ế ộ ố làm vi c mà máy phát đi n ch a phát đ công su t (đ ng c đang làm vi c ch đ s ộ ậ vòng quay th p): cung c p đi n cho đèn đ u (parking lights), radio cassette, CD, các b ể nh (đ ng h , h p đi u khi n…), h th ng báo đ ng…

ệ ố ệ ệ ổ ệ ố ộ ọ ộ ị ế trong h th ng đi n ô tô

ộ . khi đi n áp máy phát dao đ ng

Ngoài ra, accu còn đóng vai trò b l c và n đ nh đi n th ệ Ñieän aùp cung caáp cuûa accu laø 6V, 12V hoaëc 24V. Ñieän aùp accu thöôøng laø

12V ñoái vôùi xe du lòch hoaëc 24V cho xe taûi. Muoán ñieän aùp cao hôn ta ñaáu noái tieáp caùc accu 12V laïi vôùi nhau. ấ Accu cung c p đi n khi:

ộ ệ ừ ượ ử ụ bình accu đ ệ ơ ừ  Đ ng c ng ng ho t đ ng:

ạ ộ ụ Đi n t ặ ế ị ệ ế ơ ế ị ệ ể c s d ng đ chi u sáng, dùng ạ ộ t b đi n khác khi đ ng c không ho t t b đi n ph , ho c là các thi

ượ ệ ừ ơ  Đ ng c kh i đ ng:

ố ở ộ ơ ở ộ ệ Đi n t ệ ố bình accu đ ử

ở ộ ờ ấ ủ ọ

bình accu có th c n thi

ệ ơ ạ ế ể ỗ ợ ủ ệ ố ạ ộ ầ ể ầ ả ạ ệ t đ h tr cho h t qua kh năng c a h th ng n p. i đi n trên xe v

 Đ ng c đang ho t đ ng: ề ả th ng n p khi nhu c u v t ề ấ C accu và máy phát đ u c p đi n khi nhu c u đòi h i cao.

ượ ầ ỏ

ị ặ ậ ệ ả ự ượ ố ừ ồ ồ c làm t

chì ho c v t li u có ngu n g c t ượ ề

c chia thành nhi u ngăn (accu trên ô tô ả ự ấ ả ượ ỗ ộ ị c nhúng trong dung d ch t c đ

cho các thi đ ng.ộ ộ c dùng cho máy kh i đ ng và cung ở ộ ấ c p dòng đi n cho h th ng đánh l a trong su t th i gian đ ng c đang kh i ứ ộ đ ng. Vi c kh i đ ng xe là ch c năng quan tr ng nh t c a accu. ộ ệ ừ Đi n t ệ ố ệ ả ấ ạ .2. C u t o accu ả ự ộ ộ M t bình accu trên ô tô bao g m m t dung d ch acid sunfuric loãng và các b n c c ừ ươ ng. Khi các b n c c đ âm, d chì thì nó ượ ọ ộ c g i là accu chìacid. M t bình accu đ đ ề ườ ng có 6 ngăn), m i m t ngăn có nhi u b n c c, t th ệ đi n phân.

ƯỜ

Ẳ

Ề Ỉ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ ấ ạ Hình 3. C u t o accu

ộ ạ ộ ả ự

ủ ả ự 2.1 C u t o c a m t ngăn ủ ẽ ớ ả ự ả ự ươ c n i riêng r v i nhau. Các nhóm b n c c âm và b n c c d ấ ạ ủ ơ ở C s cho ho t đ ng c a accu là các ngăn c a accu. Các b n c c âm và b n c c ượ ng đ c

ượ ố ẽ ớ ng này đ ớ ỏ ế ợ

ỗ ệ ế ố ả ự ằ ộ ạ ấ

ề ạ

ả ự ề ặ ế ộ ượ ữ ậ ệ ơ ề ấ ượ ệ ủ ệ ệ ặ ng c a bình accu tăng lên vì di n tích

ề ệ ệ ấ ớ

ơ ươ d ấ ặ đ t xen k v i nhau và ngăn cách b ng các t m ngăn có l thông nh . K t h p v i nhau, ủ các b n c c và t m ngăn t o nên m t ngăn c a accu. Vi c k t n i b n c c theo cách này tăng b m t ti p xúc gi a v t li u ho t tính và ch t đi n phân. Đi u đó cho phép cung ấ ng đi n nhi u h n. M t khác dung l c p m t l ề ặ ồ ệ ề ặ b m t tăng lên. Càng nhi u di n tích b m t đ ng nghĩa v i vi c accu cung c p đi n ề nhi u h n.

ấ ạ ộ ơ Hình 4. C u t o m t accu đ n

ượ ằ ả ự 2.1.1 B n c c ự ả B n c c accu đ

c c u trúc t ườ ườ ẳ i ph ng, m ng. L ừ ộ n này là m t l

ậ ệ t đ dán v t li u ho t tính lên nó, c

ế ể ượ ở ả ự ấ Antimony hay Canxi. Khung s thi tính đ ạ ở ả ự ươ b n c c d m t khung s ộ ướ ả ở ả ự b n c c âm và b n c c d 2) và ợ ứ n làm b ng h p kim chì có ch a ỏ ầ ướ ạ i t o nên khung c n ạ ậ ệ ả ự ươ ng. V t li u ho t ố b n c c âm là chì x p (Pb). ng là chì oxide (PbO c dán lên

Ộ Ộ

Ạ

ấ ạ ệ ấ ả ự Hình 6. Ch t đi n phân Ễ Hình 5. C u t o b n c c Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ệ 8 2.1.2 Ch t đi n phân

2SO4) và 64% n

ệ ỗ ợ Ch t đi n phân trong bình accu là h n h p 36% acid sulfuric (H

ỷ ọ ở

ệ ượ ị ọ ể c ướ 0 C) khi n p ạ ủ ượ ng c a

ấ ấ tr ng là 1.270 ( 20 2O). Dung d ch đi n phân trên accu ngày nay có t ủ ấ ỏ ỷ ọ ng c a m t th tích ch t l ng so sánh v i tr ng l ỷ ọ ớ ọ ặ ấ ỏ ộ

ẽ ủ c t (Hấ ầ ộ đ y. T tr ng là tr ng l ể ướ ớ c v i cùng m t th tích. T tr ng càng cao thì ch t l ng càng đ c. n ỏ 2.2 V accu ỏ V accu gi các đi n c c và các ngăn riêng r c a bình accu. Nó đ

ờ ỡ ượ ự

ầ ắ ệ ự ả ự ậ ệ ượ ả ừ c làm t

ể ộ

ặ ơ ả ệ ố ớ ầ ấ ị

ể ỉ ự ấ ỏ ữ c chia thành 6 ị c đ t trên các g đ , giúp cho các b n c c không b ph n hay 6 ngăn. Các b n c c đ ạ ỏ ượ ố ạ ng n m ch khi có v t li u ho t tính r i xu ng đáy accu. V đ polypropylen, ể ỏ ấ ứ cao su c ng, và plastic. M t vài nhà s n xu t làm v accu có th nhìn xuyên qua đ có ạ ở ắ ể c m c dung d ch đi n phân mà không c n m n p accu. Đ i v i lo i th nhìn th y đ ườ ườ này th ự ng đ ch m c th p (lower) và cao (upper) bên ngoài v . ượ ng có hai đ

ỏ ắ Hình 9.Dãy n p thông Hình 7. V accu ơ ắ Hình 8. N p thông h i

h iơ ơ 2.3 N p thông h i ơ ệ ắ ị ơ ượ c

ụ ư ụ ơ ắ ắ N p thông h i ch p trên các l t k đ h i acid ng ng t ỗ ể ơ ở ạ và r i tr l đ thêm dung d ch đi n phân. N p thông h i đ i accu và cho phép hydrogene bay h i.

ạ ạ ạ c s d ng, lo i đ nh, lo i c nh và lo i L. Lo i trên đ nh

ạ ọ ấ ụ ạ ạ ặ ọ ượ ạ ạ ư ạ ỉ ỉ c vát xiêng. Lo i c nh là lo i đ c tr ng

ế ế ể ơ thi ọ 2.4 C c accu ượ ử ụ Có 3 lo i c c bình accu đ ạ ạ ượ thông d ng nh t trên ô tô. Lo i này có c c đ ủ c a hãng General Motors, lo i L đ ỷ c dùng trên tàu thu .

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ọ Hình 10. C c accu

ế ạ ể ặ ằ ộ ỳ ầ ẹ Đ u k p accu: ủ ẹ ầ Đ u k p cáp c a accu có th làm b ng thép ho c chì tu thu c vào nhà ch t o.

ệ ọ Chì Thép Hình 11. Ký hi u c c accu

ầ ẹ Hình 12. Đ u k p accu

ủ ủ ạ ộ ạ ộ

ố ệ ệ ẽ ặ

3. Ho t đ ng c a accu ộ 3.1 Ho t đ ng c a m t ngăn ạ ự Hai kim lo i không gi ng nhau đ t trong dung d ch acid s sinh ra hi u đi n th ị ị ự ươ ằ ng làm b ng chì oxide PbO

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ế ằ 2, c c âm làm b ng chì Pb. Dung d ch ầ ử ủ ạ ữ ệ ướ ỗ ộ ự gi a hai c c. C c d ợ đi n phân là h n h p acid sunfuric và n c. Chúng t o nên m t ph n t c a ngăn.

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ạ ộ ệ Hình 15. Quá trình phóng, n pạ Hình 16. Đi n áp

Hình 14. Ho t đ ng accu accu

ọ ứ Accu ch a đi n

ệ ế ị ệ ệ ở ạ ầ ấ

ệ ạ ệ ố ầ c n p đi n l

ượ ượ ọ ượ ụ ồ ạ c đi qua accu, quá trình hoá h c đ ả i t b đi n. Khi accu m t đi hoá ệ ằ i b ng máy phát. B ng dòng đi n c ph c h i, vì v y n p cho bình accu. Chu trình

ệ ạ ằ ậ ủ c g i là chu trình c a accu. ụ i liên t c và đ c l p l

ả ứ d ng hoá năng. Thông qua ph n ng hoá h c, accu sinh ra và gi ủ phóng đi n vì các nhu c u c a h th ng đi n và các thi năng trong quá trình này, accu c n đ ng phóng n p đ ộ ạ ượ ặ ạ ỗ ố ượ ệ ỡ ả ng các b n

ấ ố ế ế ệ

ư ậ ặ ị ượ ọ ỉ M i m t ngăn có đi n áp x p x 2.1V không xét đ n kích c và s l ớ ự c c. Accu trên ô tô có 6 ngăn n i ti p v i nhau, sinh ra đi n áp 12.6 V. ệ 3.2 Các quá trình đi n hóa trong accu ườ ng x y ra hai quá trình hóa h c thu n ngh ch đ c tr ng là quá trình

Trong accu th ệ ạ n p và phóng đi n, và đ ọ ươ i d ng ph ng trình sau:

ả ượ ể ệ ướ ạ c th hi n d PbO2 + Pb + 2H2SO4 (cid:0) Trong quá trình phóng đi n, hai b n c c t

2PbSO4 + 2H2O ả ự ừ PbO2 và Pb bi n thành ế ụ ể ạ ệ ướ ượ ạ ư ậ PbSO4. Nh v y c t o ra, do c đ

ồ

ệ ị ấ ị H2SO4 gi m.ả ộ ệ ạ ộ S thay đ i n ng đ dung d ch đi n phân trong quá trình phóng và n p là m t

khi phóng đi n, axit sunfuric b h p th đ t o thành sunfat chì, còn n ộ đó, n ng đ dung d ch ổ ồ ệ ệ ủ ử ụ ự ữ ể ấ ị ị ứ trong nh ng d u hi u đ xác đ nh m c phóng đi n c a accu trong s d ng.

Quá trình phóng đi n ệ

ả ự ị B n c c âm

ệ Dung d ch đi n phân ả ự B n c c ngươ d

,4H+

Pb 2H2SO4 + 2H2O PbO2 ấ ầ Ch t ban đ u

, SO4

4OH Pb++++ SO4 Quá trình ion hóa

Pb++ 2 e Pb+++2e ạ Quá trình t o dòng

4H2O

PbSO4 2H2O PbSO4 ấ ượ ạ Ch t đ c t o ra

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

2H2O

ả Quá trình phóng đi nệ B ng 1.

ệ ạ Quá trình n p đi n

ả ự ị B n c c âm

ệ Dung d ch đi n phân ả ự B n c c ngươ d

PbSO4 4H2O PbSO4 ấ ượ ạ Ch t đ ố c t o ra cu i

quá trình phóng

, Pb++

Pb++, SO4

2H+, 4OH , 2H+ SO4 Quá trình ion hóa

+ ạ Quá trình t o dòng Pb++++

2H2O ấ ầ Ch t ban đ u H2SO4 H2SO4 PbO2 Pb

ả ệ ạ Quá trình n p đi n B ng 2.

ứ ủ

ố 3.3 Thông s accu chìaxit ệ ộ 3.3.1 S c đi n đ ng c a accu ộ ế ữ ự ụ ệ ệ ộ

ủ ế ệ ứ S c đi n đ ng c a accu ph thu c ch y u vào s chênh l ch đi n th gi a hai ả ự ệ

ủ ấ t m b n c c khi không có dòng đi n ngoài. ệ ứ ộ ộ S c đi n đ ng trong m t ngăn

ế N u accu có n ngăn

ea = (cid:0) + (cid:0) (V) Ea = n.ea. ộ ồ ứ ự ế ộ ị ể ị có th xác đ nh theo

ệ ứ ệ ộ ụ S c đi n đ ng còn ph thu c vào n ng đ dung d ch, trong th c t ự công th c th c nghi m:

E0 = 0,85 + (cid:0) 25oC ộ ơ ứ ằ

ồ ệ ộ ủ ượ ệ ằ ị g/cm3) quy v ề + 25oC.

ị ủ E0 : s c đi n đ ng tĩnh c a accu đ n (tính b ng volt). (cid:0) : n ng đ c a dung d ch đi n phân đ c tính b ng ( (cid:0) 25oC = (cid:0) đo – 0,0007(25 – t) ệ ộ ị t : nhi t đ dung d ch lúc đo. (cid:0) đo : n ng đ dung d ch lúc đo. ồ

ộ ế ủ ệ

Up = Ea Ra.Ip

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ệ Un = Ea + Ra.In ệ 3.3.2 Hi u đi n th c a accu Khi phóng đi n:ệ ạ Khi n p đi n:

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

12 Trong đó:

ệ ệ

ườ ườ ệ ộ ộ ở ủ Ip c ng đ dòng đi n phóng. ạ In c ng đ dòng đi n n p. Ra đi n tr trong c a accu.

ấ

ệ ự + R b n c c ủ ế

ệ ở 3.3.3 Đi n tr trong accu

ả ự + R t m ngăn ệ ồ

ở ệ ị Đi n tr trong accu ph thu c ch y u vào đi n tr c a đi n c c và dung d ch.

+ R dung d chị ệ ự ị ộ ẫ Raq = R đi n c c ộ t h n

ệ ậ ệ ệ ở ị

ở ệ ủ

ạ ệ ộ ấ ẽ ị ể ậ ộ ở ủ Pb ệ ố ơ PbSO4 . Khi n ng đ dung d ch đi n phân tăng, s ự ộ 2 cũng làm gi m đi n tr dung d ch. Vì v y đi n tr trong ệ ở ả ng. Khi nhi t đ th p, các ion s d ch chuy n ch m trong

ớ ạ ụ ả ệ ấ ng đi n năng mà accu cung c p cho ph t i h n phóng đi n cho phép i trong gi

ượ ụ ề và PbO2 đ u có đ d n đi n t H+ và SO4 ả ặ ủ có m t c a các ion ụ ị ủ c a accu tăng khi b phóng đi n và gi m khi n p. Đi n tr trong c a accu cũng ph ệ ộ ườ thu c vào nhi t đ môi tr ở ệ ị dung d ch nên đi n tr tăng. ượ ủ 3.3.4 Dung l ng c a accu ệ ượ L ượ ọ c g i là dung l ng c a accu. đ

ủ Q = Ip.tp ủ ệ ế ế ộ

ị

ệ ờ ờ phóng , 10 gi

ưở i dung l

ủ ng c a accu: ụ ượ ấ ố ượ ả ự ớ ệ ng và di n tích ch t tác d ng trên b n c c.

ệ

ng. (cid:0)

ớ

ượ ng c a accu ph thu c l n vào dòng phóng. Phóng dòng càng l n thì dung ả (A.h) ạ ượ ổ ư ậ ộ ụ ượ ng c a accu là đ i l ng bi n đ i ph thu c vào ch đ phóng đi n. Nh v y dung l ượ ệ ứ ủ ư ườ Q5, Q10, Q20 mang tính quy i ta còn đ a ra khái ni m dung l ng đ nh m c c a accu Ng ớ ế ộ ộ ướ ứ ờ ư ế ộ ấ ị c ng v i m t ch đ phóng đi n nh t đ nh nh ch đ 5 gi , 20 gi ệ ộ +30oC. ệ ở nhi t đ đi n ế ố ả ng t nh h Các y u t (cid:0) Kh i l (cid:0) Dung d ch đi n phân. ị (cid:0) Dòng đi n phóng. ệ (cid:0) Nhi ườ ệ ộ t đ môi tr ử ụ ờ Th i gian s d ng. ủ Dung l ng càng gi m, tuân theo ượ l .

ộ ớ ụ ậ ị đ nh lu t Peukert . tp = const

Trong đó:

ố ạ ố ớ n = 1,4 đ i v i accu chì)

ộ ả ưỡ ng accu

ằ

ể ằ 4. Ki m tra và b o d ắ 3.1 Ki m tra b ng m t ứ ỏ ề ể ệ ọ ỉ ị

ế

ế ế ầ ế

ị ể ể t. ặ ấ ẩ ọ ị ứ ự ế c c accu, ch t b n và acid trên m t accu. N u các c c b ăn

ạ ọ

ữ ể ầ n là h ng s tùy thu c vào lo i accu ( ể ể 1. Ki m tra n t v và gãy c c accu. Đi u đó có th làm rò r dung d ch đi n phân. N u b , thay bình accu. ố ố 2. Ki m tra đ t cáp hay m i n i và thay th n u c n thi ở ọ 3. Ki m tra s ăn mòn ả ử ụ mòn nghiêm tr ng ph i s s ng ch i kim lo i. accu và si 4. Ki m tra giá gi ổ i khi c n. ế ạ t l

ƯỜ

Ẳ

Ề Ỉ ị

Ơ ở ắ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ bên ngoài hay m n p.

ừ

ệ ừ

ầ ệ ế

ế ế ậ ộ ự ể 5. Ki m tra m c dung d ch đi n phân trong accu. Nhìn t ướ ấ ổ c c t khi c n, đ ng đ tràn. Thêm vào n ể ị ờ ị 6. Ki m tra dung d ch đi n phân có b m hay bi n màu không, nguyên nhân là do ạ quá n p và dao đ ng. Thay th bình accu n u đúng v y.

ể ằ ắ Hình 17. Ki m tra b ng m t

ạ

ể ễ ữ ể ằ ộ

ở ạ ể ể ạ ể 3.2 Ki m tra tình tr ng s c ạ ủ ạ Tình tr ng s c c a accu có th d dàng ki m tra b ng m t trong nh ng cách sau: ỉ ọ Ki m tra t tr ng ệ Ki m tra đi n áp h m ch

ở ạ ể

Hình 19. Ki m tra đi n áp h m ch ề ặ ệ ể ạ ỏ ạ

ậ ắ ọ ố ồ ộ ự ủ ượ ạ ầ ị c n p đ y có giá tr 12.6 V. Ng ượ ạ c l ộ i m t

ầ ầ ị ệ ỏ

1. B t đèn đ u lên pha trong vài phút đ lo i b n p b m t. ồ 2. T t đèn đ u và n i đ ng h qua hai c c c a bình accu 3. Đ c giá tr đi n áp. M t bình accu đ bình accu đã h ng đi n áp là 12V. ể

ả 3.3 Ki m tra kh năng ch u t ủ i n ng c a accu

ể

Khi ki m tra tình tr ng s c c a bình accu, không cho chúng ta bi ơ ạ ở ộ ấ ị ả ặ ả ế ượ c kh năng t đ ủ i n ng c a accu cho

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ể ệ ủ ế ả ố ệ ị ả ặ ạ ủ ả ộ cung c p dòng khi kh i đ ng đ ng c . Ki m tra kh năng ch u t t kh năng phân ph i dòng đi n c a accu. chúng ta bi

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ị ượ ướ ả ặ ể c khi ki m tra t i n ng ph i xác đ nh dung l

ằ ễ ả ể ể ng bình accu ng bình accu. Dung l Cold Cranking Amps) hay AH (Amp

ị ả ặ i n ng:

ộ ử ế ề ầ ằ

ả i lên b ng núm đi u khi n đ n kho ng g p 3 l n AH hay m t n a CCA ị ệ ả ể ậ ấ i không quá 15s, ghi nh n giá tr đi n áp.

(cid:0) ố t (cid:0) ế ế ầ ấ ượ Tr ghi trên nhãn bình. Nó có th bi u di n b ng CCA ( Hour). ả ể Qui trình ki m tra kh năng ch u t ặ ộ ử ả ắ 1. L p đ t b th t ả 2. Tăng t 3. Duy trì t ệ ọ ượ ế c là 4. N u đi n áp đ c đ ơ 9.6V hay cao h n, bình accu còn t ế ơ 9.5V hay th p h n, bình accu có khi m khuy t và c n thay th .

Ữ Ả

Ử

ƯỠ

Ở Ộ

I Đ NG

Bài 3: S A CH A B O D

NG MÁY KH

Ở Ộ Ề

ở ộ ụ 1. KHÁI QUÁT V MÁY KH I Đ NG 1.1 Công d ng máy kh i đ ng

ộ ộ ầ ạ ự ở ộ ả kh i đ ng nên c n ph i có m t ngo i l c đ

ộ ở ộ ở ộ ở ộ ơ ố ể ỷ

ớ ừ ụ ệ ế ủ ồ

ệ ề

ờ ể ở ộ ẹ ộ ụ ả ộ

ộ ơ ộ ỳ

ố ớ ộ ừ ơ ở ộ ừ 40 60 vòng/ phút đ i v i đ ng c xăng và t

ể ng t ơ ở ộ

ố ể ể ự Vì đ ng c đ t trong không th t ơ kh i đ ng nó. Đ kh i đ ng đ ng c , máy kh i đ ng làm quay tr c khu u thông qua ạ ả ạ ầ ngu n đi n h n ch c a accu vành răng. Máy kh i đ ng c n ph i t o ra moment l n t ở ộ ườ ồ ả ọ i ta dùng motor đi n m t chi u trong máy kh i đ ng th i ph i g n nh . Vì lí do này ng ể ơ ố ộ ỷ ở ộ ố đ ng. Đ kh i đ ng đ ng c thì tr c khu u ph i quay nhanh h n t c đ quay t i thi u. ơ ấ ể ố ố ộ i thi u đ kh i đ ng đ ng c khác nhau tu theo c u trúc đ ng c và tình T c đ quay t ơ ườ ạ ộ ạ tr ng ho t đ ng, th 80 100 ố ớ ộ vòng/phút đ i v i đ ng c diesel. ạ 1.2 Các lo i máy kh i đ ng ạ ả 1.2.1 Lo i gi m t c

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ố ộ

ƯỜ - Máy kh i đ ng lo i gi m t c dùng motor t c đ cao. - Máy kh i đ ng lo i gi m t c làm tăng moment xo n b ng cách gi m t c đ quay

ố ộ ạ ạ ắ ằ ả

Ề Ỉ ả ả ủ c a ph n ng lõi motor nh b truy n gi m t c.

ả ố

Ẳ ở ộ ở ộ ầ ứ ắ ừ ẩ ủ - Piston c a công t c t ớ ớ ớ v i nó vào ăn kh p v i vành răng.

ố ố ờ ộ ự ề ế ặ ộ ụ ủ ộ đ y tr c ti p bánh răng ch đ ng đ t trên cùng m t tr c

ở ộ ạ ồ ụ 1.2.2 Máy kh i đ ng lo i đ ng tr c

ượ ộ ụ ầ ứ ặ ớ c đ t trên cùng m t tr c v i lõi motor (ph n ng) và quay

- Bánh răng bendix đ ố ộ ớ cùng t c đ v i lõi. ộ ẫ - C n d n đ ng đ

ầ ẩ ủ ắ ừ ẩ ủ ộ c n i v i thanh đ y c a công t c t đ y bánh răng ch đ ng và

ượ ố ớ ớ ớ làm cho nó ăn kh p v i vành răng.

ở ộ ạ 1.2.3 Máy kh i đ ng lo i bánh răng hành tinh

- Máy kh i đ ng lo i bánh răng hành tinh dùng b truy n hành tinh đ gi m t c đ

ể ả ề ộ ở ộ ố ộ

ủ ạ ầ ứ quay c a lõi (ph n ng) c a motor.

- Bánh răng bendix ăn kh p v i vành răng thông qua c n d n đ ng gi ng nh

ẫ ầ ớ ộ ố ủ ớ ư

ườ ụ ợ ồ tr ở ộ ng h p máy kh i đ ng đ ng tr c.

ở ộ ố ẫ ả 1.2.4 Máy kh i đ ng PS (Motor gi m t c hành tinhrotor thanh d n)

ử ặ ộ ả ở ộ

- Máy kh i đ ng này s d ng các nam châm vĩnh c u đ t trong cu n c m. ư - C c u đóng ng t ho t đ ng gi ng nh máy kh i đ ng lo i bánh răng hành tinh.

ử ụ ạ ộ ở ộ ơ ấ ạ ắ ố

ở ộ ạ Hình 5. Máy kh i đ ng lo i PS

ở ộ

ứ ừ ữ ự ắ ự ủ ừ ự ắ ế ự sinh ra gi a c c b c và c c nam c a nam châm. Nó đi t c c b c đ n c c

ở ữ ặ ộ ẩ ủ gi a hai c c t , s hút và đ y c a hai nam châm làm cho

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ự ừ ự ủ ữ ặ ủ 1.3 Nguyên lý c a máy kh i đ ng ạ 1.3.1 nguyên lý t o ra moment ườ Đ ng s c t nam. Khi đ t m t nam châm khác nam châm đ t gi a quay xung quanh tâm c a nó. (Hình 6)

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ứ ừ ườ ườ ng s c t ng s c t

ể ắ ườ ứ ừ ố ẩ ư ở ng nh tr nên khác. Nó d g n nó ra xa. Đó là nguyên nhân làm cho nam

không th c t ngang qua đ ứ ừ ầ ng s c t ồ ồ

ề ầ ơ ự ế ả ử ữ , ph n gi a là khung dây. Gi

ạ ừ ấ ộ s , chúng ta có m t khung dây qu n ẽ thông s xuyên qua khung

ứ ừ ị ằ c xác đ nh b ng qui t c v n nút chai.

ạ ắ ặ ơ

ượ ứ ừ ở ứ ừ ở ề ủ ừ ườ ườ ườ ượ ế ỗ ườ M i đ ữ ơ ắ ng n h n và c đ y nh ng đ ở ữ gi a quay theo chi u kim đ ng h . châm ộ Trong đ ng c th c t ệ ư nh trên Hình 7. Khi dòng đi n ch y xuyên qua khung dây, t dây. ề ủ ườ ng s c t Chi u c a đ ề ủ ừ ườ Khi chi u c a t tr chi u c a t sinh ra trên khung dây đ ng s c t ng s c t tr ng trùng nhau, đ ố ng đ i ng c, thì đ ơ tr nên m nh h n (dày h n). Khi ư ơ tr nên y u đi (th a h n).

ứ ủ ườ Hình 9. Đ ng s c c a khung dây và nam châm

ở ả ắ ố ẩ ườ th ng tr nên ng n đi và c đ y nh ng đ

ạ ấ ủ ườ ự ứ ừ ườ ng s c t ự ữ ượ ấ ứ ừ ng s c t ộ ng làm quay đ ng c khác ơ

ể ế ụ ự ể ể ỉ

ầ ự

ắ ổ ẫ ừ ạ sau

ạ ừ ướ ự ắ ướ ự ệ ể ề ổ c phía c c b c, trong khi dòng đi n ch y t ệ c ra sau phía c c nam và duy trì tr

ế ụ ề B n ch t c a đ ra xa nó t o ra l c. L c sinh ra trên khung dây cung c p năng l đi n. ệ ặ Đ t hai đ u khung dây lên đi m t a đ nó có th quay. Tuy nhiên, nó ch có th ti p t c quay khi l c sinh ra theo chi u cũ. ằ B ng cách g n c góp và ch i than vào khung dây, dòng đi n ch y qua dây d n t ế đ n tr ư ậ nh v y. Đi u đó làm nam châm ti p t c quay.

ự ừ sinh ra trên khung dây

Hình 11. L c t ự ế

ạ ộ ụ ể ứ ế ườ ề ấ ả 1.3.2 Ho t đ ng trong th c t Đ ng d ng lý thuy t này trong th c t ự ế ướ , tr c tiên, ng i ta ph i qu n nhi u khung dây

Ề Ỉ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ ế

Ẳ ừ thông t

ớ ừ ặ ộ đó sinh ra moment l n. Ti p theo, ng

ằ ừ 17 ườ i ta đ t m t lõi thép bên trong ớ

ử ụ thông và t o ra moment l n. ử ẩ ả ườ ệ

ệ ắ

ể ủ ả i thích. H ng t

ạ ể i ta có th dùng nam châm đi n làm ph n c m. ạ ệ ữ ự ừ ủ c a nam châm và dòng đi n ch y qua nó có th dùng qui t c bàn tay ừ ướ ngón tay cái c a bàn tay ph i theo ề ủ ự ắ

ườ

ƯỜ TR ể đ tăng t các khung dây cũng nh m tăng t Thay vì s d ng nam châm vĩnh c u, ng Quan h gi a c c t ấ ả ố ả ể ả t c b n ngón tay, tr ph i đ gi ộ ề ủ chi u c a dòng đi n đi qua cu n dây. Khi đó, ngón cái s ch chi u c a c c b c. ể ố ộ ộ Đ t c đ đ ng c quay cao và quay êm, ng ừ ữ T nh ng lý thuy t trên, ng

ệ ơ ế ế ế ự ế ườ ẽ ỉ ề i ta dùng nhi u khung dây. ở ộ t k nên máy kh i đ ng trong th c t i ta thi .

ấ ạ ự ế ủ ộ ở ộ ơ c a đ ng c máy kh i đ ng Hình 15. C u t o th c t

ấ

ộ c

ớ ạ ừ ổ ạ ươ ư ổ ượ ế ng d n âm ch i than d

ư ề ệ ế phía bánh răng bendix, thì dòng đi n có chi u nh Hình 17.

ầ ư ệ ộ

rotor là nh ổ ề ủ ừ ườ ở ỗ ẽ ổ Hình 16. Dây qu n trong rotor ầ ủ ầ ứ ấ ượ c qu n nh Hình 16. Hai đ u c a hai khung dây c nh nhau đ Cu n dây ph n ng đ ệ ồ ế ộ hàn v i cùng m t phi n đ ng trên c góp. Dòng đi n ch y t ắ ố ế qua các khung dâu m c n i ti p. ừ N u nhìn t ề ủ Khi đó, chi u c a dòng đi n ch y qua các khung dây trong cùng m t ph n t ờ ế nhau. Và nh th chi u c a t ư m i khung s không đ i khi c góp quay. ng sinh ra ạ tr

ầ ả ầ ứ ự ừ làm quay

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ờ ự ố Nh s b trí các khung dây trong ph n c m và ph n ng mà sinh ra l c t ầ ứ ph n ng.

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ề ậ ồ ồ 18 Ch Rotor quay theo chi u kim đ ng h theo qui lu t bàn tay trái.

ộ ộ ề ượ ươ

ạ ạ c chia làm 3 lo i tùy theo ph ắ ầ ấ ớ ng pháp đ u dây. ượ ủ ế ắ ố ế Moment phát ra l n nh t khi b t đ u quay, đ ấ c dùng ch y u

ở ộ

ư ạ Ít dao đ ng v t c đ , gi ng nh lo i dùng nam châm vình c u.

ề ố ộ ủ ể ộ ả ặ ố ạ ạ ạ ườ ở ộ ử ể ng dùng đ kh i đ ng

ơ ớ ơ ệ Đ ng c đi n m t chi u đ Lo i m c n i ti p: trong máy kh i đ ng. ắ Lo i m c song song: ắ ỗ ợ Có c đ c đi m c a hai lo i trên, th Lo i m c h n h p: ộ đ ng c l n.

ể ấ Hình 19. Các ki u đ u dây

Ở Ộ Ạ Ấ 2. C U T O MÁY KH I Đ NG

ậ ủ ở ộ ộ Hình 21. Các b ph n c a máy kh i đ ng

ộ ậ

ả ạ ậ ộ

ở ộ

ỡ ổ 2.1 Các b ph n ở ộ ố ồ Máy kh i đ ng lo i gi m t c g m có các b ph n sau đây: ắ ừ 1. Công t c t ủ ầ ứ 2. Ph n ng (lõi c a motor kh i đ ng) ỏ ở ộ 3. V máy kh i đ ng ổ 4. Ch i than và giá đ ch i than

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ƯỜ ộ

Ề Ỉ ố

ả

ợ ở ộ

ấ ạ

ộ ạ ộ ạ ớ ủ ệ ắ ho t đ ng nh là m t công t c chính c a dòng đi n ch y t

Ẳ TR ề 5. B truy n bánh răng gi m t c 6. Li h p kh i đ ng 7. Bánh răng bendix và then xo n.ắ 2.2 C u t o ắ ừ 2.2.1 Công t c t ắ ừ Công t c t ể

ư ằ ẩ ớ ớ

ở ộ ằ ộ

ề ở ộ ơ ượ ơ ự ệ ừ ủ ữ ự ạ ộ ấ c qu n b ng dây có đ ệ ừ ượ ạ đ ớ c a nó t o ra l n h n l c đi n t và l c đi n t

ầ bi c u

ở ố ộ ầ ứ ầ ứ ầ ỡ ổ i motor và ắ ầ đi u khi n bánh răng bendix b ng cách đ y nó vào ăn kh p v i vành răng khi b t đ u ườ ng kính kh i đ ng và kéo nó ra sau khi kh i đ ng. Cu n hút đ ộ ở ớ c t o ra b i cu n l n h n cu n gi . ữ gi ầ ứ ổ 2.2.2 Ph n ng và ự ạ Ph n ng t o ra l c làm quay motor và bi c u đ cho lõi (ph n ng) quay t c đ cao.

ỏ ổ ầ ứ ở ộ ầ bi c u Hình 24. V máy kh i đ ng

ỏ

ầ ng c n thi

ệ ộ ả ạ ộ ườ ứ ừ ế ể t đ cho motor ho t đ ng. Nó cũng có ộ ự . Cu n ng s c t

ượ ầ ứ

ớ ỡ ổ ổ ổ

ầ ứ ấ ị ở c tì vào c góp c a ph n ng b i các lò xo đ cho dòng đi n đi t ổ ừ ỗ ộ ồ Hình 23. Ph n ng và ở ộ 2.2.3.V máy kh i đ ng ỏ ừ ườ ạ ở ộ tr V máy kh i đ ng này t o ra t ư ộ ỏ ả ứ ch c năng nh m t v b o v các cu n c m, lõi c c và khép kín các đ ắ ố ế ả c m c n i ti p v i ph n ng. c m đ ổ 2.2.4. Ch i than và giá đ ch i than ủ ượ Ch i than đ ề ầ ứ ớ i ph n ng theo m t chi u nh t đ nh. Ch i than đ ể c làm t

ượ ớ ả ổ

ầ ứ ị ạ ị ộ cu n dây t ệ ố ẫ cácbon nên nó có tính d n đi n t ầ ứ vào c góp ph n ng và làm cho ph n ng d ng l

ở ộ ể ị ế ế ổ ổ ị

ữ ệ ề ệ ệ ổ ổ ệ ừ ợ h n h p đ ng t và kh năng ch u mài mòn l n. Các lò xo ch i than nén ổ ắ i ngay sau khi máy kh i đ ng b ng t. ế N u các lò xo ch i than b y u đi ho c các ch i than b mòn có th làm cho ti p ở ở

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ủ ể ẫ ấ ể ỗ ế ế ệ ả ẫ ả ừ ặ đi m đi n gi a ch i than và c góp không đ đ d n đi n. Đi u này làm cho đi n tr ch ti p xúc tăng lên làm gi m dòng đi n cung c p cho motor và d n đ n gi m moment.

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ề ả ộ ỡ ổ ổ ố Hình 26. B truy n gi m t c

Hình 25. Ch i than và giá đ ch i than ố ộ ả

ề 2.2.5. B truy n gi m t c ề ộ ố ả i bánh răng bendix và làm tăng

ằ ắ

ề ự ậ ố ộ ớ ỉ ố ộ

ớ ủ B truy n gi m t c truy n l c quay c a motor t ố ộ ủ moment xo n b ng cách làm ch m t c đ c a motor. ề ủ ả ả ộ ố B truy n gi m t c làm gi m t c đ quay c a motor v i t s là 1/3 1/4 và nó có m t li ở ở ộ ợ bên trong. h p kh i đ ng ở ộ ợ 2.2.6. Li h p kh i đ ng

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ở ộ ủ ộ ợ Hình 27. Li h p kh i đ ng ở ộ Hình 28. Bánh răng kh i đ ng ch đ ng và rãnh

ơ ộ ể ề ủ ớ ộ ở ộ i đ ng c thông qua bánh răng

ơ ộ

ố ạ ở ộ ở ộ ườ ở ố ở ộ ỏ ị ỏ ợ ượ ạ c t o ra khi đ ng c đã ộ ợ i ta b trí li h p kh i đ ng này. Đó là li h p kh i đ ng lo i m t

ủ ộ ở ộ

ớ ộ ề ự

ơ ớ ượ ễ ắ ở ộ ừ máy kh i đ ng t ể c vát mép đ ăn kh p đ

ớ ắ ữ ể ự

ắ ự ủ ớ ủ ự ẩ ớ

Ủ Ở Ộ ớ Ạ Ộ

ắ ừ

ứ có hai ch c năng:

ớ

ạ ộ ở ộ ướ c khi máy kh i đ ng ho t đ ng: Hút vào,

ả ề

ể ở c piston và do đó máy kh i

ắ ừ ượ ủ ế

ượ ạ ộ c (không có ti ng kêu ho t đ ng c a công t c t ). ấ ộ ả ầ ứ ế ế

ả

ể ữ ượ ữ ể ế c piston và có th làm cho đ

ụ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

ộ ạ ộ

xo nắ ợ Li h p kh i đ ng truy n chuy n đ ng quay c a motor t bendix. ệ ể ả Đ b o v máy kh i đ ng kh i b h ng b i s vòng quay cao đ ượ ở ộ đ c kh i đ ng, ng ề chi u có các con lăn. 2.2.7 Bánh răng kh i đ ng ch đ ng và then xo n ờ ự Bánh răng bendix và vành răng truy n l c quay t i đ ng c nh s ăn ượ c d dàng. Then kh p an toàn gi a chúng. Bánh răng bendix đ ệ ợ xo n chuy n l c quay vòng c a motor thành l c đ y bánh răng bendix, tr giúp cho vi c ăn kh p và ng t s ăn kh p c a bánh răng bendix v i vành răng. 3. HO T Đ NG C A MÁY KH I Đ NG 3.1 Công t c t 3.1.1 Khái quát ắ ừ Công t c t ắ Đóng ng t motor ắ ớ - Ăn kh p và ng t bánh răng bendix v i vành răng. ắ ừ ạ ộ Công t c t này cũng ho t đ ng theo ba b , ữ H i v (nh v ). ồ ề Gi ộ ố ư ỏ M t s h h ng: ở ạ ộ ế N u có h m ch trong cu n hút, thì nó không th hút đ ở ộ ể ộ đ ng không th kh i đ ng đ ệ ế ắ N u công t c chính ti p xúc kém, thì dòng đi n đi đ n cu n c m và ph n ng r t khó ở ộ ố ộ ủ ố khăn và t c đ c a máy kh i đ ng gi m xu ng. ộ ở ạ N u có h m ch trong cu n gi , thì nó không th gi ả piston đi vào nh y ra m t cách liên t c. 3.1.2 Nguyên lí ho t đ ng Ị Ư GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ạ ộ Hình 29. Nguyên lý ho t đ ng

ệ ủ ộ

ữ ệ ạ ộ ả ố

Khi b t khoá đi n lên v trí START, dòng đi n c a accu đi vào cu n gi ầ ứ ẽ ộ và cu n hút. i ph n ng qua cu n c m xu ng mát. Vi c t o ra l c ự ị ớ cu n hút t ộ ủ ậ ự hoá các lõi c c và do v y piston c a ệ trong các cu n gi

ừ và cu n hút s làm t ệ ự ủ ắ ừ ị

ờ ự ế ẽ ậ ắ ớ ớ ồ 3.1.2.1 Kéo (Hút vào) ệ ậ ừ ộ Sau đó dòng đi n đi t ữ ộ ệ ừ đi n t ị b hút vào lõi c c c a nam châm đi n. Nh s hút này mà bánh răng bendix b công t c t ờ ẩ đ y ra và ăn kh p v i vành răng bánh đà đ ng th i đĩa ti p xúc s b t công t c chính lên.

ắ ừ ệ ạ ở ộ ộ ố ữ ặ , m t s xe có relay kh i đ ng đ t gi a khoá

ắ ừ ể ệ Đ duy trì đi n áp kích ho t công t c t . đi n và công t c t

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

Hình 30. Hút vào Hình 31. Giữ

3.1.2.2 Gi ữ

ượ ạ

ắ Khi công t c chính đ ị ẳ ậ

ắ ầ ữ ạ ị ờ ự ượ ể ộ ộ ậ c b t lên, thì không có dòng đi n ch y qua cu n hút vì hai ệ ừ ộ ộ ả accu. Cu n ở ộ Ở ờ th i c kh i đ ng. ữ vì không có ộ ứ ớ ậ ố ỉ i v trí ch nh l c đi n t ệ ế ơ ượ c a cu n gi nguyên t

c gi ộ ạ ự ộ ầ đ u cu n hút b đ ng áp, cu n c m và cu n ng nh n tr c ti p dòng đi n t ộ ầ ứ dây ph n ng sau đó b t đ u quay v i v n t c cao và đ ng c đ ệ ừ ủ đi m này piston đ ệ dòng đi n ch y qua cu n hút.

ả ồ ề 3.1.2.3 Nh (h i v )

ệ ể ế ị c xoay t

ờ ộ ừ ắ

Hình 32. H i vồ ề ừ ị v trí START sang v trí ON, t ớ ệ phía công t c chính t ố ộ ộ

ị ả ệ ạ ồ i cu n hút r i qua cu n gi ấ th i đi m này, dòng đi n qua cu n hút b đ o chi u, l c đi n t

ộ ề ữ ượ đ

ữ ệ tri ồ ề ẫ ắ ở ộ ừ ạ ắ ể i th i đi m này, ti p đi m ộ ữ . ấ là có cùng s vòng dây qu n và qu n cùng ự ệ ừ ượ ạ c t o ra đ ị c piston. Do đó piston b i. ị i nh lò xo h i v và công t c chính b ng t làm cho máy kh i đ ng d ng l

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ở ộ ượ Khi khoá đi n đ ẫ chính v n còn đóng, dòng đi n đi t ấ ạ ủ ặ ữ ể Đ c đi m c u t o c a cu n hút và cu n gi ộ ể ề Ở ờ chi u. ộ ở t tiêu l n nhau nên không gi b i cu n hút và cu n gi ở ạ ờ ẩ đ y tr l ợ 3.2. Ly h p máy kh i đ ng

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ấ ạ ở ộ ợ Hình 33. C u t o ly h p máy kh i đ ng

ạ ộ

ở ộ

ụ ơ

3.2.1 Ho t đ ng 3.2.1.1 Khi kh i đ ng ợ ỗ ẹ ủ ợ ượ ự ủ c truy n t

Khi bánh răng li h p (bên ngoài) quay nhanh h n tr c then (bên trong) thì con lăn li ề ớ ị ẩ ợ i h p b đ y vào ch h p c a rãnh và do đó l c quay c a bánh răng li h p đ ụ tr c then.

ở ộ ợ

ủ ở ộ ạ ộ Hình 34. Ho t đ ng c a ly h p kh i đ ng (Khi kh i đ ng)

ở ộ ộ ơ 3.2.1.2 Sau khi kh i đ ng đ ng c

ụ ơ ợ

Khi tr c then (bên trong) quay nhanh h n bánh răng li h p (bên ngoài), thì con lăn li ị ẩ ỗ ộ ủ ả ợ ợ h p b đ y ra ch r ng c a rãnh làm cho bánh răng li h p quay không t i.

ớ

ơ ấ ứ ả ơ ấ 3.2.2 C c u ăn kh p và nh 3.2.2.1 Công d ngụ ả C c u ăn kh p / nh có hai ch c năng.

ữ ớ ớ - Ăn kh p bánh răng bendix v i vành răng bánh đà. - Ng t s ăn kh p gi a bánh răng bendix v i vành răng bánh đà.

ớ ớ ớ ớ ắ ự ơ ấ 3.2.2.2 C c u ăn kh p

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ớ

ả ớ ạ ộ Hình 38. Ho t đ ng nh kh p ớ ớ

ạ i. Sau đó ti p đi m chính đ

ủ ự ộ và ép lò xo d n đ ng l ầ ự ẫ ộ ượ

ượ ờ

ượ ự ẩ ớ ẩ ắ ừ ự ủ ủ

ớ ượ ễ ượ ể ệ c vát mép đ vi c ăn kh p đ c d dàng.

ả ớ ơ ấ ạ ộ Hình 37. Ho t đ ng ăn kh p ờ ủ ặ ầ Các m t đ u c a bánh răng bendix và vành răng đi vào ăn kh p v i nhau nh tác ể ế ậ ắ ừ ủ ộ đ ng hút c a công t c t c b t lên ể ầ ứ c chuy n thành l c đ y bánh và l c quay c a ph n ng tăng lên. M t ph n l c quay đ ắ ớ ư c đ a vào ăn kh p v i răng bendix nh then xo n. Nói cách khác bánh răng bendix đ ủ ự ầ ứ ờ ự vành răng bánh đà nh l c hút c a công t c t , l c quay c a ph n ng và l c đ y c a then xo n. ắ Bánh răng bendix và vành răng đ 3.2.2.3 C c u nh kh p

ấ ệ ự

ở ố ủ ộ ơ

ơ ề ặ ớ ộ

ộ ộ ể ở ộ ượ ự ẩ ắ ự ụ ể ắ ọ ờ

Khi bánh răng bendix làm quay vành răng thì xu t hi n áp l c cao trên b m t răng ơ ủ c a hai bánh răng. Khi t c đ quay c a đ ng c (vành răng) tr nên cao h n so v i bánh ầ răng bendix khi kh i đ ng đ ng c , nên vành răng làm quay bánh răng bendix. M t ph n ớ ủ ự c chuy n thành l c đ y d c tr c nh then xo n đ ng t s ăn kh p c a l c quay này đ ữ gi a bánh răng bendix và vành răng. ợ ủ ộ ở ộ ơ ấ ơ

ề ớ ủ

ễ

ủ ị ự i bánh C c u ly h p máy kh i đ ng ngăn không cho l c quay c a đ ng c truy n t ữ ự ả ề ặ vành răng bánh đà. K t qu là áp l c gi a các b m t răng c a hai bánh ớ ộ ỏ ự ượ c kéo ra kh i s ăn kh p m t cách d dàng. Vì ẽ ẩ b m t đi nên lò xo h i v đang b nén s đ y bánh răng bendix

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ắ ừ ị ấ ẽ ồ ề ớ ữ ế ừ răng bendix t ố ả răng gi m xu ng và bánh răng bendix đ ự l c hút c a công t c t ề ị v v trí cũ và hai bánh răng s không còn ăn kh p n a.

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

Ử Ữ Ể 26 5. KI M TRA, S A CH A

ở ộ 5.1 Tháo rã máy kh i đ ng

ơ ệ ộ 5.1.1 Tháo đ ng c đi n

ộ ơ ệ Hình 47. Tháo rã đ ng c đi n

5.1.2 Tháo rã công t c tắ ừ

Hình 48. Tháo rã công t c tắ ừ

5.1.3 Tháo bánh răng bendix

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ế ể ừ Hình 41. Tháo rã bánh răng bendix t

ể

ặ ưỡ ư ạ ặ ạ

ế ớ i c a song song v i lõi và quay rotor ố ị ạ 5.2 Ki m tra t ng chi ti 5.2.1 Ki m tra Rotor ạ ạ ể 5.2.1.1Ki m tra ch m m ch các khung dây rotor ể Đ t rotor lên máy ki m tra ch m m ch, đ t l ằ b ng tay. N u khung dây b ch m m ch thì s làm cho l i c a hút xu ng.

ị ẽ ớ ưỡ ư ệ ị Khung dây b ch m là hi n t

ạ ạ ẽ

ề ộ ủ ạ ệ ượ ng các l p cách đi n b bong ra làm các khung dây ộ Trong m t rotor, các khung dây đ

ờ ấ ạ ậ ứ ể

ạ ch m nhau. đi u này s làm thành m t m ch kín. ấ ở ượ c qu n ố ườ ằ ng s c đi vào lõi rotor b ng s đ ộ ố ườ ứ ứ ượ ệ ệ ậ ổ

ế ệ ạ ị

ệ ạ ạ ằ

ấ ạ ưỡ ư ẽ ủ rìa ngoài c a rotor. Nh c u t o c a ng s c đi ra. Do v y trên các máy ki m tra, s đ ằ ủ ứ ộ c, t ng c a chúng b ng khung dây sinh ra s c đi n đ ng thu n và s c đi n đ ng ng ạ ộ không nên không có dòng đi n đi qua khung. N u có các khung b ch m, m t m ch kín ủ ừ ườ ng c a hình thành làm m t tr ng thái cân b ng, t o dòng đi n ch y qua khung. T tr dòng này s hút l i c a dính vào rotor.

ệ ượ ạ ạ ể ạ ạ Hình 43. Ki m tra ch m m ch

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

Hình 42. Hi n t Ư ng ch m m ch Ộ Ộ

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ộ

ể ở ớ ệ 28 ạ 5.2.1.2 Ki m tra thông m ch cu n rotor ệ ừ ổ Đo đi n tr l p cách đi n t ế c góp đ n lõi rotor.

ể ạ ổ Hình 44. Ki m tra thông m ch rotor ể Hình 45. Ki m tra c góp

ể ổ bi Hình 46. Ki m tra

ổ ổ

ể ườ ủ ổ ề ặ ẵ ủ ổ ng kính ngoài c a c góp. Mài nh n b m t ngoài c a c

ể ặ ọ ị

ổ ể

ủ ổ ữ bi ắ ự ả ế ậ ả ổ ể Hình 45. Ki m tra c góp ể 5.2.1.3 Ki m tra c góp ướ ẹ ử ụ c k p đ đo đ S d ng th ồ ế góp n u có l i lõm. ộ Ki m tra đ mòn c a c góp: ế ố Đ t rotor lên kh i ch V, dùng tay quay rotor, đ c giá tr so k . 5.2.1.4 Ki m tra Dùng tay quay bi, l ng nghe và c m nh n ti ng kêu và s đ o

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ạ ể ể ệ Hình 48. Ki m tra cách đi n stator

ể

ộ ạ

ể ạ ộ

ể ệ ủ ệ ằ ệ ở ừ ổ ở ộ ế Hình 47. Ki m tra thông m ch stator 5.2.2 Ki m tra stator ể 5.2.2.1 Ki m tra thông m ch cu n Stator Dùng VOM ki m tra thông m ch cu n stator. 5.2.2.2 Ki m tra cách đi n stator Đo cách đi n c a stator b ng cách đo đi n tr t ỏ ch i than đ n v máy kh i đ ng

ữ ổ ổ ch i than ể Hình 50. Ki m tra giá gi

ể ổ

ề ế ế ả ớ ổ c k p đo chi u dài d c tâm ch i than. Thay m i ch i than n u k t qu đo

ọ ứ ể ế ế ầ i h n, ki m tra v trí n t, v và thay th n u c n thi ổ ế t.

ệ

ệ ở ươ ổ ữ ổ ng và ch i than âm trên giá gi ch i than

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ủ ổ ể ể Hình 49. Ki m tra ch i than 5.2.3 Ki m tra ch i than ướ ẹ ử ụ S d ng th ỏ ơ ị ỡ ớ ạ nh h n gi ữ ổ ể Ki m tra cách đi n giá gi ch i than: ổ ữ ệ Đo đi n tr cách đi n gi a ch i than d Ki m tra lò xo c a ch i than:

ệ ố

ở ộ

ươ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ắ ằ ể ặ ỉ ị ế

ợ

ể ằ ể ể ị ỏ ặ ằ ắ

ề ộ ỉ 30 Nhìn b ng m t ki m tra lò xo không b y u ho c r sét. 5.2.4 Ki m tra ly h p ợ Nhìn b ng m t xem bánh răng có b h ng ho c mòn. Quay b ng tay đ ki m tra ly h p ch quay theo m t chi u.

ợ ể Hình 51. Ki m tra li h p

ữ ổ ch i than ữ ộ ể

ố ế ắ ừ ậ ượ ố ể Hình 50. Ki m tra giá gi 5.2.5 Ki m tra cu n hút, cu n gi 5.2.5.1 Th ch đ hút Công t c t ộ ử ế ộ còn t t n u bánh răng bendix b t ra khi dây 3 đ c n i.

ể ộ ộ ữ Hình 52. Ki m tra cu n hút, cu n gi

ử ế ộ ữ

ử ế ộ ắ ừ ư ố ế nguyên tình tr ng nh khi th ch đ hút. Công t c t còn t t n u bánh răng bendix

ạ ượ ẩ ữ ử ố 5.2.5.2 Th ch đ gi ữ Gi còn gi còn đ c đ y ra ngoài khi tháo dây th s 1.

ở ộ 5.3 Ráp máy kh i đ ng

ị ự ể ả ỡ ế ủ ở ộ Các đi m bôi m và b ng giá tr l c si t c a máy kh i đ ng.

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ở ộ Hình 53. Ráp máy kh i đ ng

ệ ể

ể

ệ ả ủ Khi máy kh i đ ng ho t đ ng đi n áp

5.4 Ki m tra đi n áp 5.4.1 Ki m tra đi n áp c a accu ạ ộ ậ ệ ở ộ ạ ớ c c c a accu gi m xu ng do c ả ng tr

ừ ở ộ ố trong m ch l n. Th m chí ngay c khi đi n áp accu bình th ở ộ

ầ ồ ạ ắ ầ ườ ệ ể ở ộ ườ ộ ượ ng tr khi m t l ả ộ ườ ng đ ướ c khi ệ ng đi n áp ệ i khi máy kh i đ ng b t đ u làm vi c. Do đó c n ph i đo đi n áp

ơ ở ộ

ướ

ệ ữ ự ủ

ệ ậ ệ ế ả c th p h n 9.6 V thì ph i thay th accu.

ướ ế ể ả ậ ặ c h t ph i ki m tra xem

ở ự ủ ườ ự ậ c là bình th

ượ ở ộ ệ ệ ị

c c c a accu đo đ ể ở ộ ng không. ệ ả ặ ỉ ặ ệ ệ ậ ị

ở ự ả ể ệ c c 30

ữ ự ệ ể ế ế

ẩ ặ

ở ộ ủ ệ ấ

ở ộ ể

ặ ỳ ệ ướ ậ ệ ế ị ể ự ữ ế ạ ẫ ử ng d n s a ch a.

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ị ệ ể ở ự ủ ệ ệ ở dòng đi n ộ ơ đ ng c kh i đ ng, mà máy không th kh i đ ng bình th ấ ị accu nh t đ nh t n t ự ủ ộ c c c a accu sau đây khi đ ng c đang quay kh i đ ng. ự c sau: Th c hi n theo các b ế ị ệ - B t khoá đi n đón v trí START và ti n hành đo đi n áp gi a các c c c a accu. ơ ẩ ặ - Đi n áp tiêu chu n: 9.6 V ho c cao h n ượ ệ ế ơ ấ - N u đi n áp đo đ ở ộ ế ạ ộ N u máy kh i đ ng không ho t đ ng ho c quay ch m, thì tr ườ accu có bình th ế ng, thì n u các c c Th m chí ngay c khi đi n áp ở ủ c a accu b mòn ho c r cũng có th làm cho vi c kh i đ ng khó khăn vì đi n tr tăng lên làm gi m đi n áp đ t vào motor kh i đ ng khi b t khoá đi n đón v trí START. 4.2 Ki m tra đi n áp ị ệ B t khoá đi n đón v trí START ti n hành đo đi n áp gi a c c 30 và đi m ti p mát. ơ Đi n áp tiêu chu n: 8.0 V ho c cao h n ả ử ơ ữ N u đi n áp th p h n 8.0 V, thì ph i s a ch a ho c thay th cáp c a máy kh i đ ng. ả ể ủ ự V trí và ki u dáng c a c c 30 có th khác nhau tu theo lo i motor kh i đ ng nên ph i ki m tra và xác đ nh đúng c c này theo tài li u h ự 4.3.Ki m tra đi n áp c c 50

ươ

ệ ố

ở ộ

ng 2: H th ng kh i đ ng

ể

ị ế ế ủ ệ ệ ở ộ

ể ệ ế

ặ

ệ ẩ ấ ơ ể ở ộ ệ ắ ả

ợ ố ả ơ ồ

ở ộ ặ ế ỏ ạ

t h ng hóc. ợ ệ ử ở ộ ạ ộ ế ắ ừ ạ

ợ ượ ạ

ữ ủ ế c đ p h t hành trình. ệ ố ở ộ ạ ố ộ ị

ệ ố ở ạ ế ở ộ ạ ộ ủ ắ ả tr ng thái ng t ngay c khi khoá đi n

ự Hình 56. Ki m tra đi n áp c c 50 ữ ự ậ B t khoá đi n đ n v trí START, ti n hành đo đi n áp gi a c c 50 c a máy kh i đ ng ớ v i đi m ti p mát. ệ Đi n áp tiêu chu n 8.0 V ho c cao h n. ầ ơ ế N u đi n áp th p h n 8.0 V ph i ki m tra c u chì , khoá đi n, công t c kh i đ ng s ở ộ trung gian, relay máy kh i đ ng, relay kh i đ ng ly h p,...ngay lúc đó. Tham kh o s đ m ch đi n, s a ch a ho c thay th các chi ti ở ộ Máy kh i đ ng c a xe có công t c kh i đ ng ly h p không ho t đ ng tr khi bàn đ p ly h p đ ẽ Trong các xe có h th ng ch ng tr m, n u h th ng b kích ho t thì máy kh i đ ng s ệ ở không ho t đ ng, vì relay c a máy kh i đ ng ị v trí ST

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

Ữ Ả ƯỠ

Ở Ộ

ụ

NG RELAY KH I Đ NG ở ộ

ở ộ ạ ấ

ụ ả

ở ộ ử ụ ề

Ử Bài 4: S A CH A B O D ệ 1.Công d ng: Relay kh i đ ng dùng đóng m ch đi n, cung c p cho máy kh i đ ng. ắ ế ị t b này có tác d ng làm gi m dòng qua công t c Thi ộ ố ơ ấ 2.M t s c c u: ệ ả 2.1.relay b o v kh i đ ng s d ng máy phát xoay chi u

ế ể ắ ậ ệ ừ

ạ ộ ấ ự ừ ộ sinh ra làm ti p đi m ơ accu c p cho máy kh i đ ng. Khi đ ng c ho t đ ng máy phát

ở ộ ắ ộ ắ ệ ừ ọ ộ accu vào cu n dây, l c t ở ộ ạ c c L c a máy phát làm ng n m ch cu n dây nên ng t kh i đ ng

ố ộ ở Start dòng đi n t ệ ừ ủ ơ

i . Lúc này đi n t ệ ả ể ả

ệ ậ

→

→ → → → Kn → ệ ệ ộ ế ắ ố ẽ ở ị v trí n i s có dòng → hóa trên W1, K1 đóng mass. Làm t Kd ấ ừ hóa K2 đóng xu t hi n dòng Wkt mass, W2 t

ế v trí m (đang còn s ) thì không có dòng qua relay 1, không kh i đ ng đ c.

ừ ệ ấ ộ ở ộ ề ở ố ệ ứ i đ u N xu t hi n s c đi n đ ng làm t ượ ể ạ hóa Wd m , m ch đi u khi n

→ → → → → → ậ Đb Kz k KK1 mass.

→ → → ơ ẽ CT PC R

W1 → → AM ấ mass. B và C n i nhau c p dòng cho relay kh i đ ng.

ừ ư ỉ WKd ở ộ ừ ố ượ máy phát đ c ch nh l u qua diode làm t ở hóa Wc làm KK1 m ra

ở ộ khi b t công t c máy ạ K đóng l có đi n, đi n áp t ề ệ 2.2.Relay b o v khi đ ng c còn s trên máy phát xoay chi u ố ơ Dùng đ b o v khkhi đông cho máy phát làm vi c đ ng c còn s ở ộ ạ ộ ắ Ho t đ ng: khi b t công t c kh i đ ng ST, n u công t c N/SW đang → ừ ừ ệ W1 đi n đi t + ACCU ST K1 có dòng: +ACCU W2 ệ ở ộ máy kh i đ ng làm vi c ở ở ị N u N/SW ơ ổ ạ ầ ộ Khi đ ngc n t ắ ắ ở ộ Relay 1 ng t máy kh i đ ng ng t ạ ở ộ ệ ả 2.3.Relay b o v kh i đ ng và đèn báo s c: ắ ị Khi b t công t c v trí on: +ACCU AM ạ Đèn báo s c sang. ộ ở ộ Khi kh i đ ng đ ng c s có dòng +ACCu → → → KK1 ơ ổ Khi đ/c n có dòng đi t ắ t t quá trình kh i đ ng.

Ữ Ả ƯỠ

Ử

ƯỜ

NG ĐÁNH L A TH

NG

Ử ầ

ụ ạ

Bài 5: S A CH A B O D ệ I.Nhi m v , yêu c u, phân lo i: ụ ệ 1.1.nhi m v :

Bieán nguoàn ñieän aùp thaáp (12 hoaëc 24V) thaønh xung ñieän ñieän aùp cao theá (15000 ñeán 50000V) ñuû söùc phoùng qua khe hôû bougie ñeå ñoát chaùy hoaø khí trong xylanh ñoäng cô.

1.2.yêu c u:ầ Xung ñieän cao theá phaûi ñuû söùc phoùng qua khe hôû bougie trong taát caû caùc cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô;

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

Tia löûa treân bougie phaûi coù naêng löôïng vaø thôøi gian ñuû lôùn ñeå ñoát chaùy hoaøn toaøn hoaø khí trong xylanh;

Goùc ñaùnh löûa sôùm phaûi ñuùng trong moïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô;

Caùc chi tieát trong HTÑL phaûi hoaït ñoäng toát trong ñieàu kieän nhieät ñoä vaø ñoä rung ñoäng lôùn;

Söï maøi moøn cuûa ñieän cöïc bougie phaûi naèm trong phaïm vi cho pheùp. 1.3.Phân lo i:ạ

Theo phöông phaùp tích luyõ naêng löôïng

HTÑL ñieän caûm (Transistor Ignition System);

HTÑL ñieän dung (CDI – Capacitor Discharge Ignition System).

Theo phöông phaùp ñieàu khieån baèng caûm bieán

Loaïi duøng vis löûa;

Loaïi duøng caûm bieán ñieän töø;

Loaïi duøng caûm bieán Hall;

Loaïi duøng caûm bieán töø trôû.

Theo caùch phaân boá ñieän cao aùp

Loaïi coù Delco (Distributor Ignition System);

Loaïi khoâng coù Delco (Distributorless Ignition System).

Theo phöông phaùp ñieàu khieån goùc ñaùnh löûa sôùm

Loaïi ñieàu khieån baèng cô khí (Mechanical Spark Advance);

Loaïi ñieàu khieån baèng ñieän töû (ESA – Electronic Spark Advance).

ủ ệ ố ấ ạ ử ườ II.C u t o và nguyên lý c a h th ng đánh l a th ng:

ấ ạ 2.1.C u t o chung:

ế ử Bi n áp đánh l a

ệ ộ B chia đi n

Bugi

dây cao áp

2.2.Nguyên lý ho t đạ ộng:

ế nguyên lý bi n áp m

ột chi uề

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ơ ấ ơ ấ ế ộ c p bi n thiên và gây ra

ứ ấ ệ ộ ộ

ề ừ ế n u cho dòng xoay chi u qua cu n s c p, t thông do cuôn s ả ứ ộ ứ trong cu n th c p m t s c đi n đ ng c m ng ề

ệ ử ụ ể ấ ệ ừ ườ tr ế ng bi n

ồ ộ ơ ấ ộ ơ ấ ồ ạ ế ể ế ả trên ô tô ngu n đi n s d ng là ngu n m t chi u nên không th xu t hi n t thi n trong cu n s c p do đó trên m ch s c p ph i dùng ti p đi m

ộ ả ứ ộ ơ ấ ấ ộ ứ ấ ệ ộ ộ ế ự ạ khi dòng qua cu n s c p m t đ t ng t c m ng sang cu n th c p m t hi u th c c đ i

ử ệ ố 3.Nguyên lý h th ng đánh l a:

ơ ồ 3.1.s đ

ệ ế ắ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

→ → → → ể 3.2.nguyên lý: ể Khi đóng công t c (máy ti p đi m đóng) dòng đi n đi nh sau: ộ ơ ấ W1(cu n s c p) +ACCU ư ế ti p đi m CT mass. Dòng gia tăng trên

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ộ ả ứ ấ ộ ộ ứ ứ ấ ộ

ộ ơ ấ ử ả ứ ệ

ạ ế t:

ộ ấ ạ ế ử ộ ơ ấ cu n s c p. ở Khi vít m ra dòng qua cu n s c p m t đ t ng t c m ng sang cu n th c p m t s c đi n đ ng c m ng t o đánh l a. 3.3.C u t o các chi ti 3.4.Bi n áp đánh l a (Bôbin):

ấ ộ ồ ỏ ộ ơ ấ ứ ấ ồ ộ G m 2 cu n dây qu n quanh l i thép g m cu n s c p và cu n th c p

ộ ơ ấ ứ ấ ả ả ộ

ụ ệ ệ ế ố

ộ

ứ ự công Cu n s c p có kho ng 240 400 vòng, cu n th c p kho ng 1900 2000 vòng ện: có nhi m v phân ph i đi n cao áp đ n các xi lanh theo th t

35.B chia đi tác ộ ệ ậ ộ ồ B chia đi n g m có các b ph n sau:

ộ ạ ệ ạ B t o xung đi n áp m ch s c ơ ấp

ệ ộ ế B chia đi n cao th

ử ớ ộ ề ỉ B đi u ch nh góc đánh l a s m

ộ ạ ệ ạ

a. B t o xung đi n áp m ch s c

ơ ấp g m có: ồ

ạ ế ể

lo i dùng ti p đi m ế ể ạ lo i không dùng ti p đi m

ử ớ ơ ấ

b. c c u đánh đánh l a s m

ử ớ đánh l a s m ly tâm

ử ớ đánh l a s m chân không

ệ ồ ộ

c. B chia đi n cao áp g m có:

ệ ộ ắ n p b chia đi n

rô tor, bugi, dây cao áp.....

ữ ử ể 4.ki m tra s a ch a:

ể ộ ơ ấ ứ ấ ượ ộ ộ c trê cu n

ứ ấ ừ Ω ộ Ω 10 – 15k

ặ ế ử ề ấ

4..1ki m tra bobbin : dung VOM đo cu n s c p và cu n th c p giá tri đo đ ơ s là 0.2 0.3 cu n th c p t ử ề ể ế ể ế ử ể ặ ỉ 4.2.ki m tra vít l a : xem vít l a mòn nhi u không có th dung gi y nhám làm m t ti p xúc ử ở hai ti p đi m khít nhau ho c đi u ch nh khe h vít l a. N u mòn quá thay vít l a

Ử

Ữ Ả ƯỠ

Ẩ

Ử NG ĐÁNH L A BÁN D N C

Ó

Ề

Ể

ở ệ ự ụ ử ệ ạ ứ ố ế ộ ủ ọ đi n c c bugi, đáp ng t t cho m i ch đ c a

ơ Bài 6: S A CH A B O D VÍT ĐI U KHI N I.Nhi m v : T o tia l a m nh ạ ộ đ ng c

ấ ạ ủ II. C u t o và nguyên lý c a HTĐL

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ấ ạ 2.1.c u t o:

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ở ụ ử ể ệ ề ồ g m có: bô bin, vít l a, transitor đi u khi n, đi n tr ph ,

2.2.Nguyên lý:

ắ Khi đóng công t c máy ( vít K đóng) dòng đi n đi nh sau:

ệ → ư → → → → → Rf K W1 Rb

ề mass. Có dòng ư SW ủ → ộ ơ ấ B ệ

→ +ACCU E ể đi u khi n Ib c a transitor, nên transitor làm vi c có dòng qua cu n s c p nh sau: → → → → → → Mass. Lúc này dòng gia tăng trên W1. +ACCU W1 SW Rf C

ấ E ở

ấ ả Khi dòng qua W1 ch a đ l n vít K m ra dòng Ib m t nên dòng qua W1 m t c m ứ ế ệ ộ ư ủ ớ ử ệ ộ ng sang cu n W2 m t hi u đi n th đánh l a

ử ử ữ ể III. ki m tra s a ch a đánh l a:

ể 3.1.ki m tra delco

ể 3.2.ki m tra bugi

ể 3.3.ki m tra bobbin

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ể 3.4.ki m tra transitor

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

Ử

Ữ Ả ƯỠ

Ẩ

Ể

Ử NG ĐÁNH L A BÁN D N Ề ử ụ

ủ ệ ố ệ ừ ể

Bài 7: S A CH A B O D KHÔNG VÍT ĐI U KHI N ế 1.Đăc Đđi m c a h th ng đánh l a

ả ử s d ng c m bi n đi n t ệ

ế

ả

ụ ạ

ử

ẩ

Trong đánh l a bán d n không dùng vít thì c m bi n làm nhi m v t o ra tín

ấ

ệ

ộ ơ ấ

ể

ệ

ờ

ề

ể

ặ

ở

ứ ạ

hi u đi n áp hoăc làm m t dòng đi n trên cu n s c p đúng vào th i đi m đánh ử ử ề l a g i v Igniter đi u khi n transitor đóng ho c m 2.Phân lo i:ạ Lo i nam châm đ ng yên

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

Caûm bieán ñöôïc ñaët trong delco, bao goàm moät rotor coù soá raêng caûm bieán töông öùng vôùi soá xylanh ñoäng cô, moät cuoän daây quaán quanh moät loõi saét töø (hoaëc moät nam chaâm) laøm nhieäm vuï phaùt tín hieäu ñieàu khieån. Cuoän daây vaø loõi saét ñöôïc ñaët ñoáùi dieän vôùi caùc raêng cảm bieán cuûa rotor vaø ñöôïc coá ñònh treân voû delco. Khi rotor quay, caùc raêng caûm bieán seõ laàn löôït tieán laïi gaàn hoaëc luøi ra xa cuoän daây.

Khi raêng caûm bieán cuûa rotor khoâng truøng vôùi vò trí cuoän daây, töø thoâng qua cuoän daây raát thaáp, neân ñieän aùp treân cuoän daây caûm bieán baèng khoâng. Khi raêng caûm bieán cuûa rotor tieán laïi gaàn cöïc töø cuûa loõi theùp, khe hôû giöõa rotor vaø loõi theùp giaûm daàn vaø töø thoâng qua cuoän caûm bieán maïnh daàn leân. Söï bieán thieân cuûa töø thoâng xuyeân qua cuoän daây seõ taïo neân moät söùc ñieän ñoäng e trong cuoän caûm bieán naøy;

Khi raêng cuûa rotor ñoái dieän vôùi loõi theùp, töø thoâng qua cuoän daây khoâng thay ñoåi nhöng vaãn ñang coù giaù trò cöïc ñaïi. Vì vaäy, söùc ñieän ñoäng trong cuoän caûm bieán nhanh choùng giaûm veà 0;

Khi rotor ñi ra xa loõi theùp, töø thoâng qua cuoän daây giaûm daàn vaø söùc ñieän ñoäng xuaát hieän trong cuoän daây caûm bieán coù chieàu ngöôïc laïi. Hieäu ñieän theá sinh ra ôû hai ñaàu cuoän daây caûm bieán phuï thuoäc vaøo toác ñoä cuûa ñoäng cô. ÔÛ cheá ñoä caàm chöøng, hieäu ñieän theá raát nhoû, chæ vaøo khoaûng 0,5V, ôû toác ñoä cao noù coù theå leân ñeán 100V;

Loaïi naøy coù öu ñieåm raát beàn, xung ñieän coù daïng nhoïn, neân ít aûnh höôûng ñeán söï sai leäch veà thôøi ñieåm ñaùnh löûa. Tuy nhieân,xung ñieän aùp ôû cheá ñoä khôûi ñoäng nhoû, vì vaäy phaûi söû duïng transistor coù ñoä nhaïy cao vaø phaûi choáng nhieãu cho daây tín hieäu ạ Lo i nam châm quay

Loaïi naøy, nam chaâm ñöôïc gaén treân rotor, coøn cuoän daây caûm bieán quaán quanh moät loõi theùp vaø coá ñònh treân voû delco;

Khi nam chaâm quay, töø tröôøng xuyeân qua cuoän daây caûm bieán bieán thieân taïo neân moät söùc ñieän ñoäng trong cuoän daây. Do töø thoâng qua cuoän daây ñoåi daáu neân söùc ñieän ñoäng sinh ra trong cuoän daây cuõng ñoåi chieàu;

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

Tín hieäu ñieän aùp ôû cheá ñoä khôûi ñoäng lôùn (vì söû duïng nhieàu cuoän daây quaán treân loõi theùp töø) neân loaïi naøy ít bò nhieãu. Tuy nhieân xung tín hieäu ñieän aùp khoâng

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ñöôïc nhoïn neân khi taêng toác ñoä ñoäng cô thôøi ñieåm ñaùnh löûa seõ sôùm hôn

ủ ệ ố ử ử ụ ơ ồ ệ ừ ế ả 3.S đ nguyên lý c a h th ng đánh l a s d ng c m bi n đi n t :

ơ ồ 3.1.s đ :

ư ộ ơ ấ

ắ → mass

ề ể R5→ E→ → mass. ( R4,R5 m ch c u phân áp ).Có dòng Ib đi u khi n nên T3

ạ ư

→

ươ ế ệ ơ ấ ẩ ủ ng c p dòng Ib c a T1 nên T1 d n

ộ ơ ấ ả ẩ ắ ạ ắ 3.2.Nguyên lý: đóng công t c máy dòng qua cu n s c p nh sau: + Accu → R4 + Accu → R4 ầ ắ ộ ơ ấ ẩ d n, (T1,T2 ng t) dòng qua cu n s c p nh sau: → → → → mass . +Accu IG/SW W1 C E ộ Khi c m bi n làm vi c(đ ng c quay) phát ra xung d ử T2 d n, nên T3 ng t dòng qua cu n s c p ng t t o đánh l a

ặ ạ ế ẩ ắ ả Khi c m bi n phát ra xung âm T3 d n, T1T2 ng t quá trình l p l i

ữ ử ể 4.ki m tra s a ch a:

ể ộ ơ ấ ứ ấ ặ ộ

ể 4.1.ki m tra bobbin: dung VOM đo cu n s c p và cu n th c p ho c dung bong đèn ki m tra

ể ơ ồ ạ ấ

ư ẩ ằ ị ế

ứ ề ế ạ ắ ấ ồ ỏ t, n u thôi c p ngu n này đèn l ả ố Igniter t ế ế t. N u ng i sang ch ng t

ồ ộ ơ ấ 4.2.ki m tra Igniter nh sau: tách cu n s c p trong s đ m ch b ng bong đèn đ u ngu n ể accu đèn sang là T3 d n. Sau đó dung pin ti u 1,5v thay th vào v trí c m bi n theo đúng ượ ạ i c l chi u thì đèn t Igniter h ng.ỏ

Ử

NG ĐÁNH L A

Ữ Ả ƯỠ Ả ử ụ

ế ủ ệ ố 1.Đăc đi m c a h th ng đánh l a

Bài 8: S A CH A B O D Ế Ử Ụ S D NG C M BI N QUANG ả ử s d ng c m bi n quang ể

ụ ắ ờ ộ ổ ằ ố ộ ơ ạ b ng s xi l nh đ ng c .

Trên tr c delco ng ế ả ư i ta l p m t đĩa nhôm có khoét 4,6,8 l ạ C m bi n có hai lo i

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ộ ặ ạ Lo i dùng m t c p Led –photodiode

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ộ ặ ạ Lo i dùng m t c p led – phototransitor

ầ ử ả ượ ặ ể c đ t trong delco. c m quang đ

phát quang led và ph n t ầ ử ả

Đi m đ c bi ệ

ặ ộ ẩ ẩ ầ ử ph n t ạ lo i ph n t ệ ủ t c a hai ệ ế c m quang này là khi có ánh sáng chi u vào thì nó d n đi n. Đ d n đi n

ủ ườ ộ ộ ế ầ ử ả c m

ụ ả ệ ẽ ị ừ c a chúng ph thu c vào c ế quang. Khi đĩa c m bi n quay dòng ánh sáng t

ặ ng đ ánh sáng chi u vào và đi n áp đ t vào ph n t ắ t quãng làm đèn led phat ra s b ng ử ể ụ ạ ầ ử ả ắ ẩ ề ph n t c m quang ng t d n liên t c t o ra các xung vuông đi u khi n đánh l a.

ế ả ử ử ụ 2.nguyên lý đánh l a s d ng c m bi n quang:

ơ ồ 2.2.s đ :

ư ẩ đèn Led vào ph n t c m quang thi T5 d n,

ầ ử ả ừ ắ ồ đèn led thì T1,T2,T3,T4,

ừ ơ ấ ạ ử ắ ồ 2.3.nguyên lý: khi ch a có ngu n sang t T1,T2,T3,T4 ng t có dòng qua cuôn s c p. khi có ngu n sang t ộ ơ ấ T5 ng t dòng qua cu n s c p ngăt t o đánh l a.

Ử

NG ĐÁNH L A

Ữ Ả ƯỠ Ả

Ế

Bài 8: S A CH A B O D Ử Ụ S D NG C M BI N HALL

ể ử ụ ế ủ ệ ố 1.Đăc đi m c a h th ng đánh l a

ả ử s d ng c m bi n quang ộ ử ắ

ồ ố ớ ố ề ộ ơ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ằ ượ ặ c đ t trong delco, g m m t rotor b ng thép có các cánh ch n và các c a ắ ươ ứ ắ ng ng v i s xi lanh đ ng c . Khi ở ữ ụ ắ ẽ ầ ượ ế ả c m bi n Hall đ ổ s cách đi u nhau g n trên tr c delco.S cánh ch n t rotor quay các cánh ch n s l n l t xen vào khe h gi a nam châm và IC hall.

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ỏ ụ ệ

ề ườ

ệ t xu ng còn 1v. ệ ạ ng xuyên qua tác d ng lên IC hall làm xu t hi n đi n ệ ở ự ng dây tín hi u ị ừ ườ tr ấ ố ụ c c C t ắ ng b cánh ch n che l i, tín hi u

ắ ể ắ ấ ẩ

IC hall m t làm transitor ng ng d n. ư ậ ệ ả ề ể

ở ừ ườ tr Khi cánh ch n ra kh i khe h t ế ả ẩ áp đi u khi n transitor d n k t qu là trên đ ở ữ Khi cánh ch n đi vào khe h gi a nam châm và IC t ư ừ t ử ẽ ạ ế Nh v y khi làm vi c c m bi n hall s t o ra xung vuông đi u khi n đánh l a 2.Nguyên lý làm vi c:ệ

Ử

Ố

Ệ

NG H TH NG ĐÁNH L A

Ữ Ả ƯỠ Ớ

ụ ệ ố ử ớ ể ệ ề

Bài 9: S A CH A B O D S M ESA 1.Nhi m v h th ng đi u khi n đánh l a s m (ESA)

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ả ử ạ

Tia l a ph i m nh ử ể ế ộ ộ ả ờ ớ ọ ơ Th i đi m đánh l a ph i chính xác v i m i ch đ đ ng c

ả ộ Ph i có đ tin cây cao

ấ ổ ấ ộ ệ ấ ợ

ự ạ ự ạ ơ ạ ố ư i u khi áp su t h n h p cháy ộ ế ặ ộ Trong quá trình th c nghi m ta th y công su t đ ng c đ t t ể trong xi lanh đ t c c đ i sau đi m ch t trên là 10 đ ho c 15 đ

ợ ụ ủ ổ ơ ộ

ộ ộ ế ố ả ố ệ ườ ơ t đ đ ng c …….Nên ng ố ng ng ậ i ta b trí các c m bi n xung quanh đ ghi nh n

ệ ộ ộ ự ế

ử ớ ử ố ộ

ộ ử ớ ộ ố

ườ ưở ấ ườ ờ th i gian cháy c a h n h p nhiên li u ph thu c vào t c đ đ ng c , áp su t đ ể ạ n p, nhi ữ nh ng th c t ơ ệ ố h th ng đánh l a transitor góc đánh l a s m theo đ chân không và s vòng quay đ ng c ặ là đ c tính c a lò xo. Khi s d ng h th ng đánh l a s m đ chân không và s vòng quay ộ ng. đ ng c ủ ệ ơ ti m c n

ệ ờ ệ ố ử ụ ặ ng đ c tính lý t ử ậ với đ ể 2.Tính hi u th i đi m đánh l a IGT :

ứ ừ các c m bi n. Tính hi u IGT do ECU

ờ ướ ệ ể ế ạ ở

ự ế quá trình nén, nó d ng xung vuông ẽ ề ượ ử ế ể ấ ộ ộ ơ ẽ ECU s cho ra tín hi u IGT căn c vào s ti p nh n t ể ph át ra tr c th i đi m đi m ch t trên ệ Tín hi u IGT đ

c cung c p đ n b đánh l a Igniter s đi u khi n dòng qua cu n s ộ ấ ủ ứ ấ ử ế

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ấ ả ứ c p c a bôbin. N u xung này m t c m ng sang cu n th c p đánh l a. 2.1.Góc đánh lửa sớm ban đ u:ầ

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ử ả ể

ộ ớ ộ ử ớ ặ ở ộ ậ ử ớ ế ế ộ ầ ứ ơ tùy theo đ ng c . ECU nh n bi ờ t góc đánh l a s m này

ệ

ở ộ ề ể ầ c xung tín hi u đi u khi n th i đi m G đ u

ờ ử ớ ể

ế ế ậ ệ ệ Góc đánh l a s m ban đ u ng v i ch đ kh i đ ng, th i đi m đánh l a x y ra cách DCT ộ l à 5 – 7 đ ho c 10 đ thông qua tín hi u G, Ne. ệ ể ậ ượ Trong qu á trình kh i đ ng ECU nh n đ ể ề tiên và k ti p là xung Ne thi nó phát ra xung IGT đ đi u khi n đánh l a s m. Khi nh n xung tín hi u G th ì ECU phát ra tín hi u IGT

ậ ầ ệ m A , Ecu nh n tín hi u Ne đ u tiên căn c vào G

ờ ệ ể ế ể ệ ấ ứ ạ i th i đi m này xung tín hi u IGT m t

ử ớ ứ ệ ế ế ả ớ ợ HTĐL s m căn c vào tín hi u Ne k t h p v i các c m bi n

ể

ở ử ơ ề ử ớ ử ớ ự ế ử ể ơ ả = Góc đánh l a s m c b n + góc đánh l a s m

ệ ỉ

ử ớ ự ế ủ ơ

ầ = Góc đánh l a s m ban đ u + góc đánh l a s m th c t ồ ệ ệ

ử ề ệ ệ ạ ộ ể ể ử ế ấ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ệ ắ ể T i điạ ể ạ T i đi m B là đi m k t thúc xung tín hi u Ne. t ử ạ t o đánh l a ớ 2.2.Góc đánh l a s m: ơ ả đ xác đ nh góc đánh l a s m c b n Góc đánh l a do ECu đi u khi n th c t hi u ch nh ử ớ ử ớ Góc đánh l a s m c a đ/c ạ ả ậ 3.Tín hi u IGF: tín hi u IGF là tín hi u xác nh n ph n h i tín hi u này g i v ECu có d ng ủ ệ ố xung vuông dùng đ ki m tra ho t đ ng c a h th ng đánh l a. N u tín hi u này m t ECU ẽ s ng t nhiên li u.

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ắ ứ ệ ộ ộ

ộ ơ ấ ậ ế ế ự ừ ở ệ ẽ ề c b IGF xác nh n và nó s đi u khi n transitor m có dòng t

ề

ử ớ Khi dòng qua cu n s c p ng t s c đi n đ ng sinh ra trong cu n này lên đ n 500v đi n áp ể ượ ộ này đ 5v đ n c c IGF qua transitor v mass. ủ ơ ồ ạ 2.3.S đ m ch c a góc đánh l a s m

ớ ủ

ư ỏ ng nguyên nhân h h ng c a HTĐL s m ử

ặ ự ơ ạ t các c c TE1 và E1 trên DLC1, ho c TC và

ờ ạ ồ ủ ử ộ

ờ

ể ể ử ặ ằ ự t các c c TE1 và E1 trên DLC1,

ặ

ẹ ủ ơ ấ ử ể ể ể ắ ờ

ể

ứ ấ ử ẽ ượ ặ ớ ầ ượ ướ ướ ờ ở c đ t s m khi b m ga m , nên b m ga c n đ ể c ki m tra

ấ ộ ể ể ả ẩ ờ ơ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ử ặ ệ ệ ượ 4.Hi n t ể ầ ờ ể 4.1. Ki m tra th i đi m đánh l a ban đ u ố ắ ể ộ Cho đ ng c ch y đ hâm nóng lên và n i t CG trên DLC3. ố ẹ ủ ử ể N i k p c a đèn soi th i đi m đánh l a vào m ch ngu n c a cu n đánh l a. ể ử ớ ướ Ki m tra th i đi m đánh l a v i b m ga đóng hoàn toàn ố ắ ầ ượ ờ c cài đ t b ng cách n i t Th i đi m đánh l a ban đ u đ ho c TC và CG trên DLC3. Có hai ki u k p c a đèn soi th i đi m đánh l a: ki u dò theo Đóng/Ng t dòng s c p và ệ ki u theo đi n áp th c p. ể Vì th i đi m đánh l a s đ xem đã đòng hoàn toàn ch a. ư ầ Th i đi m đánh l a ban đ u không chu n xác có th làm gi m công su t đ ng c , tăng tiêu ổ hao nhiên li u ho c kích n .

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ờ ể ể ử Hình 25. Th bugi

ở ẩ ệ ự ị

ợ ệ ử ườ ị ứ ử ể ị ậ ắ t. Trong tr ớ ặ ượ ố ng h p này, nhiên li u không đ

ệ ể ẫ ế ộ ợ ỹ ặ t không phù h p thì có th d n đ n tích lu mu i than ho c

ệ

ớ ộ ử

ử ể

i bugi vào bô bin. ắ ố ớ ộ ố ể ượ ệ ằ ơ ị c đánh

ở ộ ể ộ ơ ử Hình 24. Ki m tra th i đi m đánh l a ể 4.2. Ki m tra bugi ẽ ở Bugi s không đánh l a khi b n t, đi n c c b mòn, b n ho c khe h quá l n. Khi khe h ỏ quá nh , tia l a có th b d p t c đ t cháy, ả ử ngay c khi có tia l a. ế ử ụ ớ N u s d ng bugi v i vùng nhi ệ ự ả ch y đi n c c. ử 4.3. Th bugi ể ấ ả ắ ố ủ Tháo t t c gi c n i c a kim phun đ không có phun nhiên li u. Tháo bô bin (v i b đánh l a) và bugi ố ạ N i l ố N i gi c n i v i bugi, và n i mát cho bugi. Ki m tra xem bugi có đánh l a hay không khi ở ộ kh i đ ng đ ng c . Vi c ki m tra này nh m xác đ nh xem xy lanh nào không đ l a. ử Khi ki m tra bugi, không cho quay kh i đ ng đ ng c lâu quá 510 giây

Ử

Ố

Ệ

Ử

NG H TH NG ĐÁNH L A

Ộ

Ệ

Ữ Ả ƯỠ Bài 10: S A CH A B O D KHÔNG CÓ B CHIA ĐI N (DLI)

ặ ủ

ờ ọ ệ ử ử ồ

ộ ơ ắ ư ệ

ự ệ

ể ử ớ ặ ể

ấ ả ộ t c các bobbin)

ừ ở ECU transitor T1 m và có dòng đi t

ộ ơ ấ ủ ấ ả ứ ộ ơ ấ ấ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ệ ạ ộ ể 1. Đ c đi m c a HTĐL không có Delco: ự ộ Dùng m t Bô bin th c hi n đánh l a cho hai bugi song hành g i là đánh l a đ ng th i nó có ư ể các u đi m: ỏ ượ c các chi tiêt c khí nh Rotor và n p b chia đi n . B đ ộ ơ ấ ớ ệ ờ . th i gian dòng đi n qua cu n s c p l n ộ ả . gi m s nhi u do b chia đi n gây ra ố ơ . góc đánh l a s m t t h n. 2.Ki u Igniter đ t ngoài: ơ ồ ặ ể Hình trê s đ là ki u igniter đ t ngoài ( dung m t Igniter cho t ừ ư ệ Khi có tín hi u IGT t c c B đi qua cu n s c p c a ệ ề bobbin v mass. Khi tín hi u IGT m t thì T1 đóng làm dòng qua cu n s c p m t c m ng ử ứ s c đi n đ ng t o đánh l a.

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ặ

ệ ể ặ ố

ể ườ i ta b trí Igniter đ t bên trong bobbin, nguyên lý làm vi c gi ng ki u bobbin đ t ngoài ể ể ế ấ ả ẩ ử ệ ể ế ấ t c các bugi không có ki m tra B+ c p cho

ồ ấ

ở ộ ể ể ạ ạ i Igniter thì ki m

ạ 3.ki u Igniter đ t trong: ặ ố ng 4.Ki m tra ch n đoán: ki m tra tia l a đi n cao áp đ n bugi. N u t ệ ECU, bobbin và tín hi u G,Ne và ngu n c p cho Igniter. ơ ế ộ ki m tr xung IGT t i igniter khi kh i đ ng đ ng c , n u không có IGT t i ECU tra Igniter t

Ử

Ữ Ả ƯỠ

Ử

Ố

Ệ

NG H TH NG ĐÁNH L A

Ự

Ế

Bài 11: S A CH A B O D TR C TI P (DIS)

ặ ủ

ộ ơ ố ng bô bin b ng s xilanh đ ng c

ố ượ ắ ầ ư ộ

ự ệ

ể ử ớ ặ ể ể 1. Đ c đi m c a HTĐL không có Delco: ằ ự ặ ự ế Bô bin th c đ t tr c ti p vào đ u bugi s l ỏ ượ ệ ơ c các chi tiêt c khí nh Rotor và n p b chia đi n . B đ ờ ộ ơ ấ ớ ệ . th i gian dòng đi n qua cu n s c p l n ộ ả . gi m s nhi u do b chia đi n gây ra ố ơ . góc đánh l a s m t t h n. 2.Ki u Igniter đ t ngoài:

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ể ặ 3.ki u Igniter đ t trong:

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ặ ể

ấ ế ể ệ ẩ ử ể ể ế ấ ả t c các bugi không có ki m tra B+ c p cho

ồ ấ

ạ ạ ể ể ở ộ i Igniter thì ki m

ạ

Ể

Ử

Ữ Ộ Ề

ọ ể ộ ề ụ ECU vi

ả ả ả ứ ổ ợ ạ ệ ể ộ ề t (Electric control unit) g i là b đi u khi n. B đi u khi n đi n ấ h p vi m ch

ả ế ắ t t ệ ệ ừ có ch c năng đ m nhi m khác nhau tùy theo h ng s n su t. Nói chung là t ệ ữ ư

ươ các c m bi n, l u tr thông tin, th c hi n vi c tính toán ợ ế ặ ẵ ệ ề ự ệ ử ể ng trình đã cài đ t s n. Sau đó g i các tín hi u đi u khi n thích h p.

ộ ứ ế ị ậ

ủ

ệ ươ ự ầ ệ ể ổ ư ả đ u vào nh c m biên nhi t

ộ ậ ể ế ng t ử

ướ ế ế ố ộ ế ụ các c m bi n tr c khu u, c m bi n t c

ử ệ ế ộ

ế ố ế c sang d ng s đ n b vi s lý ạ ơ ử ế ộ ộ ể ế ế ệ ạ ạ ạ ộ

ạ ệ ổ ấ ố

ở ộ ượ ử ế ể ồ ộ c ki m soát b i b vi s lý.

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ki u này Igniter đ t trong ECU 4.Ki m tra ch n đoán: ki m tra tia l a đi n cao áp đ n bugi. N u t ệ ECU, bobbin và tín hi u G,Ne và ngu n c p cho Igniter. ơ ế ộ ki m tr xung IGT t i igniter khi kh i đ ng đ ng c , n u không có IGT t tra Igniter t i ECU BÀI 12: S A CH A B ĐI U KHI N ECU ệ 1.Nhi m v : ử t ậ có ch c năng nh n tín hi u t quy t đ nh theo ch ủ B ph n chính c a ECU là máy tính 2.Các b ph n bên trong c a máy tính ( ECU) ổ ộ 2.1.B chuy n đ i A/D: Dùng chuy n đ i tính hi u t ể ượ ố ể ộ ệ ộ ả đ , c m bi n gió , b m ga thành tín hi u s đ b vi x lý hi u đ c. ả ỷ ả ừ ư 2.2.B đ m: Dùng đ m sung nh xung t ử ạ ượ ộ đ …..sau đó g i các tín hi u đ m đ ề ố 2.3. B trung gian: chuy n tín hiêu xoay chi u thành sóng vuông d ng s ử ỏ ệ 2.4.B khu ch đ i: khu ch đ i tin hi u nh thành tín hi u m nh h n và g i đ n b vi x lý ộ ổ 2.5.B n áp: Dùng h đi n áp bình xu ng còn 5V không đ i c p cho máy tín và IC và các ế ả c m bi n ầ ộ 2.6.B giao ti p đ u ra: G m m t transitor đ ơ ồ ấ 3.s đ c u trúc:

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ậ ệ

ư ệ ề

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ươ ầ Ecu nh n các tín hi u đ u vào nh : Ne, ox, pim, THW, Vg, KNK, IDL, ử Sau đó đi u khi n phun nhi ên li u và đánh l a ữ 4.Ph ể ử ng pháp s a ch a:

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ồ ồ ồ ằ ạ ể ế i chân E1 và

ồ ổ ồ ả ạ ế ệ ể i chân Vc ph i là 5V n u ngu n này không

ể ệ i đây ho c dùng đèn led ki m tra

ủ ặ ế ệ ạ ầ ố ầ ự ươ ể ắ t thì ng c a led vào IGT đ u âm ra E1 n u đèn led sang t

ệ ế ể ệ ạ ơ ộ

Ữ Ả ƯỠ

Ử

Ầ

Ệ

NG TÍN HI U Đ U VÀO Ầ

Ệ

ụ

ự ủ ộ ệ ệ ầ ị

ị ệ ị ặ ẵ ệ ẩ ớ

ệ ề

ể ừ đó đi u khi n cũng nh hi u ch nh cho h p lý ệ ư ệ ệ ệ ể ể ầ

ợ ề ừ ể

ủ ả

ề ấ ạ ả ể ế ki m tra ngu n B+ là 12V đ n ECU b ng cách dung đ ng h VOM đo t ủ B+ c a ECU Ki m tra ngu n không đ i Vc . đi n áp t có thay ECU ằ Ki m tra tín hi u IGT b ng cách đo xung tính hi u t ằ b ng cách n i đ u c c d tố t ể Ki m tra tính hi u G và Ne n u hai tính hi u này không có đ ng c không th ho t đ ngộ Bài 13: S A CH A B O D VÀ TÍN HI U Đ U RA ệ 1.Nhi m v : ầ ơ ử ế 1.1.Tín hi u đ u vào: tín hi u đ u vào xác đ nh giá tr hi n th c c a đ ng c g i đ n ữ ự ECU. ECU d a trên tín hi u này đem so sánh v i giá tr chu n đã cài đ t s n trong d ể ỉ li u đ t ự 1.2.Tín hi u đ u ra: d a trên các tín hi u này ECU đi u khi n khi n phun nhiên li u ể ố ộ ầ ể ử và đi u khi n đánh l a và đi u khi n t c đ c m ch ng. ế 2.C u t o và nguyên lý c a các c m bi n ạ ế 2.1.c m bi n ga lo i ti p đi m:

ồ ướ ụ ớ

ầ

ầ ng xoay theo c n ả ộ ẩ ướ ủ ế ị ng

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ế ể ế ầ ớ ộ ộ ầ m t c n xoay đ ng tr c v i cánh b m ga ể ế ti p đi m c m tay ể ế ti p đi m toàn tài ẩ ướ cam d n h ể ti p đi m di đ ng d ch theo r nh c a cam d n h ướ .Nguyên lý: khi cánh b m ga đóng g n hoàn toàn thì ti p đi m di đ ng ti p xúc v i

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ế ể ừ ở ế ộ ế

ầ ướ ơ t đ/c đang ể ch đ này ế ể ế ế ệ ế ớ ị ở ộ ộ

iả ạ ạ ờ ờ ng ch và lo i âm ch

ạ ươ ạ ế ế ả ử ti p đi m c m ch ng và g i tín hi u đ n ECU đ bi ả Khi cánh b m ga m kho ng 50 đ n 60 đ thì ti p đi m di đ ng ti p xúc v i v trí toàn t Có 2 lo i: lo i d 2.2.C m bi n ga lo i tuy n tính:

ạ ế ế ế ể c thi t k các ti p đi m cho ra

ừ ệ ầ ỗ đ u m i con tr ở

ệ ấ

ệ ớ ế ố ộ ộ t t c đ d ng

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ở ị ầ ượ ượ ượ ở ầ lo i này có tín hai con tr t đ t ướ ệ tín hi u c m ch ng và tín hi u góc m cánh b m ga Nguyên lý: ừ ầ ECU đ u Vc c p đi n áp 5V t ượ ẽ ố ướ t s n i IDL v i E2 thì đi n áp là 0V cho bi khi b m ga đóng con tr ừ ơ c đang v trí c m ch ng

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ướ ở ớ ượ ọ ự ệ ệ ạ ở t d c theo đi n tr và t o ra đi n áp tăng c c VTA

ớ ả ế Kh cánh b m ga m l n con tr ướ ứ ở ng v i góc m cánh b m ga ấ ạ 2.3.C m bi n áp su t n p:

ồ ộ ệ ố ồ

ọ G m m t silicon chip, bu ng chân không, màng chân không và h th ng l c

ế ạ

ệ ở ủ ố ệ ệ

ổ ử ề ở ự ị ệ ệ ấ ổ ổ ổ c c tín hi u PIM cũng thay đ i

ả

ấ ườ ng ng náp thay đ i làm cho màng silicon bi n d ng nên Nguyên lý: khi áp su t đ ấ ổ đi n tr c a nó thay đ i, thì đi n áp ECU g i v cũng thay đ i. đi n áp ecu cung c p là 5V khi áp su t thay đ i thì giá tr đi n áp ế 2.4.c m bi n đo gió:

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ư ượ ử ề ẽ ệ ộ Khi l u l ổ ng không khí đi qua b đo gió thay đ i thì đi n áp Vs g i v ECU s tăng

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ồ

ừ ộ

ị

ạ ượ ượ ứ ử ề b đo gió g i v ECu ạ ng không khí n p ằ ị c xác đ nh b ng công th c:

ệ ộ ướ t đ n

c làm mát: ươ ở ị ệ ệ ở c làm mát giá tr đi n tr có h s nhi

ế ặ ệ ộ ấ t tr âm ị ệ t đ th p ho c cao giá tr di n

ạ ự ị ệ ộ ộ ấ ngu n cung c p cho b đ gió là Vb E2 là 12V. ệ Vc E2 là đi n áp so sánh t ệ VsE2 tín hi u xác đ nh l ượ ng không khí n p Q đ l Q = VB E2 Vc –Vs ế ả 2.5.c m bi n nhi ả ượ ặ c đ t trong khoang n c m biên đ ệ ấ đi n áp Ecu c p cho c m bi n là 5V ho c 12V. khi nhi ở ẽ tr s tăng và ng i thì giá tr đi n áp t ả ượ ạ c l ệ ố ặ ổ i c c THW cũng thay đ i.

ị c xác đ nh THW = Vc. Rcb/R +Rcb

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ượ i THW đ ầ ệ ở ộ ệ ạ ờ ạ ị ệ Giá tr đi n áp t ể ề 2.5. đi u khi n tín hi u đ u ra: 2.5.1kim phun kh i đ ng: ắ lo i công t c nhi t th i gian:

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ồ ệ ạ ờ ượ ố t th i gian . hai lo i này cũng đ c b trí

ở ộ ệ

ở ộ c làm mát. c làm mát th p kim phu kh i đ ng phun nhiên li u ế ấ ở ắ G m có kim phun kh i đ ng và công nhi ướ trong khoang n ệ ộ ướ t đ n Khi nhi ể ệ ộ t đ cao ti p đi m m ng t phun Khi nhi

ạ ắ ằ ệ ờ ộ ơ t th i gian và ECU đ ng c

ề ề ể ể ử

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

Lo i đi u khi n b ng công t c nhi 2.5.2 đi u khi n đánh l a:

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ầ ả ể ế ề ư

ở ử

quay

ể ầ ể ầ ể ầ ứ ả ắ ề ề ề ử ụ ạ

ạ ệ ừ ơ ướ b c. Ố

Ẩ

ủ ệ ố ư ệ ẩ

ữ ệ ộ

ụ ặ ơ ế ư ỏ ộ ả ẽ ộ

ớ ư ỏ ư ỏ ượ ả c

ữ ắ ệ Căn c v o các tín hi u đ u vào nh G, Ne và các c m bi n khác ECU đi u khi n ơ ấ ạ IGT ng t m d òng s c p t o đánh l a. ừ 2.5.3 đi u khi n c m ch ng: ừ Van đi u khi n c m ch ng s d ng lo i đi n t ừ van đi u khi n c m ch ng lo i mô t Ệ Bài 14: H TH NG CH N ĐOÁN 1.Nhi m v đ c tr ng c a h th ng ch n đoán: ư ằ ẩ ị ệ ố ECu đ ng c trang b h th ng ch n đoán nh m phát hi n ra m t trong nh ng h ạ ệ ố ỏ i h th ng h h ng này trong b nh h ng c m bi n nào đó. Ecu s ghi l ổ ể Đèn check engine dung đ phát mã l i khi có h h ng x y ra,sau khi h h ng đ ử s a ch a đèn check engine t t đi

- Ch c năng báo đèn check engine: đèn check sang khi khóa đi n b t on báo cho

ậ

ị ế ẽ ắ ơ ạ ệ ố ộ ộ t khi t c đ đ ng c đ t t đèn không b cháy. Tuy nhiên đèn s t

ậ ế ở ộ

ệ ế ệ t nó xãy ra ầ ố m t trong s ẽ ậ ổ i: khi có h h ng và Ecu nh n bi ầ

ổ i theo th t ư ỏ ủ ả ặ đã cài đ t

ế ự ứ ự ẩ ố ớ

ẩ ứ ự ừ ỏ ế ớ ủ ố ệ nh đ n l n băng s làn nháy c a t

ệ ố

ệ ẩ ầ ờ

ặ ổ ộ i thì mã phát l nh đ n l n t

ỗ i 21 và 25 thì đèn check báo mã l ổ i 21 tr

ượ ử ứ ế ỗ c s a xong. Tuy

ư ữ

ặ ộ ỗ i này ỗ ằ i b ng

- -

ể ứ ự ừ ỏ ế ớ i có th t ướ ỗ c ệ ư ỏ i phát hi n h h ng đã đ ẫ i h h ng v n còn là do ecu l u d mã l ề ể ử ng. Đ x lý đi u này ta xóa mã l ả ế ệ ồ

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ứ ứ ứ lái xe bi 500v/p ứ ch c năng báo l ữ nh ng tín hi u đ u vào c a c m bi n và tín hi u đ u ra. Đèn check s b t sang báo mã l ứ ch c năng báo mã ch n đoán: N u c c T hay TE1 n i v i E1( sau khi khóa đi n ậ b t on ) mã ch n đoán phát ra theo th t đèn check engine h th ng này còn có them TE2 trong TDCL ậ ế thu t toán phát hi n hai l n: n u Trong cùng m t th i đi m mã ch n đoán phát ệ ư ỏ hi n h h ng xãy ra hai ho c ba l ụ Ví d : mã l ỗ i: n u mã l ch c năng xóa mã l ỗ ư ỏ ậ ệ nhiên khi khóa đi n b t on mã l ạ ộ ườ ơ ( m c dù đ ng c ho t đ ng bình th ầ ặ ắ cách ng t ngu n đi n ho c tháo c u chì chính trong kho ng 15 đ n 30 giây. ch c năng an toàn ư ự ch c năng l u d phòng….

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ơ ộ ụ ng pháp ch n đoán:

ơ ệ ẩ ộ Áp d ng trên đ ng c Toyota 4A –FE ậ ạ ộ

ơ ả ắ ơ ư ỏ ế ẫ t, n u đèn v n sang thì đã có h h ng xãy ra.

ở ộ ẫ

ề ả ặ

ệ ụ ả ơ ng: đi u ki n ban đ u, đi n áp accu kho ng 11V ho c cao h n, ắ ấ ả t ầ ệ ả ở ị v trí t i ph i t c các ph t

ự ủ ắ ớ ọ

ậ ố ư ỏ ể ể ẩ ằ ươ 2.Ph ể Ki m tra đèn báo đ ng c sang khi khóa đi n b t on và đ ng c không ch y. khi ộ đ ng c kh i đ ng thì đèn ph i t Phát mã ch n đoán: ế ộ ườ . Ch đ bình th ộ ố ở ị v trí N, t H p s ệ - khóa đi n b t on: Dùng SST n i các c c T hay TE1 v i E1 c a gi c ki m tra hay TDCL đ c mã ủ ố ầ ch n đoán h h ng b ng s l n nháy c a đèn báo ki m tra

ẽ ậ ắ ộ

ng: đèn s b t t ụ ầ t liên t c hai l n trong m t giây ằ ẽ ả ố ầ ằ

ư ả ờ t trong kho ng th i gian nh sau:

ứ ấ ữ

ứ ữ ấ ả ẩ - Các mã ch n đoán: ườ ụ . Mã bình th ư ư ỏ .Báo mã h h ng: ví d mã 12 và mã 21. Đèn s n h ys l n b ng b ng mã h ẽ ắ ỏ h ng và nó s t ủ ộ ữ ố ứ ấ gi a s th nh t và th hai c a cùng m t mã là 1,5 giây, gi a mã th nh t và mã ế t c các mã là 4,5 giây ti p theo là 2,5 giây, gi a t

Ệ

TÀI LI U THAM KH O

Ả t Nam

ệ ệ t Nam

t Nam

ệ ệ ệ ệ ườ ườ ệ ng H i / Công ty Tr ả ng H i Vi

1. Tài li u đào t o c a Toyota/ Công ty Toyota Vi 2. Tài li u đào t o c a Ford/ Công ty Ford Vi 3. Tài li u đào t o c a MercedesBenz / Công ty MercedesBenz Vi ả 4. Tài li u đào t o c a Tr ễ ơ ố 5. Nguyên lý đ ng c đ t trong/ Nguy n Văn Bình và Nguy n T t Ti n Nhà

ệ t Nam ấ ễ ế

ấ ả ệ xu t b n Đ i h c và Trung h c chuyên nghi p 1977.

6. Giáo trình c u t o ô tô/ Nguy n M nh Hùng Nhà xu t b n Giao thông v n t

ấ ả ạ ạ ủ ạ ủ ạ ủ ạ ủ ộ ạ ọ ấ ạ ọ ễ ậ ả i

1998

ấ ạ ấ ả i 1998.

7. Giáo trình c u t o ô tô Nhà xu t b n Giao thông v n t 8. Nguyên lý đông c đ t trong NXB Giáo d c Đào t o 2002.

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ậ ả ạ ơ ố ụ

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

9. Giáo trình đ ng c xăng và đ ng c diesel/ Tr ệ

ườ ạ ọ ủ ợ ộ ơ ộ ơ ng Đ i h c Th y l i Nhà

xu t b n Nông nghi p 1981 ả ưỡ ử ễ ữ ễ ấ ả ử ụ 10. S d ng, b o d ế

ứ ng và s a ch a ô tô/ Nguy n Đ c Tuyên, Nguy n Hoàng Th ệ Nhà xu t b n Đai h c và Giáo d c chuyên nghi p 1988.

ấ ả ỹ ọ ậ ử ữ ụ

ổ ọ ệ ộ ỹ

ơ ố ơ ộ ố

ơ ố ứ ễ ế ấ ộ ụ 11. Giáo trình K thu t s a ch a ô tô và máy n NXB Giáo d c năm 2002. 12. Tài li u Đ ng c đ t trong NXB Khoa h c K thuât năm 2001. 13. Giáo trình Đ ng c ô tô NXB ĐH Qu c gia TP HCM năm 2001. ễ 14. K t c u tính toán đ ng c đ t trong/ Nguy n T t Ti n, Nguy n đ c Phú, H ồ

ầ ế T n Chu n, Tr n Văn T NXB giáo d c 1996

15. K thu t s a ch a ô tô và đ ng c n hi n đ i/ Nguy n Oanh NXB ban

ụ ơ ổ ệ ữ ễ ạ ộ ế ấ ấ ỹ

ẫ ậ ử ồ

GDCN.TP.H Chí Minh 1990. ả ưỡ ử ụ ữ ứ ễ ễ ng và s a ch a ô tô/ Nguy n Đ c Tuyên, Nguy n Hoàng Th ế

ử ụ

17. H ng d n s d ng b o trì và s a ch a xe ô tô đ i m i/ Nguy n Thanh Trí,

ướ NXB Đ i h c và giáo d c chuyên nghi p 1989. ả ệ ữ ễ ờ ớ

ẻ ử Châu Ng c Thanh NXB Tr 1996.

16. S d ng B o d ạ ọ ẫ ử ụ ọ ưỡ ng k thu t và s a ch a ô tô/ Tr n Duy Đ c ( d ch) NXB Công nhân ậ

ử ữ ứ ầ ị ậ

ỹ ộ

19. Giáo trình mô đun S a ch a và b o d

ả 18. B o d ỹ k thu t Hà N i 1987. ử ữ ả ưỡ ệ ố ệ ổ ng h th ng nhiên li u diesel do T ng

20. K t c u và tính toán ô tô/ Tr nh Chí Thi n, Tô Đ c Long, Nguy n Văn Bang

ứ ễ ụ ạ ề c c d y ngh ban hành. ế ấ ệ

NXB Giao thông v n t

21. S d ng, b o d

ứ ễ ễ ử ụ ả ưỡ ậ ả ng và s a ch a ô tô/ Nguy n Đ c Tuyên, Nguy n Hoàng Th ế

22. H ng d n, s d ng, b o trì và s a ch a ô tô đ i m i/ Nguy n Thành Trí và

ị i 1984. ử ữ ụ NXB Đ i h c và giáo d c chuyên nghi p 1989. ả ệ ữ ướ ử ễ ờ ớ

ạ ọ ử ụ ẫ ạ ọ Châu Ng c Th ch

23. Giáo trình K THU T S A CH A ÔTÔ/ TS Hoàng Đình Long NXB Giáo

Ậ Ử Ữ Ỹ

D c 2005

ụ ớ

24. K thu t s a ch a đ ng c d u/ Lê Xuân T i – NXB Giáo d c 1995 ẵ 25. K thu t s a ch a đ ng c Diesel/ Tr n Th Sang, Đ Dũng – NXB Đà N ng

ữ ộ ộ ữ ậ ử ậ ử ơ ầ ơ ế ầ ỗ

ụ ỹ ỹ 2004

26. Giáo trình k thu t s a ch a ôtô, máy n / Nguy n T t Ti n, Đ Xuân Kính

ậ ử ữ ễ ế ấ ổ ỗ

ệ ả i Isuzu*R/ Công ty Isuzu Vi t Nam

ữ ả ố ỹ ụ NXB Giáo d c 2003 ữ ẫ ử 27. H ng d n s a ch a xe t ậ ử 28. K thu t s a ch a xe ôtô/ Qu c Bình, Văn C nh – NXB Giao thông v n t ậ ả i

ướ ỹ 2003

ơ ố ấ ộ ọ ỹ ậ 29. Tăng áp đ ng c đ t trong/ Võ Nghĩa, Lê Anh Tu n – NXB Khoa h c k thu t

ụ ư ụ

ậ ử ậ ử ữ ữ

30. K thu t s a ch a máy công c / L u Văn Nhung – NXB Giáo d c 2005 31. K thu t s a ch a ôtô/ Hoàng Đình Long NXB Giáo d c 2005 ườ ử 32. C u t o và s a ch a thông th

ườ ữ ị ụ ư ươ ng ôtô/ Bùi Th Th , D ng Văn C ng – NXB

Ộ Ộ

Ạ

Ễ

Ị GIÁO TRÌNH L U HÀNH N I B BIÊN SO N: KS. NGUY N BÌNH TR

ộ 2005 ỹ ỹ ấ ạ ộ Lao đ ng xã h i 2005

ƯỜ

Ề Ỉ

Ẳ

NG CAO Đ NG NGH T NH BRVT KHOA C KHÍ

ộ ơ ươ ự ứ

33. Đ ng c xăng và diesel/ D ng Văn Đ c – NXB Xây d ng 2005 ỹ 34. Chu n đoán và b o d i 2004 NXB Giao thông v n t