i
SỞ LAO ĐỘNG, THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI ĐẮK LẮK
TRƯỜNG TRUNG CẤP TRƯỜNG SƠN
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: MẠNG MÁY TÍNH
NGHỀ: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số: 140/QĐ-TCTS ngày 02 tháng 8 năm 2022
của Hiệu trưởng Trường trung cấp Trường Sơn
Đắk Lắk, năm 2022
ii
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
iii
LỜI GIỚI THIỆU
Ngày nay, nhu cầu chia sẻ tài nguyên giữa các máy vi tính ở những vùng khác
nhau là rất lớn và đã trở thành một nhu cầu không thể thiếu đối với cuộc sống của mỗi
người nhất là chuyên ngành Công nghệ thông tin. Chính vì vậy, giáo trình “mạng máy
tính” giúp người học tiếp cận kiến thức cơ bản về mạng máy tính và sử dụng một số
thiết bị mạng cũng như dịch vụ trên Internet. Giáo trình gồm 7 chương.
Chương 1: Giới thiệu tổng quan về mạng máy tính. Khái niệm cơ bản về kiến
trúc và các giao thức mạng, các loại mạng máy tính và mục tiêu ứng dụng của nó.
Chương 2: Mô hình tham chiếu OSI. Được xem như là một mô hình chuẩn, một
chiến lược phát triển của hệ thống mở và một khung khái niệm về giao thức và dịch vụ
mạng.
Chương 3: Địa chỉ IP. Giới thiệu một số bộ giao thức mạng đặc trưng được áp
dụng phổ biến. Đặc biệt bộ giao thức TCP/IP chuẩn chung cho mạng máy tính toàn
cầu, mạng Internet.
Chương 4: Phương tiện truyền dẫn và các thiết bị mạng. Giới thiệu cáp mạng,
công nghệ truyền dẫn cũng như các thiết bị cấu thành mạng máy tính.
Chương 5: Kiến trúc và công nghệ mạng LAN. Giới thiệu kiến trúc và các công
nghệ mạng LAN.
Chương 6: Các dịch vụ trên Internet. Giới thiệu một số khái niệm về Internet,
dịch vụ Internet.
Giáo trình không chỉ đề cập đến những vấn đề cơ sở kiến thức mà còn trình bày
một số kỹ năng, kinh nghiệm cần thiết để thiết kế và cài đặt hệ thống mạng máy tính từ
đơn giảng đến năng cao. Hy vọng sẽ có ích cho người học và những người muốn xây
dựng ứng dụng hệ thống mạng phục vụ cho sản xuất, quản lý trong doanh nghiệp.
Trong quá trình biên soạn còn nhiều thiếu sót mong nhận được sự góp ý từ người đọc
Xin chân thành cảm ơn!.
Đắk Lắk, ngày 02 tháng 8 năm 2022
Tham gia biên soạn
1. Hoàng Quốc Tuấn - Chủ biên
2. Nguyễn Thị Duyên
3. Hồ Thị Thanh Vân
iv
Contents
LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... III
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC .............................................................................................. 1
CHƯƠNG I. GIỚI THIỆU MẠNG ................................................................................. 3
1. LỊCH SỬ MẠNG MÁY TÍNH ...................................................................................................... 3
2. CÁC LOẠI MẠNG MÁY TÍNH ................................................................................................... 4
3. MÔ HÌNH XỬ LÝ MẠNG .......................................................................................................... 5
3.1 Mô hình xử lý mạng tập trung ................................................................................... 5
3.2 Mô hình xử lý mạng phân phối ................................................................................. 5
3.3 Mô hình mạng cộng tác ............................................................................................. 6
4. MÔ HÌNH QUẢN LÝ MẠNG ..................................................................................................... 6
4.1 Workgroup ................................................................................................................. 6
4.2 Domain ...................................................................................................................... 6
5. MÔ HÌNH ỨNG DỤNG MẠNG .................................................................................................. 6
5.1 Mạng ngang hàng (Peer to peer) ............................................................................... 6
5.2 Mạng khách chủ (Client- server) ............................................................................... 7
6. DỊCH VỤ MẠNG ...................................................................................................................... 8
7. LỢI ÍCH THỰC TIỄN CỦA MẠNG ............................................................................................. 8
CHƯƠNG II. MÔ HÌNH THAM CHIẾU OSI ............................................................. 12
1. GIỚI THIỆU MÔ HÌNH OSI .................................................................................................... 12
1.1 Khái niệm giao thức ( Protocol) .............................................................................. 12
1.2 Các tổ chức định chuẩn ........................................................................................... 12
1.3 MÔ HÌNH OSI ..................................................................................................................... 13
1.4 CHỨC NĂNG CỦA CÁC LỚP TRONG MÔ HÌNH THAM CHIẾU OSI....................................... 13
2. QUÁ TRÌNH XỬ LÝ VÀ VẬN CHUYỂN GÓI DỮ LIỆU .............................................................. 14
2.1 Mô hình xử lý .......................................................................................................... 14
2.2 Quy trình đóng gói dữ liệu ...................................................................................... 14
3. MÔ HÌNH THAM CHIẾU TCP/IP ........................................................................................... 16
3.1 Các lớp của mô hình tham chiếu TCP/IP ................................................................ 17
3.2 Các bước đóng gói dữ liệu trong mô hình TCP/IP .................................................. 17
CHƯƠNG III. ĐỊA CHỈ IP ........................................................................................... 20
1. TỔNG QUAN VỀ ĐỊA CHỈ IP .................................................................................................. 20
2. GIỚI THIỆU CÁC LỚP ĐỊA CHỈ IP........................................................................................... 20
2.1 Lớp A ....................................................................................................................... 22
2.2 Lớp B ....................................................................................................................... 22
v
2.3 Lớp C ....................................................................................................................... 22
2.4 Lớp D (Chưa dùng) ................................................................................................. 22
3. CHIA MẠNG CON .................................................................................................................. 23
CHƯƠNG IV. PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN DẪN VÀ CÁC THIẾT BỊ MẠNG .......... 29
1. GIỚI THIỆU VỀ MÔI TRƯỜNG TRUYỀN DẪN ......................................................................... 29
1.1 Khái niệm ................................................................................................................ 29
1.2. Các đặc tính của phương tiện truyền dẫn ............................................................... 29
2. CÁC LOẠI CÁP MẠNG ........................................................................................................... 30
2.1. Cáp đồng trục.......................................................................................................... 30
2.2. Cáp xoắn đôi ........................................................................................................... 30
2.3 Cáp xoắn đôi có vỏ bọc chống nhiễu STP ............................................................... 30
2.4 Cáp xoắn đôi không có vỏ bọc chống nhiễu UTP ................................................... 31
2.5 Cáp quang ................................................................................................................ 31
2.6. Các kỹ thuật bấm cáp mạng .................................................................................... 31
3. ĐƯỜNG TRUYỀN VÔ TUYẾN ................................................................................................ 32
3.1. Sóng vô tuyến (Radio) ............................................................................................ 33
3.2. Sóng viba ................................................................................................................ 33
3.3. Hồng ngoại ............................................................................................................. 33
4. CÁC THIẾT BỊ MẠNG ............................................................................................................. 33
4.1. Card mạng( Adapter) .............................................................................................. 33
4.2. Modem .................................................................................................................... 34
4.3. Repeater .................................................................................................................. 34
4.4. Hub ......................................................................................................................... 35
4.5. Bridge ..................................................................................................................... 35
4.6. Switch ..................................................................................................................... 36
4.7. Wireless Access Point ............................................................................................ 36
4.8. Router ..................................................................................................................... 36
CHƯƠNG V. KIẾN TRÚC VÀ CÔNG NGHỆ MẠNG LAN ..................................... 41
1. KIẾN TRÚC MẠNG( TOPOLOGY) .......................................................................................... 41
1.1. Kiểu điểm – điểm ................................................................................................... 41
1.2. Kiểu quảng bá ......................................................................................................... 41
1.3. Mạng kết hợp (mesh) .............................................................................................. 42
2. GIAO THỨC TRUY CẬP MÔI TRƯỜNG TRUYỀN .................................................................... 42
2.1. CSMA/CD .............................................................................................................. 42
2.2. Token Bus ............................................................................................................... 43