Hồ chứa trên địa bàn Hà Nội, hiện trạng đáng báo động

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu này tập trung đánh giá hiện trạng các hồ chứa thủy lợi trên địa bàn Hà Nội trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đô thị hóa nhanh. Nhiều hồ chứa đã xuống cấp nghiêm trọng, xuất hiện hiện tượng thấm, sạt trượt, bồi lắng và hư hỏng các hạng mục công trình. Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm nguồn nước và lấn chiếm trái phép lòng hồ đang làm suy giảm nghiêm trọng chức năng phòng chống úng ngập và điều tiết nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hồ chứa trên địa bàn Hà Nội, hiện trạng đáng báo động

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2015. ISBN: 978-604-82-1710-5 [7] 杨会臣, 贾金生, 郑璀莹 (2013), tương đương phần tử hữu hạn đập vòm bê 重力坝分析的改进有限元等效应力法.中国 tông. Hội nghị khoa học kỷ niệm 55 năm 水利水电科学研究学院学报, 2, 112-116. thành lập trường Đại học Thủy lợi, 11/2014. [8] Vũ Hoàng Hưng (2014). Tính toán ứng suất HỒ CHỨA TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI, HIỆN TRẠNG ĐÁNG BÁO ĐỘNG Nguyễn Hữu Huế1, Nguyễn Việt Thắng2 1 Đại học Thủy lợi, email: nguyenhuuhue@tlu.edu.vn 2 Viện Kỹ thuật công trình, email: vietthang.ice@gmail.com 1. GIỚI THIỆU CHUNG Chương Mỹ, Quốc Oai… số lượng hồ nhỏ chiếm tỷ lệ 70%. Các hồ lớn do các Công ty Hà Nội là trung tâm kinh tế lớn của Việt Thủy lợi Sông Đáy, Sông Tích và Công ty đầu Nam, theo định hướng quy hoạch của thủ đô tư Phát triển thủy lợi Hà Nội quản lý chiếm đến năm 2030 tầm nhìn 2050 của Chính phủ tỷ lệ 29%. Riêng có 2 hồ là Hồ Xuân Khanh thì mục tiêu đầu tiên là xây dựng Hà Nội và Hồ Sênh là do Thị xã Sơn Tây trực tiếp thành tổng thể đa trung tâm, gồm đô thị hạt quản lý. nhân và đô thị vệ tinh. Trong khu vực Hà Nội, các hồ chứa vừa và nhỏ đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất nông nghiệp. Theo thống kê, tại Hà Nội có 95 hồ chứa do các công ty và địa phương quản lý. Các hồ chứa trên được đầu tư xây dựng từ lâu và cải tạo không đồng bộ nên còn tồn tại nhiều ẩn họa gây nguy cơ mất an toàn và giảm hiệu quả khai thác sử dung. Đây là bài toán khó đặt ra cho các cấp ban ngành để sớm tìm ra hướng giải quyết. . 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Hình 1: Phân loại các hồ chứa Hà Nội theo dung tích [1] Bài báo sử dụng các phương pháp nghiên cứu: + Phương pháp phân tích, thống kê; + Phương pháp khảo sát thực địa; + Phương pháp điều tra, thu thập tài liệu. 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Tại Hà Nội có 95 hồ chứa với dung tích khoảng 185 triệu m3. Các hồ chứa nhỏ thường do ủy ban nhân dân huyện quản lý và tập trung vào một số huyện như: Ba Vì, Sơn Tây, 71
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2015. ISBN: 978-604-82-1710-5 không có quy trình vận hành, kể cả các hồ chứa mới được nâng cấp sửa chữa. Hình 4: Chăn nuôi trong phạm vi lòng hồ Vống - Ba Vì (5/2015) Hình 2: Biểu đồ phân bố hồ chứa tại Hà Nội [1] Một vấn đề đáng báo động tại các hồ chứa vừa và nhỏ tại Hà Nội là tình hình lấn chiếm Hầu hết hồ chứa ở Hà Nội được xây dựng diện tích lòng hồ phục vụ sản xuất. Nguyên cách đây khoảng 40-50 năm, qua thời gian dài nhân chính là do các chủ hồ là các hộ sản khai thác, sử dụng, các hạng mục như đập đất, xuất, sau khi được giao quản lý hồ đã đầu tư tràn, cống lấy nước đều bị xuống cấp, ảnh chăn nuôi phát triển làm lòng hồ mất diện hưởng không nhỏ đến khả năng phục vụ sản tích sử dụng và giảm khả năng khai thác của xuất và an toàn hạ du. Hiểm họa phát sinh từ các hồ chứa. các vấn đề an toàn công trình từ các hồ chứa Về mặt kết cấu, hiện tại tất cả các tràn của nước thủy lợi trên địa bàn thành phố chẳng các hồ chứa do địa phương quản lý đều là thua kém nỗi ám ảnh từ những công trình thủy tràn đất không được gia cố, đã xuống cấp. điện không đảm bảo chất lượng. Cống lấy nước nhỏ, bị bồi lắng, nhiều cống không còn hoạt động nữa. Hình 3: Thống kê hồ chứa có thiết bị quan trắc, quy trình vận hành [1] Hình 5: Tràn xả lũ của một hồ chứa trên huyện Ba Vì (5/2015) Theo kết quả điều tra hiện trạng thì số lượng các hồ chứa có thiết bị quan trắc chiếm Qua phân tích đánh giá, các nguyên nhân tỷ lệ rất thấp, chỉ duy nhất có hồ Đồng Mô chính làm giảm hiệu quả khai thác của các hồ được lắp thiết bị quan trắc. Tuy nhiên vào chứa bao gồm: thời điểm năm 2014, 3/28 ống đo áp trong 1. Nguyên nhân do thiết kế và thi công thân đập bị tắc không quan trắc được. Hầu hết các hồ chứa nhỏ do địa phương Về quy trình vận hành hồ chứa, hiện tại chỉ quản lý đều được xây dựng từ rất lâu. Khi có các hồ chứa do các công ty quản lý được thiết kế và thi công tồn tại các vấn đề như sau: xây dựng quy trình vận hành, còn lại tất cả các hồ chứa do địa phương quản lý đều 72
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2015. ISBN: 978-604-82-1710-5 + Các tiêu chuẩn tính toán không còn trong hồ, hoặc nếu có phát hiện cũng chỉ có phù hợp. biện pháp tạm thời dẫn tới việc nhiều hồ bị + Lựa chọn giải pháp công nghệ không xuống cấp trầm trọng. phù hợp (Nhiều đập giải pháp bảo vệ mái còn + Sự thiếu quan tâm của các cấp thẩm sơ sài, tràn tự do không được gia có, cống quyền: Theo nghị định về phân cấp công tròn nhỏ bị bồi lắng phía trước không lấy trình thủy lợi, các hồ chứa nhỏ thường không được nước...) . được kiểm định và đánh giá sau một thời gian + Chi phí đầu tư xây dựng thấp dẫn đến sử dụng. Nguồn vốn để sửa chữa nâng cấp do trong quá trình thiết kế còn nhiều thiếu sót… địa phương bỏ ra thường rất ít, vì vậy nhiều hồ ngày càng bị hư hỏng nặng. Ngoài các nguyên nhân chính trên còn do một số nguyên như nữa như sau làm giảm hiệu quả khai thác của các hồ chứa: + Nguyên nhân do biến đổi khí hậu: Hiện nay dưới tác động của biến đổi khí hậu xuất hiện nhiều hiện tượng cực đoan của thiên tai bao gồm lũ, bão, hạn, kiệt. Dòng chảy lũ và lượng nước đến hồ thay đổi làm giảm hiệu quả khai thác của các hồ chứa. Hình 6: Cống lấy nước hồ Văn Sơn + Hiện nay tần suất thiết kế cấp nước của đã xuống cấp (2014) các hồ chứa tăng lên từ 75% đến 85%, việc + Năng lực tư vấn của các đơn vị thiết kế thay đổi tần suất thiết kế khiến cho quy trình còn chưa cao, chưa đề xuất áp dụng các công vận hành hồ chứa, tính toán khả năng cấp nghệ mới vào dự án. nước cũ không còn phù hợp làm giảm khả + Công nghệ thi công còn lạc hậu: các hồ năng khai thác của các hồ chứa trong khu vực chứa nhỏ của Hà Nội được xây dựng từ lâu Hà Nội. nên máy móc thô sơ, nhiều hồ được đắp thủ công không đầm nện chặt sau một thời gian 4. KẾT LUẬN làm việc bị nứt gãy, hỏng hóc tại mái thượng Hà Nội có hơn 90 hồ chứa, phân bố chủ và hạ lưu đập. yếu tại các huyện Ba Vì, Chương Mỹ, Quốc + Quy trình thi công còn kém, nhiều hồ Oai, Thạch Thất… do công ty thủy nông và chứa khi thi công không có đơn vị tư vấn địa phương quản lý. Đối với các hồ chứa do giám sát nên chất lượng các hồ còn thấp. công ty quản lý, hầu hết đã được xây dựng 2. Nguyên nhân do vận hành quản lý quy trình vận hành và phương án phòng chống lụt bão. Còn các hồ chứa tại địa + Hiện nay, tại Hà Nội các hồ lớn do các phương, do dung tích nhỏ và chưa được quan công ty khai thác công trình thủy lợi quản lý. tâm đúng mức nên các công trình chính bao Tại các hồ, số lượng công nhân vận hành gồm: đập, tràn, cống, kênh đã xuống cấp trầm thường trực thường ít, chưa có trình độ trọng, không đáp ứng được nhu cầu cấp nước chuyên môn cao, chưa được đào tạo qua các theo thiết kế. Đây là hiện trạng đáng báo lớp tập huấn nâng cao năng lực vận hành. động, các cấp ban ngành cần sớm có giải + Các hồ chứa nhỏ do địa phương quản lý pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả khai thường được giao cho các hợp tác xã, nhiều thác sử dụng của các hồ chứa trong khu vực hồ do dân địa phương thầu lại nuôi cá. Đa số Hà Nội. các chủ hồ nhỏ đều không có trình độ chuyên môn, không qua trường lớp khi được bàn 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO giao hồ thường không phát hiện các hỏng hóc 73