Hóa học 12 - Chương 5: Đại cương về kim loại

ƯƠ

Ạ ƯƠ

Ề

CH

NG 5: Đ I C

Ạ NG V KIM LO I

Ủ

Ấ

Ạ

Ệ

Ạ Bài 18: TÍNH CH T C A KIM LO I – DÃY ĐI N HÓA C A KIM LO I

ạ ấ ậ ẻ ệ ệ ẫ ẫ :Tính d o Tính d n ñi n Tính d n nhi t Ánh kim

ọ

ấ ậ : I./ Tính ch t v t lí ữ Kim lo i có nh ng tính ch t v t lí chung Tính ch tấ v tậ lí chung c aủ kim lo iạ gây nên b iở sự có m tặ c aủ các electron tự do trong m ngạ tinh lo i.ạ th kimể ấ II./ Tính ch t hóa h c: ọ ử ễ ị ạ tính kh (d b oxi Tính ch t hóa h c chung c a kim lo i là ặ ấ ủ hóa) M > Mn+ + ne (n=1,2 ho c 3e) ớ ụ : 1./ Tác d ng v i phi kim

t o (cid:0)

3 + NO ↑ + 2H ↑ + 2H

2Fe + (cid:0) Cu + Cl (cid:0) CuCl 2FeCl Thí d :ụ 3Cl 2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Fe + S (cid:0) FeS O 2Al 2 ị : 4Al + 3O 2 ớ 2./ Tác d ng v i dung d ch axit (cid:0) ừ ớ loãng: (tr Cu , Ag , Hg , Pt, Au) ụ ị a./ V i dung d ch axit HCl , H mu i + Hố . 2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) ử ả ẩ ố ướ ụ ớ ị mu i + s n ph m kh + n c. (cid:0) (cid:0) ừ ñ cặ : (tr Pt , Au ) 4 3Cu(NO ) + 2NO ↑ + 4H O Thí d : Fe + 2HCl b./ V i dung d ch HNO Thí d :ụ 3Cu + 8HNO SO 2 FeCl + H 2 , H SO 3 2 (loãng) (cid:0) t (cid:0) (cid:0) O Fe + 4HNO ) (cid:0) (cid:0) O CuSO

3 (loãng) (cid:0) 3 (đặc) (cid:0) SO 2 4 ặ đ c ngu i c:

(cid:0) Fe(NO 3 3 + SO 2 ớ ướ ở c ộ không ph n ng v i các kim lo i Al , Fe, Cr … nhi ạ ệ ộ ườ t ñ th baz + ơ ng Chú ý: HNO ụ 3./ Tác d ng v i n (cid:0) O (cid:0) H Thí d : 2Na + 2H

Cu + 2H 4 ả ứ , H SO 2 ớ ướ Li , K , Ba , Ca , Na + n ụ 2NaOH + H 2 ạ ớ ạ ị

2 ụ

ạ ế ử ơ ơ ủ ố kim lo i m nh h n kh ion c a kim lo i y u h n trong dung

4 ạ

ạ ự 4./ Tác d ng v i dung d ch mu i: d chị ố mu i thành kim lo i t (cid:0) (cid:0) ụ ể ề + Cu ạ ỏ ướ ố ọ c kim lo i B trong dãy ho t ñ ng hóa h c ạ ướ c ả do. FeSO Thí d : Fe + CuSO 4 ệ ẩ Đi u ki n đ kim lo i A đ y kim lo i B ra kh i mu i : A + B ạ ạ ộ ứ + Kim lo i A đ ng tr ạ +Kim lo i A không tan trong n ố ạ +Mu i t o thành ph i tan ủ ệ ệ ủ

III./ Dãy ñi n hóa c a kim lo iạ : 1./ Dãy ñi n hóa c a kim lo i:ạ K+ Na+ Ca2+ Mg2+ Al3+ Zn2+ Fe2+ Ni2+ Sn2+ Pb2+ H Cu2+ Fe3+ Hg2+ Ag+ Pt2+ Au3+ ạ ủ Tính oxi hóa c a ion kim lo i tăng d n K Na Ca Mg Al Zn Fe Ni Sn ầ Pb H Cu Fe2+ Hg Ag Pt Au

ạ ả ầ ử ủ ệ ủ Tính kh c a kim lo i gi m d n : 2./ Ý nghĩa c a dãy đi n hóa

2+/Fe và Cu2+/Cu là:

Dự ñoán chi uề c aủ ph nả ngứ gi aữ 2 c pặ oxi hóa khử x yả ra theo chi u:ề ch tấ oxi hóa m nhạ hóa ch tấ khử m nhạ h nơ sinh ra ch tấ oxi hóa y uế h nơ và ch tấ khử y uế h n.(ơ qui t cắ (cid:0) ) ẽ h nơ s oxi ả ứ ữ ặ (cid:0) (cid:0) Thí d : ụ ph n ng gi a 2 c p Fe Fe Fe2+ + khử m nhạ oxh y uế Cu khử Cu2+ + Oxh m nhạ y uế

Fe + Cu2+

Fe→ 2+ + Cu

Toång quaùt: Giaû söû coù 2 caëp oxi hoaù – khöû Xx+/X vaø Yy+/Y (caëp Xx+/X ñöùng tröôùc caëp Yy+/Y). X→ x+ + Y

y+ + X

ả ứ ươ ng trình ph n ng : Y Ph

Ự

Bài 20: S ĂN MÒN KIM

LO IẠ

ườ I./ Khái ni m:ệ Sự ăn mòn kim lo iạ là sự phá h yủ KL ho cặ h pợ kim do tác d ngụ c aủ các ch tấ trong môi tr ng xung quanh. M > Mn+ + ne ạ ạ cượ chuy nể tr cự ti p ế ườ ng. ệ II./ Các d ng ăn mòn kim lo i: 1./ Ăn mòn hóa h cọ : là quá trình oxi hóa kh ,ử trong đó các electron c aủ kim lo iạ đ đ nế các ch tấ trong môi tr ọ : 2./ Ăn mòn ñi n hóa h c a./ Khái ni mệ : ăn mòn ñi nệ hóa là quá trình oxi hóa – kh ,ử trong ñó kim lo iạ bị ăn mòn do tác d ngụ ươ c aủ dung d chị ch tấ đi nệ li và t oạ nên dòng electron chuy nể d iờ từ c cự âm đ nế c cự d ng.

ơ ế b./ C ch : ạ ơ ử ạ ạ ử ế ơ

ự + C c âm: kim lo i có tính kh m nh h n b oxi hóa. ự ươ + C c d III./ Ch ng ăn mòn kim lo i: ươ ươ ố ử ạ ạ ầ ệ ớ ạ ơ ộ N i kim lo i c n b o v v i m t kim lo i có tính kh m nh h n. ị ng: kim lo i có tính kh y u h n. ạ ả ệ ề ặ ng pháp b o v b m t: ệ ng pháp ñi n hóa: ả iườ ta g nắ vào nh ngữ m tặ ngoài c aủ vỏ tàu (ph n ầ ố a./ Ph b./ Ph Thí d :ụ để b oả vệ vỏ tàu bi nể làm b ngằ thép ng iướ n c)ướ nh ngữ lá k mẽ (Zn). chìm d

Ế

Ạ Bài 21: ĐI U CH KIM LO I

ử ạ

Ề ử .

I./Nguyên t cắ : Kh ion kim lo i thành nguyên t Mn+ + ne > M :

t o (cid:0)

ươ ng pháp ngươ pháp nhi tệ luy n:ệ dùng đi uề chế nh ngữ kim lo iạ (sau Al II./ Ph 1./ Ph Dùng các ch tấ khử m nhạ nh :ư C , CO , H ) nh :ư Zn , Fe , Sn , Pb , Cu , Hg … ho cặ Al ñể khử các ion kim lo iạ trong oxit ở nhi tệ độ cao.

(cid:0) (cid:0) Pb + H O Fe O + 3CO 2Fe + 3CO Thí d :ụ PbO + H ươ ề ế ữ ạ ệ dùng ñi u ch nh ng kim lo i Cu , Ag , Hg … ủ ng pháp th y luy n: ử ạ ạ ạ ị

ñ(cid:0)

pnc (cid:0)

ñ(cid:0)

pnc (cid:0)

ñ(cid:0)

p(cid:0)

: 2./ ph ố ơ ể ử Dùng kim lo i có tính kh m nh h n đ kh ion kim lo i trong dung d ch mu i ụ Thí d : Fe + CuSO ươ 3./ Ph ệ ề ế ữ ả : đi u ch nh ng kim lo i ố ệ ả ợ > Cu + FeSO 4 ệ ng pháp đi n phân a./ Đi n phân nóng ch y ấ Đi n phân nóng ch y các h p ch t (mu i, oxit, baz ) c a chúng. (cid:0) ạ K , Na , Ca , Mg , Al. ơ ủ pnc (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Thí d :ụ 2NaCl (cid:0) O 4Al + 3O Mg + Cl 2 2Al 2 ạ ứ ề ế 2Na + Cl MgCl 2 2 đi u ch kim lo i đ ng sau Al. ị dd (cid:0) (cid:0) ệ b./ Đi n phân dung d ch: Thí d :ụ CuCl 2

p(cid:0)

ñ(cid:0)

p(cid:0)

dd (cid:0)

Cu + Cl 2 dd (cid:0) (cid:0) 4AgNO + 2H 4Ag + O + 4HNO

2 + O

CuSO O 2 O(cid:0) 2Cu + 2H SO + 2H 2

AIt m= c./Tính l ngượ ch tấ thu đ cượ ở các đi nệ c cự

96500n ệ ự các đi n c c ượ ở c ử (hay M) ố ượ ố ượ ộ ấ ng ch t thu đ ng mol nguyên t ệ m: Kh i l A: Kh i l ườ I: C ng đ dòng đi n (ampe0 t : ờ Th i gian (giây)

ử ậ ố ươ ặ Ạ Ổ Ạ n : s electron mà nguyên t Ch hay ion cho ho c nh n Ề Ề ng 6: KIM LO I KI M , KIM LO I KI M TH , NHÔM

Ề

Ạ

Ọ

Ợ

Ủ

Ạ

ạ

ị ấ ầ :

ở ớ ấ ộ l p ngoài cùng

[Ne]3s1 hay

Ấ Bài 25: KIM LO I KI M VÀ H P CH T QUAN TR NG C A KIM LO I KI MỀ ề : A./ Kim lo i ki m ả I./ V trí trong b ng tu n hoàn, c u hình electron Kim lo iạ ki mề g m:ồ Liti (Li) , Natri (Na) , Kali (K) , Rubiñi (Rb) , Xesi (Cs) , Franxi (Fr). ns1 ð u có 1e ề Thu c nhóm IA C u hình electron: Li (Z=3) 1s22s1 hay [He]2s1 Na (Z=11) 1s22s22p63s1

hay [Ar]4s1 K (Z=19) 1s22s22p63s23p64s1

ọ

2 ố

2 3./ Tác d ngụ v iớ n

ụ ụ > 2Na > 2NaCl ụ ấ II./ Tính ch t hóa h c: Có tính khử m nhạ : M > M+ + e ớ 1./ Tác d ng v i phi kim: O Thí d : 4Na + O 2 ớ 2./ Tác d ng v i axit (HCl , H SO 2 ụ H Thí d : 2Na + 2HCl > 2NaCl + H 2Na + Cl ạ loãng): t o mu i và ↑ 2 c:ướ t oạ dung d chị ụ H Thí d : 2Na + 2H ki mề và ↑ O > 2NaOH + H 2 2

ử ử ề ạ .

pnc (cid:0)

ñ(cid:0)

ngươ pháp: ñi nệ phân nóng ch yả mu iố halogen ho cặ hidroxit c aủ

pnc

(cid:0) (cid:0) O + O 4NaOH 4Na + 2H 2 2Na + Cl 2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) ế ề III./ ði u ch : 1./ Nguyên t cắ : kh ion kim lo i ki m thành nguyên t 2./ Ph chúng. Thí d :ụ ñi uề chế Na b ngằ cách ñi nệ phân nóng ch yả NaCl và NaOH PTðP: 2NaCl

(cid:0)

ấ

ộ ố ợ

ủ

ọ

ạ

cướ NaOH + HCl > NaCl + H O 2

ề : B./ M t s h p ch t quan tr ng c a kim lo i ki m I./ Natri hidroxit – NaOH + Tác d ngụ v iớ axit: t oạ và n ớ + Tác d ng v i oxit axit:

f (cid:0)

O (1) 2 ụ CO CO +2 NaOH > Na CO 2 3 + NaOH > NaHCO + H (2)

NaOH n

ậ ỉ ệ L p t l :

Na CO (cid:0)

f

2 (cid:0)

f

1 :

1(cid:0) f (cid:0) 2 :

* NaHCO * NaHCO & Na * CO 3 2

:

(d ) ư

2 (d ) ư

O + H 2 CO 2

3 + H 2

t o (cid:0)

ụ O  Na + CO 2  NaHCO CO 2 ớ ị + Tác d ng v i dung d ch mu i: ↓ ụ > Na + Cu(OH) SO 2

NaOH * NaOH + CO * > Na Thí d : 2NaOH + CO ụ ố Thí d : 2NaOH + CuSO II./ Natri hidrocacbonat – NaHCO 3 1./ phản nứ g phân hủy: 2NaHCO (cid:0) Na CO + CO + H O

3 ả ứ

ưỡ + HCl > NaCl + CO + H 2./ Tính l ng tính: + Tác d ngụ v iớ axit: NaHCO + Tác d ngụ v iớ dung d chị baz :ơ NaHCO + NaOH > Na + O 2 CO 2 H O III./ Natri cacbonat – Na CO 2 ụ ị + 2HCl > 2NaCl + CO O + H 2 + Tác d ng v i dung d ch axit m nh: ướ ạ ủ ề ố ườ ề Na CO 2 c cho môi tr ng ki m ạ ớ Mu i cacbonat c a kim lo i ki m trong n IV./ Kali nitrat: KNO ấ ệ Tính ch t: có ph n ng nhi t phân 2KNO > 2KNO + O 2

Ợ

Ọ

Ổ

Ủ

Ấ

Ạ

Bài 26: KLK TH VÀ H P CH T QUAN TR NG C A KIM LO I KI M

Ề THỔ

ề

ổ

ị

hay [He]2s2

M > M2+ + 2e 2Mg + O > 2MgO > CaCl Ca + Cl

Mg + 2HCl > MgCl + H 2

ớ ụ

ạ A./ Kim lo i ki m th ấ I./ V trí – c u hình electron: Thu cộ nhóm IIA g mồ các nguyên tố sau: beri (Be) , magie (Mg) , canxi (Ca) , stronti (Sr) , bari (Ba). C uấ hình electron: ð uề có 2e ở l pớ ngoài cùng Be (Z=4) 1s22s2 Mg (Z=12) 1s22s22p63s2 hay [Ne]3s2 Ca (Z= 20) 1s22s22p63s23p64s2 hay [Ar]4s2 ọ ấ II./ Tính ch t hóa h c: Có tính khử m nhạ (nh ngư y uế h nơ kim lo iạ ki m)ề ớ phi kim: ụ 1./ Tác d ng v i ị ớ ụ 2./ Tác d ng v i dung d ch axit: loãng(cid:0) a./ V iớ axit HCl , H SO 2 ñ cặ (cid:0) b./ V i axit HNO , H 4 Thí d : 4Mg + 10HNO

4 SO 2 ( loãng) > 4Mg(NO ặ

3 (ñ c) > 4MgSO

O O NO

SO O 4Mg + 5H 2 iả phóng H mu iố và gi 2 ẩ ử ả ố mu i + s n ph m kh + H 2 + 3H + NH ) 2 4 2 S + 4H 2 baz và Hơ

4 ớ ướ Ca , Sr , Ba + H

ụ 3./ Tác d ng v i n c: . 2 O > Ca(OH)

ụ Thí d : Ca + 2H 2 ấ ộ ố ợ

ọ

3 + H 2 O (cid:0) 2 + H ủ

B./ M t s h p ch t quan tr ng c a canxi: I./ Canxi hidroxit – Ca(OH) : 2 ớ ụ + Tác d ng v i axit: Ca(OH) ớ oxit axit: ụ + Tác d ng v i

2 Ca(OH)

2 2 Ca(OH)

ậ ế + 2HCl > CaCl + CO + H t khí ) O + 2H 2 2 ↓ > CaCO 3 O (nh n bi 2 CO 2

+ Tác d ngụ v iớ dung d chị mu i:ố + Na > CaCO 2NaOH CO 2 +↓ 3

t o

II./ Canxi cacbonat – CaCO : 3

3 (cid:0) 3

2 O + CO

t o (cid:0)

CaCO + Ph n ng (cid:0) + CO O CaCO : CaO + CO + 2HCl > CaCl + H CaCO 2 + H 2 > Ca(HCO 3 ) 2 ớ axit m nh:ạ ớ ướ có CO c 2

ạ ố CaSO .H O CaSO .2H O (cid:0) 4 ả ứ phân h y:ủ ả ứ + Ph n ng v i ả ứ + Ph n ng v i n III./ Canxi sunfat: Th ch cao s ng: CaSO 4 .2H O 2

ạ Th ch cao nung: ạ O Th ch cao .H CaSO 4 khan: CaSO

cượ g iọ là n cướ cướ có ch aứ nhi uề ion Ca2+ và Mg2+ ñ

4 ướ ứ : C./ N c c ng 1./ Khái ni mệ : n lo i:ạ ứ c ng. Phân

ạ ứ ở ố ờ và Mg(HCO a./ Tính c ng t m th i: gây nên b i các mu i Ca(HCO b./ Tính c ngứ vĩnh c u:ử gây nên b iở các mu iố CaSO ) 2 , MgSO , CaCl

) 3 , c./ Tính c ngứ toàn ph n:ầ g mồ cả tính c ngứ t mạ th iờ và vĩnh c u.ử MgCl

ề ướ ứ : c c ng cướ

ngươ pháp k tế t a:ủ ạ ố ớ ướ ờ 2./ Cách làm m m n Nguyên t c:ắ là làm gi mả n ngồ ñộ các ion Ca2+ , Mg2+ trong n ứ ph c ng. a./ * ð i v i n ứ c có tính c ng t m th i:

to CaCO + CO + H ↓

2 2NaHCO

2 ( ho cặ Na ứ

3 ặ (ho c Na

↑ Ca(HCO ) 2H O +↓ 3 +↓ PO 3 + ðun sôi , l c bọ ỏ k tế t a.ủ + Dùng Ca(OH) CO + Dùng Na 2 ố ớ ướ * ð i v i n + Ca(OH) CO + Na 3 c có tính c ng vĩnh c u và toàn ph n: dùng Na ) PO 4 , l c bọ ỏ k tế t a:ủ Ca(HCO ) 2 3 ): ) Ca(HCO 4 3 2 ầ ↓ O > 2CaCO 2 > CaCO 3 ử CO 2 Thí dụ: CaSO4 + Na2CO3 > CaCO3 + Na2SO4 ươ ổ ng pháp trao ñ i ion: b./ Ph

2+ , Mg2+ trong dung d chị

ế ử ứ ố ị (nh Naư …) : Thu c th : dung d ch ch a t ion Ca CO 2 ậ 3./ Nh n bi CO

Ủ

Ấ

Ợ Bài 27: NHÔM VÀ H P CH T C A NHÔM

ị :

A./ Nhôm: ấ I./ V trí – c u hình electron

22s22p63s23p1 hay [Ne]3s23p1

ấ Al3+: 1s22s22p6 ọ

ớ Al > Al3+ + > 2AlCl 2Al + 3Cl Nhóm IIIA , chu kì 3 , ô th 13.ứ C u hình electron: Al (Z=13): 1s ấ II./ Tính ch t hóa h c: Có tính khử m nhạ (y uế h nơ kim lo iạ ki m,ề ki mề th )ổ ụ kim : 3e 1./ Tác d ng v i phi 4Al + 3O > 2Al 2 O 3 ớ

4 SO 2

3 (SO

3 SO Al 2 Chú ý: Al không tác d ngụ v iớ HNO ngu i 3./ộ

2Al + 6HCl > 2AlCl + 3H 2 : SO 2 , H ớ ụ ụ 2./ Tác d ng v i axit a./ V iớ axit HCl , H b./ V i axit HNO 3 Thí d : Al + 4HNO O (cid:0) (cid:0) loãng: ặ ñ c, nóng: (loãng) > Al(NO (ñ c)ặ (cid:0) t 2Al + 6H ) 3 ) + NO + 2H 2 + 6H + 3SO ñ cặ ngu iộ và H O 2 SO ñ cặ

Tác d ngụ v iớ oxit kim lo iạ ( PƯ nhi tệ nhôm)

ñ(cid:0)

pnc (cid:0)

(cid:0) (cid:0) (cid:0) Thí d :ụ 2Al + Fe O O 2 cướ dù ở nhi tệ ñộ cao vì trên bề m tặ c aủ Al phủ kin Al + 2Fe cướ : không tác d ngụ v iớ n 4./ Tác d ngụ v iớ n ớ m tộ l p Al r tấ m ng,ỏ b nề và m nị không cho n cướ và khí th mấ qua. O 2 ớ ề ị 2Al + 2NaOH + 2H + 3H O > 2NaAlO 2 ↑ 2 ấ : ụ 5./ Tác d ng v i dung d ch ki m: IV./ S n xu t nhôm ặ O) .2H 3 ươ ệ ả O 2 : ñi n phân nhôm oxit nóng ch y ả 1./ nguyên li uệ : qu ng boxit (Al 2./ Ph (cid:0) (cid:0) ng pháp ụ Thí d : 2Al 4Al + 3O

ưỡ O 2 3 ấ ủ : là oxit l + 6HCl > 2AlCl O

ụ ớ Al + 2NaOH > 2NaAlO Tác d ng v i dung ki m:ề d chị

ộ ố ợ B./ M t s h p ch t c a nhôm ng tính I./ Nhôm oxit – A O 2 Tác d ngụ v iớ axit: O Al 2 O 2

3 + 3HCl > AlCl

H : Al(OH) + 3H 2 + ngưỡ tính. là hidroxit l O II./ Nhôm hidroxit – Al(OH) 2 O Tác d ngụ v iớ axit:

ụ ớ + NaOH > NaAlO + 3H 2 + Al(OH) ki mề : Al(OH)

3 Hay: AlCl

3 + 3NaOH > Al(OH)

Tác d ng v i dung O ði u chề d chị ế Al(OH) 2H 2 : 3 + 3H AlCl + 3NH Cl O > Al(OH) 2 ↓ + 3NH 4 + 3NaCl

3 ) (SO SO .Al 3 4 2 2 4 3+ trong dung d chị :

3 III./ Nhôm sunfat: phèn chua : K IV./ Cách nh n bi ố + Thu c th : dung d ch NaOH d + Hi n t

.24H .12H O hay KAl(SO 2 ) 2 O 2 ậ ư ế t ion Al ị ế ủ ắ ấ ử ư ệ ệ ượ ng: k t t a keo tr ng xu t hi n sau ñó tan trong NaOH d .

Ắ Bài 31: S T (Fe=56)

ấ ị ắ ở ứ ô th 26, nhóm VIIIB, chu kì 4 I./ V trí – c u hình electron: S t C uấ hình electron: hay [Ar]3d64s2 Fe (Z=26): 1s22s22p63s23p63d64s2 Fe2+: [Ar]3d6 Fe3+: [Ar]3d5 ấ ậ II./Tính ch t v t lí : ắ ừ ệ ả ẫ ầ ị S t có tính nhi m t khí b nam châm hút.D n ñi n kém và gi m d n :Ag>Cu>Au>Al>Fe

Fe > Fe+2 + 2e Fe > Fe+3 + 3e ớ : ễ ọ ấ II./ Tính ch t hóa h c: Có tính khử trung bình ụ 1./ Tác d ng v i phi kim

ụ Thí d : Fe + S 2./ Tác d ngụ v iớ axit:

t o (cid:0)

3Fe + 2O (cid:0) (cid:0) Fe O 2Fe + 3Cl 2FeCl

3 (loãng) (ñặc) (cid:0)

ố mu i Fe (II) + H → → FeCl + H ị SO 2 ị ạ ñ c nóng ớ ụ ớ ụ SO a./ V i dung d ch HCl, H 2 Thí d : Fe + H FeSO b./ V i dung d ch HNO Thí d : Fe + 4 HNO loãng(cid:0) 4 ↑ + H 2 4 ặ và H SO 2 4 → Fe(NO o t (cid:0) (cid:0) 2Fe + 6H SO ) 3 3 (SO Fe Fe + 2HCl ố : t o mu i Fe (III) ↑ O + NO + 2H 2 ↑ + 6H O + 3SO 2 ) 3

ụ ộ ặ ộ ñ c ngu i ặ ñ c ngu i và H SO cượ ion c aủ các kim lo iạ ñ ngứ sau Chú ý: Fe không tác d ng v i axit HNO 3. Tác d ngụ v iớ dung d chị ớ 3 mu iố : Fe khử ñ → FeSO + Cu↓ nó. Thí d :ụ Fe + CuSO

4 nhi

(cid:0) 5(cid:0) 70 (cid:0)

t(cid:0)

Ở ệ ộ ườ ắ t ñ th ng s t không kh n ử ướ c c: ụ 4./ Tác d ng v i n Ở ệ ộ nhi ớ ướ t ñ cao:

(cid:0) 5(cid:0) 7(cid:0) 0

t(cid:0)

(cid:0) ↑ Fe O + 4H O Thí d :ụ 3Fe + 4H 2

FeO + H Fe + H O (cid:0) ↑ 2 (cid:0)

Ợ

Bài 32: H P CH T C A S T

Ấ ủ ợ

Ủ Ắ ấ ắ

t (cid:0)

ọ ặ ấ ễ ị ấ ắ ư Tính ch t hóa h c ñ c tr ng c a h p ch t s t (II) là tính kh ử (d b oxi hóa) ợ ắ I./H p ch t s t (II) 1./ S t (II) oxit: FeO

2 + Cl

↑ ụ Thí d : 3FeO + 10HNO 3 o t (cid:0) (cid:0) 3Fe(NO ) + NO + 5H O ↑ O Fe ↓ ắ O > 4Fe(OH) 2

2 Thí d : FeO + 2HCl > FeCl

2 ớ + H 2

2 ấ ắ H p ch t s t (III) có

(loãng) (cid:0) 2FeO + CO 2 + O 4Fe(OH) 2FeCl ụ ố ắ khi tác d ng v i HCl hay H loãng t o mu i s t (II) + CO (cid:0) 2./ S t (II) hidroxit: Fe(OH) 3./ Mu iố s tắ (II): Chú ý: FeO , Fe(OH) + 2H 2 > 2FeCl SO 2 ạ Fe(OH) + 2HCl > FeCl + 2H O 2 ợ tính oxi ợ O

3 Là oxit baz : tác d ng v i axit t o mu i s t (III) và n

3 ệ ộ

ố ắ ạ ướ ụ ấ ắ II./ H p ch t s t (III): ắ : Fe hóa. 1./ S t (III) oxit 2 ớ c. Fe O + 6HNO > 2Fe(NO O ơ Thí d : Feụ O ) 3 + 2H 2 ị B CO, H + 3H 2 t ñ cao: + 6HCl > 2FeCl ở nhi t (cid:0) (cid:0)

3 o

3 : Fe(OH)

ề ệ ộ ở 2Fe + 3CO t ñ cao. nhi ði u ch : (cid:0) (cid:0) (cid:0) ụ O 3 ử , Al kh thành Fe 2 + 3CO (cid:0) Thí d :ụ Fe O 2 ủ ế phân h y Fe(OH) t Thí d :ụ 2Fe(OH) Fe O + 3H O

3 cướ ố và n ề ị

2 + 3NaOH > Fe(OH)

ắ ụ 2./ S t (III) hidroxit ạ ớ Tác d ng v i axit: t o mu i + 3H > Fe + (SO 4 ) 3 ụ ề ế ớ 6H Thí d : ụ Fe(OH) ố s tắ (III). SO 2 FeCl ↓ O ði u ch : cho dung d ch ki m tác d ng v i mu i 2 + 3NaCl 3./ Mu i s t (III): Có tính oxi hóa (d b ễ ị kh )ử ố ắ ụ Thí d : Fe + 2FeCl Cu + 2FeCl > 2FeCl > 3FeCl 2 + CuCl 2

Ủ

Ấ

Ợ Bài 34: CROM VÀ H P CH T C A CROM

ị ứ ấ ộ ấ hay [Ar]3d54s1 ngườ g pặ c aủ crom là: +2 , I./ V trí – c u hình electron: Ô th 24, thu c nhóm VIB, chu kì 4 (Z=24): 1s22s22p63s23p63d54s1 C u hình electron: Cr II./ Tính ch tấ hóa h c:ọ tính khử m nhạ h nơ s t,ắ các số oxi hóa th +3 , +6 1./ Tác d ngụ v iớ phi kim: t oạ h pợ ch tấ crom (III)

t o (cid:0)

2 (cid:0)

t o (cid:0) 3S

ụ Thí d : 4Cr + 3O (cid:0) (cid:0) 2Cr O 2Cr + 3Cl 2CrCl 2Cr + Cr S

cướ ở b tấ kì nhi tệ ñộ nào c:ướ ố SO ụ 2./ Tác d ngụ v iớ n ớ ụ 3./ Tác d ng v i axit:HCl và H 2 Thí d : Cr + 2HCl > CrCl > CrSO + H 2 ụ ớ Crom (Cr) không tác d ngụ v iớ n ạ t o mu i Cr 4 + H ộ ặ ñ c ngu i và H SO SO Cr + H 2 4 ộ ặ ñ c ngu i. ấ ủ ợ ợ

2 Chú ý: Cr không tác d ng v i HNO III./ H p ch t c a crom: ấ 1./ H p ch t crom (III):

ưỡ ) là oxit l ng tính O 3 a./ Crom (III) oxit: (Cr ụ Thí d : Cr + 2NaOH > 2NaCrO Cr + 6HCl > 2CrCl + 3H O 2 + H 2 O 2 O 2 ộ ng tính. b./ Crom (III) hidroxit: (Cr(OH) ụ Thí d : Cr(OH) Cr(OH) + 3HCl > CrCl + 3H ưỡ O 2 O 2 ố ử Chú ý: mu i crom (III) v a có tính oxi hóa v a có tính kh . + Zn > 2CrCl + 3Br + 8NaOH > 2Na CrO + 6NaBr + 4H O ) là m t hidroxit l 3 + 2H + NaOH > NaCrO 2 ừ ừ Tính OXH: 2CrCl + ZnCl 3 Tính khử: 2NaCrO O 2

ợ ấ 2./ H p ch t crom (VI): a./ Crom (VI) oxit: CrO Là oxit axit. ố ế ớ H 2 OH b c cháy khi ti p xúc v i CrO 5 Có tính oxi hóa m nhạ + 6FeSO O SO > 3Fe + Cr SO O

3 ạ Có tính oxi hóa m nh: S , P , C , C ố b./ Mu i crom (VI): Thí d : Kụ Cr 2

+ 7H 2 (SO 2 ) 4 (SO 4 ) 3 + K 2 + 7H 2

Ủ Ồ

Ồ

Ấ

Ợ Bài 35: ð NG VÀ H P CH T C A ð NG

ị ứ ấ ộ ấ hay [Ar]3d104s1 ử ế ạ ộ (Z=29) 1s22s22p63s23p63d104s1 ạ ọ Là kim lo i kém ho t ñ ng, có tính kh y u. ụ ớ I./ V trí – c u hình electron: Ô th 29, thu c nhóm IB, chu kì 4. C u hình electron: Cu ấ II./ Tính ch t hóa h c: 1./ Tác d ng v i phi kim:

t o (cid:0)

3 SO 2

t o (cid:0)

ụ (cid:0) (cid:0) 2CuO Cu + Cl CuCl ụ Thí d : 2Cu + O 2 ớ 2./ Tác d ng v i axit: ả ứ ớ ớ : loãng: Cu không ph n ng ñ c, nóng ặ t (cid:0) (cid:0) (cid:0) + H + SO O SO a./ V i axit HCl và H 2 4 b./ V i axit HNO SO , H 2 Thí d :ụ Cu + 2H (ñ c)ặ (cid:0) CuSO Cu(NO ) + 2NO + 2H O t Cu + 4HNO (ñ c)ặ (cid:0) (cid:0) (cid:0) 3Cu(NO ) + 2NO + 4H O

ấ ủ ợ

3 3Cu + 8HNO (loãng) III./ H p ch t c a ồ ñ ng: 1./ ð ng (II) oxit:

4 Cu + H

+: Ph

+: Dùng dung d ch NaOH ho c KOH : t o khí NH 4 2+: Dùng dung d ch Hị loãng: t o k t t a BaSO 3+: Dùng dung d ch NaOH ho c KOH: t o k t t a keo tr ng tan trong ki m ề ế ủ

2+ , Fe3+ , Cu2+:

ồ Là oxit baz :ơ tác dung v iớ axit và oxit axit. CuO + H O SO 2 + H 2 > CuSO o t (cid:0) (cid:0) (cid:0) , CO , C khử thành Cu kim loại. : CuO + H O ồ Có tính oxi hóa: dễ bị H 2./ ð ng (II) hidroxit: Là m tộ baz :ơ tác d ngụ v iớ axit t oạ mu iố và n ướ Cu(OH) c. + 2HCl > CuCl O + 2H 2 (cid:0) (cid:0) (cid:0) tệ phân: CuO + H O Ấ Ệ Dễ bị nhi ươ Ch ng 8: PHÂN BI T M T S CH T VÔ C Ộ Ố Ậ Ế Ị Cu(OH) Ơ Ộ Ố Bài 40: NH N BI T M T S ION TRONG DUNG D CH ị ươ ọ ử ng pháp: th màu ng n l a ặ ị ạ có mùi khai. 3 tr ngắ SO 2 ạ ế ủ ạ ặ ắ ị ế ế ế ế ế ộ ố t m t s cation trong dung d ch: ử t cation Na t cation NH t cation Ba t cation Al

3+: Dùng dung d ch NaOH , KOH ho c tế cation Fe2+:Dùng dd NaOH , KOH ho cặ NH

ế ế ị ế ủ ạ t các cation Fe t cation Fe : t o k t t a Fe(OH) ặ NH 3 : t oạ k tế t aủ Fe(OH) 3 tế cation Cu2+:Dùng dung d chị NaOH , KOH ho cặ NH màu nâu có màu tr ngắ : t oạ k tế t aủ xanh tan 3

ộ ố t m t s anion trong dung d ch: H loãng: t oạ dung d chị màu xanh, d .ư ế tế anion NO SO 2

không tan. ị ị ắ loãng: s iủ b tọ khí không màu làm ñ cụ n cướ ị :Dùng kim lo iạ Cu trong dung d chị 3 2: Dùng dung d ch BaCl ạ ế ủ : t o k t t a BaSO 2 4 : Dùng dung d ch AgNO ế ủ : tao k t t a AgCl tr ng 3 2: Dùng dd HCl hay H SO 2 ậ I./ Nh n bi ậ 1./ Nh n bi ậ 2./ Nh n bi ậ 3./ Nh n bi ậ 4./ Nh n bi dư ậ 5./ Nh n bi ậ a./ Nh n bi Nh nậ bi ñ b./ỏ h iơ xanh. c./ Nh nậ bi trong NH ậ II./ Nh n bi 1./ Nh nậ bi khí NO không màu hóa nâu trong không khí. ậ 2./ Nh n biêt anion SO ế ậ t anion Cl 3./ Nh n bi ế anion CO ậ 4./ Nh n bi t vôi trong. Ộ Ố Ấ Ậ Ế Bài 41: NH N BI T M T S CH T KHÍ

2 n

Dùng dung d chị Ca(OH) : t oạ k tế t aủ t hay Ba(OH) 2 ế khí CO ậ Dùng dung d chị cướ brom: làm nh tạ màu dung t : : 2 ế khí SO 2 ậ 1./ Nh n bi tr ngắ 2./ Nh n bi d chị cũng t oạ k tế t aủ tr ngắ v iớ Ca(OH) và Ba(OH) .

2 : t oạ k tế t aủ ñen. 2

hay Cu(NO ) 3 Dùng dung d chị ) Pb(NO 2 3 t:ướ quì tím chuy nể thành màu xanh. Dùng gi yấ quì tím th mấ ậ 3./ Nh n bi ậ 4./ Nh n bi t t brom Chú ý: SO 2 ế khí H S: 2 ế khí NH : 3

Ậ

Ế

A. NH N BI T CH T

Ấ KHÍ

ử

ệ ượ

Khí

Hi n t

ả ứ Ph n ng

Thu c thố Quì tím mẩ

Hóa h ngồ

dd Br

+ 2H

ấ

+ K

dd KMnO

SO 4

(cid:0)

ướ

4 c vôi trong

M t màu Làm ñ cụ

+ Br 2 + 2KMnO + Ca(OH)

SO 4 2 + 2MnSO O

SO SO 2 SO 2

O (cid:0) 2HBr + H 2 O (cid:0) 2H SO + 2H (cid:0) + H 2 4 2 CaSO 3

Quì tím mẩ

Hóa xanh

ạ

ắ

khí HCl

T o khói tr ng

+ HCl (cid:0)

(cid:0)

ướ

c vôi trong

Làm ñ cụ

+ Ca(OH)

NH 4 CaCO

(cid:0) + H

quì tím mẩ

Hóa h ngồ

ự

không duy trì s cháy

Quì tím mẩ

Hóa h ngồ

S + O

O 2

(cid:0)

S + Cl

2S(cid:0) + 2H 2 S(cid:0) + 2HCl

Cl 2

ế ủ

K t t a vàng

(cid:0)

H 2

S + SO

3S(cid:0) + 2H

(cid:0)

2 + S(cid:0) + 2HCl

S + 2FeCl

2FeCl

FeCl 3

KMnO 4

O O

+3S(cid:0) +2KOH+2H 2 +8H 2 4

SO 2

(cid:0)

ế ủ

K t t a ñen

3H S+2KMnO 4 2 +3H 5H S+2KMnO 2 4 ) S + Pb(NO H

2 (cid:0) 2MnO 2 +5S(cid:0) +K (cid:0) 2MnSO SO 4 2 4 PbS(cid:0) + 2HNO

PbCl 2

B. NH NẬ BI TẾ ION D NGƯƠ (CATION)

ệ ượ

Hi n t

ả ứ Ph n ng

ọ ử

Ng n l a màu vàng t

ươ i

Ion Na+

ử Thu c thố ọ ử ố ð t trên ng n l a vô s cắ dd SO2(cid:0) , dd CO2(cid:0)

Ba2+ + SO2(cid:0) (cid:0)

BaSO

;Ba2+ + CO2(cid:0) (cid:0)

BaCO

(cid:0) tr ngắ

dd NH

(cid:0) xanh, tan trong dd NH

Cu(OH)

+ 4NH

[Cu(NH

)

](OH)

dư 3

(cid:0)

(cid:0) tr ngắ

(cid:0) (cid:0) Mn(OH)

(cid:0)

ắ

Fe(OH)

2OH + 2H

+ O

2 2Fe(OH) (cid:0) (cid:0)

(cid:0) (cid:0)

Fe2+ + 2Fe(OH) +

(cid:0) tr ng h i xanh , ơ hóa nâu ngoài không khí (cid:0) nâu ñỏ

Fe(OH)

(cid:0)

dd Ki mề

3OH (cid:0) (cid:0)

+ + OH

2OH (cid:0) (cid:0) O (cid:0) 2 3OH (cid:0) (cid:0) AlO

(cid:0)

2OH

Al3+ Al(OH) +

(cid:0) keo tr ngắ tan trong ki m dề (cid:0) xanh

Al(OH) (cid:0) + 2H O (cid:0) (cid:0) 2 Cu(OH)

(cid:0)

(cid:0) (cid:0)

+ OH

Al Cu NH +

(cid:0) + H 2

(cid:0) (cid:0)

C. NH NẬ BI TẾ ION ÂM (ANION)

ệ ượ

Ion

Hi n t

ả ứ Ph n ng

(cid:0) + Ag+ (cid:0)

Thu cố thử AgNO 3

(cid:0) (cid:0) tr ngắ Cl AgCl(cid:0) (hóa ñen ngoài ánh sáng)

2(cid:0) 3

CO2(cid:0) + Ba2+ (cid:0) BaCO BaCl (cid:0) tr ngắ (cid:0) (tan trong HCl) 3

2 (cid:0) SO 3

SO2(cid:0) + Ba2+ (cid:0) BaSO (cid:0) tr ngắ (cid:0) (tan trong HCl) 3

2 (cid:0) SO 4

SO2(cid:0) + Ba2+ (cid:0) BaSO (cid:0) tr ngắ (cid:0) (không tan trong HCl) 4

(cid:0) (cid:0) (cid:0) Pb(NO S2(cid:0) + Pb2+ PbS(cid:0) (cid:0) ñen ) 3

2(cid:0) 3

(cid:0) CO2(cid:0) + 2H+ ủ ọ S i b t khí (cid:0) + H CO 2 O (không mùi) 2

2 (cid:0) SO 3

HCl (cid:0) SO2(cid:0) + 2H+ SO ủ ọ S i b t khí (cid:0) + H 2 O (mùi h c)ắ 2

(cid:0) (cid:0)

t(cid:0)

(cid:0) (cid:0) (cid:0) ủ ọ S i b t khí S2(cid:0) + 2H+ H S(cid:0) (mùi tr ngứ th i)ố 2

HCO2 (cid:0)

(cid:0) ủ ọ CO (cid:0) + CO2(cid:0) + H O S i b t khí 2 HCO 3 ðun nóng

(cid:0) (cid:0)

t0 (cid:0)

HSO2 (cid:0)

(cid:0) 2 HSO SO (cid:0) + SO2(cid:0) + H O ủ ọ ắ S i b t khí mùi h c

(cid:0) + H+

(cid:0) NO ị HNO 3 (cid:0) (cid:0) + 2NO+4H ) 3 O 2 ụ V n Cu, SO H 4 2 Dung d ch màu xanh và khí không màu hóa nâu trong kk (cid:0) (cid:0) 3Cu + 8HNO 2NO + O 2Cu(NO 2NO