Hướng dẫn giải một số bài tập số phức mức độ vận dụng cao<br />
<br />
Bài 1: Cho số phức z thỏa mãn z 1 . Gọi M và m lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị<br />
nhỏ nhất của biểu thức P z 1 z2 z 1 . Tính giá trị của M.n<br />
A.<br />
<br />
13 3<br />
4<br />
<br />
B.<br />
<br />
39<br />
4<br />
<br />
C. 3 3<br />
<br />
D.<br />
<br />
13<br />
4<br />
<br />
Cách 1:<br />
Re( z ) là phần thực của số phức z, Im(z) là phần ảo của số phức z, z 1 z.z 1<br />
<br />
Đặt t z 1 , ta có: 0 z 1 z 1 z 1 2 t 0; 2 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
t 2 1 z 1 z 1 z.z z z 2 2Re( z) Re( z) <br />
<br />
t2 2<br />
2<br />
<br />
z2 z 1 z2 z z.z z z 1 z t 2 3<br />
Xét hàm số: f t t t 2 3 , t 0; 2 . Xét 2 TH:<br />
Maxf t <br />
<br />
13 3<br />
13<br />
; Minf t 3 M .n <br />
4<br />
4<br />
<br />
Cách 2:<br />
z r cos x i sin x a bi<br />
2<br />
<br />
z.z z 1<br />
Do z 1 <br />
r a 2 b 2 1<br />
<br />
<br />
P 2 2cos x 2cos x 1 , đặt t cos x 1;1 f t 2 2t 2t 1<br />
<br />
<br />
1<br />
<br />
TH1: t 1; <br />
2<br />
maxf t f 1 3<br />
1<br />
<br />
f 't <br />
20<br />
1<br />
2 2t<br />
minf t f 3<br />
2<br />
<br />
<br />
1 <br />
<br />
TH1: t ;1<br />
2 <br />
f 't <br />
<br />
1<br />
7<br />
2 0 t maxf t <br />
8<br />
2 2t<br />
<br />
Maxf t <br />
<br />
7 13<br />
f <br />
8 4<br />
<br />
13 3<br />
13<br />
; Minf t 3 M .n <br />
4<br />
4<br />
<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
Hướng dẫn giải một số bài tập số phức mức độ vận dụng cao<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
Bài 2: Cho số phức z thỏa mãn z 3 4i 5 . Gọi M và m là giá trị lớn nhất và giá trị<br />
nhỏ nhất của biểu thức P z 2 z i . Tính module số phức w M mi .<br />
2<br />
<br />
A. w 2 314<br />
<br />
2<br />
<br />
B. w 1258<br />
<br />
C. w 3 137<br />
<br />
D. w 2 309<br />
<br />
Cách 1:<br />
P 4x 2 y 3 y <br />
<br />
P 4x 3<br />
2<br />
<br />
z 3 4i 5 x 3 y 4 <br />
2<br />
<br />
P 4x 3<br />
<br />
5 x 3 <br />
4 5 f x<br />
2<br />
<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
f ' x 8 x 3 8 P 4 x 11 0 x 0,2P 1,6 y 0,1P 1,7<br />
P 33<br />
P 13<br />
<br />
Thay vào f x ta được: 0, 2 P 1,6 3 0,1P 1,7 4 5 0 <br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Cách 2:<br />
z 3 4i 5 x 3 y 4 5: C <br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
() : 4 x 2 y 3 P 0<br />
Tìm P sao cho đường thẳng và đường tròn C có điểm chung<br />
d I ; R 23 P 10 13 P 33<br />
<br />
Vậy MaxP 33 ; MinP 13<br />
w 33 13i w 1258<br />
Bài 3: Cho số phức z thỏa mãn z 1 . Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức P z 1 2 z 1<br />
.<br />
A. Pmax 2 5<br />
<br />
B. Pmax 2 10<br />
<br />
Giải: Theo BĐT Bunhiacopxki:<br />
P z 1 2 z 1 <br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
22<br />
<br />
z 1<br />
<br />
C. Pmax 3 5<br />
2<br />
<br />
z 1<br />
<br />
2<br />
<br />
10 z 1 2<br />
2<br />
<br />
D. Pmax 3 2<br />
<br />
5<br />
<br />
Bài 4: Cho số phức z x yi x, y R thỏa mãn z 2 4i z 2i và m min z . Tính<br />
module số phức w m x y i .<br />
A. w 2 3<br />
<br />
B. w 3 2<br />
<br />
C. w 5<br />
<br />
D. w 2 6<br />
<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
Hướng dẫn giải một số bài tập số phức mức độ vận dụng cao<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
Cách 1:<br />
z 2 4i z 2i x y 4<br />
z x y <br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
x y<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
42<br />
2 2<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
x y 4 x 2<br />
<br />
w 2 2 4i w 2 6<br />
x y<br />
y 2<br />
<br />
min z 2 2 , Dấu “=” xảy ra khi <br />
<br />
Chú ý: Với mọi x, y là số thực ta có: x 2 y 2 <br />
<br />
x y<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Dấu “=” xảy ra khi x y<br />
Cách 2:<br />
z 2 4i z 2i y 4 x<br />
z x2 y 2 x2 4 x 2 x 2 8 2 2<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
x y 4 x 2<br />
<br />
w 2 2 4i w 2 6<br />
x 2<br />
y 2<br />
<br />
min z 2 2 . Dấu “=” xảy ra khi <br />
<br />
Bài 5: Cho số phức z x yi x, y R thỏa mãn z i 1 z 2i . Tìm môđun nhỏ nhất<br />
của z.<br />
A. min z 2<br />
<br />
B. min z 1<br />
<br />
C. min z 0<br />
<br />
D. min z <br />
<br />
1<br />
2<br />
<br />
Cách 1:<br />
z i 1 z 2i x y 1<br />
x y<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
x y<br />
<br />
2<br />
<br />
z x2 y 2 <br />
<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
1<br />
2<br />
<br />
1<br />
1<br />
<br />
2<br />
2<br />
<br />
Chú ý: Với mọi x, y là số thực ta có: x y<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
x y<br />
<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Cách 2:<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
Hướng dẫn giải một số bài tập số phức mức độ vận dụng cao<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
z i 1 z 2i y x 1<br />
z x y x x 1<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
1 1<br />
1<br />
1<br />
<br />
2 x <br />
<br />
2 2<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
1<br />
2<br />
<br />
Vậy min z <br />
<br />
Bài 6: Cho số phức z thỏa mãn z 1 . Gọi M và m là giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của<br />
biểu thức P z 3 3z z z z . Tính M m<br />
A.<br />
<br />
7<br />
4<br />
<br />
B.<br />
<br />
13<br />
4<br />
<br />
C.<br />
<br />
3<br />
4<br />
<br />
D.<br />
<br />
15<br />
4<br />
<br />
Sáng tác: Phạm Minh Tuấn<br />
Cách 1:<br />
Ta có z 1 z.z 1<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Đặt t z z 0;2 t 2 z z z z z 2 2 z.z z 2 z 2 z<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
z 3 3z z z z 2 3 z t 2 1 t 2 1<br />
<br />
<br />
1<br />
<br />
2<br />
<br />
3<br />
<br />
3<br />
<br />
P t2 t 1 t <br />
2 4 4<br />
Vậy minP <br />
M n<br />
<br />
3<br />
; maxP 3 khi t 2<br />
4<br />
<br />
15<br />
4<br />
<br />
Cách 2: Cách này của bạn Trịnh Văn Thoại<br />
P z 3z z z z <br />
3<br />
<br />
z 3 3z z<br />
z<br />
<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
z z z2 3 z z z z z<br />
<br />
<br />
<br />
2<br />
<br />
1 z z<br />
<br />
3<br />
4<br />
<br />
2<br />
<br />
P z z 1 z z . Đến đây các bạn tự tìm max nhé<br />
Bài 7: Cho các số phức a, b, c, z thỏa az 2 bz c 0 a 0 . Gọi z1 và z2 lần lượt là hai<br />
nghiệm của phương trình bậc hai đã cho. Tính giá trị của biểu thức<br />
P z1 z2 z1 z2 2 z1 z1 <br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
Hướng dẫn giải một số bài tập số phức mức độ vận dụng cao<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />
c<br />
a<br />
<br />
A. P 2<br />
B. P <br />
<br />
C. P 4<br />
<br />
c<br />
a<br />
<br />
c<br />
a<br />
<br />
1 c<br />
2 a<br />
<br />
D. P .<br />
<br />
Giải:<br />
<br />
Ta có : z1 z2 z1 z2 z1 z2 z1 z2 z1 z2 z1 z2 2 z1 2 z2<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Khi đó P 4 z1 z2<br />
c<br />
a<br />
<br />
c<br />
a<br />
<br />
Ta lại có: z1 z2 P 4 z1 z2 4<br />
<br />
Bài 8: Cho 3 số phức z1 , z2 , z3 thỏa mãn z1 z2 z3 0 và z1 z2 z3 1 . Mệnh đề nào<br />
dưới đây đúng?<br />
A. z1 z2 z2 z3 z3 z1 là số thuần ảo<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
B. z1 z2 z2 z3 z3 z1 là số nguyên tố<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
C. z1 z2 z2 z3 z3 z1 là số thực âm<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
D. z1 z2 z2 z3 z3 z1 là số 1<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Chứng minh công thức:<br />
<br />
<br />
z1 z2 z2 z3 z3 z1 z1 z2 z3 z1 z2 z3<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Ta có: z z.z và z1 z2 ... zn z1 z2 ... zn . Áp dụng tính chất này ta có<br />
vế trái:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
z1 z2 z1 z2 z2 z3 z2 z3 z3 z1 z3 z1<br />
<br />
<br />
<br />
z1 z1 z2 z2 z3 z3 z1 z1 z2 z2 z3 z3 z1 z2 z2 z1 z2 z3 z3 z2 z3 z1 z1 z3<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
z1 z2 z3 z1 z1 z2 z3 z2 z1 z2 z3 z3 z1 z2 z3<br />
<br />
<br />
<br />
z1 z2 z3 z1 z2 z3 z1 z2 z3<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
z1 z2 z3 z1 z2 z3<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2<br />
<br />
Áp dụng công thức đã chứng minh suy ra: z1 z2 z2 z3 z3 z1 3 là số<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
nguyến số<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
<br />