HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
136
KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI UNG THƯ PHỔI
TẾ BÀO NHỎ GIAI ĐOẠN KHU TRÚ
TẠI BỆNH VIỆN UNG BƯỚU NGHỆ AN
Nguyễn Khánh Toàn1, Ngô Văn Lâm1,
Nguyễn Văn Nhật1, Võ Thị Hồng Anh1
TÓM TẮT17
Mục tiêu: Đánh giá tỷ lệ đáp ứng, thời gian
sống thêm và một số tác dụng không mong muốn
của phác đồ hóa xạ trị đồng thời (HXTĐT) trên
bệnh nhân ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn khu
trú tại Bệnh viện Ung Bướu Nghệ An.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu mô tả hồi cứu trên 47 bệnh nhân ung
thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn khu trú được điều
trị HXTĐT phác đồ Etoposide kết hợp Platinum
tại Bệnh viện Ung Bướu Nghệ An từ tháng
6/2019 đến tháng 6/2024.
Kết quả: Tuổi trung bình của nghiên cứu là
60,9 ± 6,9, nam giới chiếm 100%. Thường gặp
nhất là giai đoạn IIIC 40,4%. Tỷ lệ kiểm soát
bệnh là 89,4%, trong đó tỷ lệ đáp ứng một phần
chiếm tỷ lệ cao 55,3%. Trung vị thời gian sống
thêm bệnh không tiến triển (PFS) là 13,0 tháng.
Tỷ lệ sống thêm không tiến triển tại thời điểm 6
tháng, 12 tháng lần lượt là 89,2% và 76,2%.
Trung vị thời gian sống thêm toàn bộ (OS) là
23,2 tháng. Tỷ lệ sống thêm toàn bộ tại thời điểm
12 tháng, 24 tháng và 36 tháng lần lượt là 80,1%,
56,6% và 34,1%. Ghi nhận 25,5% bệnh nhân
viêm phổi, 25,4% bệnh nhân viêm thực quản.
37,3% bệnh nhân viêm da tất cả đều độ I độ II.
1Bệnh viện Ung Bướu Nghệ An
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Khánh Toàn
Email: dr.khanhtoan15.10@gmail.com
Ngày nhận bài: 14/8/2024
Ngày phản biện: 30/8/2024
Ngày chấp nhận đăng: 03/10/2024
Tác dụng phụ thường gặp nhất trên hệ tạo máu là
hạ bạch cầu (76,6%), hạ bạch cầu trung tính
(78,7%) và hạ huyết sắc tố (72,3%). Các tác dụng
không mong muốn hầu hết ở mức độ nhẹ và có
thể kiểm soát được.
Kết luận: Phác đồ không những cho kết quả
khả quan về đáp ứng và thời gian sống thêm mà
các vấn đề liên quan đến độc tính có thể kiểm
soát được.
Từ khóa: EP, hóa xạ trị đồng thời, ung thư
phổi tế bào nhỏ, giai đoạn khu trú.
SUMMARY
EVALUATION OF CONCURRENT
CHEMORADIOTHERAPY OUTCOMES
FOR LIMITED-STAGE SMALL CELL
LUNG CANCER AT NGHE AN
ONCOLOGY HOSPITAL
Aims: To evaluate the response, survival
time, and some adverse effects of concurrent
chemoradiotherapy in patients with limited-stage
small-cell lung cancer at Nghe An Oncology
Hospital.
Patients and method of study:
Retrospective and prospective study on 47
limited-stage small cell lung cancer patients
treated with concurrent chemoradiotherapy using
Etoposide combined with Carboplatin or
Cisplatin at Nghe An Oncology Hospital from
June 2019 to June 2024.
Results: The average age of the study
population was 60.9 ± 6.9 years, all male. The
most common stage was IIIC, accounting for
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
137
40.4%. The disease control rate was 89.4%, with
a high partial response rate of 55.3%. The
median progression-free survival (PFS) was 13.0
months. The progression-free survival rates at 6
and 12 months were 89.2% and 76.2%,
respectively. The median overall survival (OS)
was 23.2 months. The overall survival rates at 12
months, 24 months, and 36 months were 80.1%,
56.6%, and 34.1%, respectively. Pneumonia was
observed in 25.5% of patients, and esophagitis in
25.4%. Dermatitis was observed in 37.3% of
patients, all grade I or II. The most common
hematological toxicities were leukopenia
(76.6%), neutropenia (78.7%), and anemia
(72.3%). Liver and kidney toxicities were rare,
all of which were grade I or II, with incidences of
17% and 6.4%, respectively. Most adverse
effects were mild and manageable.
Conclusion: The regimen not only yielded
favorable results in terms of response and
survival time but also demonstrated manageable
toxicity levels.
Keywords: EP, concurrent
chemoradiotherapy, small cell lung cancer,
limited stage.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư phổi tế bào nhỏ (UTPTBN)
chiếm khoảng 15 - 20% trong tất cả các loại
ung thư phổi và bệnh nhân ở giai đoạn khu
trú chiếm 30% trong tất cả các trường hợp
UTPTBN[1,2]. UTPTBN có đặc điểm tiến
triển nhanh và di căn xa sớm, chính vì thế
việc chẩn đoán và điều trị kịp thời là hết sức
quan trọng.
Hóa xạ trị đồng thời (HXTĐT) là phương
pháp điều trị triệt căn đã chứng minh được
hiệu quả cao trong việc tăng tỷ lệ đáp ứng
lên tới 96%, hạn chế tái phát sớm và kéo dài
thời gian sống thêm toàn bộ cho bệnh nhân
UTPTBN giai đoạn khu trú lên tới 27,2
tháng[3].Việc phối hợp hóa trị và xạ trị đem
lại tác dụng tăng cường hiệu quả của cả hai
đồng thời hóa trị có tác dụng tiêu diệt các ổ
vi di căn mà các phương tiện chẩn đoán chưa
phát hiện được.
Trên thế giới, phương pháp HXTĐT đã
được áp dụng rộng rãi và chứng minh hiệu
quả ở nhiều quốc gia trên thế giới. Một phân
tích tổng hợp các nghiên cứu tại Mỹ trên 565
bệnh nhân cho thấy rằng trung vị thời gian
sống thêm toàn bộ là 13,8 tháng với phác đồ
Etoposide Cisplatin và 13,7 tháng với phác
đồ Etoposide Carboplatin[4]. Tại Việt Nam
hóa xạ trị đồng thời phác đồ Etoposid-
Platinum trong điều trị UTPTBN giai đoạn
khu trú đã được áp dụng tại nhiều cơ sở
khám chữa bệnh, bước đầu đem lại nhiều
hiệu quả và ít độc tính. Một nghiên cứu tại
Bệnh viện K về HXTĐT trên BN UTPTBN
giai đoạn khu trú ghi nhận rằng tác dụng
không mong muốn của phương pháp
HXTĐT có thể kiểm soát được[2].
Tại Bệnh viện Ung Bướu Nghệ An,
T3/2019 máy xạ trị được đưa vào hoạt động
và hóa xạ trị đồng thời cũng chính thức được
ứng dụng điều trị cho bệnh nhân UTPTBN
giai đoạn khu trú. Vì vậy chúng tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài “Đánh giá kết quả điều trị
HXTĐT UTPTBN giai đoạn khu trú tại Bệnh
viện Ung Bướu Nghệ An” với 2 mục tiêu:
1. Đánh giá kết quả của điều trị HXTĐT
trên bệnh nhân UTPTBN giai đoạn khu trú.
2. Đánh giá một số tác dụng không mong
muốn của phác đồ.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: Gồm 47
bệnh nhân được chẩn đoán ung thư phổi tế
bào nhỏ giai đoạn khu trú được điều trị
HXTĐT phác đồ Etoposide kết hợp Platinum
(Cisplatin hoặc Carboplatin) tại Bệnh viện
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
138
Ung Bướu Nghệ An từ tháng 6/2019 đến
tháng 6/2024.
2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn:
- Chẩn đoán là UTPTBN giai đoạn khu
trú (Giai đoạn I - III, theo phân loại của
AJCC 8th năm 2017).
- Điều trị phác đồ Etoposide – Platinum
(Cisplatin hoặc Carboplatin) kết hợp với xạ
trị lồng ngực.
- Chỉ số toàn trạng PS 0-1.
- Có các tổn thương đích để có thể đánh
giá đáp ứng theo tiêu chuẩn RECIST 1.1.
- Hồ sơ lưu trữ đầy đủ.
Tiêu chuẩn loại trừ:
- Bệnh nhân mắc đồng thời ung thư khác.
- Hồ sơ lưu trữ không đầy đủ.
2.3. Phương pháp nghiên cứu
2.3.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu
mô tả hồi cứu.
2.3.2. Thu thập thông tin: MỗiBN được
thu thập thông tin theo mẫu bệnh án nghiên
cứu thống nhất, dựa trên các thông tin hồi
cứu từ bệnh án được lưu trữ.
2.3.3. Các bước tiến hành:
- Lựa chọn những bệnh nhân UTPTBN
giai đoạn khu trú được điều trị HXTĐT đủ
tiêu chuẩn đưa vào nghiên cứu.
- Thu thập thông tin theo mẫu bệnh án
nghiên cứu thống nhất, dựa trên các thông tin
hồi cứu từ hồ sơ bệnh án được lưu trữ. Gọi
điện hẹn khám lại hoặc phỏng vấn qua điện
thoại bệnh nhân đã điều trị.
- Ghi nhận một số đặc điểm: Tuổi, giới,
chỉ số hoạt động theo thang điểm PS ECOG,
kích thước u, kích thước hạch, giai đoạn, liều
xạ, phác đồ hóa chất, xạ trị não dự phòng.
- Đánh giá đáp ứng theo tiêu chuẩn
RECIST 1.1 sau khi kết thúc HXTĐT 1
tháng.
- Đánh giá hiệu quả điều trị: Tỷ lệ đáp
ứng toàn bộ (ORR), thời gian sống thêm
bệnh không tiến triển (PFS), thời gian sống
còn toàn bộ (OS).
- Ghi nhận tác dụng không mong muốn
theo tiêu chuẩn CTCAE 5.0.
2.3.4. Phương pháp xử trí phân tích số
liệu: Tính tần suất, tỷ lệ với biến định tính;
giá trị trung bình ((+/-) độ lệch chuẩn) hoặc
trung vị ((+/-) tứ phân vị) với biến định
lượng tùy thuộc vào tình trạng phân phối của
biến. Đánh giá thời gian sống thêm bệnh
không tiến triển, thời gian sống còn toàn bộ
bằng phương pháp Kaplan –Meier.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm
Số lượng (N=47)
Tỷ lệ
Tuổi trung bình
60,9 ± 6,9
Giới
Nam
47
100
Nữ
0
0,0
PS
0
22
46,8
1
25
53,2
Kích thước u
≤ 3cm
6
12,8
3cm – 5cm
15
31,9
> 5cm
26
55,3
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
139
Kích thước hạch
≤ 1,5cm
13
27,7
> 1,5cm
34
72,3
Giai đoạn
IA
1
2,1
IIB
5
10,6
IIIA
5
10,6
IIIB
17
36,2
IIIC
19
40,4
Nhận xét: Tuổi trung bình của nghiên cứu là 60,9 ± 6,9, trong đó toàn bộ là nam giới. Số
bệnh nhân có khối u > 3cm chiếm tỷ lệ 87,2%, hạch > 1,5cm chiếm 72,3%. Tỷ lệ bệnh nhân
giai đoạn IIIC là nhiều nhất 40,4%.
Bảng 2. Đặc điểm quá trình điều trị của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm
Số lượng (N=47)
Tỷ lệ
Trung vị thời gian theo dõi
Liều xạ (phân liều 2Gy)
< 60Gy
7
14,9
60Gy - 66Gy
40
85,1
Kỹ thuật xạ
3D
IMRT
34
13
72,3
27,7
Số chu kỳ hóa chất
< 4 chu kỳ
Đủ 4 chu kỳ
7
40
14,9
85,1
Phác đồ hóa chất
Etoposide + Carboplatin
33
70,2
Etoposide + Cisplatin
14
29,8
Xạ trị não dự phòng (25Gy)
Có
16
34
Không
31
66
Nhận xét: Đa số nhận đủ liều xạ ≥ 60Gy (85,1%), 3D là kỹ thuật xạ trị thường dùng
(72,3%) và phác đồ thường sử dụng là Etoposide Carboplatin (70,2%). 16 BN (34%) được xạ
trị não dự phòng sau khi hoàn thành phác đồ HXTĐT. Tổng số chu kỳ hóa chất 174 chu kỳ.
3.2. Đáp ứng điều trị:
Hình 1. Tình trạng đáp ứng điều trị
HỘI THẢO HÀNG NĂM PHÒNG CHỐNG UNG THƯ TP. HỒ CHÍ MINH - LẦN THỨ 27
140
Nhận xét: Tỷ lệ kiểm soát bệnh là 89,4%, trong đó tỷ lệ đáp ứng một phần chiếm tỷ lệ
cao 55,3%, tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn là 27,7%. Có 5/47 (10,6%) bệnh nhân tiến triển trong quá
trình điều trị.
3.3. Thời gian sống thêm
Hình 2. Thời gian sống thêm bệnh không tiến triển, thời gian sống còn toàn bộ
Bảng 3. Kết quả sống thêm
Trung vị
(tháng)
Tỷ lệ sống
thêm 6
tháng (%)
Tỷ lệ sống
thêm 12
tháng (%)
Tỷ lệ sống
thêm 24
tháng (%)
Tỷ lệ sống
thêm 36
tháng (%)
Sống thêm bệnh không tiến triển
(PFS)
13,0 tháng
89,2%
76,2%
52,1%
33,4%
Sống thêm toàn bộ (OS)
23,2 tháng
89,1%
80,1%
56,6%
34,1%
Nhận xét: Trung vị thời gian sống thêm bệnh không tiến triển (PFS) là 13,0 tháng. Trung
vị thời gian sống thêm toàn bộ (OS) là 23,2 tháng.