Nghieân cöùu Y hoïc
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU TAÄT KHUÙC XAÏ HOÏC ÑÖÔØNG TAÏI QUAÄN TAÂN BÌNH, THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH, VIEÄT NAM
Leâ Minh Thoâng*, Traàn Thò Phöông Thu*, Ngoâ Thò Thuùy Phöôïng *
TOÙM TAÉT
Muïc ñích: Ñaùnh giaù tæ leä TKX vaø toån haïi thò löïc ôû treû löùa tuoåi ñi hoïc ôû quaän Taân Bình, TP HCM.
Thieát keá: Nghieân cöùu tieàn cöùu, caét ngang.
Phöông phaùp: Choïn ngaåu nhieân cuïm theo tröôøng ñeå xaùc ñònh treû töø 5- 15 tuoåi. Treû ôû 6 cuïm ñöôïc choïn khaùm töø 16 tröôøng ôû quaän Taân Bình, TP HCM,Vieät Nam.Ño thò löïc, soi boùng ñoàng töû coù lieät ñieàu tieát, ño khuùc xaï töï ñoäng coù lieät ñieàu tieát, ñ1nh giaù baùn phaàn tröôùc vaø vaän nhaûn ñöïôc thöïc hieän töø thaùng 08 naêm 2002 ñeán thaùng 06 naêm 2003.
Keát quaû: Vôùi 3617 hoïc sinh ñaàu caáp I, II, III töø 16 tröôøng ñöôïc leân danh saùch vaø 3427 hoïc sinh ñöôïc khaùm(94,34%). Tæ leä chung cuûa taät khuùc xaï laø 24,8%, caän thò (≤ -0.5D) laø 19,43%, vieãn thò (≥ + 2.0D)laø 5,36%; tæ leä caän thò ôû nam laø 16,93%, nöõ laø 21, 88%.
Keát luaän: Taàn xuaát caän thò ôû löùa tuoåi ñi hoïc ô’ quaän Taân Bình raát cao. Phaàn lôùn coù theå chænh kính cho
thò löïctoát. Caàn coù nhöõng nghieân cöùu theâm ñeå xaùc ñònh tæ leä caän thò treân toaøn nöôùc.
SUMMARY
Le Minh Thong, Tran Thi Phuong Thu, Ngo Thi Thuy Phuong * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh* Vol. 8
* Supplement of No 1 * 2004: 174 – 181
REFRACTIVE ERROR STUDY IN SCHOOL-AGE CHILDREN : RESULTS FROM TAÂN BÌNH DISTRICT, HCMC,VIEÄT NAM
Purpose: To assess the prevalence of refractive error and vision impairment in school-age children in
the Taân Bình district, Hoà Chí Minh, Vieät Nam.
Design: A longitudinal cohort study.
Methods: Random selection of school based clusters was used to identify a sample of children 5 to 15 years of age. School children in the 6 selected clusters were enumerated through 16 schools of Taân Bình district, Hoà Chí Minh city, Vieät Nam for examination. Visual acuity mesurements, cycloplegic retinoscopy, cycloplegic autorefraction, ocular motility evaluation anterior segment were done from August 2002 through June 2003.
Results: A total of 3617 school children class 1, 6, 10 from 16 schools were enumerated and 3427 school children (94,34%) were examined. The mean of prevalence of refractive error was 24,8%, myopia (≤- 0,5D) was 19,43%, hyperopia (≥+2.0D) was 5,36% ; myopia incidence for male was 16,93%, for female was 21,88%.
* Boä moân Maét - Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh
Conclusions: The prevalence of refractive error is very high in school-age in Taân Bình. Most of it was correctable refractive error. Further studies are needed to determine whether the prevalence of myopia in country.
174
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Nghieân cöùu Y hoïc
Phaân tích tình hình aùnh saùng vaø baøn gheá taïi caùc
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
tröôøng phoå thoâng quaän Taân Bình.
ÑOÁI TÖÔÏNG-PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Nghieân cöùu tieàn cöùu, moâ taû caét ngang tìm tæ leä
beänh hieän haønh.
Taät khuùc xaï trong hoïc sinh ñaõ töø laâu laø moái quan taâm cuûa ngaønh nhaõn khoa noùi rieâng, ngaønh giaùo duïc vaø phuï huynh noùi chung. Tæ leä taät khuùc xaï taêng leân nhö ôû Haø Noäi naêm 1998 taêng gaáp 8,69 laàn ôû caáp I, taêng gaáp 4,07 laàn ôû caáp II vaø 2,9 laàn ôû caáp III so vôùi naêm 1994 (13).
Daân soá ñích laø hoïc sinh caùc lôùp ñaàu caáp: khoái lôùp 1 (6 tuoåi), lôùp 6 (11 tuoåi), lôùp 10 (16 tuoåi) taïi quaän Taân Bình.
Rieâng ôû TP HCM naêm 1994, tæ leä taät khuùc xaï caáp II laø 9,75%, caáp III laø 18,64% nhöng ñeán naêm 1998 caáp II taêng leân gaáp 3,5 laàn (34,53%) vaø caáp III taêng gaàn gaáp 2 laàn (26,87%) (6)
Daân soá nghieân cöùu: hoïc sinh trong caùc cuïm nghieân cöùu ñöôïc choïn ngaãu nhieân vôùi cô hoäi nhö nhau töø taát caû caùc tröôøng phoå thoâng taïi quaän Taân Bình.
Phöông phaùp choïn maãu theo cuïm keát hôïp theo
taàng. - Moät soá nhaø khoa hoïc hieän nay ñang nghieân cöùu nguyeân nhaân gaây caän thò tuoåi thô ñeå ngaên chaën ngay töø ñaàu vì vieäc gia taêng nhanh choùng taàn suaát caän thò hoïc ñöôøng. - Soá cuïm = côû maãu / kích thöôùc cuïm =385 /
70=5,5(khoaûng 06 cuïm).
- Côû maãu cuoái cuøng = 385 x 6 = 2310. Do ñoù caàn thieát nghieân cöùu taàn suaát caän thò cuûa coäng ñoàng vaø caùc phöông phaùp ño khuùc xaï cho keát quaû chính xaùc. Tieâu chuaån loaïi tröø: Hoïc sinh bò giaûm TL khoâng
do TKX, maø do caùc beänh lyù maét.
Caùc bieán soá nghieân cöùu bao goàm
Vì vaäy chuùng toâi nghieân cöùu dòch teã hoïc taàn suaát caän thò moät soá tröôøng hoïc phoå thoâng taïi quaän Taân Bình vaø vaøi yeáu toá lieân quan ñeå tìm ra aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng, sinh hoaït vôùi taät caän thò. Qua ñoù tìm giaûi phaùp taùc ñoäng ñeå giaûm taàn suaát caän thò, bieán chöùng do caän thò gaây ra, taïo ñieàu kieän toát cho hoïc taäp. Ñoä khuùc xaï caàu töông ñöông (SE) qua soi boùng ñoàng töû (coù lieät ñieàu tieát) hoaëc ñoä khuùc xaï caàu töông ñöông ño baèng maùy töï ñoäng. (coù lieät ñieàu tieát) vôùi SE
ñöôïc tính baèng coâng thöùc :
Caàu +
Truï 2
Hieän nay Sôû y teá coù chöông trình ñieàu tra taät khuùc xaï hoïc ñöôøng cuûa TPHCM ñeå coù soá lieäu phuïc vuï cho coâng taùc chaêm soùc maét, theo doõi vaø can thieäp laâm saøng.
MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU
Muïc tieâu toång quaùt Nguyeân nhaân giaûm thò löïc: taät khuùc xaï, ñuïc giaùc maïc do maét hoät, ñuïc giaùc maïc do nguyeân nhaân khaùc, nhöôïc thò do leù, baát ñoàng khuùc xaï, 2 maét vieãn thò töø > + 6.0D, ñuïc thuûy tinh theå, beänh lyù voõng maïc vaø nguyeân nhaân khaùc.
Caùc phöông phaùp ñaùnh giaù khuùc xaï
Khaûo saùt taät khuùc xaï ôû hoïc sinh ñaàu caáp bao goàm lôùp 1, lôùp 6, lôùp 10 taïi caùc tröôøng phoå thoâng noäi - ngoaïi thaønh quaän Taân Bình naêm hoïc 2002- 2003.
Muïc tieâu chuyeân bieät
Chuû quan nhö kính Loã, hoäp kính vôùi phöông phaùp Donders cho ñeán khi ñaït ñöôïc thò löïc toái ña (chæ cho ñoä khuùc xaï laâm saøng), vôùi baûng chöõ E (Armaignac).
Khaùch quan: Soi boùng ñoàng töû (Skiascopie) vaø ño Phaân tích tình hình vaø tæ leä caän thò, vieãn thò (theo ñoä caàu töông ñöông) ôû hoïc sinh 3 caáp theo giôùi, tuoåi, ñòa baøn. maùy khuùc xaï keá töï ñoäng.
So saùnh 2 phöông phaùp ño KXTÑSLÑT vaø Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu SPSS 11.5 for Window. SBÑTSLÑT. Thôøi gian thöïc hieän: töø thaùng 8/2002- 6/2003
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
175
Nghieân cöùu Y hoïc
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Phöông tieän nghieân cöùu: (cid:190) Phaân tích.
- Tæ leä caän thò ôû nam vaø nöõ: nam (16,93%) vaø nöõ - Beänh vieän maét trang bò goàm:
(21,88%) khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (P < 0,001).
- Tæ leä vieãn thò ôû nam vaø nöõ: nam (0,06%) vaø nöõ (0,047%) khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ (P > 0,05). Ñoä caän trung bình ôû nam vaø nöõ khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ (P > 0,05). Maùy ño khuùc xaï töï ñoäng (2), lensmeter (1), boä kính ño maét (2), baûng ñeøn thò löïc (4), ñeøn soi ñaùy maét (2), ñeøn soi boùng ñoàng töû (1), ñeøn pin (3), thuoác nhoû maét cyclogyl, pilocarpine, khaên giaáy, kim gim... Böôùm tuyeân truyeàn
KEÁT QUAÛ
Baûng 3.5 : Taàn xuaát taät khuùc xaï (ñoä caàu töông ñöông)ï cuûa caùc caáp
Toång soá HS 3.427 ñöôïc khaùm kieåm tra TL, ño
ñaïc caùc soá lieäu theo maãu ñöôïc thieát keá saün.
Bieåu ñoà 1: Tæ leä HS ñöôïc khaùm phaân theo giôùi tính vaø caáp hoïc
Caáp I II III TC
Soá HS khaùm 1554 1228 645 3427
Taät khuùc xaï 258 (16,6%) 366 (29,8%) 226 (35,1%) 850 (24,8%)
Chính thò 1296 (83,4%) 862 (70,2%) 419 (64,9%) 2577 (75,2%)
100
98.4
98.2
(cid:190) Phaân tích :
95.4
95.1
95
- Tæ leä TKX noùi chung ôû 3 caáp khaùc bieät coù yù nghóa
90.1
90
nam
84.9
(P < 0,001). Tæ leä TKX taêng daàn töø caáp I leân caáp II vaø caáp III (16,6% - 29,8% - 35,1% töông öùng)
85
nöõ
Baûng 3.6: Tyû leä maéc TKX caùc caáp (%):
80
28.33
75
30
caáp I
caáp II
caáp III
19.43
20
caän
(cid:190) Nhaän xeùt:
10
6.56
10
vieãn
5.36
3617 HS leân danh saùch coù 3427 HS ñöôïc khaùm
1.46
0
ñaït tæ leä 94,35%.
caáp I
caáp II
caáp III
(cid:190) Phaân tích : So saùnh tæ leä HS nam nöõ ñöôïc khaùm ôû töøng caáp nhaän thaáy ñeàu ñaït tæ leä treân 95% ngoaïi tröø nam ôû caáp III. - Caän thò taêng daàn theo caáp hoïckhaùc bieät coù yù
nghóa thoáng keâ (P < 0,001).
- Tæ leä HS caû 3 caáp: caáp I 95,27% (1554), caáp II 98,31% (1228), caáp III 87,51% (645) nhaän thaáy caáp I, caáp II ñeàu ñaït tæ leä treân 90% ngoaïi tröø caáp III.
Baûng 3.4: Taàn xuaát töøng loaïi TKX phaân boá theo caáp hoïc vaø giôùi tính
- Söï khaùc bieät veà tæ leä vieãn thò coù yù nghóa laâm saøng vaø khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (P < 0,001). Tuy nhieân giöõa caáp II vaø caáp III khaùc bieät khoâng yù nghóa thoáng keâ (P > 0,005).
Caáp
Baûng 3.7. TKX giöõa caùc tröôøng noäi (chuyeân) – ngoaïi thaønh (khoâng chuyeân)
I
Nöõ Vieãn 67 (10,91%)
Noäi thaønh
Ngoaïi thaønh
Tröôøng
n
%
N
%
II
8 (1,1%)
Nam Vieãn 89 (10,81%) 10 (1,79%)
Lyù Thöôøng Kieät
68
30,76
62
27,31
III
3 (0,9%)
Ngoâ Só Lieân
96 49,74
33
16,41
Tröôøng Ñaëng Traàn Coân Phan Boäi Chaâu
TC
102 (6,01%)
Caän 50 (6,57%) 136 (24,46%) 101 (33,0%) 287 (16,93%)
chung 139 (8,9%) 146 (11,8%) 104 (16,1%) 389 (11,3%)
Caän 52 (7,11%) 212 (31,54%) 115 (34,95%) 379 (21,88%)
7 (2,12%) 82 (4,73%)
chung 119 (7,6%) 220 (18,0%) 122 (18,9%) 461 (13,4%)
176
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Nghieân cöùu Y hoïc
Noäi thaønh
Ngoaïi thaønh
n
%
N
%
71
34,29
36
20,11
chuaån veà chieàu cao baøn gheá so vôùi chieàu cao trung bình cuûa hoïc sinh.
- Só soá hoïc sinh trong lôùp quaù cao vì theá coù nhöõng
Tröôøng Nguyeãn Gia Thieàu Chung
235
37,84
Tröôøng Voõ Thaønh Trang Chung
131 21,58
hoïc sinh ngoài raát xa baûng.
(cid:190) Phaân tích :
BAØN LUAÄN
Veà côõ maãu töông ñoái lôùn, ñieån hình, ñuû ñaïi dieän
cho daân soá cuûa quaän. - TKX chung cuûa noäi thaønh 37,84%, vaø ngoaïi thaønh 21,58%, khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (P < 0,001). Chuùng toâi choïn maãu hoïc sinh caùc tröôøng phoå
thoâng quaän Taân Bình ñeå tieän vieäc so saùnh.
Baûng 3.9 : Tình hình thò löïc tröôùc vaø sau khi chænh kính
* Nöôùc ngoaøi
Vôùi kính ñang ñeo
Thò löïc
+ Mexico (1999): ñoái töôïng laø hoïc sinh löùa tuoåi
Chöa chænh kính % 77,93
N 2671
N 428
% 75,48
253
7,39
100
17,64
12 – 13t. (14)
+ Australia: ñoái töôïng soá daân töø 40-80t noäi ngoaïi
155
4,52
26
4,58
222
6,48
8
1,41
≥ 9/10 > 6/10 - ≤ 8/10 > 4/10 - ≤ 6/10 ≥ 2/10 – ≤ 4/10 ≤ 1/10 TC
126 3427
3,68 100
5 567
0,89 100
thaønh. (17)
+ Gopal P. Pokharel nghieân cöùu taät khuùc xaï vaø söï toån haïi thò löïc ôû treû löùa tuoåi ñi hoïc vuøng Mechi ñoâng Nepal choïn ngaãu nhieân cuïm theo laøng ñeå xaùc ñònh maãu treû 5 - 15 tuoåi(15) (cid:190) Phaân tích: + Jialiang Zhao (Trung quoác) choïn maãu treû 5 -
15 tuoåi(16)
Choïn ngöôõng caän thò vaø vieãn thò - Trong soá 756 hoïc sinh coù TL chöa chænh kính <8/10 coù 567 HS ñöôïc ñeo kính vaø 189 HS chöa ñöôïc ñeo kính. + Neâpal (1999): löùa tuoåi 5 -15t. Vôùi ngöôõng + Trong ñoù 428 ñaït TL vôùi kính ñang ñeo caän thò >- 0.5D SE, vaø vieãn thò <+ 2.00D SE (15) (>9/10), soá coøn laïi ñeo kính chöa ñaït TL (<8/10) + Trung quoác : töø 5-15t vôùi ngöôõng caän thò <-
Baûng 3.11. So saùnh hai phöông phaùp ño khuùc xaï
0.5D SE, vieãn thò <+ 2.00D SE. (16)
Soi boùng ñoàng töû sau lieät ñieàu tieát M - 0.665
SD 2.326
n 335
Khuùc xaï töï ñoäng sau lieät ñieàu tieát M - 0.754
SD 2.814
N 335
+ Mexico (1999): hoïc sinh löùa tuoåi 12 – 13t vôùi ngöôõng caän thò laø <- 0.5D SE vaø vieãn thò <-0.5D SE, loaïn thò <- 1.5D(14)
+ Phöông phaùp SBÑTSLÑT coù ñoä caàu trung bình + Australia: töø 40-80t vôùi ngöôõng caän thò ôû 2 laø 0.665 vôùi ñoä leäch chuaån laø 2.326 möùc ñoä <-0.5D SE, <- 1.0D SE(17)
+ Phöông phaùp KXTÑSLÑT coù ñoä caàu trung
bình laø 2.54 vôùi ñoä leäch chuaån laø 2.814
Khaùc bieät cuûa 2 phöông phaùp khoâng coù söï khaùc
bieät veà maët thoáng keâ (P > 0,005)
Haàu heát caùc tröôøng ñaït ñoä saùng treân 100 LUX. Taàn xuaát hoïc sinh ñöôïc khaùm 94,35%, phaân boá nam nöõ sai bieät khoâng ñaùng keå, nhöng xeùt veà caáp: caáp I vaø II töông ñoái baèng nhau ñeàu lôùn hôn 95% ngoaïi tröø nam caáp III 87,5%. Tyû leä naøy cuõng phuø hôïp vôùi tyû leä ôû Trung Quoác laø 5884 (95,9%) vaø Neâpal laø 5067 (91,7%)(15,16) Soá lieäu veà chieàu cao baøn gheá
- So saùnh soá lieäu thöïc teá vôùi quy ñònh cuûa boä giaùo duïc ta nhaän thaáy haàu heát caùc tröôøng ñeàu khoâng ñaït So saùnh tæ leä caän thò ôû 3 caáp cuûa nam thaáp hôn so vôùi nöõ (P < 0,001) töông töï Trung Quoác naêm 1998 nam (36,7%), nöõ (55%) ôû löùa tuoåi 15. So saùnh tæ leä
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
177
Nghieân cöùu Y hoïc
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
vieãn thò nam ôû 3 caáp laø 0,06%, nöõ laø 0,047% khoâng coù yù nghóa.
21,58%, söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa (P < 0,001), so saùnh vôùi tæ leä taät khuùc xaï noäi – ngoaïi thaønh Haø Noäi 1999 vôùi noäi thaønh laø 31,95% vaø ngoaïi thaønh laø 11,75%(13).
Caän thò laø taät khuùc xaï chuû yeáu, vôùi tyû leä taêng daàn töø 6 tuoåi caû nam laãn nöõ, nöõ (21.88%) nhieàu hôn nam (16.93%) coù yù nghóa thoáng keâ. Töông töï keát quaû nghieân cöùu cuûa Trung Quoác 1999, caän thò <- 0,5D gaàn nhö khoâng coù ôû treû 5 tuoåi nhöng taêng ñeán 36,7% ôû nam vaø 55% ôû nöõ löùa tuoåi 15.
Qua ñoù chuùng toâi nhaän thaáy coù söï lieân quan ñeán moät soá caùc yeáu toá moâi tröôøng, nhö aùp löïc hoïc, phöông tieän hoïc taäp (maùy vi tính,....) ôû noäi thaønh cao hôn ngoaïi thaønh ñaõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söï khaùc bieät veà tæ leä taät khuùc xaï giöõa noäi thaønh vaø ngoaïi thaønh. Tuy nhieân ñeå nghieân cöùu veà vaán ñeà naøy coøn laø moät ñieàu raát khoù thöïc hieän.
Vieãn thò giaûm daàn ôû caû 2 giôùi töø 10,85% xuoáng coøn 1,51% coù yù nghóa thoáng keâ. So vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa Trung Quoác 1999, vieãn thò <+ 2.0D giaûm töø 8,8% ôû nam vaø 19,6% ôû nöõ, xuoáng coøn < 2% caû hai giôùi.
Tæ leä ñoä caän trung bình nam vaø nöõ khaùc nhau
khoâng coù yù nghóa thoáng keâ.
Theo nghieân cöùu cuûa moät taùc giaû Australia(16) cho raèng tæ leä taêng roõ raøng ôû ngöôøi coù trình ñoä hoïc vaán cao, thö kyù, ngöôøi coù ngheà nghieäp chuyeân moân vaø ngöôøi coù nguoàn goác ôû ñoâng nam AÙ. Trong khi ñoù nghieân cöùu cuûa moät taùc giaû khaùc ôû Singapore(19) cho raèng tình traïng kinh teá vaø hoaït ñoäng ngoaïi khoaù khoâng lieân quan ñeán caän thò. Tyû leä tkx theo caáp hoïc (tuoåi) taêng daàn theo tuoåi phuø hôïp vôùi caùc nghieân cöùu trong cuõng nhö ngoaøi nöôùc:
Ñeán nay cuõng coù yù kieán cho raèng taàn suaát caän thò khoâng lieân quan ñeán yeáu toá moâi tröôøng maø do di truyeàn.
Beänh lyù maét ñi keøm +1993 - 1994: BS. Nguyeãn Thò Nhung (Haø Noäi) cho tyû leä caän thò hoïc ñöôøng ôû caáp I 1,57%, caáp II 4,57%, Caáp III 10,34%. Tæ leä bình quaân caû 3 caáp 16,48% (13).
+ 1998 GS. Hoaøng Thò Luõy vaø coäng söï: tæ leä tkx chung laø 30,5%, taät khuùc xaï caáp II laø 34,5%, taät khuùc xaï caáp III laø 26,87%. Tæ leä naøy khoâng gioáng vôùi caùc nghieân cöùu khaùc(6). Cho thaáy maëc daàu baát thöôøng ôû ngoaøi maét vaø baùn phaàn tröôùc gaëp ôû loâ khaûo saùt laø 8,25% tröôøng hôïp (Trung Quoác 3,2%), baát thöôøng ñaùy maét vaø moâi tröôøng trong suoát laø 2% (Trung Quoác 2,7%), coù raát ít caùc baát thöôøng naøy keát hôïp vôùi maát thò löïc (1,3%).
Tình hình thò löïc Taàn suaát caän thò vaø vieãn thò theo caáp hoïc (tuoåi)
Trong daân soá nghieân cöùu TLTCK 22,06% (<8/10) tæ leä naøy giaûm xuoáng coøn 1,3% vôùi TLCK toát nhaát (>8/10). So vôùi Trung Quoác töông öùng: 12,8%, 1,8%(16).
- Qua ñaùnh giaù söï khaùc bieät veà taät caän thò ôû 3 caáp, chuùng toâi nhaän thaáy tæ leä caän thò taêng daàn theo tuoåi (caáp I 6,56% - caáp II 28,33% vaø caáp III 33,48%) vaø vieãn thò giaûm daàn (caáp I 10,0% - caáp II 1,46% vaø caáp III 1,55%). Rieâng vieãn thò giaûm töø caáp I ñeán caáp II coù yù nghóa thoáng keâ, töø caáp II ñeán caáp III khoâng coù yù nghóa. Töông töï ôû Trung Quoác, tuoåi ñoù vieãn thò <+ 2,0 D giaûm töø 8,8% nam, 19,6% nöõ xuoáng < 2% ôû caû hai giôùi.
Ña soá treû ñöôïc mang kính 16.54% (567/3427), soá coøn laïi 4.1% coù theå höôûng lôïi ích töø vieäc ñeo kính vaø 1,3 % (46/3427), vaãn coøn maát thò löïc khoâng theå chænh ñöôïc ôû möùc ñoä ôû ít nhaát moät maét coù tæ leä 0.46%, 16 treû coù thò löïc >8/10 ôû caû 2 maét 0,46% (so vôùi Trung Quoác laø 1,8%, 0,4%), soá lieäu töông töï ôû Trung Quoác. Taàn suaát TKX theo ñòa baøn
So saùnh tæ leä taät khuùc xaï caùc tröôøng noäi thaønh TP. HCM 37,84% (ña soá laø tröôøng chuyeân) vaø ngoaïi thaønh Moái quan heä giöõa thò löïc vaø ñoä khuùc xaï khoâng roõ raøng, trong keát quaû nghieân cöùu tæ leä TKX 850 ca (24,80%), trong khi thò löïc <8/10 coù 756 hoïc sinh
178
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Nghieân cöùu Y hoïc
Tình hình aùnh saùng
Khoâng baøn luaän vì taát caû caùc tröôøng quaän Taân Bình ñaõ ñöôïc trang bò ñuû ñoä saùng (> 100 Lux) naêm 2002.
Baûng quy caùch chieàu cao baøn gheá (quy ñònh cuûa boä giaùo duïc)
Tình hình baøn gheá
caáp
khoái lôùp
chieàu cao gheá (cm)
hieäu soá baøn gheá (cm)
30 – 33 20 – 22 38 – 44 23 – 25
I Moät Saùu II III Möôøi
chieàu cao baøn (cm) 50 - 55 61 - 69 74
46
28
chieàu cao hs töông öùng (cm) 120 -129 130 – 139 > 154
(22,06%). Tæ leä maéc TKX laø 20,71% (710/ 3427) döïa vaøo thò löïc chöa chænh kính <8/10 vaø chænh kính >9/10. Tuy nhieân phöông phaùp ño khuùc xaï töï ñoäng lieät ñieàu tieát (KXTÑLÑT) baèng chæ soá caàu töông ñöông (SE) tæ leä taät khuùc xaï laø 24,80%. Thò löïc khoâng chænh kính ñöôïc ñaùnh giaù tröôùc lieät ñieàu tieát, nhieàu treû vieãn thò coù theå thò löïc bình thöôøng nhôø ñieàu tieát ngöôïc laïi maét chính thò coù thò löïc giaûm nhöng coù theå ñieàu chænh ñöôïc taïo ra hieäu öùng caân baèng, chuùng goùp phaàn vaøo tæ leä thò löïc nhöng khoâng goùp phaàn vaøo tæ leä taät khuùc xaï ño tröïc tieáp sau lieät ñieàu tieát, söï sai bieät keát quaû cuûa hai tæ leä naøy coù theå giaûm ñi nhôø vaøo vieäc keùo roäng ngöôõng ñoä khuùc xaï ñeå xaùc ñònh caän vaø vieãn thò.
Soá lieäu chieàu cao baøn gheá ñaõ ño ñaïc taïi caùc
tröôøng ñöôïc nghieân cöùu (baûng 3.13). So saùnh 2 phöông phaùp SBÑSLÑT vaø KXTÑSLÑT
Cho
STT
teân tröôøng
chieàu cao baøn (cm)
chieàu cao gheá (cm)
hieäu soá baøn gheá (cm)
chieàu cao tb hoïc sinh (cm)
115 – 125
130 – 144
CAÁP I 1 N - Khuyeán 2 P - C- Trinh 3 T - S - Nhaát 4 H - V - Thuï CAÁP II V-T- Trang 5 6 P - B - Chaâu 7 Ñ - T - Coân 8 L - T - Kieät II CAÁP III
Taân Bình
thaáy 2 phöông phaùp SBÑSLÑT vaø KXTÑSLÑT ñaõ bieåu hieän gía trò ñaùng tin caäy ngang nhau trong vieäc so saùnh giöõa hai phöông phaùp naøy ôû 335 ca ñaàu tieân, soi boùng ñoàng töû coù lieät ñieàu tieát vaø khuùc xaï töï ñoäng coù lieät ñieàu tieát cho thaáy söï khaùc bieät khoâng coù yù nghóa (p > 0,005) vì theá chuùng toâi quyeát ñònh chæ duøng moät phöông phaùp ño khuùc xaï töï ñoäng coù lieät ñieàu tieát cho cuoäc khaûo saùt naøy (ñieàu naøy cuõng ñöôïc ghi nhaän bôûi nghieân cöùu cuûa baùc só Phan Hoàng Mai vôùi 91 ngöôøi tham gia nghieân cöùu vôùi ñoä tuoåi trung bình laø 23,8 ± 1,3, tæ soá nam / nöõ laø 43/48 cho keát quaû nhö baûng sau: (7)
Baûng 16. So saùnh caùc phöông phaùp ño khuùc xaï.
140 – 159
9 10 N - T - Bình 11 N - T - Hieàn
70,34 72,67 70,5 71 75,25 76,36 74,80 74,45 76,75 75 75
42,4 41,67 42 41,5 42,75 43,36 43,40 45 45,25 45 45
27,94 31,0 28,50 30,5 33,50 33,0 31,40 29,45 31,50 30,0 30,0
Phöông phaùp ño Ñoä nhaïy Ñoä ñaëc hieäu Heä soá töông
quan
KXTÑKLÑT
0,97
0,78
0,979
So saùnh vôùi quy ñònh chieàu cao vaø kích côõ baøn
KXTÑLÑT
0,97
0,98
0,991
gheá theo quy ñònh cuûa boä giaùo duïc
KXKQ
0,92
0,94
0,988
Roõ raøng soá lieäu naøy khoâng phuø hôïp vôùi chieàu cao
hoïc sinh töông öùng ôû ña soá caùc tröôøng.
- Nhaän xeùt sô boä baøn gheá :
+ Khoâng ñaùp öùng ñöôïc cho hoïc sinh lôùp buoåi saùng vaø buoåi chieàu (khaùc khoái lôùp) vì khoâng ñieàu chænh leân xuoáng ñöôïc.
+ Khoâng di chuyeån ñöôïc.
- Só soá hoïc sinh trong lôùp quaù cao vì theá coù nhöõng Vaø moät soá caùc taùc giaû nöôùc ngoaøi(14,15,20), cuõng theo caùc taùc giaû Trung Quoác thì chæ soá khuùc xaï töï ñoäng coù lieät ñieàu tieát vaø soi boùng ñoàng töû phuø hôïp ñaït tôùi 95% trò soá trong voøng 0,75D. Tuy nhieân nhìn chung khuùc xaï töï ñoäng cho soá ñoä aâm nhieàu hôn xaáp xæ 0,25D treân toaøn boä chæ soá khuùc xaï. Khuynh höôùng caùc chæ soá aâm hôn vôùi khuùc xaï töï ñoäng khoâng gaëp ôû caùc nghieân cöùu töông töï ôû Neâpal vaø Chileâ(14). hoïc sinh ngoài raát xa baûng.
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
179
Nghieân cöùu Y hoïc
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Tuy nhieân chuùng toâi laáy soá lieäu naøy nhaèm ñeå tham khaûo theâm moät soá yeáu toá lieân quan nhöng khoâng baøn luaän yeáu toá lieân quan aùnh saùng vaø baøn gheá vôùi daân soá khaûo saùt noùi chung vaø cuï theå töøng hoïc sinh noùi rieâng vì:
Ngöôïc laïi vôùi caän thò, tæ leä vieãn thò hoïc ñöôøng chieám moät tæ leä thaáp khoaûng 10% ôû caáp I vaø coù khuynh höôùng giaûm coøn khoaûng 1,5% ôû caáp II vaø III. Tæ leä vieãn thò giöõa nam vaø nöõ töø caáp I ñeán caáp II khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ, töø caáp II ñeán caáp III khoâng coù yù nghóa thoáng keâ. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cô theå hoïc, sinh lyù bình thöôøng cuûa treû theo löùa tuoåi. Nhö vaäy, tæ leä naøo ñoù vieãn thò tuoåi hoïc ñöôøng coù khaû naêng töï ñieàu chænh daàn töï nhieân theo löùa tuoåi maø chöa caàn moät can thieäp y khoa naøo.
Treû môùi baét ñaàu vaøo tröôøng (ñaàu caáp) hoïc chæ môùi 2 -3 thaùng chöa ñuû thôøi gian ñeå noùi leân moái lieân quan vaû laïi coøn nhieàu moái lieân quan khaùc caàn phaûi nghieân cöùu cuï theå nhö thôøi gian hoïc taäp, chôi ñieän töû, xem tivi, xem truyeän, caû baøn gheá, aùnh saùng nôi caùc em hoïc taäp ôû nhaø. Ñaây laø moät ñeà taøi roäng lôùn caàn phaûi ñöôïc nghieân cöùu ñuû saâu roäng môùi coù theå ñaùnh giaù ñöôïc cuï theå.
KEÁT LUAÄN
2. Sau khi aùp duïng 2 phöông phaùp ño khuùc xaï SBÑTSLÑT vaø KXTÑSLÑT chuùng toâi nhaän thaáy raèng coù theå aùp duïng phöông phaùp ño KXTÑSLÑT vaøo khaûo saùt taät khuùc xaï trong coäng ñoàng, tuy ñôn giaûn nhöng cuõng cho keát quaû nhanh choùng vaø chính xaùc.
3. Ñoä saùng gaàn nhö ñuû ôû caùc tröôøng, rieâng baøn gheá thì hhoâng ñuùng chuaån theo qui ñònh gaàn nhö taát caû caùc tröôøng.
Kieán nghò caùc giaûi phaùp khaéc phuïc
Giaûm thò löïc doTKX laø moät vaán ñeà söùc khoeû quan troïng mang tính coäng ñoàng ôû treû ñi hoïc ôû quaän Taân Bình. Vì vaäy phaûi nghieân cöùu TKX ôû daân soá hoïc sinh laø nhaèm coù ñöôïc nhöõng döõ lieäu ñaùng tin caäy veà tæ leä TKX vaø tình hình toån thöông thò löïc ôû caùc treû ñang löùa tuoåi ñi hoïc coù nguoàn goác daân toäc, vaên hoaù khaùc nhau nhaèm goùp phaàn quan taâm hôn nöõa ñeán vieäc phuïc hoài thò löïc cho treû bò taät khuùc xaï sôùm ñeå caùc em hoaø nhaäp toát hôn vôùi coäng ñoàng. Qua nghieân cöùu chuùng toâi coù moät soá keát luaän nhö sau: - Caùc nhaø Giaùo duïc – Y teá caàn phaûi quan taâm hôn nöõa khi bieát ñöôïc taàn suaát TKX ôû ñòa phöông ñeå coù theå ñeà ra nhöõng chieán löôïc phaùt hieän phoøng ngöøa vaø ñieàu trò TKX trong giai ñoaïn sôùm nhaát ôû treû ñi hoïc.
- Töø maãu khaûo saùt naøy, chuùng toâi hy voïng seõ coù nhöõng nghieân cöùu tieáp theo ñeå traû lôøi nhöõng caâu hoûi coøn ñeå ngoû trong ñeà taøi naøy, laøm cho vieäc phoøng ngöøa vaø ñieàu trò TKX coù hieäu quaû hôn vaø mang tính chaát toaøn caàu.
- Caàn thieát trang bò kieán thöùc cho hoïc sinh, phuï huynh, giaùo vieân veà vieäc baûo veä maét khoûi TKX baèng nhöõng giôø hoïc chính khoaù veà TKX
1. Xaùc ñònh ñöôïc tæ leä caän thò hoïc sinh caùc lôùp 1, 6, 10 taïi caùc tröôøng TH, THCS vaø PTTH thuoäc ñòa baøn Quaän Taân Bình, TP HCM, tyû leä naøy taêng daàn theo löùa tuoåi töø caáp I ñeán caáp III, ôû hoïc sinh caáp I tæ leä TKX trung bình laø 16%, ngöôïc laïi hoïc sinh caáp II vaø III tæ leä naøy taêng leân raát nhieàu gaáp 2 laàn trung bình khoaûng 30%, tæ leä TKX chung laø 24,8% (850). Ñaây laø soá löôïng khoâng nhoû caàn ñöôïc quan taâm giaûi quyeát trong chöông trình chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu cuõng nhö caùc hoaït ñoäng nhaèm naâng cao chaát löôïng daân soá cho ngöôøi Vieät Nam.
- Ñeà nghò caùc ngaønh chöùc naêng vaø phuï huynh caàn quan taâm nhieàu hôn ñeán vieäc trang bò baøn gheá, aùnh saùng, maøu saéc, kích thöôùc phoøng cho phuø hôïp vôùi töøng löùa tuoåi hoïc sinh.
Tæ leä maéc taät khuùc xaï caän thò ôû nöõ (21,88%) nhieàu hôn nam (16,93%) söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa.
- Giuùp phuï huynh quan taâm ñeán goùc hoïc taäp cuûa caùc em ôû nhaø qua caùc khuyeán caùo ñeán: ñeøn, baøn gheá, thôøi gian hoïc, thôøi gian giaûi trí : vi tính, ñoïc saùch baùo, xem tivi, ñi chôi ngoaøi trôøi...... Caän thò ôû hoïc sinh noäi thaønh (37,84%) chieám tæ leä cao so vôùi hoïc sinh caùc tröôøng ngoaïi thaønh (21,58%) qua nghieân cöùu naøy.
180
Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004
Nghieân cöùu Y hoïc
13. Vieän y hoïc lao ñoäng vaø veä sinh moâi tröôøng – Boä y teá, Ñieàu tra dòch teã hoïc taät khuùc xaï trong hoïc sinh phoå thoâng Haø Noäi, 1999
- Giuùp phuï huynh hieåu bieát ñeå löïa choïn nôi naøo ñaùng tin caäy ñeå ño vaø caét kính chính xaùc cho caùc em hoïc sinh.
14. Gerardo M. Villarreal, MD. Prevalence of Myopia Among 12 – 13 Year – Old Schoolchildren in in Northern Mexico. Optometry and Vision Science, 2003; 80: 369 – 373.
- Giuùp caùc cô sôû laøm kính löïa choïn phöông phaùp
ñaùng tin caäy ñeå ño khuùc xaï cho hoïc sinh.
TAØI LIEÄU KHAM KHAÛO
15. Gopal P. Pokharel, MD. Refractive error study in children Result from Mechi Zone, Nepal. Am J Ophthalmol 2000; 129: 436 – 444.
1. Nguyeãn Ñöùc Anh : Ñaùnh giaù keát quaû laâm saøng cuûa maùy ño khuùc xaï töï ñoäng- Baùo caùo khoa hoïc vieän maét 1997
16. Jialiang Zhao, MD. The progression of Refractive Error in school – age children: Shunyi Dictrict, China. Am J Opthalmol 2002; 134: 735 – 742.
17. Matthew Wensor, Borth, MS. Prevalence and Risk in Victoria, Australia. Arch
Factor of Myopia Ophthalmol 1999; 117: 658 – 663.
2. Ñinh Thò Kim Chi, Moät soá nhaän xeùt veà theå löïc, beänh phoå bieán hoïc sinh tröôøng naêng khieáu Traàn Phuù, Haûi Phoøng, Baùo caùo taïi hoäi nghò Y teá tröôøng hoïc, Boä Y teá, Haø Noäi 9/ 1999
18. Negrel A D, Maul E., Pokharel GP, Zhao J., Ellwein L B. Refractive error study in children: Sampling and measurement methods for a multi- country survey. Am J Ophthalmol, 2000; 129: 421 - 426.
3. Leâ Anh Duõng, Phaùt trieån heä thoáng baøn gheá töông hôïp naâng cao chaát löông ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. Baùo caùo taïi hoäi thaûo khoa hoïc veà heä thoáng baøn gheá töông hôïp cuûa hoäi ño löôøng vaø tieâu chuaån, 8/1999
19. Pokharel GP, Negrel AD, Munoz SR, Ellwein LB. Refractive error study in children: Result from La Florida, Chile. Am J Ophthalmol 2000; 129: 445 - 454. 20. Seang Mei Saw, MBBS, MPH, PhD, MD. Factors related to the progression of Myopia in Singaporean children: Optometry and Vision Science, 2000; 77: 549 – 554.
4. Ñoaøn Troïng Haäu, Baøi giaûng lyù thuyeát maét, 2002 5. Nguyeãn Xuaân Hieäp, Taät khuùc xaï: Moät nguyeân nhaân chính gaây giaûm thò löïc taïi Vieät Nam vaø caùc nöôùc trong khu vöïc. Noäi san nhaõn khoa 2000;129: 445-454. 6. Hoaøng thò Luõy vaø coäng söï, Khaûo saùt tình hình thò löïc vaø taät khuùc xaï cuûa hoïc sinh, sinh vieân tröôøng phoå thoâng trung hoïc vaø ñaïi hoïc chuyeân ngaønh. Noäi san nhaõn khoa 1999; 2: 74-83
7. Phan Hoàng Mai, Khaûo saùt caùc phöông phaùp ño khuùc
xaï (thöïc hieän taïi TT Maét 1/2002-9/2002)
21. Zhao J, Pan X, Sui R,Munor SR, Spertudo RD,Ellwein LB., Refractive error study in children: results from Shunji District, China. Am J Ophthalmol 2000; 129: 436-435.
22. Gilbert CE, Anderson L, Dandona L, Foster A. Prevalence of visual impairment in children: a review of available data. Ophthal Epidemiol 1999; 6: 73-82.
8. Nguyeãn Thanh Sôn vaø coäng söï, Khaûo saùt taät khuùc xaï trong hoïc sinh phoå thoâng cô sôû vaø moät soá caùc yeáu toá dòch teã cuûa caän thò hoïc ñöôøng ôû thaønh phoá Hueá - nieân khoùa 1988 - 1999. Noäi san nhaõn khoa 2002; 6: 109-115 9. Haø Huy Taøi, Tình hình taät khuùc xaï ôû hoïc sinh phoå
thoâng. Noäi san nhaõn khoa 2000;3, trang 90-93
10. Leâ Anh Trieát, Leâ thò kim Chaâu, Quang hoïc laâm saøng
23. Maul E, Barroso S, Munoz SR, Sperduto R, Ellwein, LB. Refractive error study in children: results from La Florida County, Chile. Am J Ophthalmol 2000; 129: 445-454.
vaø khuùc xaï maét, 1997; 333 - 414
11. Nguyeãn Xuaân Tröôøng, Giaùo trình nhaõn khoa, nhaø xuaát
baûn Giaùo duïc 1997; 9:280 - 314
24. World Health Organization. Prevention of blindness and deafness. Elimination of avoidable visual disability due to refractive error. (WHO/PBL/00.79). Gevena: World Health Organization, 2001.
12. Traàn Anh Tuaán, Baøi giaûng lyù thuyeát maét – caùc phöông phaùp ñieàu chænh taät khuùc xaï baèng phaãu thuaät, 2002
