KHÁI NIỆM VỀ CHƯƠNG TRÌNH CON
Chương trình con (subprogram) là một đoạn chương trình có chức năng
giải quyết một vấn đề chuyên biệt mà chương trình chính cần phải thực hiện
một số lần ứng với các gía trị khác nhau của tham số.
Chẳng hạn, nếu phải tính một loạt các gía trị e1, e2, e3, ..., e10 thì ta nên
viết một chương trình con có nhiệm vụ tính ex với x la đối số bất kỳ & đặt
tên là EXP(x). Mỗi khi cần tính một trong các gía trị e1, e2, ..., e10 , ta chỉ cần
gọi tên chương trình con đó nhưng thay x bằng một giá trị cụ thể 1, 2, ...,10.
Tương tự như thế, khi cần nhập dữ liệu cho hai ma trận A và B, thay vì phải
viết hai đoạn chương trình nhập riêng cho A và cho B thì ta chỉ cần viết một
chương trình con có nhiệm vụ nhập dữ liệu cho một ma trận X bất kỳ. Sau
đó trong chương trình chính, để nhập dữ liệu cho A, ta gọi chương trình con
đó nhưng thay X bằng A, và để nhập dữ liệu cho B, ta gọi chương trình con
đó nhưng thay X bằng B. Như vậy mỗi chương trình con thay thế được cho
một hay nhiều đoạn chương trình có bản chất giống nhau.
Việc sử dụng chương trình con không chỉ có tác dụng làm cho chương
trình chính bớt rườm rà, bớt dài dòng mà còn đặc biệt có ý nghĩa trong việc
tổ chức chương trình.
Khi phải giải quyết một bài toán lớn, người ta tìm cách chia nó ra thành
nhiều bài toán nhỏ. Mỗi bài toán nhỏ được giải quyết riêng rẽ bằng một
chương trình con sẽ dễ dàng hơn khi phải kiểm tra lỗi và kiểm tra thuật toán.
Việc còn lại là ghép các chương trình con này để tạo thành một chương trình
lớn, đó là chương trình chính. Số lệnh trong thân của chương trình chính sẽ
không nhiều, chủ yếu là các lời gọi chương trình con, vì thế người thảo
chương dễ có được một cái nhìn tổng quan toàn bộ chương trình trước khi
xem xét từng chương trình con một cách chi tiết. Ðiều này tương tự như
trong dây chuyền sản xuất công nhiệp, người ta lắp ráp các sản phẩm ( như
xe máy, ô tô, ti vi, ...) từ các phụ tùng và các bán sản phẩm được chế tạo sẵn
từ nơi khác chuyển đến mà không cần phải tìm hiểu xem họ đã chế tạo như
thế nào.
Có hai loại chương trình con là hàm và thủ tục. Sự khác nhau cơ bản của
hàm và thủ tục là ở chỗ: hàm luôn luôn trả về một gía trị duy nhất thông qua
tên hàm và do đó có thể sử dụng hàm như sử dụng một biểu thức, còn thủ
tục thì không trả về giá trị nào qua tên thủ tục và nó được sử dụng như một
lệnh đơn giản.