Cách dạy chữ cái hiệu quả
Phần lớn trẻ con đã bắt đầu nhận biết một vài chữ cái khi chúng khoảng 2-3 tuổi
và gần hết bảng chữ khi chúng được 4-5 tuổi. Điều này có nghĩa là các bậc phụ
huynh có thể bắt tay vào việc dạy trẻ bảng chữ cái khi bé được 2 tuổi, nhưng
khoan hãy đặt quá nhiều hy vọng rằng bé có thể nhớ hết vào lúc đó. Hơn nữa, cách
bé học khác với trẻ lớn hơn, đừng vội sử dụng các thẻ cứng viết chữ hoặc nghe
băng mà nên dùng phương pháp hình ảnh từ những quyển sách dạy chữ cái có
nhiều hình, nhiều màu sắc; lúc ấy trẻ sẽ thích thú chỉ trỏ những chữ cái mà chúng
đã biết hoặc cũng có thể chỉ ra màu sắc, hình dạng, con thú, và các đồ vật trong
quyển sách.
Bước đầu tiên dạy trẻ bảng chữ cái là gây sự chú ý, làm cho trẻ thích thú với
những câu chuyện kể. Khoảng 2-3 tuổi, trẻ thường “đọc” sách để tìm hiểu trong đó
có chứa đựng những gì và sách báo được làm ra từ “chữ”.
Có nhiều cách vừa học vừa chơi để dạy trẻ phân biệt từng chữ cái. Viết tên của trẻ
vào xấp giấy học vẽ của chúng và vừa chỉ vừa đọc rõ to từng chữ cái. Dần dần bé
sẽ hiểu rằng những ký tự riêng lẻ này khi đặt gần nhau thì sẽ tạo ra tên của nó.
Ngoài ra, bạn còn có thể làm bảng tên của bé và treo ngoài cửa phòng, loại đồ chơi
hoặc chơi trò xếp chữ tên của bé. Cùng chơi với bé trò chơi xếp chữ thông thường
hoặc các chữ cái được làm bằng nam châm, bé có thể khám phá tính hút đẩy đồng
thời còn có thể gắn xếp chữ cái lên cửa tủ lạnh. Một khi bé đã nhận được một chữ
nào mới thì hãy chơi đố chữ: “Chữ nào bắt đầu bằng chữ ‘B’, ‘bò’, ‘bánh’,
‘bóng’…hoặc bắt đầu bằng chữ cái đầu tiên của tên bé “Tên con là Bình, bắt đầu
bằng chữ B, con thử nghĩ ra một chữ nào cũng bắt đầu bằng B xem?”
Nếu trẻ tỏ ra bị cuốn hút theo trò chơi này thì hãy tiếp tục giúp trẻ học thêm các
chữ cái khác. Nhưng nếu trẻ nhỏ hơn 4 tuổi và chẳng có hứng thú gì đối với trò
chơi của bạn thì cũng đừng nhồi nhét trẻ quá. Không có một bằng chứng nào cho
thấy rằng trẻ nhận biết chữ cái sớm thì sau này sẽ đọc tốt cả.
Cám ơn và nhận lỗi với trẻ
Ai đến nhà anh chị tôi lần đầu cũng tỏ ra rất ngạc nhiên vì lối sống bình đẳng và
thái độ “lễ phép” của anh chị với con cái. Khách ngồi chơi, con gái lớn bưng nước
ra mời thay cho cô giúp việc đang bận, anh tôi nhẹ nhàng: “Ừ, con để đấy, cảm ơn
con!”
Cháu chẳng những không ngượng ngùng mà còn nở nụ cười hết sức sung sướng.
Nhưng có quen lâu mới biết việc cảm ơn con cái không phải là sự màu mè đột
xuất mỗi khi có khách đến nhà, mà là một nếp sống trong gia đình anh chị tôi. Mỗi
khi nhờ người khác giúp, dù người được nhờ nhỏ hơn hay lớn hơn mình, các thành
viên cũng không quên nói tiếng cảm ơn.
Mẹ về trễ, con gái cùng cô giúp việc nấu cơm thay mẹ, chị cảm ơn cả hai cô cháu
(nhà có người giúp việc, nhưng chị vẫn tự tay nấu cơm). Một điều lạ là anh chị sẵn
sàng nhận lỗi và xin lỗi con cái trước toàn thể các thành viên trong gia đình khi
cần thiết.
Có lần, do quá nóng nảy, người bố đã vô tình buột miệng gọi con bằng “mày” -
điều cấm kỵ trong gia đình. Thấy con tròn mắt, ngỡ ngàng, anh liền hạ giọng: "Bố
xin lỗi vì đã gọi con là “mày”. Lần sau bố không thế nữa. Vợ anh, trong một lần
chuyện trò với bạn gái vô tình dèm pha mẹ chồng. Khi bạn mẹ về rồi, con trai chị
“góp ý” với mẹ: “Mẹ nói vậy là không đúng”. Dù bị con nhắc nhở, chị vẫn xin lỗi
con: “Ừ, lẽ ra mẹ không nên nói như thế”.
Nhiều người dèm pha rằng anh chị quá “cải lương”, không cần thiết, người khác
lại cho rằng cách làm của anh chị đã đặt con cái ngang hàng với mình, lâu dần
chúng sẽ xem thường cha mẹ.
Nhưng anh chị tôi lại có một cách giải thích khác, điều mà họ đúc kết được từ kinh
nghiệm sống và tiếp xúc với nền giáo dục phương Tây trong nhiều năm đi du học.
Trẻ em dù còn nhỏ nhưng cũng có lòng tự trọng, có nhu cầu được tôn trọng.
Chúng sẽ rất vui sướng khi nhận được những lời cảm ơn từ những việc tốt đã làm,
từ đó chúng sẽ hăng hái làm việc, thích giúp đỡ người khác hơn.
Tiếng “cảm ơn” được ban tặng từ những người lớn trong gia đình khiến trẻ em
nghĩ mình đã là người lớn, sẽ có trách nhiệm hơn với bản thân, với công việc.
Ngược lại, nếu cha mẹ và những người lớn hơn trong gia đình khi làm sai mà biết
nhận lỗi thì sẽ làm gương cho chúng trong việc dũng cảm nhìn vào sự thật, nhận ra
cái sai của mình. Cách cư xử như thế mới giúp trẻ phát triển hoàn thiện, nhanh
nhẹn, tự tin, không bị ức chế vì bị áp đặt bởi quan điểm của người lớn.
Cảm ơn và xin lỗi đúng thời điểm là cả một nghệ thuật trong việc dạy con. Chỉ nên
cảm ơn trẻ khi ta nhờ chúng giúp những chuyện không phải là bổn phận của chúng.
Riêng các việc vệ sinh cá nhân, góc học tập là trách nhiệm của trẻ, khi trẻ làm gọn
gàng, sạch sẽ, chỉ nên khen tặng chứ không cảm ơn, vì đó là công việc của chúng.
Cũng vậy, nếu thực sự người lớn có sai thì mới nên xin lỗi. Nhiều bà mẹ trẻ khi
thấy con chạy nhảy thiếu cẩn thận, vấp té, khóc nhè, nằm sóng xoài không chịu
dậy thì lại tới xin lỗi con, rồi đổ lỗi tại mình không cẩn thận, tại đất đá làm con té...
Điều đó không nên chút nào vì việc xảy ra là do trẻ bất cẩn, nên giải thích cho con
hiểu, hướng dẫn để lần sau trẻ tránh được. Nếu cứ xin lỗi một cách xuề xòa như
vậy sẽ tập cho trẻ tính ỷ lại, hay đổ lỗi cho hoàn cảnh mà không dũng cảm nhìn
vào sự thật, lỗi lầm của chính mình.
Thế nên, cảm ơn hay xin lỗi con cũng là một việc cần làm theo đúng trách nhiệm
và bổn phận của người lớn.
Cần chú ý đến khẩu vị
Chuối là loại quả giàu khoáng chất và vitamin nên nhiều bà mẹ hay cho trẻ ăn
chuối. Vì thường xuyên ăn chuối nên cháu không thích. Thế là xảy ra ép ăn. Vừa
ăn khỏi miệng cháu nôn ộc ra, từ đấy cháu sợ không bao giờ ăn chuối nữa.
Một cháu bé, rất "lười" ăn hoa quả. Hỏi kỹ thì ra cháu chỉ "lười" ăn chuối thôi còn
vẫn thích ăn quả "vớ vẩn" (theo ý , người mẹ), ổi, táo, nhót, dâu da, mà mẹ cháu
cho là chẳng có chất lượng mấy. Có người còn than phiền cháu bé không thích ăn
ngọt, pha sữa (từ hộp sữa đặc có đường) dành cho cháu mà cháu không thích uống.
Thế sao không pha nhạt? Câu trả lời cúa bà mẹ trẻ là: Pha nhạt thì sữa ít không bồi
dưỡng được mấy.
Xét ra còn rất nhiều trường hợp các cháu chán ăn mà nguyên nhân ở ngay cách
cho ăn. Thí dụ cho các cháu ăn không ra bữa hay chiều ý trẻ ăn vặt. Gần tới bữa
cơm các cháu lại ăn kẹo, bánh ngọt, tới bữa ăn ngang dạ không ăn được nhiều, cho
ăn đơn điệu mãi một thứ v.v...Phải loại trừ hết các nguyên nhân trên rồi hãy nghĩ
đến vấn đề bệnh tật.
Chúng ta nên hiểu rằng: khi ăn uống có thích thú thì tiêu hóa hấp thụ mới tốt. Liệu
người lớn chúng ta khi ngán ăn mà bị người khác cưỡng bức phải ăn thì sẽ tính
sao? Vậy đừng coi thường các cháu mà phải chú ý đến khẩu vị của nó. Các bà mẹ
khôn ngoan thường có nghệ thuật nuôi con bao hàm cả cách cho ăn. Hãy động