Kiến thức lớp 12
“Chiếc thuyền ngoài xa” –Nguyễn
Minh Châu-phần12
Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu thể hiện
phong cách tự sự triết lý về cuộc đời như thế nào?
Chiếc thuyền ngoài xa mang lại vẻ đẹp hoàn mỹ cho một tấm
ảnh, còn chiếc thuyền khi đến gần lại làm vỡ ra một hiện thực
nghiệt ngã đến xót xa của số phận con người. Vậy nên, có thể nói
hình tượng "Chiếc thuyền ngoài xa" đích thực là một ẩn dụ nghệ
thuật hoàn toàn có dụng ý của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Giải
mã hình tượng ẩn dụ đó, người đọc sẽ nhận ra một thông điệp
mà nhà văn truyền đi, rằng : “cuộc đời vốn dĩ là nơi sản sinh ra
cái đẹp của nghệ thuật nhưng không phải bao giờ cuộc đời cũng
là nghệ thật, và rằng con người ta cần có một khoảng cách để
chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nghệ thuật nhưng nếu muốn khám phá
những bí ẩn bên trong thân phận con người và cuộc đời thì phải
tiếp cận với cuộc đời, đi vào bên trong cuộc đời và sống cùng
cuộc đời”. (Lê Ngọc Chương) - Chiếc thuyền ngoài xa, một ẩn
dụ nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu)
Cuộc sống vốn vậy, vẫn đẹp tươi, vẫn êm ả, nhưng nếu không có
tấm lòng để nhận ra những uẩn khúc số phận thì những vẻ đẹp
như màu hồng hồng của ánh sương mai kia cũng trở nên vô
nghĩa, người nghệ sĩ phải nhận ra sự thật ẩn khuất sau màn
sương huyền ảo kia, phải tiếp cận sự thật để nhận ra ý nghĩa
đích thực của cuộc sống và con người.
Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa được cảm nhận qua con mắt
người nghệ sĩ như thế nào:
Hình ảnh "Chiếc thuyền ngoài xa" được nhà văn khắc hoạ rất ấn
tượng: Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù
trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời
chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc
như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ.
Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới
nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh
một con dơi, toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều
hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến
đứng trước nó tôi trở nên bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp
thắt vào? Chẳng biết ai đó lần đầu đã phát hiện ra bản thân cái
đẹp chính là đạo đức? Trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính
mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá
thấy cái khoảnh khắc trong gần tâm hồn.
Sự thay đổi cách nhìn người nghệ sĩ khi chứng kiến nghịch
cảch:
Sau khoảnh khắc trời cho ấy, Phùng rơi vào một khoảnh khắc,
một tình huống “hiện thực cuộc sống” ban cho.Người đàn ông
xuất hiện cùng với người đàn bà trong khung cảnh nên thơ đã
nhanh chóng phá vỡ đi cảm giác thăng hoa nghệ thuật bằng trận
đòn dây lưng quật thẳng tay vào người vợ không thương xót. Có
lẽ khó ai hình dung cảnh tượng ấy lại diễn ra trong bối cảnh cuộc
sống mới, nó hoàn toàn đối lập với điều chúng ta hằng xây dựng
cho cuộc sống này “người yêu người, sống để yêu nhau” (Tố
Hữu).
Điều bất công diễn ra nhức nhối trước mắt người lính từng chiến
đấu cho sự nghiệp giải phóng đất nước, giải phóng con người đã
làm nên một cơn giận bùng phát. Bản thân anh nghĩ về người
đàn ông kia như “gã đàn ông “độc ác và tàn nhẫn nhất thế gian”,
còn người phụ nữ xấu xí mặt rỗ kia đích thị là nạn nhân đáng
thương nhất của nạn bạo hành trong gia đình.
Hành động tấn công gã đàn ông khiến cho anh ngộ nhận mình là