VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN ĐỨC ĐẠO
ĐỐI CHIẾU
THUẬT NGỮ BÁO CHÍ ANH - VIỆT VÀ CHUYỂN DỊCH
THUẬT NGỮ BÁO CHÍ TIẾNG ANH SANG TIẾNG VIỆT
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
HÀ NỘI -2018
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN ĐỨC ĐẠO
ĐỐI CHIẾU
THUẬT NGỮ BÁO CHÍ ANH - VIỆT VÀ CHUYỂN DỊCH
THUẬT NGỮ BÁO CHÍ TIẾNG ANH SANG TIẾNG VIỆT
Ngành: Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu
Mã số: 9222024
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Văn Khang
HÀ NỘI -2018
LỜI CAM ĐOAN
T i xi y g tr h ghi u ri g
t i C s iệu s g tr g u tru g th Nh g
kết u u tr g u h g ở ất k g
tr h kh họ
Tác giả luậnán
Nguyễn Đức Đạo
LỜI CẢM ƠN
Lu ghi u si h (NCS) th hiệ tại Kh Ng g họ , Họ
việ Kh họ X hội, Việ H Kh họ X hội Việt N ới s h ớ g
ẫ GS TS Nguyễ Vă Kh g
NCS xi y tỏ ò g iết ơ s u sắ tới GS.TS.Nguyễ Vă Kh g
t t h hi sẻ kiế th v ki h ghiệ tr g qu tr h h ớ g ẫ NCS h
th h ội u g u g y h y
NCS xi h th h ả ơ B Gi , thầy gi Kh Ng g
họ Họ việ Kh họ X hội giúp ỡ v tạ iều kiệ ể NCS h th h
u
NCS xi h th h ả ơ Nh kh họ tr g v g i Họ việ
ó g góp hiều ý kiế quý u giúp NCS kịp thời ổ su g, h thiệ ội u g
u
NCS xi h th h ả ơ s hỗ tr , giúp ỡ hiệt t h từ h , tổ
h tạ iều kiệ giúp ỡ tr g qu tr h thu th p s iệu, t i iệu ph v h
í h ghi u
NCS xi h th h ả ơ gi h v ồ g ghiệp h g g ời u ở
ạ h, hỗ tr về ặt ti h thầ v hi sẻ h g ú khó khă tr g qu tr h họ
t p, ghi u
Một ầ , ghi u si h xi tr trọ g ả ơ !
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN ........ 7
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................................................. 7
1.1.1. Tình hình nghiên cứu thuật ngữ ............................................................................... 7
1.1.2. Tình hình nghiên cứu về thuật ngữ báo chí ........................................................... 13
1.2. Cơ sở lí luận liên quan đến đề tài ............................................................................... 20
1.2.1. Một số vấn đề lí luận về thuật ngữ ........................................................................ 20
1.2.2. Một số vấn đề về báo chí và thuật ngữ báo chí .................................................... 36
1.2.3. Về ngôn ngữ học đối chiếu và nghiên cứu đối chiếu các ngôn ngữ ...................... 53
1.2.4. Một số vấn đề về dịch thuật và dịch thuật ngữ báo chí......................................... 56
1.3. Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................................ 61
Chƣơng 2. ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ BÁO CHÍ ANH- VIỆT ..................................... 62
2.1. Đối chiếu thuật ngữ báo chí Anh – Việt về mặt cấu tạo ............................................. 62
2.1.1. Thành tố cấu tạo thuật ngữ báo chí tiếng Anh và tiếng Việt .................................... 62
2.1.2. Đối chiếu thuật ngữ báo chí Anh - Việt về số lượng và đặc điểm thành tố cấu tạo .. .65
2.1.3. Đối chiếu mô hình cấu tạo thuật ngữ báo chí Anh- Việt ............................................. 70
2.2. Đối chiếu thuật ngữ báo chí Anh –Việt về mặt định danh ........................................ 83
2.2.1. Đối chiếu đặc điểm định danh của thuật ngữ báo chí tiếng Anh và tiếng Việt xét
theo kiểu ngữ nghĩa của thuật ngữ .................................................................................. 83
2.2.2. Đối chiếu đặc điểm định danh của thuật ngữ báo chí tiếng Anh và tiếng Việt xét
theo cách thức biểu thị của thuật ngữ .............................................................................. 83
2.3. Tiểu kết chƣơng 2 ..................................................................................................... 113
Chƣơng 3.CHUYỂN DỊCH THUẬT NGỮ BÁO CHÍ TIẾNG ANH SANG TIẾNG
VIỆT .................................................................................................................................. 115
3.1 . Khảo sát thực trạng về dịch thuật ngữ báo chí……………………………………… . 115
3.1.1.Giới hạn khảo sát .................................................................................................. 115
3.1.2. Cách thức khảo sát ................................................................................................ 116
3.1.3. Kết quả khảo sát .................................................................................................. 117
3.1.4. Thảo luận .............................................................................................................. 126
3.2. Đề xuất cách chuyển dịch thuật ngữ báo chí tiếng Anh sang tiếng Việt ............... 131
3.2.1. Yêu cầu về dịch thuật ngữ báo chí ....................................................................... 131
3.2.2. Tương đương dịch thuật ngữ báo chí Anh - Việt và những đề xuất..................... 133
3.2.3. Các phương thức chuyển dịch thuật ngữ báo chí tiếng Anh sang tiếng Việt ....... 137
3.3. Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................................... 145
KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 147
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ........................................................................................ 151
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 152