Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu xây dựng nông thôn mới các huyện phía Tây thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT<br /> <br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> NGUYỄN MẬU THÁI<br /> <br /> NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI<br /> CÁC HUYỆN PHÍA TÂY THÀNH PHỐ HÀ NỘI<br /> Chuyên ngành: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP<br /> Mã số: 62 62 01 15<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. GS.TS. TÔ DŨNG TIẾN<br /> 2.PGS.TS. NGUYỄN MẬU DŨNG<br /> <br /> HÀ NỘI - 2015<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả<br /> nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chƣa từng<br /> dùng bảo vệ để lấy bất kì học vị nào.<br /> Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã đƣợc<br /> cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.<br /> <br /> Tác giả<br /> <br /> Nguyễn Mậu Thái<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> <br /> Trong thời gian thực hiện đề tài "Nghiên cứu xây dựng nông thôn mới các<br /> huyện phía Tây thành phố Hà Nội" tôi đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn, chỉ<br /> bảo tận tình của các thầy cô giáo Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học<br /> viện Nông nghiệp Việt Nam, một số cơ quan, ban ngành, các cán bộ, đồng<br /> nghiệp và bạn bè, nhờ đó luận án của tôi đã được hoàn thành.<br /> Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới GS.TS. Tô Dũng Tiến, PGS.TS.<br /> Nguyễn Mậu Dũng, người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ và định<br /> hướng giúp tôi trưởng thành trong công tác nghiên cứu và hoàn thiện luận án.<br /> Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường, tôi nhận được sự<br /> hướng dẫn và giúp đỡ tận tình của tập thể các Thầy, Cô giáo trong Bộ môn Kinh tế<br /> Tài nguyên và Môi trường, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Ban Quản lý đào<br /> tạo, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Tôi xin ghi nhận và biết ơn sự đóng góp quý<br /> báu của các Thầy, Cô.<br /> Tôi xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông<br /> thôn, Chi cục phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thống kê thành phố Hà Nội;<br /> Phòng Kinh tế và Chính quyền địa phương, bà con nông dân huyện Chương Mỹ,<br /> Thạch Thất và huyện Ba Vì đã nhiệt tình hợp tác và giúp đỡ tôi thực hiện luận án.<br /> Trong thời gian học tập và nghiên cứu, tôi cũng đã nhận được sự hỗ trợ và<br /> giúp đỡ tận tình từ đồng nghiệp Trường Cao đẳng Nông nghiệp và Phát triển nông<br /> thôn Bắc Bộ, tôi xin trân trọng cảm ơn.<br /> Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới đồng nghiệp, bạn bè, gia đình, đặc<br /> biệt là vợ và các con tôi đã luôn kịp thời động viên, chia sẻ và tạo điều kiện tốt nhất<br /> giúp tôi hoàn thành luận án của mình.<br /> Hà Nội, ngày<br /> <br /> tháng<br /> <br /> năm 2015<br /> <br /> Tác giả<br /> <br /> Nguyễn Mậu Thái<br /> <br /> ii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Lời cam đoan<br /> Lời cảm ơn<br /> <br /> .............................................................................................................................................................i<br /> <br /> .................................................................................................................................................................ii<br /> <br /> Mục lục ...................................................................................................................................................................... iii<br /> Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt................................................................................................... vi<br /> Danh mục các bảng ............................................................................................................................................ vii<br /> Danh mục đồ thị ....................................................................................................................................................... x<br /> Danh mục các sơ đồ<br /> <br /> ........................................................................................................................................... xi<br /> <br /> MỞ ĐẦU ....................................................................................................................................................................... 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tính cấp thiết của đề tài................................................................................................................... 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................................................... 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................................................. 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Đóng góp mới của đề tài ................................................................................................................. 4<br /> <br /> CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ........... 5<br /> <br /> 1.1<br /> <br /> Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới ........................................................................... 5<br /> <br /> 1.1.1<br /> <br /> Nông thôn và nông thôn mới ........................................................................................................ 5<br /> <br /> 1.1.2<br /> <br /> Xây dựng nông thôn mới ................................................................................................................ 8<br /> <br /> 1.1.3<br /> <br /> Ý nghĩa, đặc điểm xây dựng nông thôn mới ................................................................... 10<br /> <br /> 1.1.4<br /> <br /> Nội dung xây dựng nông thôn mới........................................................................................ 12<br /> <br /> 1.1.5<br /> <br /> Các tác nhân tham gia xây dựng nông thôn mới .......................................................... 14<br /> <br /> 1.1.6<br /> <br /> Nguồn lực xây dựng nông thôn mới ..................................................................................... 18<br /> <br /> 1.1.7<br /> <br /> Những yếu tố ảnh hƣởng đến xây dựng nông thôn mới .......................................... 19<br /> <br /> 1.2<br /> <br /> Cơ sở thực tiễn về xây dựng nông thôn mới ................................................................... 20<br /> <br /> 1.2.1<br /> <br /> Kinh nghiệm của một số nƣớc về phát triển nông thôn ........................................... 20<br /> <br /> 1.2.2<br /> <br /> Kinh nghiệm của Việt Nam về xây dựng nông thôn mới ....................................... 26<br /> <br /> 1.2.3<br /> <br /> Bài học kinh nghiệm về xây dựng nông thôn mới....................................................... 31<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> Những nghiên cứu có liên quan đến xây dựng nông thôn mới ........................... 32<br /> <br /> CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................................................... 36<br /> <br /> 2.1<br /> <br /> Đặc điểm của các huyện phía Tây thành phố Hà Nội ............................................... 36<br /> <br /> iii<br /> <br /> 2.1.1<br /> <br /> Đặc điểm tự nhiên ............................................................................................................................ 36<br /> <br /> 2.1.2<br /> <br /> Đặc điểm kinh tế xã hội ................................................................................................................ 38<br /> <br /> 2.1.3<br /> <br /> Những thuận lợi, khó khăn và thách thức trong phát triển kinh tế ................... 44<br /> <br /> 2.1.4<br /> <br /> Tác động của quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô đến<br /> phát triển kinh tế - xã hội của các huyện phía Tây thành phố Hà Nội............ 47<br /> <br /> 2.2<br /> <br /> Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................................................. 48<br /> <br /> 2.2.1<br /> <br /> Phƣơng pháp tiếp cận nghiên cứu .......................................................................................... 48<br /> <br /> 2.2.2<br /> <br /> Khung phân tích nghiên cứu xây dựng nông thôn mới các huyện phía<br /> Tây thành phố Hà Nội.................................................................................................................... 50<br /> <br /> 2.2.3<br /> <br /> Chọn điểm nghiên cứu................................................................................................................... 52<br /> <br /> 2.2.4<br /> <br /> Phƣơng pháp thu thập tài liệu ................................................................................................... 54<br /> <br /> 2.2.5<br /> <br /> Phƣơng pháp x lý và phân tích tài liệu ............................................................................. 55<br /> <br /> 2.2.6<br /> <br /> Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 57<br /> <br /> CHƢƠNG 3 THỰC TRẠNG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA CÁC<br /> HUYỆN PHÍA TÂY THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................................... 60<br /> 3.1<br /> <br /> Thực trạng xây dựng NTM các huyện phía Tây thành phố Hà Nội................. 60<br /> <br /> 3.1.1<br /> <br /> Thực trạng của các huyện phía Tây thành phố Hà Nội trƣớc khi triển<br /> khai Chƣơng trình xây dựng nông thôn mới ................................................................... 60<br /> <br /> 3.1.2<br /> <br /> Tình hình triển khai công tác xây dựng nông thôn mới các huyện<br /> phía Tây thành phố Hà Nội ........................................................................................................ 61<br /> <br /> 3.1.3<br /> <br /> Kết quả xây dựng NTM các huyện phía Tây thành phố Hà Nội ........................ 74<br /> <br /> 3.1.4<br /> <br /> Bài học kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới qua những điển hình ...........106<br /> <br /> 3.2<br /> <br /> Các yếu tố ảnh hƣởng đến xây dựng nông thôn mới các huyện phía<br /> Tây thành phố Hà Nội..................................................................................................................113<br /> <br /> 3.2.1<br /> <br /> Nhóm yếu tố chủ quan .................................................................................................................113<br /> <br /> 3.2.2<br /> <br /> Nhóm yếu tố khách quan ...........................................................................................................119<br /> <br /> 3.3<br /> <br /> Đánh giá chung về công tác xây dựng nông thôn mới các huyện phía<br /> Tây thành phố Hà Nội..................................................................................................................124<br /> <br /> 3.3.1<br /> <br /> Thành tựu và những mặt còn hạn chế ................................................................................124<br /> <br /> 3.3.2<br /> <br /> Nguyên nhân ......................................................................................................................................127<br /> <br /> iv<br /> <br />