Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi tiết kiệm năng lượng của cư dân đô thị Hà Nội

Luận án tiến sĩ này tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiết kiệm năng lượng của cư dân đô thị Hà Nội. Trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và cam kết phát triển bền vững, việc hiểu rõ hành vi tiết kiệm năng lượng của người dân là vô cùng cấp thiết. Đề tài nhằm lấp đầy khoảng trống nghiên cứu về khía cạnh hành vi trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng tại các đô thị lớn, đặc biệt là Hà Nội, từ đó góp phần vào mục tiêu an ninh năng lượng quốc gia và chống biến đổi khí hậu.

Các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý năng lượng, các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý và hành vi tiêu dùng, cũng như các tổ chức và cá nhân quan tâm đến việc thúc đẩy tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững tại các đô thị.

Luận án tiến sĩ này thực hiện một nghiên cứu chuyên sâu và có hệ thống về các yếu tố tác động đến hành vi tiết kiệm năng lượng (HVTKNL) của cư dân đô thị Hà Nội, với mục tiêu khám phá cơ chế hoạt động của các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến hành vi này. Nghiên cứu được thực hiện thông qua ba giai đoạn chính: nghiên cứu tài liệu để tổng hợp lý thuyết và xây dựng mô hình ban đầu; nghiên cứu định tính bằng phỏng vấn sâu chuyên gia để xác định thang đo và đánh giá sự phù hợp của các yếu tố; và nghiên cứu định lượng sử dụng bảng câu hỏi và phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM) để đo lường ảnh hưởng của các yếu tố. Những đóng góp chính của luận án bao gồm việc cung cấp cái nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa các yếu tố và HVTKNL, từ đó đề xuất các biện pháp can thiệp hiệu quả nhằm thay đổi thói quen và nhận thức của người dân. Luận án đã phân loại HVTKNL thành bốn nhóm (hành vi điều chỉnh theo thói quen, hành vi ngưỡng chất lượng, hành vi đầu tư và hành vi giữa các cá nhân), đồng thời mở rộng chiến lược thay đổi hành vi thông qua mô hình SEM, tạo ra một công cụ dễ hiểu cho các nhà hoạch định chính sách. Đặc biệt, nghiên cứu tích hợp quan điểm đa ngành (xã hội học, tâm lý học, kinh tế học hành vi) và điều kiện thực tế tại Hà Nội để phân loại và mở rộng HVTKNL, bao gồm cả các hành vi gián tiếp hàng ngày, coi cư dân là chủ thể chính trong việc lựa chọn vật tư tiêu dùng tiết kiệm năng lượng. Luận án cũng góp phần phát triển phương pháp luận bằng cách vận dụng Lý thuyết hành vi có kế hoạch (TPB) vào bối cảnh tiết kiệm năng lượng. Các kết quả nghiên cứu kỳ vọng sẽ cung cấp cơ sở khoa học và khuyến nghị thiết thực cho các nhà quản lý, nhà sản xuất và hoạch định chính sách trong việc thúc đẩy sử dụng năng lượng hiệu quả và bền vững tại các đô thị Việt Nam.