intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Lược sử hình thành quá trình ra quyết định P.2 - Cơ may là gì

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

175
lượt xem
36
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Rủi ro là phần không thể tránh khỏi trong mọi quyết định. Với hầu hết những quyết định mà con người thực hiện hàng ngày, mức độ rủi ro là thấp. Nhưng ở quy mô doanh nghiệp, tác động (dù tốt hay không tốt) có thể sẽ rất lớn. Ngay cả triết lý đôi bên cùng có lợi-"win-win" được người ta nêu cao mỗi khi cần ngồi với nhau cũng phát sinh chi phí cơ hội với những phương án khác mà người ta bỏ qua. Để ra quyết định tốt, doanh nghiệp cần phải tính và quản trị được...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Lược sử hình thành quá trình ra quyết định P.2 - Cơ may là gì

  1. Lược sử hình thành quá trình ra quyết định P.2 - Cơ may là gì Rủi ro là phần không thể tránh khỏi trong mọi quyết định. Với hầu hết những quyết định mà con người thực hiện hàng ngày, mức độ rủi ro là thấp. Nhưng ở quy mô doanh nghiệp, tác động (dù tốt hay không tốt) có thể sẽ rất lớn. Ngay cả triết lý đôi bên cùng có lợi-"win-win" được người ta nêu cao mỗi khi cần ngồi với nhau cũng phát sinh chi phí cơ hội với những phương án khác mà người ta bỏ qua. Để ra quyết định tốt, doanh nghiệp cần phải tính và quản trị được những rủi ro đi kèm. Ngày nay có rất nhiều công cụ có thể giúp doanh nghiệp thực hiện việc này. Nhưng chỉ vài trăm năm trước đây, công cụ quản trị rủi ro chỉ thuần túy là niềm tin, hy vọng và phỏng đoán. Điều này là do rủi ro là một trò chơi với những con số, và trước thế kỷ 17 thì kiến thức của loài người với những con số chưa đủ để đáp ứng yêu cầu tính toán và quản trị. Những phương pháp số ở thời kỳ đầu đều rất khó sử dụng, bạn sẽ hiểu độ khó nếu thử đi nhân XXIII với VI. Hệ thống số Hindu-Arabic, cơ bản đã có số 0, đã làm đơn giản hóa rất nhiều công việc tính toán và khuyến khích được những nhà nghiên cứu khoa học tự nhiên bắt đầu nghiên cứu về bản chất của những con số. Câu chuyện về quá trình phát triển của chúng ta từ lúc mới chỉ mò mẫm với mười con số cơ bản được Peter Bernstein mô tả, một cách áp đặt, trong cuốn sách "Against the Gods: The Remarkable Story of Risk". Theo Bernstein, tất cả bắt đầu từ những ngày đen tối khi con người tin rằng bản thân không thể chế ngự hay kiểm soát được những sự kiện xung quanh và vì thế họ tìm đến những vị linh mục, những nhà tiên tri để mong nhận được lời chỉ bảo về những nguồn lực to lớn xung quanh. Tuy nhiên con người nhanh chóng tiến
  2. đến những tìm tòi về toán học và đo đạc, được khuyến khích một phần bởi sự tăng trưởng trong hoạt động giao thương. Trong suốt thời kỳ Phục Hưng, những nhà khoa học, nhà toán học như Girolamo Cardano đã suy ngẫm rất nhiều về những vấn đề xác suất và họ nghĩ ra những câu đố, trò chơi xung quanh khái niệm cơ may - cơ hội (chance). Năm 1494, một thầy tu-nhà triết lý dòng Frăng-xít tên là Luca Pacioli đã đặt ra "vấn đề về các điểm" - trong đó đặt ra câu hỏi nên chia tiền cọc như thế nào trong một cuộc chơi chưa hoàn tất. 150 năm sau, nhà toán học người Pháp Blaise Pascal và Pierre de Fermat đã phát triển một phương pháp để xác định khả năng dẫn đến mỗi kết quả khác nhau của một trò chơi đơn giản (điều này chắc chắn đã làm Pacioli rất vui). Nhưng phải đến thế kỷ sau đó, khi nhà nghiên cứu người Thụy Sĩ Daniel Bernoulli thực hiện nghiên cứu về những sự kiện ngẫu nhiên thì khoa học về quản trị rủi ro mới được hình thành. Bernoulli (cũng là người đầu tiên giới thiệu khái niệm mà rất lâu sau đó mới được sử dụng - nguồn lực con người) không chỉ tập trung vào từng sự kiện mà còn tập trung vào con người với kỳ vọng hoặc sợ hãi đối với những kết quả nhất định có thể phát sinh, ở mức độ này hay mức độ khác. Mục đích của ông, như được ông viết trong tài liệu để lại, là nhằm tạo ra một công cụ toán học cho phép bất kỳ ai cũng có thể "ước lượng triển vọng của họ từ bất kỳ rủi ro nào họ đang phải chấp nhận dưới góc độ điều kiện tài chính cụ thể." Nói cách khác, nếu cho trước những cơ may (khả năng) xuất hiện của một kết quả cụ thể nào đó thì bạn sẽ chấp nhận đánh cược bao nhiêu? Vào thế kỷ 19, có thêm nhiều ngành khoa học hỗ trợ thêm cho những nhà khoa học nghiên cứu về rủi ro. Carl Friedrich Gauss đã đưa nghiên cứu về thiên văn và độ đo của mình đến gắn vào việc xác định đường bao của dạng phân phối chuẩn. Francis Galton với sự tò mò không giới hạn của mình đã đưa ra khái niệm hồi quy về giá trị trung bình khi đang nghiên cứu về các thế hệ của dòng đậu ngọt Hà Lan. (Sau đó ông cũng áp dụng
  3. nguyên lý này cho người, và quan sát thấy có rất ít con và càng ít cháu của những người lỗi lạc có thể trở thành những người giống cha hay ông của họ) Phải đến sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất vấn đề rủi ro mới được thực sự quan tâm bởi giới nghiên cứu phân tích kinh tế. Năm 1921, Frank Knight đã phân biệt, khi nào dùng khái niệm rủi ro (risk) - là khi mà khả năng hình thành một kết quả là có thể tính được; và khi nào dùng khái niệm bất ổn (uncertainty) - là khi khả năng phát sinh một kết quả là không thể tính toán được. Lập luận này đã đưa đến sự quan tâm với hoạt động bảo hiểm và hoạt động khởi nghiệp kinh doanh. Knight gọi cái ông đưa ra là bi kịch - tragic. Khoảng hai thập kỷ sau, John von Neumann và Oskar Morgenstern đã xây dựng lên "cơ sở nền tảng của lý thuyết trò chơi", trong đó giải quyết với tình huống mà quyết định của con người chịu ảnh hưởng bởi những quyết định khác không biết đến của những "biến sống khác" (con người). Ngày nay, mỗi doanh nghiệp luôn nỗ lực tối đa để nắm bắt cả trên góc độ con người và kỹ thuật về rủi ro, áp dụng những biện pháp kỹ thuật hiện đại nhất như công cụ phái sinh, lập kế hoạch môi trường, dự báo kinh doanh, và cả sử dung kỹ thuật quyền chọn thực Nhưng ở thời điểm mà các xáo động về môi trường kinh doanh, kinh tế đôi khi vượt ngoài khả năng kiểm soát thì dù là thành quả nghiên cứu toán học của nhiều thế kỷ cũng sẽ khó giúp được nhiều. Cuộc sống là "một cái bẫy với những nhà logic học" - đó là điều mà nhà văn viết tiểu thuyết G.K. Chesterton đã mô tả - "tính hoang dại của nó vẫn còn cần chờ đợi thêm mới thấy được."
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
10=>1