Màu sắc và Chất lượng In- Chương 4.
Các phép đo màu
Như đã đề cập ở phần “Các hệ thống phân loại màu”, có 3
giá trị cần thiết để xác định màu một cách rõ ràng. Các
phép đo màu mô tả các giá trị này được xác định như thế
nào và chúng liên hệ với nhau ra sao? Tuy nhiên, điều kiện
tiên quyết là các màu này phải có thể đo được. Vì thế, việc
đo màu và các phép đo màu liên hệ qua lại một cách trực
tiếp.
4.1 Đo màu.
Các màu được đo bằng phương pháp kích thích 3 giá trị
màu giống như cảm nhận của mắt người hoặc đo phổ phản
xạ.
Về nguyên tắc, cấu tạo của các thiết bị đo màu phải tuân
theo phương thức tương tự mắt người nhìn màu. (Xem
hình).
Mực (mẫu đo) được chiếu sáng bởi một nguồn sáng phát
xạ. Một phần ánh sáng chiếu tới bị mẫu đo hấp thụ và phần
còn lại phản xạ. Ánh sáng phạn xạ được mắt người thu nhậ.
Khi ánh sáng chiếu tới mắt, các tể bào hình nón nhạy với
các màu Red, Green, Blue bị kích thích và được các tế bào
thần kinh thị giác chuyển tín hiệu kích thích tới não bộ cho
phép cảm nhận màu.
Tíến trình cảm nhận màu tự nhiên này được mô phỏng lại
trong các thiết bị đo. Trong quá trình đo ánh sáng được
chịếu tới mẫu đo. Ánh sáng phản xạ đi qua một hệ thống
ống kinh và tới bộ cảm biến, bộ cảm biến này dùng để đo
cường độ ánh sáng của mỗi màu và chuyển tín hiệu cảm
nhận được cho một máy tính. Tại đó, các tín hiệu này được
đối chiếu với giá trị cảm nhận tương ứng của 3 loại tế bào
hình nón trong mắt người được xác định theo chuẩn quan
sát của CIE. Kết quả nhận được là các giá trị kích thích X,
Y và Z. Sau cùng, các giá trị này được chuyển đổi thành
các độ màu hay các toạ độ của các không gian màu khác
(thí dụ như CIE LAB hay CIE LUV).
4.2 Các giá trị kích thích 3 thành phần/ Điểm trắng
tham chiếu
Trong đo màu, việc xác định các giá trị kích thích 3 thành
phần từ các vật phản xạ hoặc phát xạ đòi hỏi những điều
kiện phải được chuẩn hoá trước. Hầu hết các điều kiện
được chuẩn hóa này được nhà sản xuất thiết bị đo dự kiến
cố ý để người sử dụng đừng quan tâm xa hơn nữa.
Tuy nhiên, trong phép đo màu của vật thể có 3 yếu tố
thướng thay đổi và phải được người sử dụng điểu chỉnh, đó
là: điểm trắng tham chiếu, loại ánh sáng và người (chủ thể)
quan sát.
Thông thường, các gía trị đo màu liên quan tới độ trắng
tuyệt đối. Vì thế, việc cân chỉnh chính là cân chỉnh các đơn
vị đo lần lượt theo một độ trắng tuyệt đối tho lý thuyết.
Ngược với phép đo mật độ, giấy chỉ được dùnng như điểm
trắng tham chiếu trong những trường hợp ngoại lệ.
4.3 Các điều kiện chiếu sáng chuẩn.
Không có ánh sáng – không có màu sắc. Nhưng điều này
cũng có nghĩa loại ánh sáng đó ảnh hưởng đến việc cảm
nhận màu của chúng ta. Màu sắc của ánh sáng đựơc xác
định bởi thành phần quang phổ của nó.
Trong tự nhiên, ánh sáng mặt trời, tùy theo thời tiết cũng
như mùa và từng thời điểm torng ngày đều có ảnh hưởng
đến thánh phần quang phổ ánh sáng. Các nhà đạo diễn
phim hoặc nhiếp ảnh gia thường phải đợi một thời gian dài
cho đến khi điều kiện chiếu sáng đạt đựơc như ý họ.
Hơn nữa, có sự khác biệt trong thành phần quang phổ của
đèn chiếu sáng nhân tạo. Một vài lọai đèn tạo ra ánh sáng
hơi ngả sang đỏ trong khi loại đèn khác toả ra ánh sáng hơi
ngả sang lục hoặc xanh nhạt.
Sự phản xạ phổ và cảm nhận màu thay đổi tuỳ thuộc vào
điều kiện chiếu sáng. Do đó, việc xác định các giá trị kích
thích 3 thành phần phải dựa trên cơ sở ánh sáng chuẩn.