
Tài li u tham kh o - Ng văn 12ệ ả ữ GV: Đinh Quang Ph ngươ
M T S Đ NGH LU N XÃ H IỘ Ố Ề Ị Ậ Ộ
I. NGH LU N V T T NG Đ O LÍ:Ị Ậ Ề Ư ƯỞ Ạ
ĐỀ: “Ng i h nh phúc là ng i đem đ n h nh phúc cho nhi u ng i khác” ườ ạ ườ ế ạ ề ườ (Đi-
đ -rô). Suy nghĩ c a em v câu nói trên?ơ ủ ề
1. M bàiở:
- H nh phúc là m c đích mà c nhân lo i h ng ao c muôn đ i. H nh phúc là gì?ạ ụ ả ạ ằ ướ ờ ạ
S ng nh th nào đ có h nh phúc.ố ư ế ể ạ
- Đi-đ -rô, nhà t t ng l n c a n c Pháp đã có câu tr l i đáng cho m i ng i suyơ ư ưở ớ ủ ướ ả ờ ọ ườ
nghĩ.
2. Thân bài :
- Lu n đi m 1: Tr l i câu h i: ậ ể ả ờ ỏ H nh phúc là gì? Câu nói có ý nghĩa gì?ạ
+ Có nhi u cách tr l i khác nhauề ả ờ : là s tho mãn nh ng khao khát trong đ i s ng;ự ả ữ ờ ố
là s thành công sau nh ng th t b i đ đ t đ c m c đích đã đ c đ t ra.ự ữ ấ ạ ể ạ ượ ụ ượ ặ
+ Đi u chung nh t c a h nh phúcề ấ ủ ạ : s mãn nguy n, c m th y mình đã s ng đúngự ệ ả ấ ố
v i ý nghĩa c a s s ng.ớ ủ ự ố
- Lu n đi m 2: Đánh giá ý nghĩa câu nóiậ ể
+ Câu nói đã kh ng đ nh m t s l i s ng đúng đ n, t t đ pẳ ị ộ ố ố ố ắ ố ẹ . H nh phúc c a m tạ ủ ộ
các nhân ph i g n li n v i h nh phúc c a ng i khác.ả ắ ề ớ ạ ủ ườ
+ Đây cũng là l i s ng mà các b c hi n tri t ngày x a, dân t c ta luôn đ cao. ố ố ậ ề ế ư ộ ề D nẫ
ch ngứ: Đ o ph t khuyên ng i ta yêu th ng muôn loài, dân t c khuyên ạ ậ ườ ươ ộ “Th ngươ
ng i nh th th ng thân…”ườ ư ể ươ ; vua Lí Thánh Tông th y con gái mình m c áo m màấ ặ ấ
th ng cho nh ng tù nhân giá rét trong ng c…ươ ữ ụ
- Lu n đi m 3: Bàn b c, nêu ý ki n b n thân: ậ ể ạ ế ả S ng nh th nào là đem đ nố ư ế ế
h nh phúc cho nhi u ng i?ạ ề ườ
+ Là làm đ c nh ng vi n to l n, tho mãn ni m mong c c a nhi u ng i, c aượ ữ ệ ớ ả ề ướ ủ ề ườ ủ
nhân lo i. D n ch ng: nhà phát minh, m t b c anh hùng gi i phóng dân t c.ạ ẫ ứ ộ ậ ả ộ
+ Trong cu c s ng đ i th ng: h t lòng giúp đ ng i khác không ch m t l n mà làộ ố ờ ườ ế ỡ ườ ỉ ộ ầ
su t c cu c đ i.ố ả ộ ờ D n ch ngẫ ứ : Nhà bác h c Pax-t h nh phúc khi c u đ c em bé vàọ ơ ạ ứ ượ
tìm đ c thu c ch ng ng a; m t bà x chăm sóc nh ng ng i b b nh phong,…ượ ố ủ ừ ộ ơ ữ ườ ị ệ
+ Đ o lí c a câu nói đòi h i ạ ủ ỏ hành đ ng tích c cộ ự : không ch yêu th ng mà còn ỉ ươ “đem
l i h nh phúc”ạ ạ cho nhi u ng i. Đòi h i s quên mình, l y h nh phúc c a m i ng iề ườ ỏ ự ấ ạ ủ ọ ườ
làm h nh phúc c a mình, có th x thân vì h nh phúc c a m i ng i.ạ ủ ể ả ạ ủ ọ ườ
3. K t bàiế:
- Ít nh t m t l n trong đ i, ai cũng đ t câu h i: ấ ộ ầ ờ ặ ỏ H nh phúc là gì? S ng nh th nào đạ ố ư ế ể
có h nh phúc?ạ
- Hãy m t l n nghĩ và làm theo ph ng châm c a Đi-đ -rô.ộ ầ ươ ủ ơ
1

Tài li u tham kh o - Ng văn 12ệ ả ữ GV: Đinh Quang Ph ngươ
II. NGH LU N V HI N T NG Đ I S NG:Ị Ậ Ề Ệ ƯỢ Ờ Ố
ĐỀ: “Vào đ i h c, có ph i là con đ ng ti n thân duy nh t?”ạ ọ ả ườ ế ấ
1. M bàiở:
- Tình hình hi n nay: M i năm hàng tri u gia đình, h c sinh đi thi.ệ ỗ ệ ọ
- Ph i chăng: ảVào đ i h c là con đ ng ti n thân duy nh t tu i tr ngày nay?ạ ọ ườ ế ấ ổ ẻ
2. Thân bài:
- Lu n đi m 1: Vào đ i h c đó là con đ ng ti n thân đ p đ và đáng m c.ậ ể ạ ọ ườ ế ẹ ẽ ơ ướ
+ Lu n c 1ậ ứ : N n kinh t tri th c ngày nay c n ph i có trí th c chuyên ngành m i cóề ế ứ ầ ả ứ ớ
th tham gia vào h th ng s n xu t và các d ch v xã h i.ể ệ ố ả ấ ị ụ ộ
+ Lu n c 2ậ ứ : Tu i tr th i kì t t nh t cho vi c ti p thu tri th c.ổ ẻ ờ ố ấ ệ ế ứ
+ Lu n c 3ậ ứ : Nhân dân Vi t Nam v n có truy n th ng hi u h c.ệ ố ề ố ế ọ
- Lu n đi m 2: Không ph i b t kì ai sau khi h c xong trung h c, cũng ph i vàoậ ể ả ấ ọ ọ ả
đ i h c. Có nhi u lí do:ạ ọ ề
+ Lu n c 1ậ ứ : Hoàn c nh gia đình khó khănả
+ Lu n c 2: ậ ứ Nguyên do ch quan: s c kho , trình đ .ủ ứ ẻ ộ
- Lu n đi m 3: Còn có con đ ng nào khác?ậ ể ườ
+ Lu n c 1: Không nên coi con đ ng vào đ i h c ph i đ t đ c b ng b t cậ ứ ườ ạ ọ ả ạ ượ ằ ấ ứ
giá nào.
+ Lu n c 2ậ ứ : N u vì hòan c nh: Có th v a h c v a làm.ế ả ể ừ ọ ừ
+ Lu n c 3ậ ứ : Có th ch n ngành h c th p h n, sau đó liên thông lên đ i h c.ể ọ ọ ấ ơ ạ ọ
+ Lu n c 4ậ ứ : Ch n ngh chuyên môn và h c t t ngh ngh y, tr thành ng i thọ ề ọ ố ề ề ấ ở ườ ợ
lành ngh .ề
- Lu n đi m 4: Rút ra bài h c cho b n thân.ậ ể ọ ả
+ Lu n c 1: Dù ti n thân b ng con đ ng nào, cũng ph i coi vi c h c là công vi cậ ứ ế ằ ườ ả ệ ọ ệ
su t đ i.ố ờ
+ Lu n c 2: Không ng ng h c t p đ b sung ki n th c…ậ ứ ừ ọ ậ ể ổ ế ứ
3. K t bàiế:
- Coi chuy n vào đ i h c sau 12 năm là ni m mong c đ p đ , c n t p trung và cệ ạ ọ ề ướ ẹ ẽ ầ ậ ố
g ng th c hi n b ng đ c.ắ ự ệ ằ ượ
- Nh ng đó ch là m t trong nh ng con đ ng đi đ n s thành công đ i.ư ỉ ộ ữ ườ ế ự ở ờ
2

Tài li u tham kh o - Ng văn 12ệ ả ữ GV: Đinh Quang Ph ngươ
ĐỀ: Có m t l n nào đó, đang đi trên đ ng, em ch t nhìn th y m t c nh t ngộ ầ ườ ợ ấ ộ ả ượ
ng nghĩnh: Hai ng i đàn ông đi xe đ p ch ng may đ ng xe vào nhau, c haiộ ườ ạ ẳ ụ ả
ng i ngã. Sau đó, c hai cùng đ ng d y, m i ng i nhìn thoáng vào xe mình, g tườ ả ứ ậ ỗ ườ ậ
đ u chào nhau và đ ng xe đi ti p. Em nghĩ gì v câu chuy n đó?ầ ự ế ề ệ
Dàn ý:
1. M bàiở:
- K l i câu chuy n theo đ bài.ể ạ ệ ề
- T câu chuy n g i chúng ta suy nghĩ gì?ừ ệ ợ
2. Thân bài:
- Lu n đi m 1: M t câu chuy n t ng bu n mà thành vui.ậ ể ộ ệ ưở ồ
+ Th t không vui khi ph i ch ng ki n m t tai n n giao thông dù nh , nh t là trongậ ả ứ ế ộ ạ ỏ ấ
m t bu i sáng đ p tr i.ộ ổ ẹ ờ
+ Nh ng th t b t ng , tình hu ng đ c gi i quy t m t cách nhanh chóng và gi n dư ậ ấ ờ ố ượ ả ế ộ ả ị
nh v y.ư ậ
+ Đi u vui nh t: h đã có cách ng x th t văn hoá.ề ấ ọ ứ ử ậ
- Lu n đi m 2: T câu chuy n nh , g i cho ta nh ng đi u l n h n.ậ ể ừ ệ ỏ ợ ữ ề ớ ơ
+ Ta cũng có khi lâm vào tình hu ng nh v y, nh ng cách ng x thì khác h n: cãi v ,ố ư ậ ư ứ ử ẳ ả
cho mình là ng i có lí, có th xông vào không nh n đ c…ườ ể ị ượ
+ Đã có không ít nh ng tr ng h p d n đ n k t qu đáng bu n, đáng ti c. Ngay cữ ườ ợ ẫ ế ế ả ồ ế ả
b n thân mình cũng nh v y.ả ư ậ
- Lu n đi m 3: T đây, ta c n có văn hoá ng x .ậ ể ừ ầ ứ ử
+ M i con nng i ngày nay trong xã h i, m i cách ng x c a mình đ u có tác đ ngỗ ườ ộ ỗ ứ ử ủ ề ộ
đ n ng i khác.ế ườ
+ ng x c a hai ng i trong câu chuy n tr thành cách ng x r t đ p. đáng đ cỨ ử ủ ườ ệ ở ứ ử ấ ẹ ượ
nêu g ng. Nh ng nh n nhau thi ta s không thi t h i gì.ươ ườ ị ẽ ệ ạ
+ T tình hu ng ta suy ra: còn bi t bao tình hu ng khác đòi h i ta ph i có cách ng xừ ố ế ố ỏ ả ứ ử
có văn hoá: nh ng cho ng i khác nh nh ng gh cho ng i già, ph n , tr emườ ườ ư ườ ế ườ ụ ữ ẻ
khi đi xe, bi t xin l i, bi t c m n, không gây m t tr t t n i công c ngế ỗ ế ả ơ ấ ậ ự ơ ộ …
+ Xã h i s tr nên t t đ p h n khi có nh ng cách ng x nh v y.ộ ẽ ở ố ẹ ơ ữ ứ ử ư ậ
3. K t bài:ế
- Trong giao l u qu c t xã h i ngày nay, n p ng x góp ph n nâng cao v trí c a đ tư ố ế ộ ế ứ ử ầ ị ủ ấ
n c.ướ
- Các du khách n c ngoài có th đánh giá ta qua m t câu chuy n nh g p trên đ ngướ ể ộ ệ ỏ ặ ườ
ph .ố
3

Tài li u tham kh o - Ng văn 12ệ ả ữ GV: Đinh Quang Ph ngươ
III. M T S Đ NGH LU N VĂN H CỘ Ố Ề Ị Ậ Ọ
ĐỀ: Phân tích đo n th sau trong bài Vi t B c c a T H u:ạ ơ ệ ắ ủ ố ữ
“Ta v , mình có nh taề ớ
Ta v , ta nh nh ng hoa cùng ng iề ớ ữ ườ
R ng xanh hoa chu i đ t iừ ố ỏ ươ
Đèo cao n ng ánh dao gài th t l ng.ắ ắ ư
Ngày xuân m n tr ng r ngơ ở ắ ừ
Nh ng i đan nón chu t t ng s i giang.ớ ườ ố ừ ợ
Ve kêu r ng phách đ vàngừ ổ
Nh con em gái hái măng m t mình.ớ ộ
R ng thu trăng r i hoà bìnhừ ọ
Nh ai ti ng hát ân tình thu chung.”ớ ế ỷ
DÀN BÀI G I Ý:Ợ
I. M BÀIỞ:
- Hoàn c nh sáng tác bài thả ơ: Tháng 10 năm 1954, sau th ng l i c a cu c khángắ ợ ủ ộ
chi n ch ng Pháp, th đô Hà N i đ c gi i phóng, T H u r i r ng núi Vi t B c trế ố ủ ộ ượ ả ố ữ ờ ừ ệ ắ ở
v Hà N i. Nhà th đã dành cho cu c chia li này m t trong nh ng bài th đ c s cề ộ ơ ộ ộ ữ ơ ặ ắ
nh t: bài th ấ ơ Vi t B cệ ắ (t p th ậ ơ Vi t B cệ ắ – 1955).
- D n vào đo n thẫ ạ ơ: Nh c l i nh ng k ni m t ng g n bó v i Vi t B c, T H u cóắ ạ ữ ỉ ệ ừ ắ ớ ệ ắ ố ữ
nh ng đo n th t ng có th đ t vào m t trong nh ng h p tuy n nh ng bài ca daoữ ạ ơ ưở ể ặ ộ ữ ợ ể ữ
ng i ca quê h ng đ t n c: ợ ươ ấ ướ
“ Ta v , mình có nh taề ớ
……
Nh ai ti ng hát ân tình thu chung”ớ ế ỷ
II. THÂN BÀI:
a. Nh n xét chung v n i dung và ngh thu t c a đo n th :ậ ề ộ ệ ậ ủ ạ ơ
- Cũng nh c bài th , đo n th đ c vi t theo th l c bát c a dân t c, m t th l cư ả ơ ạ ơ ượ ế ể ụ ủ ộ ộ ứ ụ
bát v i nh ng l i th d hi u, gi n d và giàu hình nh nh ca dao. Đ c bi t, trongớ ữ ờ ơ ể ể ả ị ả ư ặ ệ
đo n th này, cũng nh toàn bài th , c m xúc c a nhà th đ c th hi n qua nh ngạ ơ ư ơ ả ủ ơ ượ ể ệ ữ
l i đ i tho i gi a k v i ng i đi trong m t cu c ti n đ a. Đ i t dùng đ x ng hôờ ố ạ ữ ẻ ở ớ ườ ộ ộ ễ ư ạ ừ ể ư
là c p đ i t “ặ ạ ừ mình – ta”, g i nh nh ng câu ca quen thu c ngày x a:ợ ớ ữ ộ ư
“ Mình v có nh ta chăngề ớ
Ta v ta nh hàm răng mình c i”.ề ớ ườ
- Đi theo phong cách di n t c a ca dao, T H u t o nên trong đo n th nh ng b cễ ả ủ ố ữ ạ ạ ơ ữ ứ
tranh phong c nh v i nh ng nét ch m phá, t ít mà g i nhi u.ả ớ ữ ấ ả ợ ề
b. Kh ng đ nh n i nh Vi t B c là nh thiên nhiên và con ng i:ẳ ị ỗ ớ ệ ắ ớ ườ
“Ta v , mình có nh taề ớ
Ta v , ta nh nh ng hoa cùng ng i”.ề ớ ữ ườ
- Trong bài th c a T H u, hai đ i t ơ ủ ố ữ ạ ừ “mình – ta” đ c luân chuy n v trí, khi thì làượ ể ị
ng i ườ ở, khi thì là ng i ra điườ . Riêng trong đo n th này,ạ ơ ta là ng i ra đi là T H u,ườ ố ữ
mình là ng i l i, là Vi t B c. ườ ở ạ ệ ắ Ng i ra đi ườ mu n h i ố ỏ ng i l iườ ở ạ : không bi t sauế
khi ta v xuôi r i, ng i l i có còn nh ta n a chăng?ề ồ ườ ở ạ ớ ữ
- Đây ch là câu h i mang tính tu t , h i đ t o cái c cho ng i ra đi kh ng đ nh vỉ ỏ ừ ỏ ể ạ ớ ườ ẳ ị ề
chính mình. Ng i l iườ ở ạ có th hi u r ng: Sau khi ta v xuôi r i, không bi t ng i ể ể ằ ề ồ ế ườ ở
l i có còn nh đ n ta không, riêng ta s nh mãi.ạ ớ ế ẽ ớ
4

Tài li u tham kh o - Ng văn 12ệ ả ữ GV: Đinh Quang Ph ngươ
- N i nh đ c gói trong ba ti ng ỗ ớ ượ ế “hoa cùng ng iườ ”:
+ Hoa đây v a mang nghĩa chính, v a mang nghĩa hoán d : Hoa là hoa mà cũng làở ừ ừ ụ
thiên nhiên nói chung.
+ T ừ“cùng” t o nên m t s liên k t m t thi t: gi a thiên nhiên và con ng i Vi tạ ộ ự ế ậ ế ữ ườ ệ
B c là m t s g n bó, có hoa là có ng i, có ng i là có thiên nhiên.ắ ộ ự ắ ườ ườ
- V i n i nh trong s g n đó y, T H u t o nên b n câu th c p l c bát, v ra b nớ ỗ ớ ự ắ ấ ố ữ ạ ố ơ ặ ụ ẽ ố
b c tranh, b c nào cũng có “ứ ứ hoa cùng ng iườ ”. T ừ“nh ”ớ tr đi tr l i, xuyên su tở ở ạ ố
đo n th .ạ ơ
c. B c tranh th nh t: Vi t B c v i nh ng đ ng nét, màu s c tiêu bi u.ứ ứ ấ ệ ắ ớ ữ ườ ắ ể
“R ng xanh hoa chu i đ t iừ ố ỏ ươ
Đèo cao n ng ánh dao gài th t l ng”.ắ ắ ư
- Hai câu th , câu trên là hoa, thiên nhiên Vi t B c: R ng Vi t B c v i nh ng màu s cơ ệ ắ ừ ệ ắ ớ ữ ắ
tiêu bi u là màu xanh. Đúng là hình nh c a m t vùng đ t v i núi r ng trùng đi p,ể ả ủ ộ ấ ớ ừ ệ
hình nh luôn luôn hi n hi n trong k ni m c a ng i đ n Vi t B c.ả ể ệ ỉ ệ ủ ườ ế ệ ắ
- Cái hay trong b c tranh còn là hình nh hoa chu i đ t i, m t hình nh quen thu cứ ả ố ỏ ươ ộ ả ộ
khác c a thiên thiên Vi t B c. Màu đ t i c a hoa chu i làm cho c nh thiên nhiênủ ệ ắ ỏ ươ ủ ố ả
tr nên r c r . C hai màu xanh và đ hoà h p.ở ự ỡ ả ỏ ợ
- Nh hoa cùng ng iớ ườ , t thiên nhiên, nhà th nh đ n con ng i quen thu c c a Vi từ ơ ớ ế ườ ộ ủ ệ
B c. Đây chính là hình nh c a con ng i lao đ ng trong cu c s ng th ng ngày. Conắ ả ủ ườ ộ ộ ố ườ
ng i trên đèo cao, đ c m t tr i chi u sáng, n ng l p lánh ánh thép n i chi c dao gàiườ ượ ặ ờ ế ắ ấ ơ ế
th t l ng.ắ ư
d. B c tranh th hai: Vi t B c mùa xuân.ứ ứ ệ ắ
“Ngày xuân m n tr ng r ngơ ở ắ ừ
Nh ng i đan nón chu t t ng s i giang”.ớ ườ ố ừ ợ
- Thiên nhiên cũng là r ng nh ng là m t th r ng mang v đ p đ c tr ng c a mùaừ ư ộ ứ ừ ẻ ẹ ặ ư ủ
xuân Vi t B c, r ng m đang gi a mùa hoa. “ệ ắ ừ ơ ữ N tr ng r ngở ắ ừ ” là c m t không gian bátả ộ
ngát màu tr ng, th màu tr ng tinh khuy t c a nh ng cánh hoa m .ắ ứ ắ ế ủ ữ ơ
- Hoà h p v i v đ p thu n khi t và d u dàng y c a ngày xuân, hình nh con ng iợ ớ ẻ ẹ ầ ế ị ấ ủ ả ườ
tuy v n là ng i lao đ ng bình d , nh ng công vi c g i lên không khí tĩnh l ng, thanhẫ ườ ộ ị ư ệ ợ ặ
bình: “chu t giang”,ố “đan nón”. Nhà th làm rõ không khí y b ng hình nh và cơ ấ ằ ả ả
thanh đi u: “ệchu t”ố – “t ng s i giang”.ừ ợ
e. B c tranh th ba, mùa h :ứ ứ ạ
“Ve kêu r ng phách đ vàngừ ổ
Nh cô em gái hái măng m t mình”.ớ ộ
- R ng trong tranh lúc này là ừ“r ng phách”,ừ l i là r ng phách v i màu vàng.ạ ừ ớ
- C u trúc c a câu th ấ ủ ơ (“Ve” – “kêu r ng phách đ vàng”)ừ ổ còn nh cho phép ng iư ườ
đ c hi u r ng: ti ng ve kêu khi n r ng phách đ sang màu vàng, b i cái màu vàng c aọ ể ằ ế ế ừ ổ ở ủ
r ng phách nh quá, lung linh quá. Th t ra, theo đúng lo-gích, nghĩa c a câu th là ngheừ ẹ ậ ủ ơ
ti ng ve kêu, th y r ng phách đ vàng.ế ấ ừ ổ
- Câu th g i m t không gian l p lánh màu vàng: Màu vàng trên cao, mùa vàng phơ ợ ộ ấ ủ
đ y m t đ t, mùa vàng l l ng gi a tr i…ầ ặ ấ ơ ử ữ ờ
- Gi a màu vàng y, có nh ng b c chân c a m t cô gái nh Vi t B c đang hái măngữ ấ ữ ướ ủ ộ ỏ ệ ắ
trong r ng. Th t tĩnh l ng và đáng yêu.ừ ậ ặ
+ T H u không ch nói cô gái, mà nói là ố ữ ỉ “cô em gái”, r t trìu m n.ấ ế
5

