M t s ph n ng hóa h c l p 10 c n nh ộ ố ả ứ ọ ớ ầ ớ ThS. Kh ng Nguy n H u Hoàngươ ễ ữ
I. Nhóm Halogen:
I.1 Clo: Do là ch t ho t đng m nh nên Clo ch t n t i trong t nhiên d ng h p ch t, ch ấ ạ ộ ạ ỉ ồ ạ ự ở ạ ợ ấ ủ
y u là mu i clorua. Clo tan ít trong n c , tan nhi u trong dung môi h u c . Khí clo đc, hít ế ố ướ ề ữ ơ ộ
nhi u có th b ng t.ề ể ị ạ
- Clo có tính oxy hóa m nh, trong m t s ph n ng clo th hi n tính khạ ộ ố ả ứ ể ệ ử
1/ Ph n ng c a Clo:ả ứ ủ
t cao
2 3
t cao
2 2
as
2 2
2 2
2 2
2 2 2 2 4
2 2
2 3 2
2
3Cl 2Fe 2FeCl
Cl + Cu CuCl
Cl +H 2HCl
Cl +H O HCl+HClO
Cl + H S S +2HCl
Cl + H O + SO H SO + 2HCl
Cl + 2KBr 2KCl + Br
3Cl + 2NH N + 6HCl
3Cl + 2FeB
+
0
0
2 3 2
askt
2 4 3
as
2 6 6 6 6 6
2 2 2
15
2 2
70
2 3 2
2 2 2 2
r 2FeCl + 2Br
Cl + CH CH Cl + HCl
3Cl +C H C H Cl
Cl + C H 2C + 2HCl
Cl + 2NaOH NaCl + NaClO + H O
Cl + KOH 5KCl + KClO + 3H O
Cl + Ca(OH) CaOCl + H O
3Cl
C
C
2 2 4 3 3
+ 6FeSO4 2Fe (SO ) +2FeCl
2/ Đi u ch :ề ế
a/ Trong phòng thí nghi m:ệ
o
t
2 2 2 2
4 2 2 2
3 2 2
2 2 2 2
4HCl + MnO MnCl + Cl + 2H O
16HCl + 2 KMnO 2MnCl + 5Cl + 2KCl + 8H O
KClO + 6HCl KCl + 3Cl +3 H O
CaOCl + 2HCl CaCl + Cl + H O
C
b/ Trong công nghi p:ệ
dpdd, cmn
2 2 2
dpnc
2
2NaCl + 2H O H + 2NaOH + Cl
2NaCl 2Na + Cl
I.2 H p ch t c a Cloợ ấ ủ
1/ Hidro clorua và axit clohidric:
a/ Hidro clorua: Là khí không màu, mùi n ng khó ch u. Hidro clorua khô không ph n ng ngayồ ị ả ứ
c v i kim lo i ho t đng m nh, nh ng khi có v t khí m thì ph n ng x y ra mãnh li t. ả ớ ạ ạ ộ ạ ư ế ẩ ả ứ ả ệ
Hidro clorua tan trong n c t o ra dung d ch axit clohidricướ ạ ị
-Đi u ch :ề ế
+Trong phòng thí nghi m:(Ph ng pháp sunfat)ệ ươ
Trang 1/8
M t s ph n ng hóa h c l p 10 c n nh ộ ố ả ứ ọ ớ ầ ớ ThS. Kh ng Nguy n H u Hoàngươ ễ ữ
0
0
250
2 4 4
>400
2 4 2 4
NaCl(khan) + H SO �a�m �a�c NaHSO + HCl
2NaCl + H SO �a�m �a�c Na SO + 2HCl
C
C
+Trong công nghi p: (Ph ng pháp t ng h p):ệ ươ ổ ợ
as
2 2
H + Cl 2HCl
Chú ý: Đi u ch HBr và HI không th dùng ph ng pháp sunfat vì HBr và HI có tính kh ề ế ể ươ ử
m nh nên s ph n ng v i Hạ ẽ ả ứ ớ 2SO4 đm đc là ch t có tính oxy hóaậ ặ ấ
b/ Axit Clohidric: Là axit m nh ph n ng v i t t c các kim lo i đng tr c hidro trong dãy ạ ả ứ ớ ấ ả ạ ứ ướ
đi n hóa và các h p ch t (bazo, oxit bazo, mu i c a axit y u)ệ ợ ấ ố ủ ế
2 2
2 2
3 3 2
2 2 2
2 2
2 3 3 2
3 4 2 3 2
Fe + 2HCl FeCl + H
CuO + 2HCl CuCl + H O
Fe(OH) + 3HCl FeCl + 3H O
Fe(OH) + 2HCl FeCl + 2H O
FeO + 2HCl FeCl + H O
Fe O + 6HCl 2FeCl + 3H O
Fe O + 8HCl FeCl + 2FeCl + 4H O
A
3 3
2 3 2 2
4 2 2 2
gNO + HCl AgCl + HNO
Na CO + 2HCl 2NaCl + CO + H O
2KMnO + 16HCl 2MnCl + 5Cl + 2KCl + 8H O
c/ Mu i c a axit clohidric (mu i clorua):ố ủ ố Đa s mu i clorua d tan trong n c, m t vài ố ố ễ ướ ộ
mu i h u nh không tan nh AgCl, PbClố ầ ư ư 2, CuCl (riêng PbCl2 tan nhi u trong n c nóng) ề ướ
AgCl tan trong n c amoniac: ướ
[ ]
3 3 2
2 ( )AgCl NH Ag NH Cl
+−
+
AgCl b phân h y ngoài ánh sáng: ị ủ
2
1
2
as
AgCl Ag Cl +
d/ H p ch t có oxi c a Clo:ợ ấ ủ
-Oxit c a Clo:ủ Cl2O (diclo oxit), Cl2O5 (diclo pentaoxit), Cl2O7 (diclo heptaoxit)
-Axit có oxy c a cloủ: HClO ( axit hipoclor ); HClOơ2 (axit clor ); HClOơ3 (axit cloric); HClO4
Trong các axit trên, tính axit tăng d n, tính oxy hóa gi m d n.ầ ả ầ
- Các mu i có oxy cua cloố:
+Natri hipoclorit (NaClO): là ch t oxy hóa m nh , trong không khí nó tác d ng d n v i COấ ạ ụ ầ ớ 2
t o ra HClO không b n. NaClO có trong n c javel , có tinh sát trùng, t y tr ng bông và gi y.ạ ề ướ ẩ ắ ấ
2 2 3
2 2 2 4
2 2
NaClO + CO +H O NaHCO +HClO
NaClO + SO +H O NaCl + H SO
Cl + 2NaOH NaCl + NaClO + H O
+Clorua vôi: (CaOCl2) : dùng đ t y u , t y trăng bông, gi y, x lí ch t đc, tinh ch d u ể ẩ ế ẩ ấ ử ấ ộ ế ầ
mỏ
+Kali clorat (KClO3): Đc dùng đ ch tao thu c n , s n xu t pháo hoa, ngòi n và nh ng ượ ể ế ố ổ ả ấ ổ ữ
Trang 2/8
M t s ph n ng hóa h c l p 10 c n nh ộ ố ả ứ ọ ớ ầ ớ ThS. Kh ng Nguy n H u Hoàngươ ễ ữ
h n h p d cháy khác. KClOỗ ợ ễ 3 còn đc dùng trong công nghi p diêm.ượ ệ
0
02
0
400 ,kho�ng xu�c ta�c
3 4
400 ,
3 2
70
2 3 2
KClO KClO
3
KClO KCl + O
2
3Cl + 6KOH KCl + KClO +3H O
C
C MnO
C
I.2.Flo: Là ch t oxi hóa m nh, ph n mãnh li t v i n c ngay nhi t đ th ng, tác d ng ấ ạ ả ệ ớ ướ ở ệ ộ ườ ụ
v i h u h t các kim lo i k c Au , Pt và phi kim ( tr Nớ ầ ế ạ ể ả ừ 2, O2), tác d ng v i Hụ ớ 2 ngay trong
bóng t i nhi t đ th pố ở ệ ộ ấ
2 2 2
dpnc
2
1
F + H O 2HF + O
2
F2 + H2 2HF
2KF 2K + F
Flo đc dùng làm ch t oxi hóa cho nhiêu li u l ng dùng trong tên l a. ng d ng l n nh t ượ ấ ệ ỏ ử Ứ ụ ớ ấ
c a flo là đi u ch m t s d n xu t hidrocacbon ch a flo có tính ch t đc đáo nh teflon là ủ ề ế ộ ố ẫ ấ ứ ấ ộ ư
m t ch t d o ch u đc axit, ki m và các hóa ch t khácộ ấ ẻ ị ượ ề ấ
M t s h p ch t c a Floộ ố ợ ấ ủ :
-Axit flohidric : là axit y u nh ng hòa tan đc SiOế ư ượ 2( có trong thành ph n c a th y tinh), Hf ầ ủ ủ
dùng đ kh c ch lên th y tinhể ắ ữ ủ
2 4 2
2 2 4 4
4HF + SiO SiF + 2H O
CaF + H SO CaSO 2HF
+
I.3. Brom và Iot: I2 b thăng hoa. Brị2 và I2 đu tan trong n c và tan trong dung môi h u c ề ướ ữ ơ
nh benzen, r u. Trong t nhiên , brom và iot d ng h p ch t.ư ượ ự ở ạ ợ ấ
0
0
0
0
0
t
t
2 3
t
2 3
t
2 2
t cao
2 2
350 500 ,
2 2
2 2
2 2
2
2Al + 3Br2 2AlBr3
2Fe + 3Br 2FeBr
2Al + 3I 2AlI
Fe + I FeI
Br + H 2HBr
I + H 2HI
Br + H S 2HBr + S
I + H S 2HI + S
Br + 2KI 2KBr + I
C
C
C
C
C Pt−
( )
2
2 2
2 2
2 2 2 3
Br + H O HBr + HBrO cha�m
I + H O (kho�ng pha�n ��ng)
Br + 5Cl + 6H O 2HBrO + 10 HCl
ﾃ
M t s h p ch t c a Brom và Iotộ ố ợ ấ ủ :
Trang 3/8
M t s ph n ng hóa h c l p 10 c n nh ộ ố ả ứ ọ ớ ầ ớ ThS. Kh ng Nguy n H u Hoàngươ ễ ữ
3 2 3 3
2 4 2 2 2
2 2 2
2
PBr + 3H O H PO + 3HBr
2HBr + H SO Br + SO + 2H O
4HBr + O 2Br + 2H O
2AgBr 2Ag + Br
0
300 2 2
2 4 2 2 2
3 2 2
2HI H + I
8HI + H SO 4I + H S + 4H O
2HI + 2FeCl 2FeCl + I + 2HCl
C
Chú ý: HF < HCl < HBr < HI : có tính kh tăng d n và tính axit tăng d nử ầ ầ
Nhóm Oxy- L u hu nh: ư ỳ
II.1Oxy; Là ch t oxy hóa m nh, oxy hóa h u h t các kim lo i tr Au, Pt, Agấ ạ ầ ế ạ ừ
a/ M t s ph n ngộ ố ả ứ
0
0
t
2 3 4
t
2 4 2 4 2
t
2
tia l��a �ie�n (2000 )
2 2
t
2 2 5
t
2 2 2 3 2
t
2 2 2 2
2
3Fe + 2O Fe O
2Cu + 2H SO + O 2CuSO + 2H O
2Cu +O 2CuO
N + O 2NO
4P + 5O 2
4FeS + 11O 2Fe O + 8 SO
3
H S + O SO + H O
2
2CuFeS + 4
C
C
P O
t
2 2 2
t
2 2 2 2
t
2 2 2
3 2 2 3
t
2 2
2 2
t
2 3 4
t
3 4 2 2 3
O Cu S + 2FeO + 3SO
2Cu S + 3O 2Cu O + SO
2Cu O+Cu S 6Cu + SO
1
2Fe(OH) + O + H O 2Fe(OH)
2
2CO + O 2CO
2NO + O 2NO
6FeO + O 2Fe O
4Fe O + O 6Fe O
b/ Đi u chề ế:
- Trong phòng thí nghi m: ệ
MnO2, t
3 2
t
4 2 4 2 2
MnO2
2 2 2 2
2 2 2
2KClO 2KCl + 3O
2KMnO K MnO + MnO + O
2H O 2H O + O
1
CaOCl CaCl + O
2
-Trong công nghi p:ệ
+Không khí sau khi lo i đã lo i b COạ ạ ỏ 2 và h i n c, đc hóa l ng d i áp su t 200 atm. Ch ng c tơ ướ ượ ỏ ướ ấ ư ấ
phân đo n không khí l ng, thu đc oxi - 183ạ ỏ ượ ở 0C.
Trang 4/8
M t s ph n ng hóa h c l p 10 c n nh ộ ố ả ứ ọ ớ ầ ớ ThS. Kh ng Nguy n H u Hoàngươ ễ ữ
+Đi n phân n c:ệ ướ
�ie�n pha�n
2 2 2
1
H O H + O
2
II.2 Ozon:
-Ozon có công th c phân t là Oứ ử 3.
-Ozon kém b n: ề
.
3 2
3 3
O O +O
2 3OO
-Là ch t oxy hóa m nhấ ạ :
3 2 2
3 2 2 2
2Ag + O Ag O + O
2KI + O + H O I + 2KOH +O
II.3.Löu huyønh
1/ Lý tính : Lu hu nư ỳ h là ch t r n màu vàng, nóng ch y 112,8ấ ắ ả ở 0 C. L u hu nh có nhi u d ng thù ư ỳ ề ạ
hình, không tan trong n c, ít tan trong r u, tan nhi u trong disunfua cacbon (CSướ ượ ề 2)
2/ Hóa tính :
nhi t đ th ng S kém ho t đng, nhi t đ cao l u hu nh ho t đng h nỞ ệ ộ ườ ạ ộ ở ệ ộ ư ỳ ạ ộ ơ :
-V i kim lo iớ ạ :
t
t2 3
t
Fe + S FeS
2Al + 3S Al S
Hg + S HgS
-Với phi kim:
t
2 2
t
2 2
H + S H S
S + O SO
-V i các h p ch t:ớ ợ ấ
t
3 2
t
2 4 2 2
t
3 2 4
3 2 4 2 2
t
2 4 2 2
2 2 3 2
3S + 2KClO 3SO + 2KCl
S + 2H SO �� 3SO + 2H O
S +2HNO H SO + 2NO
S + 6HNO �� H SO + 6NO +2H O
S + 2H SO �� 3SO + 2H O
3S + 6NaOH 2Na S + Na SO + 3H O
3/ Dihydrosunfua (H 2S)
-Là ch t khí không màu có mùi tr ng th iấ ướ ố , hóa l ng -60ỏ ở 0C. H2S tan ít trong n c, là khí đcướ ộ .
-Axit sunfuahidric là axit r t y u, y u h n c axit cacbonicấ ế ế ơ ả .
Trang 5/8