Nghị quyết số 81/2025/UBTVQH15

Nghị quyết này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam trình bày một sự tái cấu trúc đáng kể trong hệ thống tư pháp quốc gia. Văn bản này chi tiết hóa việc thành lập các Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án nhân dân khu vực mới, đồng thời xác định lại toàn diện phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của từng cấp tòa. Sáng kiến này hướng tới việc nâng cao hiệu quả và khả năng tiếp cận công lý, hợp lý hóa hoạt động của tòa án và thiết lập một khuôn khổ pháp lý đồng bộ hơn. Nghị quyết có ý nghĩa quan trọng đối với các chuyên gia pháp lý, nhà hoạch định chính sách và công chúng, cung cấp sự rõ ràng về cấu trúc tổ chức và phạm vi chức năng của ngành tư pháp Việt Nam trong bối cảnh phát triển hiện đại.

Các chuyên gia pháp lý (thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư), nhà nghiên cứu luật, công chức ngành tư pháp, nhà hoạch định chính sách, và các học giả quan tâm đến cải cách tư pháp Việt Nam.

Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là một văn kiện pháp lý then chốt, đặt ra khuôn khổ cho việc tái cấu trúc sâu rộng hệ thống Tòa án nhân dân Việt Nam. Nội dung chính tập trung vào việc hợp nhất và thành lập các Tòa án nhân dân cấp tỉnh, ví dụ như việc sáp nhập Tòa án nhân dân tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang để hình thành Tòa án nhân dân tỉnh Tuyên Quang mới. Điểm nổi bật khác là việc thành lập 355 Tòa án nhân dân khu vực tại 34 tỉnh, thành phố, các tòa án này sẽ kế thừa chức năng, quyền hạn và nghĩa vụ của các Tòa án nhân dân cấp huyện hiện hành. Nghị quyết cũng đặc biệt chú trọng đến việc xác định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ. Đối với Tòa án nhân dân cấp tỉnh, một số tòa án tại các thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh được giao thẩm quyền giải quyết các yêu cầu hủy, đăng ký phán quyết trọng tài với phạm vi địa lý rộng hơn. Trong khi đó, thẩm quyền của các Tòa án nhân dân khu vực được quy định tương ứng với các đơn vị hành chính cấp xã, có những điều chỉnh cụ thể cho các loại vụ việc như phá sản, dân sự, kinh doanh, thương mại, hành chính liên quan đến sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ. Để đảm bảo tính khả thi, Nghị quyết giao trách nhiệm cho Chánh án Tòa án nhân dân tối cao trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy, phân bổ biên chế và xử lý tài sản công, đồng thời Chính phủ có trách nhiệm bố trí kinh phí cần thiết cho việc xây dựng, sửa chữa trụ sở, mua sắm trang thiết bị và đào tạo cán bộ. Với hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, Nghị quyết này thể hiện nỗ lực chiến lược nhằm hiện đại hóa và tối ưu hóa hoạt động tư pháp, hướng tới một hệ thống công lý hiệu quả và dễ tiếp cận hơn cho người dân.