Nghiên cứu thành phần hóa học cây Mắt trâu (Micromelum hirsutum OLIV.)

Chia sẻ: Lê Thị Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Two coumarins micromelin and magnolioside and three flavonoides have been isolated from the leaves of Micromelum hirsutum. Their structures have been determined on the basis of MS, 1 H and 13 C NMR spectroscopy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu thành phần hóa học cây Mắt trâu (Micromelum hirsutum OLIV.)

T¹p chÝ Hãa häc, T. 42 (2), Tr. 177 - 181, 2004 Nghiªn cøu thµnh phÇn hãa häc c©y m¾t tr©u (Micromelum hirsutum OLIV.) §Õn Tßa so¹n 14-7-2003 TrÞnh ThÞ Thñy1, TrÇn V¨n Sung1, Guenter Adam2 1 ViÖn Hãa häc, ViÖn Khoa häc v$ C«ng nghÖ ViÖt Nam 2 Leibniz Institute of Plant Biochemistry, Germany SUMMARY Two coumarins micromelin and magnolioside and three flavonoides have been isolated from the leaves of Micromelum hirsutum. Their structures have been determined on the basis of MS, 1H and 13C NMR spectroscopy. I - Më ®Çu so s¸nh víi c¸c t i liÖu ®\ c«ng bè. 6' C©y M¾t tr©u hay cßn ® îc gäi l L¸ mÐo, O H M¸n chØ, Ch m h«i hay Kim s ¬ng (Micro- 1' 5' H 5 4 melum hirsutum Oliv., Micromelum falcatum Lour. hoÆc Aulacia falcata Lour.) hä Cam quýt O 2' O 4' 6 3 3' (Rutaceae), l lo¹i c©y nhá, mäc hoang kh¾p 2 miÒn rõng nói phÝa B¾c n íc ta nh H B¾c, Cao CH 3O 7 O O 8 1 B»ng, L¹ng S¬n, Thanh Hãa [1, 2]. D©n gian ViÖt 1 Nam dïng l¸ ®¾p lªn viÕt th ¬ng, vÕt loÐt hoÆc sao v ng ng©m r îu xoa bãp ch÷a tª thÊp, teo c¬. Mét sè n¬i cßn dïng l¸ hay rÔ s¾c uèng, ch÷a OH HO 6' kinh nguyÖt kh«ng ®Òu, sèt, ®au nhøc, tª thÊp. 4' 5' O C¸c nghiªn cøu tr íc ®©y cho thÊy c¸c lo i HO 2’ 3' 2' 1' Micromelium cã chøa nhiÒu indol ancaloit, OH O cacbazol ancaloit, flavonoit v 6,8-prenyl 6 cumarin. Song, cho ®Õn n¨m 1999 ch a thÊy cã nghiªn cøu vÒ th nh phÇn hãa häc l¸ c©y n y [3]. CH 3O 7 O O TiÕn h nh nghiªn cøu l¸ c©y M¾t tr©u thu h¸i t¹i V ên Quèc gia Cóc Ph ¬ng, chóng t«i ®\ ph©n 2 lËp v x¸c ®Þnh ® îc cÊu tróc hãa häc cña hai II - Thùc NghiÖm hîp chÊt cumarin l micromelin (1), magnoliosit (2) v ba hîp chÊt flavonoit (3 - 5). CÊu tróc hãa Phæ céng h ëng tõ h¹t nh©n ®o trªn m¸y häc cña c¸c chÊt t¸ch ra ® îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c VARIAN GEMINI-300 ë 300,24 MHz (1H) v ph ¬ng ph¸p phæ nh phæ khèi (MS), phæ céng 75,5 MHz (13C) v m¸y VARIAN UNITY-500 ë h ëng tõ proton, cacbon 13 (1H-, 13C-NMR) v 499,84 MHz (1H) v 125,5 MHz (13C) t¹i CHLB 177 §øc. Tetramethylsilan (TMS) dïng l m chÊt Magnoliosit (2): ChÊt v« ®Þnh h×nh, m u tr¾ng. chuÈn cho phæ 1H v tÝn hiÖu dung m«i dïng H m l îng 0,0018%. [ ]D25 = 0O (pyridin, c 1,0). l m chuÈn ë phæ 13C. §é dÞch chuyÓn hãa häc ( ) UV max MeOH (log ): 320 (3,94), 224 (3,90). EI-MS ® îc tÝnh theo ppm so víi TMS hoÆc dung m«i (70 eV) m/z (%): 192 [M-glc]+(100), 177 (30), CDCl3 v pyridin-d5, h»ng sè t ¬ng t¸c (J) tÝnh 164 (10), 149 (12). ESI-MS (positive ions): 377 b»ng Hz. Phæ tö ngo¹i ® îc ghi trªn m¸y [M+Na]+ (100), 193 [M+H-Glc]+; ESI-MS UVIKON 940 CHLB §øc, sö dông metanol (negative ions): 399 [M+Cl]- (12), 191 [M-H- tuyÖt ®èi l m dung m«i. Phæ khèi EI-MS ghi trªn Glc]- (100). m¸y ADM 402, 70 eV, CHLB §øc. §é quay cùc [ ]D ghi trªn m¸y JASCO Digital Polarimeter Ver. ChÊt 5,7-dihidroxy-3,6,4'-trimetoxyflavon (3): 100,19. S¾c ký líp máng ph©n tÝch ® îc tiÕn Tinh thÓ h×nh kim m u v ng, ®nc 173oC -175OC h nh trªn b¶n máng nh«m silicagel Merck 60F245 (EtOAc/MeOH). H m l îng 0,0592%. HR- tr¸ng s½n, ®é d y 0,2 mm. Silicagel cì h¹t 0,040 MS (70 eV) m/z (%): 344,0892 [M]+ (100) - 0,063 mm ® îc dïng cho SKC. (C18H16O7), 329 [M-15]+ (100), 311 (5), 301 (8), 286 (14), 271 (4), 135 (6). 1H-NMR (CDCl3, Xö lý mÉu thùc vËt v ph ¬ng ph¸p chiÕt 300 MHz, ppm): 8,12 (2H, d, J = 9,0 Hz, H- 2' v H-6'), 7,04 (2H, d, J = 9,0 Hz, H-3' v H- MÉu c©y M¾t tr©u ® îc thu h¸i ë rõng Quèc 5'), 6,40 (1H, s, H-8); 13C-NMR (CDCl3, 75,5 agia Cóc Ph ¬ng v o th¸ng 12 n¨m 1996. Tªn c©y do TS TrÇn §×nh §¹i x¸c ®Þnh, tiªu b¶n sè MHz, ppm): 178,9, 161,8, 153,3, 155,6, VN 53 (31/1/1996, Yªn Ch©u, S¬n La) ® îc l u 155,5, 148,2, 138,7, 130,0 (2C), 127,0, 122,7, t¹i ViÖn Sinh th¸i v T i nguyªn sinh vËt, ViÖn 114,2 (2C), 105,4, 98,7, 61,8, 60,1, 55,4, 50,7. Khoa häc v C«ng nghÖ ViÖt Nam. 1,09 kg l¸ ChÊt 5,7-dihidroxy-3,6,8,4'-tetrametoxyflavon (4): kh« ® îc ng©m chiÕt víi dung dÞch MeOH/H2O Tinh thÓ h×nh kim m u v ng, ®nc 171oC -172OC (95 : 5). DÞch chiÕt ® îc lo¹i bít dung m«i d íi (EtOAc/MeOH). H m l îng 0,0592%. HR-MS ¸p suÊt gi¶m, sau ®ã chiÕt lÇn l ît víi n-hexan, (70 eV) m/z (%): 374 [M]+ (45) (C19H18O8), EtOAc v n-butanol. Lo¹i dung m«i thu ® îc 359 [M-15]+ (100), 341 (8), 331 (5), 316 (5), 18 g, 32 g v 23 g c¸c cÆn dÞch chiÕt t ¬ng øng. 301 (3), 273 (4), 197 (5), 169 (4), 135 (7). 1H- CÆn dÞch chiÕt EtOAc ® îc ph©n t¸ch b»ng NMR (CDCl3, 300 MHz, ppm): 8,14 (2H, d, J SKC trªn silicagel, dung m«i gi¶i hÊp = 9,0 Hz, H-2' v H-6'), 7,04 (2H, d, J = 9,0 CHCl3/MeOH (8 : 2) v cuèi cïng t¨ng ®é ph©n Hz, H-3' v H-5'); 13C-NMR (CDCl3, 75,5 cùc b»ng c¸ch thªm n íc [CHCl3/MeOH/H2O MHz, ppm): 179,3, 161,8, 155,8, 148,8, (65 : 35 : 5)] thu ® îc 15 ph©n ®o¹n. Tinh chÕ tiÕp 148,0, 144,9, 138,4, 130,5, 130,1 (2C), 127,2, ph©n ®o¹n 1 b»ng SKC nhanh trªn silicagel, 122,8, 114,2 (2C), 105,0, 61,7, 60,9, 60,0, dung m«i n-hexan / etyl axetat v kÕt tinh l¹i thu 55,4. ® îc chÊt 1, 3, 4 v 5 s¹ch. Ph©n ®o¹n 15 ® îc ChÊt 7-hidroxy-3,5,6,8,4'-pentametoxyflavon (5): tinh chÕ tiÕp b»ng SKC nhanh trªn silicagel, Tinh thÓ h×nh kim m u tr¾ng, ®nc 296oC -298OC dung m«i gi¶i hÊp MeOH/EtOAc/H2O (2 : 12 : 1) (EtOAc/MeOH). H m l îng 0,0010%. EI-MS thu ® îc 22 mg chÊt 2 s¹ch. (70 eV) m/z (%): 388 (80), 387 [M-H]+ (5), 373 Micromelin (1): Tinh thÓ h×nh kim, m u tr¾ng, [M-15]+ (100), 358 [M-30]+ (5), 343 [M-45]+ ®iÓm nãng ch¶y (®nc): 214oC - 216OC (EtOAc/ (8), 315 (5), 211 (8), 194 (5), 135 (10). 1H-NMR MeOH). H m l îng: 0,0076% (so víi nguyªn (CDCl3, 300 MHz, ppm): 8,16 (2H, d, J = 9,0 liÖu kh«). Rf = 0,22, dung m«i n-hexan/EtOAc Hz, H-2' v H-6'), 7,05 (2H, d, J = 9,0 Hz, H-3' v (60 : 40). [ ]D22 = -72O (CHCl3, c 0,5). UV maxMeOH H-5'), 12,4 (s, OH). 13C-NMR (CDCl3, 75,5 (log ): 320 (3,95), 224 (3,96). Phæ khèi EI-MS MHz, ppm): 179,3, 161,9, 156,1, 152,9, 149,2, (70 eV) m/z (%): 288 [M]+ (100), 229 (45), 213 144,9, 138,6, 136,1, 132,9, 130,3 (2C), 122,9, (35), 203 (15), 186 (16). 107,5 (2C), 62,1, 61,7, 61,1, 60,1, 55,4. 178 III - KÕt qu¶ v+ th¶o luËn ® îc cÊu tróc cña chÊt 1 l (1'R*,4'R*,5'R*)-4'- (7-metoxy-2-oxo-2H-1-benzopyran-6-yl)-1'-metyl DÞch chiÕt metanol 95% cña l¸ c©y sau khi -3',6'-dioxabixyclo[3.1.0] hexan-2'-one. ChÊt n y lo¹i dung m«i d íi ¸p suÊt gi¶m ® îc ph©n bè lÇn ®Çu tiªn ®\ ® îc ph©n lËp tõ l¸ c©y lÇn l ît trong c¸c dung m«i n-hexan, etyl axetat Micromelum minutum v cã tªn l micromelin v n-butanol. CÊt lo¹i dung m«i thu ® îc c¸c hay micromelumin. Micromelin cã ho¹t tÝnh cÆn dÞch chiÕt t ¬ng øng. Tõ cÆn dÞch chiÕt etyl kh¸ng khèi u cao. Tõ micromelin c¸c t¸c gi¶ óc axetat b»ng s¾c ký cét (SKC) th êng, SKC ®\ tæng hîp ® îc dÉn xuÊt isomicromelin [4]. nhanh (flash chromatography) v s¾c ký líp máng ®iÒu chÕ trªn silicagel víi c¸c hÖ dung Phæ khèi ion hãa bôi ®iÖn tö (ESI-MS) cña m«i thÝch hîp ®\ ph©n lËp ® îc n¨m hîp chÊt chÊt 2 cho pic m/z 377 [M+Na]+, 193 [M+H- 1, 2, 3, 4 v 5. Glc]+ (positive ions) v 399 [M+Cl]- (negative ions). Phæ khèi EI-MS cã pic c¬ b¶n t¹i m/z 192 Phæ tö ngo¹i cña chÊt 1 v chÊt 2 cho thÊy [M-162]+ (100), gîi ý cho thÊy chÊt 2 cã thÓ ph©n tö cã nh©n th¬m qua cùc ®¹i hÊp thô g¾n víi glucose. §iÒu n y ® îc kh¼ng ®Þnh qua MeOH (log ): 320 (3,95), 224 nm (3,96). Phæ max c¸c tÝn hiÖu cña nhãm metylenoxy 62,2 (C-6') khèi va ch¹m electron (EI-MS) cho biÕt träng v 4 nhãm CH cña glucose ( 71,0, 74,6, 78,4 v l îng ph©n tö cña chÊt 1 l 288 [M]+. Phæ 1H- 79,1) ë phæ 13C v APT-NMR. Phæ 1H-NMR cã NMR cã cÆp dublet cã h»ng sè t ¬ng t¸c (J = dublet 5,79 (J = 7,1 Hz, H-1') cña proton anome 9,6 Hz) cña hai proton c¹nh nhau ë 6,32 v v c¸c proton cña glucose 4,19-4,53 (H-2'- H-6'). 7,67 (d, H-3 v H-4). Hai singulet 7,38 (H-5) ChÊt 2 cã phÇn cumarin phï hîp víi chÊt 1 ® îc v 6,88 (H-8), cho thÊy C-6 v C-7 cña cumarin thÓ hiÖn qua cÆp dublet cã h»ng sè t ¬ng t¸c cña cã nhãm thÕ. §iÒu n y ® îc kh¼ng ®Þnh qua tÝn hai proton c¹nh nhau 6,32 (d, J = 9,6 Hz, H-3) hiÖu ®¬n cña nhãm metyl ë 1,68 (Me-1'), v 7,66 (d, J = 9,3 Hz, H-4). Hai singulet 7,50 metoxy 3,89 (MeO-7) v ® îc thÊy râ h¬n qua (H-5), 7,03 (H-8) v nhãm metoxy 3,89 (MeO- tÝn hiÖu ®¬n cña proton c¹nh oxi ë 5,56 (H-4'), 7) cho thÊy C-6 v C-7 cña nh©n cumarin bÞ thÕ. 4,05 (H-5'). Phæ 13C-, APT-NMR cã tÝn hiÖu cña Phæ 13C v APT-NMR cho biÕt chÊt 2 cã 16 hai nhãm CH ë 77,2 (C-4'), 63,5 (C-5'). Hai phæ nguyªn tö cacbon, trong ®ã cã 10 cacbon bËc n y còng cho biÕt chÊt 1 cã 15 nguyªn tö mét, bËc ba v s¸u cacbon bËc 2, bËc 4. Qua cacbon, trong ®ã cã mét nhãm CH3, b¶y nhãm ph©n tÝch v so s¸nh víi sè liÖu phæ ®\ c«ng bè CH; 7 cacbon bËc bèn, trong ®ã cã hai nhãm trong t i liÖu [6] ®\ x¸c ®Þnh ® îc cÊu tróc cña cacbonyl cã c êng ®é tÝn hiÖu thÊp ë vïng chÊt 2 l 6-O- -D-glucopyranosit-7-metoxy-2H- tr êng thÊp 172,3 (C-2') v 159,9 (C-2). Qua 1-benzopyran-2-on. ChÊt n y lÇn ®Çu tiªn ® îc ph©n tÝch sè liÖu phæ (b¶ng 1) v so s¸nh víi sè t¸ch ra tõ c©y Magnolia macrophyla v cã tªn l liÖu ®\ c«ng bè trong t i liÖu [4, 5] ®\ x¸c ®Þnh magnoliosit [6]. B¶ng 1: Sè liÖu phæ 1H- v 13 C-NMR cña chÊt 1, 2 [gi¸ trÞ (ppm), J (Hz)] VÞ trÝ 1, dung m«i CDCl3 2, dung m«i Py-d5 H C H C (300 MHz) (75,5 MHz) (500 MHz) (125,5 MHz) 2 159,9 161,1 3 6,32 d (9,6) 114,2 6,32 d (9,6) 109,8 4 7,67 d (9,6) 142,9 7,66 d (9,6) 143,7 5 7,38 s 127,6 7,50 s 114,0 6 120,2 147,0 7 160,4 151,2 179 8 6,88 s 99,8 7,03 s 101,8 9 156,6 150,0 10 112,4 112,9 1' 57,2 5,79 d (7,1) 104,1 2' 172,3 4,19 m 74,6 3' 4,39 m 79,1 4' 5,56 s 77,2 4,38 m 71,0 5' 4,05 s 63,5 4,38 m 78.4 6'a 4,53 dd 62,2 (12,1 v 2,2) 6'b 4,39 m CH3 1,68 s 11,2 OCH3 3,89 s 56,4 3,71 s 56,2 2' 3' OCH3 1 HO 8 1' C 4' OMe HO O OCH3 9 O 2 7 A B 6' 5' 10 4 3 CH3O OCH3 CH3O 6 OCH 5 3 OH O OR O 3 4:4:RR==HH 3 5:5:RR==CH CH3 ChÊt 3, 4 v 5 ®Òu hÊp thô UV v cã m u Phæ EI-MS cña chÊt 4 cã pic ion ph©n tö v ng ®Ëm víi thuèc thö vanilin/H2SO4, gîi ý cho m/z 374 (45) cho thÊy flavonoit cã hai nhãm thÊy ®©y cã thÓ l c¸c flavonoit. Phæ 1H-NMR hidroxy v 4 nhãm metoxy. Pic c¬ b¶n m/z 359 cña ba chÊt ®Òu cã hai cÆp dublet cña hai cÆp [M-15]+(100) v mét sè m¶nh m/z 197 [A + proton th¬m 8,1 (2H, d, J = 9 Hz, H-2'; H-6') COMe]+ (5), m/z 169 [A]+, 135 [C + CO]+ cho v 7,0 (2H, d, J = 9 Hz, H-3'; H-5'). Phæ 13C- thÊy vßng A cã hai nhãm hidroxy, hai nhãm NMR cã hai tÝn hiÖu ®óp cña bèn cacbon th¬m metoxy v chØ cã mét nhãm metoxy ë vßng C. ë 130 (CH × 2) v 114 (CH × 2), cho thÊy Qua ph©n tÝch v so s¸nh víi sè liÖu phæ ®\ vßng C cã nhãm thÕ ë vÞ trÝ C-4'. Phæ khèi ph©n c«ng bè trong c¸c t i liÖu [8] v [9], ®\ x¸c gi¶i cao (HR-EI-MS) cho c«ng thøc ph©n tö cña ®Þnh ® îc cÊu tróc cña chÊt 4 l 5,7-dihidroxy- chÊt 3 l C18H16O7 (m/z 344,0892); mét sè pic c¬ 3,6,8,4'-tetrametoxyflavon. ChÊt n y lÇn ®Çu b¶n m/z 329 [M-Me]+ (100), 311 [M-Me-H2O]+ tiªn ®\ ® îc t¸ch ra tõ c©y Ambrosia grayi [10]. v 135 cho thÊy flavonoit cã hai nhãm hidroxy Phæ 1H- 13C- v APT-NMR cña chÊt 5 phï v ba nhãm metoxy [8]. Pic c¬ b¶n m/z 329 [M- hîp víi chÊt 4 nh ng cã h¬n mét nhãm 15]+ (100) cho thÊy vßng A cã hai nhãm metoxy, ® îc thÊy râ qua pic ion ph©n tö m/z hidroxy, mét nhãm metoxy v chØ cã mét nhãm 388 ë phæ EI-MS. Qua ph©n tÝch phæ, so s¸nh metoxy ë vßng C, nh vËy cã mét nhãm metoxy víi chÊt 4 v sè liÖu ®\ c«ng bè trong t i liÖu ë C-3. Phæ 1H-NMR cã singulet cña proton th¬m [8, 10], ®\ x¸c ®Þnh ® îc cÊu tróc cña chÊt 5 l 6,40 (H-8). Qua ph©n tÝch v so s¸nh víi sè 7-hidroxy-3,5,6,8,4'-pentametoxyflavon. liÖu phæ ®\ c«ng bè trong t i liÖu [7], ®\ x¸c ®Þnh ® îc cÊu tróc cña chÊt 3 l 5,7-dihidroxy- Chóng t«i xin ch©n th$nh c¸m ¬n TS J. 3,6,4'-trimetoxyflavon. Schmidt (IPB, Halle/Saale, Germany) vÒ viÖc 180 ®o phæ khèi, TS TrÇn §×nh §¹i (ViÖn Sinh th¸i P. 1025 - 1030 (1985). v$ T$i nguyªn sinh vËt, ViÖn Khoa häc v$ C«ng 5. John A. Lamberton, J. R. Price, and A. H. nghÖ ViÖt Nam) vÒ viÖc x¸c ®Þnh mÉu thùc vËt. Redclife. Australian Journal of Chemistry, Vol. 20, P. 973 (1967). T+i liÖu tham kh¶o 6. M. Victor Plouvier, M. Lucien Plantefol. C. 1. Vâ V¨n Chi. Tõ ®iÓn C©y thuèc ViÖt Nam, R. Hebd. Seances Acad. Sci. Ser. D 266, P. Nh xuÊt Y häc, Tp Hå ChÝ Minh, Tr. 726 1526 (1968). (1999). 7. Christine A. Williams, Jeffrey B. Harbone, 2. §ç TÊt Lîi. Nh÷ng C©y thuèc v VÞ thuèc Hans Geiger, and J. Robin S. Hoult. ViÖt Nam, Nh xuÊt b¶n Khoa häc v Kü Phytochemistry, Vol. 51, P. 417 - 423 (1999). thuËt H Néi, Tr. 589 - 590 (1991). 8. Yong-Long Liu and A. Mabry. Phytochemis- 3. Christine Kamperdick, Nguyen Minh Phuong, try, Vol. 21, P. 209 - 214 (1982). Tran Van Sung, Juergen Schmidt, and 9. F. Tomas, F. Ferreres, and A. Guirado. Guenter Adam. Phytochemistry, Vol. 52, P. Phytochemistry, Vol. 18, P. 185 (1979). 1671 - 1676 (1999). 10. Herz W. Anderson, H. Wagner, G. Maver, 4. John A. Lamberton and Trevor C. Morton. G. Flore, and Farkas. Tetrahedron Letters, Australia Journal of Chemistry, Vol. 38, P. 2571 (1973). 181