Nhân nhanh giống dứa đài nông 4 bằng kỹ thuật cấy mô: Báo cáo khoa học

Báo cáo khoa học

Nhân nhanh giống dứa đài nông 4 bằng kỹ thuật cấy

mô

T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2, sè 3/2004

NH¢N NHANH gièng døa ®µi n«ng 4 b»ng kü thuËt nu«i cÊy m«

Rapid multiplication of Tai-nung 4 pineapple variety by means of tissue culture

NguyÔn Quang Th¹ch1, §inh Tr−êng S¬n1, NguyÔn ThÞ H−¬ng1

Summary

The tissue culture technique was applied for rapid multiplication of Tai-nung 4 pineapple, a

Taiwanese pineapple variety of good quality. The thin layers of the shoot tip were cultured on

the MS medium supplemented with 2.5% saccarose, 6.5g agar/l, 0.6 ppm of 2,4 D and 0.05ppm

kinetin. The percentage of regenerated plants obtained on this medium was 65.2% after 30 days

of culture with a rate of regeneration being 4.5 shoots per each thin layer. The medium for rapid

shoot multiplication consisted of MS + 2.5% saccarose + 6.5 g agar/l + 0.05 ppm NAA + 0.05

ppm IBA + 1 ppm BA. The shoot multiplication rate on this medium was 7.7 shoots/6 weeks.

Use of apical shoot dormancy breaking technique enhanced the rate of multiplication. The

multiplication rate was 23.74 times/subculture. The optimal medium for rooting was MS + 2.5%

saccarose + 6.5 g agar/l + 0.05 ppm IAA. On this medium, 100% of the shoots rooted after 25

days of culture. The optimal substrate for acclimatization was burnt rice husk plus sand at a ratio

of 2:1.

Keywords: Pineapple, Propagation, Tai-nung 4, tissue culture

1. §Æt vÊn ®Ò1

Theo chñ tr−¬ng cña Bé N«ng nghiÖp vµ

Ph¸t triÓn N«ng th«n ®Õn n¨m 2010 diÖn tÝch

trång døa chØ riªng gièng Cayenne cña ViÖt

Nam sÏ lµ 20.000 ha (Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t

triÓn n«ng th«n, 1999), tuy nhiªn diÖn tÝch

trång chØ ®¹t gÇn 3.227ha (Côc KhuyÕn N«ng

vµ KhuyÕn L©m, 2002). V× vËy, nghiªn cøu

x©y dùng c«ng nghÖ nh©n gièng døa lµ vÊn ®Ò

cÇn gi¶i quyÕt hµng ®Çu trong viÖc ph¸t triÓn

trång døa hiÖn nay cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh

ph−¬ng ph¸p nh©n gièng th«ng th−êng,

ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy m« øng dông trong

nh©n gièng (T.Murashige, 1974) vµ ®Æc biÖt

trªn c©y døa Cayen ®· ®−îc rÊt nhiÒu t¸c gi¶

quan t©m vµ ®· x©y dùng thµnh c«ng quy tr×nh

nh©n gièng døa Cayen b»ng kü thuËt nu«i cÊy

1 ViÖn Sinh häc N«ng nghiÖp, Tr−êng §HNNI

m« (NguyÔn ThÞ NhÉn vµ céng sù 1995,

NguyÔn Quang Th¹ch vµ céng sù, 2001).

Døa §µi N«ng 4, mét gièng døa quý do

ViÖn Nghiªn cøu Gia NghÜa §µi Loan chän

t¹o, lµ gièng døa ¨n t−¬i cã gi¸ trÞ nhÊt, vá

qu¶ rÊt dÔ t¸ch, khi ¨n kh«ng cÇn gät vá, khÝa

m¾t nªn ®−îc ng−êi tiªu dïng −a chuéng. ë

ViÖt Nam, gièng døa nµy ch−a ®−îc trång

nhiÒu vµ b−íc ®Çu ®−îc kh¶o nghiÖm bëi mét

sè c¬ quan nh−: Tr−êng §¹i häc CÇn Th¬, §¹i

häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi. §Ó x©y dùng qui

tr×nh nh©n nhanh gièng døa §µi N«ng 4,

chóng t«i ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu nh©n nhanh

gièng døa §µi N«ng 4 b»ng kü thuËt nu«i cÊy

m«.

2. VËt liÖu, ph−¬ng ph¸p nghiªn

cøu

2.1. VËt liÖu nghiªn cøu: Gièng døa §µi

N«ng 4 cã nguån gèc §µi Loan

2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

185

Nh©n nhanh gièng døa §µi n«ng 4...

Sö dông ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu nu«i cÊy

m« hiÖn hµnh.

ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ ngÉu nhiªn, 3 lÇn

lÆp l¹i, mçi c«ng thøc 30 c¸ thÓ.

C¸c chØ tiªu thÝ nghiÖm ®−îc quan s¸t

th−êng xuyªn víi 5 –10 ngµy 1 lÇn (tuú theo

yªu cÇu cña thÝ nghiÖm)

C©y døa nu«i cÊy m« cã khèi l−îng 1g

®−îc tiÕn hµnh nghiªn cøu ë giai ®o¹n v−ên

−¬m.

Sè liÖu ®−îc xö lý thèng kª sinh häc theo

ch−¬ng tr×nh irristat

3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn

3.1. Giai ®o¹n t¹o nguån mÉu ban ®Çu

3.1.1. T¹o vËt liÖu khëi ®Çu b»ng kü thuËt

nu«i cÊy chåi ®Ønh vµ m¾t ngñ

KÕt qu¶ nghiªn cøu ë b¶ng 1 cho thÊy:

Thêi gian khö trïng cµng dµi th× tû lÖ mÉu

nhiÔm cµng gi¶m nh−ng tû lÖ mÉu chÕt cµng

t¨ng. ChÕ ®é khö trïng cho tû lÖ mÉu s¹ch t¸i

sinh tèt nhÊt lµ: khö trïng lÇn ®Çu trong thêi

gian 5 phót sau ®ã khö trïng lÇn hai trong thêi

gian 1 phót. ChÕ ®é nµy cho tû lÖ mÉu s¹ch t¸i

sinh ®¹t cao nhÊt (37,07%).

3.1.2. ThÝ nghiÖm t¸i sinh chåi b»ng kü thuËt

c¾t líp máng tÕ bµo

øng dông kü thuËt nu«i cÊy líp máng tÕ

bµo thùc vËt ®· ®−îc nhiÒu t¸c gi¶ nghiªn cøu

thµnh c«ng. B»ng ph−¬ng ph¸p nµy cã thÓ

thóc ®Èy sù t¸i sinh chåi gãp phÇn t¨ng nhanh

hÖ sè nh©n gièng in vitro (Duong Tan Nhut,

Jaime A. Teixeria da Silva, 2001).

¶nh h−ëng cña vÞ trÝ c¾t ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t

sinh h×nh th¸i cña líp máng tÕ bµo

Qua b¶ng 2 ta thÊy:

Cã sù kh¸c nhau rÊt râ rÖt vÒ kh¶ n¨ng t¸i

sinh chåi tõ c¸c vÞ trÝ c¾t cña líp máng. Kh¶

n¨ng t¸i sinh chåi cµng cao khi c¸c líp máng

®−îc c¾t gÇn vÒ phÝa ®Ønh ngän.

Sau 30 ngµy nu«i cÊy, kh¶ n¨ng ph¸t sinh

h×nh th¸i cña líp máng tÕ bµo tèt nhÊt ë vÞ trÝ

B¶ng 1. ¶nh h−ëng cña chÕ ®é khö trïng ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t sinh h×nh th¸i cña mÉu cÊy

C«ng

thøc

ChÕ ®é khö trïng Tû lÖ mÉu

nhiÔm (%)

Tû lÖ mÉu s¹ch

ph¸t sinh h×nh

th¸i (%)

Tû lÖ mÉu

s¹ch chÕt (%)

1(§/C) 5 phót 30,98 31,00 38,02

2 LÇn 1: 1 phót; LÇn 2: 1 phót 100 0,00 0,00

3 LÇn 1: 2 phót; LÇn 2: 1 phót 69,42 20,50 10,08

4 LÇn 1: 3 phót; LÇn 2: 1 phót 50,03 24,83 25,14

5 LÇn 1: 4 phót; LÇn 2: 1 phót 32,87 37,07 30,06

6 LÇn 1: 5 phót; LÇn 2: 1 phót 22,50 25,50 52,46

B¶ng 2. ¶nh h−ëng cña vÞ trÝ c¾t ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t sinh h×nh th¸i cña líp máng tÕ bµo

Tû lÖ l¸t c¾t t¸i sinh theo thêi gian (%)

VÞ trÝ c¾t 10 ngµy 15 ngµy 20 ngµy 25 ngµy 30 ngµy

Tû lÖ ph¸t

sinh chåi (%)

Gèc 0,00 4,54 9,08 18,21 22,71 100

Th©n 8,69 13,04 21,73 34,75 52,22 100

Ngän 19,04 33,34 57,14 71,42 95,24 100

CV (%) 2,7

LSD (5%) 3,11

186

NguyÔn Quang Th¹ch, §inh Tr−êng S¬n, NguyÔn ThÞ H−¬ng

ngän (95,24%), tiÕp theo lµ th©n (52,22%) vµ

kÐm nhÊt lµ ë gèc (22,71%). §iÒu nµy chøng

tá kh¶ n¨ng ph©n ho¸ vµ ph¶n ph©n ho¸ cña tÕ

bµo x¶y ra thuËn lîi h¬n ë phÇn m« non.

¶nh h−ëng cña kÝch th−íc líp máng tÕ bµo

®Õn kh¶ n¨ng ph¸t sinh h×nh th¸i cña m« nu«i

cÊy

KÝch th−íc (®é dµy) cña l¸t máng cã ¶nh

h−ëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng t¸i sinh chåi cña

líp máng. Líp máng cã kÝch th−íc lín (lín

h¬n 0,7cm) vµ nhá (nhá h¬n 0,5cm) ®Òu cho

kh¶ n¨ng t¸i sinh chåi thÊp. ë kÝch th−íc

0,5mm, kh¶ n¨ng ph¸t sinh h×nh th¸i cña l¸t

máng ®¹t cao nhÊt (65,20%), chåi h×nh thµnh

trªn 1 l¸t c¾t lµ lín nhÊt (4,5 chåi/ l¸t). §iÒu

nµy cã ý nghÜa quan träng lµ chóng ta sÏ cã

®−îc mét sè l−îng mÉu lín trong thêi gian

ng¾n phôc vô cho giai ®o¹n nh©n nhanh tiÕp

theo (B¶ng 3).

B¶ng 3. ¶nh h−ëng cña kÝch th−íc líp máng tÕ bµo ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t sinh h×nh th¸i cña m« nu«i cÊy

Tû lÖ l¸t t¸i sinh theo thêi gian (%)

KÝch

th−íc

(mm) 10 ngµy 15 ngµy 20 ngµy 25 ngµy 30 ngµy

Tû lÖ ph¸t

sinh chåi (%)

Sè chåi/l¸t

(30 ngµy)

0,1 0,00 0,00 0,00 1,53 3,07 100,00 1,72

0,3 14,28 23,80 28,57 33,42 41,95 100,00 2,96

0,5 21,73 34,78 43,47 52,17 65,20 100,00 4,50

0,7 12,25 16,68 20,83 25,06 33,21 100,00 2,50

0,9 3,71 7,42 11,19 14,19 18,70 100,00 1,47

1,1 0,00 0,0 3,84 7,82 11,84 100,00 1,36

¶nh h−ëng cña chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng tíi

kh¶ n¨ng ph¸t sinh h×nh th¸i cña líp máng tÕ

bµo

KÕt qu¶ b¶ng 4 cho ta thÊy:

Benzyl adenin (BA) cã t¸c dông kÝch thÝch

qu¸ tr×nh t¸i sinh vµ sù h×nh thµnh chåi cña l¸t

máng tÕ bµo m¹nh h¬n so víi kinetin. Tû lÖ

l¸t máng t¸i sinh vµ sè chåi trung b×nh ë c«ng

thøc 2 (cã bæ sung 0,1mg/lÝt BA) ®¹t 53,60%

vµ 2,98 chåi/l¸t so víi 49,20% vµ 2,16 chåi/l¸t

ë c«ng thøc 3 (cã bæ sung 0,1mg/lÝt kinetin).

B¶ng 4. ¶nh h−ëng cña chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng tíi kh¶ n¨ng ph¸t sinh h×nh th¸i cña líp máng tÕ

bµo (sau 30 ngµy)

Nång ®é chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng (ppm)

C«ng

thøc 2,4D BA Kinetin

ChiÒu cao

chåi (cm)

Tû lÖ l¸t t¸i

sinh (%)

Sè chåi/l¸t

(chåi)

1 §/c) 0,0 0,0 0,0 1,35 40,20 1,97

2 0,5 0,1 0,0 0,92 53,60 2,98

3 0,5 0,0 0,1 0,78 49,20 2,16

4 0,5 0,1 0,1 1,55 53,30 3,46

5 0,5 0,1 0,2 0,70 37,40 2,19

6 0,5 0,2 0,0 0,54 46,50 1,78

7 0,5 0,0 0,2 0,35 42,53 1,39

8 0,5 0,2 0,1 0,46 46,80 1,14

9 0,5 0,2 0,2 0,50 47,72 1,22

187

M«i tr−êng thÝch hîp cho giai ®o¹n t¸i

sinh chåi tõ líp máng tÕ bµo lµ MS + 2,5%

®−êng + 6,5g aga + 0,5ppm 2,4D + 0,1ppm

BA + 0,1ppm kinetin. Trªn m«i tr−êng nµy tû

lÖ t¸i sinh cao (53,3%) vµ ®¹t 3,46 chåi/l¸t

máng.

3.2.1. ¶nh h−ëng cña chÊt ®iÒu tiÕt sinh

KÕt qu¶ trªn b¶ng 5 cho thÊy:

ChÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng cã t¸c dông xóc

víi ®èi chøng (tõ 3,12 lÇn ®Õn 7,67 lÇn).

M«i tr−êng thÝch hîp cho sù ph¸t sinh chåi

lµ MS + 2,5% ®−êng + 6,5g aga + 0,05ppm

αNAA + 0,05ppm IBA + 1ppm BA hoÆc MS

+ 2,5% ®−êng + 6,5g aga + 0,1ppm IBA +

chåi cao (7,67 lÇn vµ 6,15 lÇn), gÊp 1,04 ®Õn

6,2 lÇn so víi c¸c c«ng thøc kh¸c.

3.2.2. ¶nh h−ëng cña c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c

Kü thuËt ph¸ ®Ønh sinh tr−ëng ®· thóc ®Èy

ph¸p ph¸ ®Ønh sinh tr−ëng cao gÊp 5,6 lÇn so

(B¶ng 6).

Nång ®é chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng

C«ng thøc αNAA IBA BA

HÖ sè nh©n

(gram)

K/l−îng chåi

(gram)

1 0,00 0,00 0,00 1,22 0,45

2 0,10 0,00 0,50 3,12 0,31

3 0,10 0,00 1,00 5,60 0,22

4 0,00 0,10 0,50 3,94 0,26

5 0,00 0,10 1,00 6,15 0,54

6 0,05 0,05 0,50 4,87 0,25

7 0,05 0,05 1,00 7,67 0,11

CV (%) 1,1 3,8

KÕt qu¶ b¶ng 7 cho thÊy:

Trong qu¸ tr×nh sinh tr−ëng, chåi døa cã

kh¶ n¨ng tù h×nh thµnh rÔ, nh−ng tû lÖ ra rÔ

kh«ng cao (®¹t tû lÖ 47,14%) vµ sè rÔ chØ ®¹t

IAA cã hiÖu qu¶ cho qu¸ tr×nh ra rÔ cña

chåi døa h¬n αNAA.

lµ MS + 2,5% ®−êng sacaro + 6,5g aga + 0,5

ppmIAA.

(chåi/6 tuÇn)

Khèi l−îng

chåi (gram)

ChiÒu cao

chåi (cm)

Chåi riªng rÏ (chåi ®¬n) 4,17 0,50 3,26

Côm chåi 11,25 0,35 2,35

Chåi ®−îc ph¸ ®Ønh sinh tr−ëng 23,74 0,32 2,98

188

Báo cáo khoa học: Nhân nhanh giống dứa đài nông 4 bằng kỹ thuật cấy mô

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi