Những thuốc thông thường (không cần toa-
OTC) có thể dùng nếu mất ngủ
Người ta khuyên chỉ tự điều trị mất ngủ bằng thuốc thông thường (OTC (
over-the-counter): những thuốc OTC là những thuốc thông thường mang tính gia
đình nghĩa là không cần phải cần toa hay chỉ định của bác sĩ.) khi đó là mất ngủ
thoáng qua hay ngắn hạn.
Những OTC hỗ trợ giấc ngủ chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn và kết
hợp với thay đổi thói quen ngủ. Sử dụng những thuốc này lâu ngày có thể gây
nghiện, nghĩa là nếu không có nó thì không ngủ được. Đối với mất ngủ mạn tính
thì nên đi bác sĩ.
a) Thuốc kháng histamine.
Hai thuốc kháng histamine gần đây trên thị trường được xem như là những
OTC hỗ trợ giấc ngủ bao gồm diphenhydramine (như Sominex, Nytol) và
doxylamine (Unisom).
Diphenhydramine là thuốc duy nhất được FDA chứng nhận là an toàn và
hiệu quả, trong khi độ an toàn và hiệu quả của doxylamine thì vẫn chưa được FDA
chứng minh đầy đủ.
Những tác dụng điều trị khác của diphenhydramine là trong dị ứng, say tàu
xe và ho. Những nhà khoa học tin rằng hai thuốc này có tác dụng an thần qua cơ
chế bất hoạt tác dụng của histamine trong não nhưng cơ chế chính xác thì chưa rõ.
Nếu mất ngủ đi kèm với đau thì hiện tại có nhiều dược phẩm kết hợp giữa
kháng histamine và giảm đau. Không nên dùng những loại thuốc này khi chỉ bị
mất ngủ đơn thuần vì việc giảm đau là không cần thiết.
Thai kỳ và cho con bú :
Tác động của diphenhydramine và doxylamine lên thai nhi vẫn chưa được
đánh giá đầy đủ. Mặc dù khả năng gây hại lên thai nhi thấp nhưng có lẽ nên tránh
dùng những thuốc này trong lúc mang thai. Cả hai thuốc trên có thể làm giảm khả
năng tạo sữa. Thêm vào đó, chúng có khả năng được tiết vào sữa mẹ và tác động
lên trẻ sơ sinh. Do đó, người mẹ trong thời kì cho con bú cũng nên tránh hai loại
thuốc này. Trẻ em dưới 12 tuổi không được dùng doxylamine vì người ta vẫn chưa
đánh giá được tác dụng của thuốc ở nhóm tuổi này.
Tương tác thuốc:
Diphenhydramine và doxylamine làm tăng tác dụng ức chế của rượu và
những thuốc khác gây ngủ gà.
Tác dụng phụ:
Ngủ gà là tác dụng phụ hay gặp nhất của cả diphenhydramine và
doxylamine. Do đó, không dùng những thuốc này trong những trường hợp cần tỉnh
táo(như khi lái xe).
Diphenhydramine và doxylamine cũng gây táo bón, khô miệng, và tiểu khó.
Chúng làm trầm trọng thêm bệnh đục thủy tinh thể, hen, các bệnh tim mạch, và phì
đại tiền liệt tuyến. Người mắc có những vấn đề trên không nên sử dụng những
OTC hỗ trợ giấc ngủ mà không hỏi ý kiến trước bác sĩ.
Cả hai loại thuốc này có thể gây kích động nghịch thường do lo lắng và mất
ngủ. Tình trạng này thường gặp ở trẻ em và người già.
b) Melatonin.
Melatonin (như Melatonex) là loại hormôn duy nhất dưới dạng OTC dùng
khi mất ngủ. Melatonin là một hormôn được tạo ra ở tuyến tùng. Melatonin giúp
điều hoà đồng hồ sinh học của cơ thể hay chu kì ngủ-thức. Melatonin được tăng
tiết khi trời tối hay khi ánh sáng giảm. Cơ chế gây ngủ chính xác của melatonin
vẫn chưa được biết. Melatonin cũng làm giảm sự tỉnh táo và thân nhiệt.
Melatonin được bán dưới dạng thành phần bổ sung vào khẩu phần ăn nên
không được kiểm soát bởi FDA. Thuốc hay được dùng trên máy bay,lúc mất ngủ
và khi rối loạn giấc ngủ do những lúc làm việc khuya. Một số bằng chứng chưa
đầy đủ cho rằng melatonin có ích trong điều trị rối loạn giấc ngủ.
Liều lượng:
Không có liều hay thời gian sử dụng cố định. Có thể tham khảo liều từ 5-
10mg. Người sử dụng nên theo phần hướng dẫn sử dụng về liều lượng và cách
dùng đi kèm.
Thai kì và cho con bú:
Việc sử dụng melatonin trong lúc mang thai và khi cho con bú vẫn chưa
được nghiên cứu đầy đủ. Ở liều cao(trên 300mg), melatonin có thể có tác dụng
tránh thai và làm tăng nồng độ của prolactin trong cơ thể.
Theo kinh nghiệm đi trước của những loại thuốc khác và khả năng về
những nguy cơ tiềm ẩn cho thai nhi, nên tránh dùng melatonin trong lúc mang thai
hay khi cho con bú cho đến khi có thêm các thông tin mới.
Trẻ em:
Tránh dùng melatonin ở trẻ em cho đến khi có thêm thông tin về độ an
toàn.
Tương tác thuốc:
Mặc dù melatonin được bán dưới dạng thành phần bổ sung vào khẩu phần
ăn thì nó vẫn là một loại thuốc. Nó có những tác dụng phụ và những tương tác
thuốc chưa được xác định.
Nồng độ melatonin do cơ thể tạo ra có thể tăng bởi một số thuốc nhất định
như thuốc chống trầm cảm loại ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc(Prozac,
Zoloft, Paxil)và loại ức chế oxi hoá monoamine-MAO (Parnate, Nardil). Tương
tác giữa những thuốc chống trầm cảm này với dược phẩm melatonin dùng trong
hỗ trợ giấc ngủ vẫn chưa được xem xét.