255
NỘI SOI CHẨN ĐOÁN UNG THƢ ĐƢỜNG TIÊU HOÁ TRÊN
I. ĐỊNH NGHĨA
Nội soi đường tiêu hoá trên là một thủ thuật đưa máy theo đường tiêu hoá để
quan sát trực tiếp, phát hiện các tổn thương và lấy các mẫu tổn thương làm mô
bệnh học chẩn đoán xác định bệnh.
II. CHỈ ĐỊNH
Nội soi chẩn đoán đường tiêu hoá trên được áp dụng rộng rãi cho nhiều lứa
tuổi khi có các triệu chứng như: Đau thượng vị, ợ hơi, ợ chua, ăn chậm tiêu, nuốt
vướng, nuốt nghẹn, nóng rát sau xương ức......
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Suy tim nặng
- Suy hô hấp
- Suy kiệt nặng
IV. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện
- 1 Bác sỹ
- 2 Điều dưỡng
2. Phƣơng tiện
- Máy soi:
+ Nguồn sáng
+ Dây soi
+ Màn hình
+ Hệ thống vi tính
+ Máy hút
+ Kìm sinh thiết
+ Các thiết bị vệ sinh máy
- Bàn soi hoặc giường soi
- Thuốc và vật tư tiêu hao
+ Atropin1/4mg x 2 ống
+ Lidocain 10 hoặc xilocain 1 (Thuốc xịt)
256
+ Bơm tiêm 20 ml 1 chiếc
+ Nước cất (bơm rửa dạ dày nếu cần)
+ Găng
+ Lọ đựng Formon 10
+ Lam kính
3. Ngƣời bệnh
- Tư vấn và giải thích cho người bệnh:
+ Tình trạng chung của người bệnh
+ Sự cần thiết phải làm nội soi
+ Qui trình thực hiện nội soi
+ Các biến chứng có thể sẩy ra trong và sau soi
+ Thời gian trả kết quả
+ Chi phí cho nội soi
- Kiểm tra:
+ Tiền sử bệnh tật của người bệnh: Tim mạch, huyết áp, ....
+ Tiền sử dị ứng với thuốc tê: lidocain, xylocain
+ Tiền sử choáng phản vệ.
+ Các bệnh về rối loạn đông máu
+ Các bệnh về lây nhiễm: HIV, Viêm gan B
+ Tình trạng ăn uống trước khi làm nội soi.
4. Thủ tục hành chính
- Kiểm tra chỉ định của bác sỹ: Phiếu soi hoặc hồ sơ bệnh án (Người bệnh nội
trú)
- Các xét nghiệm bổ xung nếu cần.
- Kiểm tra tình trạng máu chảy máu đông.
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
1. Phòng nội soi
- Có đầy đủ thuốc và trang thiết bị cấp cứu
- Oxy
2. Ngƣời bệnh
257
Nhịn ăn tối thiểu trước 6h khi soi.
Tư thế nằm nghiêng trái chân trên co chân dưới duỗi thẳng.
Tiêm Atropinsulphat ¼ mg x 2ống: dưới da
Xịt lidocain 10 hoặc xylocain 1 tại họng.
3. Ngƣời thực hiện: Đội mũ, khẩu trang, đeo găng
4. Tiến hành nội soi
Đặt ống bảo vệ máy - người bệnh ngậm vào giữa hai hàm răng.
Đặt ống nội soi qua miệng thực quản vào thực quản và dạ dày – tá tràng
5. Quan sát tổn thƣơng
Vị trí tổn thương
Kích thước tổn thương - số lượng tổn thương
Thể tổn thương: loét, sùi, thâm nhiễm,.....
Ranh giới tổn thương với tổ chức lành: gọn?, nham nhở?.
Sinh thiết tổn thương:
Vị trí sinh thiết
Số mẫu sinh thiết
6. Kết luận ban đầu tình trạng tổn thƣơng
Tổn thương lành
Tổn thương ác tính
7. Sử lý bệnh phẩm sinh thiết
Phết lam chẩn đoán tế bào.
Mẫu bệnh phẩm cho vào lọ Formol 10 làm giải phẫu bệnh.
VI. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
Nghỉ ngơi tại chỗ 5 - 10 phút sau soi
Chướng hơi sau soi: Chướng hơi sau soi thường thường người bệnh tự thải
sau khi đi lại.
Trường hợp dị ứng chậm lidocain hoặc xylocain dùng
Prednisolon 25 mg x 1 ống - tiêm tĩnh mạch chậm, theo d i mạch, huyết áp,
thở oxy nếu cần. nếu không ổn định chuyển hồi sức.
Thủng sau sinh thiết: Nếu thủng chuyển ngoại khoa.
.