ÔN T P LÝ 11 - CH NG TRÌNH CHU N Ậ ƯƠ Ẩ
D ng Văn Đ ng – Bình Thu n ươ ổ ậ
L I NÓI Đ UỜ Ầ
Hi n nay, ệv i b môn V t Lý, hình th c thi tr c nghi m kháchớ ộ ậ ứ ắ ệ
quan đ c áp d ng trong các kì thi t t nghi p và tuy n sinh đ iượ ụ ố ệ ể ạ
h c, cao đ ng cho l p 12, còn v i l p 10 và l p 11 thì tùy theo t ngọ ẳ ớ ớ ớ ớ ừ
tr ng, có tr ng s d ng hình th c ki m tra tr c nghi m t lu n,ườ ườ ử ụ ứ ể ắ ệ ự ậ
có tr ng s d ng hình th c ki m tra tr c nghi m khách quan,ườ ử ụ ứ ể ắ ệ
cũng có tr ng s d ng c hai hình th c tùy theo t ng ch ng,ườ ử ụ ả ứ ừ ươ
t ng ph n. Tuy nhiên dù ki m tra v i hình th c gì đi n a thì cũngừ ầ ể ớ ứ ữ
c n ph i n m v ng nh ng ki n th c c b n m t cách có h th ngầ ả ắ ữ ữ ế ứ ơ ả ộ ệ ố
m i làm t t đ c các bài ki m tra, bài thi.ớ ố ượ ể
Đ giúp các em h c sinh ôn t p m t cách có h th ng nh ngể ọ ậ ộ ệ ố ữ
ki n th c c a ch ng trình V t lý l pế ứ ủ ươ ậ ớ 11 – Ban c b n, đã gi mơ ả ả
t i, ảtôi xin tóm t t l i ph n lí thuy t trong sách giáo khoa, trong tàiắ ạ ầ ế
li u chu n ki n th c và tuy n ch n ra m t s bài t p t lu n vàệ ẩ ế ứ ể ọ ộ ố ậ ự ậ
m t s câu tr c nghi m khách quan theo t ng ph n trong sáchộ ố ắ ệ ừ ầ ở
giáo khoa, sách bài t p và m t s sách tham kh o. Hy v ng t p tàiậ ộ ố ả ọ ậ
li u này s giúp ích đ c m t chút gì đó cho các quí đ ng nghi pệ ẽ ượ ộ ồ ệ
trong quá trình gi ng d y (có th dùng làm tài li u đ d y t ch n,ả ạ ể ệ ể ạ ự ọ
d y ph đ o) và các em h c sinh trong quá trình h c t p, ki m tra,ạ ụ ạ ọ ọ ậ ể
thi c .ử
N i dung c a t p tài li u có t t c các ch ng c a sách giáoộ ủ ậ ệ ấ ả ươ ủ
khoa V t lậí 11 - Ch ng trình c b n. M i ch ng là m t ph nươ ơ ả ỗ ươ ộ ầ
c a tài li u (riêng 2 ch ng: VI. Khúc x ánh sáng, VII. M t và cácủ ệ ươ ạ ắ
d ng c quang đ c g p l i thành m t ph n là Quang hình). M iụ ụ ượ ộ ạ ộ ầ ỗ
ph n có:ầ
Tóm t t lắí thuy t;ế
Các công th c;ứ
Bài t p t lu n;ậ ự ậ
Tr c nghi m khách quan.ắ ệ
Các bài t p t lu n trong m i ph n đ u có h ng d n gi i vàậ ự ậ ỗ ầ ề ướ ẫ ả
đáp s , còn các câu tr c nghi m khách quan trong t ng ph n thì chố ắ ệ ừ ầ ỉ
có đáp án, không có l i gi i chi ti t (đ b n đ c t gi i).ờ ả ế ể ạ ọ ự ả
Dù đã có nhi u c g ng trong vi c s u t m, biên so n nh ngề ố ắ ệ ư ầ ạ ư
ch c ch n trong t p tài li u nàắ ắ ậ ệ y không tránh kh i nh ng s su t,ỏ ữ ơ ấ
thi u sót. R t mong nh n đ c nh ng nh n xét, góp ý c a các quíế ấ ậ ượ ữ ậ ủ
đ ng nghi p, các b c ph huynh h c sinh, các em h c sinh và cácồ ệ ậ ụ ọ ọ
b n đ c đ ch nh s a l i thành m t t p tài li u hoàn h o h n.ạ ọ ể ỉ ử ạ ộ ậ ệ ả ơ
Xin chân thành c m n.ả ơ
1
ÔN T P LÝ 11 - CH NG TRÌNH CHU N Ậ ƯƠ Ẩ
D ng Văn Đ ng – Bình Thu n ươ ổ ậ
2
ÔN T P LÝ 11 - CH NG TRÌNH CHU N Ậ ƯƠ Ẩ
D ng Văn Đ ng – Bình Thu n ươ ổ ậ
I. TĨNH ĐI NỆ
A. TÓM T T LÝ THUY TẮ Ế
1. Hai lo i đi n tíchạ ệ
+ Có hai lo i đi n tích: đi n tích d ng (+) và đi n tích âm (-).ạ ệ ệ ươ ệ
+ Các đi n tích cùng d u thì đ y nhau, trái d u thì hút nhau.ệ ấ ẩ ấ
+ Đ n v đi n tích là culông (C).ơ ị ệ
2. S nhi m đi n c a các v tự ễ ệ ủ ậ
+ Nhi m đi n do c xát: hai v t không nhi m đi n khi c xát v iễ ệ ọ ậ ễ ệ ọ ớ
nhau thì có th làm chúng nhi m đi n trái d u nhau.ể ễ ệ ấ
+ Nhi m đi n do ti p xúc: cho thanh kim lo i không nhi m đi nễ ệ ế ạ ễ ệ
ch m vào qu c u đã nhi m đi n thì thanh kim lo i nhi m đi nạ ả ầ ễ ệ ạ ễ ệ
cùng d u v i đi n tích c a qu c u. Đ a thanh kim lo i ra xa quấ ớ ệ ủ ả ầ ư ạ ả
c u thì thanh kim lo i v n còn nhi m đi n.ầ ạ ẫ ễ ệ
+ Nhi m đi n do h ng ng: đ a thanh kim lo i không nhi mễ ệ ưở ứ ư ạ ễ
đi n đ n g n qu c u nhi m đi n nh ng không ch m vào quệ ế ầ ả ầ ễ ệ ư ạ ả
c u, thì hai đ u thanh kim lo i s nhi m đi n. Đ u g n qu c uầ ầ ạ ẽ ễ ệ ầ ầ ả ầ
h n nhi m đi n trái d u v i đi n tích c a qu c u, đ u xa h nơ ễ ệ ấ ớ ệ ủ ả ầ ầ ơ
nhi m đi n cùng d u v i đi n tích c a qu c u. Đ a thanh kimễ ệ ấ ớ ệ ủ ả ầ ư
lo i ra xa qu c u thì thanh kim lo i tr v tr ng thái không nhi mạ ả ầ ạ ở ề ạ ễ
đi n nh lúc đ u. ệ ư ầ
3. Đ nh lu t Culôngị ậ
+ Đ l n c a l c t ng tác gi a hai đi n tích đi m đ ng yên t lộ ớ ủ ự ươ ữ ệ ể ứ ỉ ệ
thu n v i tích các đ l n c a hai đi n tích đó và t l ngh ch v iậ ớ ộ ớ ủ ệ ỉ ệ ị ớ
bình ph ng kho ng cách gi a chúng.ươ ả ữ
F = k.
2
21
.
||
r
qq
ε
; k = 9.109
2
2
C
Nm
; ε là h ng s đi n môi c a môiằ ố ệ ủ
tr ng; trong chân không (hay g n đúng là trong không khí) thì ườ ầ ε =
1.
+ Véc t l c t ng tác gi a hai đi n tích đi m:ơ ự ươ ữ ệ ể
Có đi m đ t trên m i đi n tích;ể ặ ỗ ệ
Có ph ng trùng v i đ ng th ng n i hai đi n tích;ươ ớ ườ ẳ ố ệ
Có chi u: đ y nhau n u cùng d u, hút nhau n u trái d u;ề ẩ ế ấ ế ấ
Có đ l n: F = ộ ớ
2
21
9
.
||10.9
r
qq
ε
.
+ L c t ng tác gi a nhi u đi n tích đi m lên m t đi n tích đi m:ự ươ ữ ề ệ ể ộ ệ ể
→→→→ +++= n
FFFF ...
21
4. Thuy t electronế
3
ÔN T P LÝ 11 - CH NG TRÌNH CHU N Ậ ƯƠ Ẩ
D ng Văn Đ ng – Bình Thu n ươ ổ ậ
+ Bình th ng t ng đ i s t t c các đi n tích trong nguyên tườ ổ ạ ố ấ ả ệ ử
b ng không, nguyên t trung hoà v đi n.ằ ử ề ệ
+ N u nguyên t m t b t electron thì tr thành ion d ng; n uế ử ấ ớ ở ươ ế
nguyên t nh n thêm electron thì tr thành ion âm.ử ậ ở
+ Kh i l ng electron r t nh nên đ linh đ ng c a electron r tố ượ ấ ỏ ộ ộ ủ ấ
l n. Vì v y electron d dàng b t kh i nguyên t , di chuy n trongớ ậ ễ ứ ỏ ử ể
v t hay di chuy n t v t này sang v t khác làm các v t b nhi mậ ể ừ ậ ậ ậ ị ễ
đi n.ệ
+ V t nhi m đi n âm là v t th a electron; v t nhi m đi n d ngậ ễ ệ ậ ừ ậ ễ ệ ươ
là v t thi u electron.ậ ế
+ V t d n đi n là v t ch a nhi u đi n tích t do. V t cách đi nậ ẫ ệ ậ ứ ề ệ ự ậ ệ
(đi n môi) là v t ch a r t ít đi n tích t do.ệ ậ ứ ấ ệ ự
Gi i thích hi n t ng nhi m đi n: ả ệ ượ ễ ệ
- Do c xát hay ti p xúc mà các electron di chuy n t v t này sangọ ế ể ừ ậ
v t kia.ậ
- Do h ng ng mà các electron t do s di chuy n v m t phíaưở ứ ự ẽ ể ề ộ
c a v t (th c ch t đây là s phân b l i các electron t do trongủ ậ ự ấ ự ố ạ ự
v t) làm cho phía d electron tích đi n âm và phía ng c l i thi uậ ư ệ ượ ạ ế
electron nên tích đi n d ng.ệ ươ
5. Đ nh lu t b o toàn đi n tích ị ậ ả ệ
+ M t h cô l p v đi n, nghĩa là h không trao đ i đi n tích v iộ ệ ậ ề ệ ệ ổ ệ ớ
các h khác thì, t ng đ i s các đi n tích trong h là m t h ng s .ệ ổ ạ ố ệ ệ ộ ằ ố
+ Khi cho hai v t tích đi n qậ ệ 1 và q2 ti p xúc v i nhau r i tách chúngế ớ ồ
ra thì đi n tích c a chúng s b ng nhau và là qệ ủ ẽ ằ
/
1
= q
/
2
=
2
21 qq +
.
6. Đi n tr ngệ ườ
+ Đi n tr ng là môi tr ng v t ch t t n t i xung quanh các đi nệ ườ ườ ậ ấ ồ ạ ệ
tích.
+ Tính ch t c b n c a đi n tr ng là nó tác d ng l c đi n lênấ ơ ả ủ ệ ườ ụ ự ệ
đi n tích đ t trong nó. ệ ặ
+ Đi n tr ng tĩnh là đi n tr ng do các đi n tích đ ng yên gây ra.ệ ườ ệ ườ ệ ứ
+ Véc t c ng đ đi n tr ng gây b i m t đi n tích đi m:ơ ườ ộ ệ ườ ở ộ ệ ể
Có đi m đ t t i đi m ta xét;ể ặ ạ ể
Có ph ng trùng v i đ ng th ng n i đi n tích v i đi m ta xét;ươ ớ ườ ẳ ố ệ ớ ể
Có chi u: h ng ra xa đi n tích n u là đi n tích d ng, h ngề ướ ệ ế ệ ươ ướ
v phía đi n tích n u là đi n tích âm; ề ệ ế ệ
Có đ l n: E = ộ ớ
.
4
ÔN T P LÝ 11 - CH NG TRÌNH CHU N Ậ ƯƠ Ẩ
D ng Văn Đ ng – Bình Thu n ươ ổ ậ
+ Đ n v c ng đ đi n tr ng là V/m.ơ ị ườ ộ ệ ườ
+ Nguyên lý ch ng ch t đi n tr ng: ồ ấ ệ ườ
n
EEEE
→→→→
+++= ...
21
.
+ L c tác d ng c a đi n tr ng lên đi n tích: ự ụ ủ ệ ườ ệ
→
F
= q
→
E
.
+ Đ ng s c đi n là đ ng đ c v trong đi n tr ng sao choườ ứ ệ ườ ượ ẽ ệ ườ
h ng c a ti p tuy n t i b t kì đi m nào trên đ ng s c cũngướ ủ ế ế ạ ấ ể ườ ứ
trùng v i h ng c a véc t c ng đ đi n tr ng t i đi m đó.ớ ướ ủ ơ ườ ộ ệ ườ ạ ể
+ Tính ch t c a đ ng s c:ấ ủ ườ ứ
- T i m i đi m trong đi n tr ng ta có th v đ c m t đ ngạ ỗ ể ệ ườ ể ẽ ượ ộ ườ
s c đi n và ch m t mà thôi. Các đ ng s c đi n không c t nhau.ứ ệ ỉ ộ ườ ứ ệ ắ
- Các đ ng s c đi n tr ng tĩnh là các đ ng không khép kín. ườ ứ ệ ườ ườ
- N i nào c ng đ đi n tr ng l n h n thì các đ ng s c đi nơ ườ ộ ệ ườ ớ ơ ườ ứ ệ
đó s đ c v mau h n (dày h n), n i nào c ng đ đi nở ẽ ượ ẽ ơ ơ ơ ườ ộ ệ
tr ng nh h n thì các đ ng s c đi n đó s đ c v th a h n.ườ ỏ ơ ườ ứ ệ ở ẽ ượ ẽ ư ơ
+ M t đi n tr ng mà c ng đ đi n tr ng t i m i đi m đ uộ ệ ườ ườ ộ ệ ườ ạ ọ ể ề
b ng nhau g i là đi n tr ng đ u.ằ ọ ệ ườ ề
Đi n tr ng đ u có các đ ng s c đi n song song và cách đ uệ ườ ề ườ ứ ệ ề
nhau.
7. Công c a l c đi n – Đi n th – Hi u đi n thủ ự ệ ệ ế ệ ệ ế
+ Công c a l c đi n tác d ng lên m t đi n tích không ph thu củ ự ệ ụ ộ ệ ụ ộ
vào d ng đ ng đi c a đi n tích mà ch ph thu c vào đi m đ uạ ườ ủ ệ ỉ ụ ộ ể ầ
và đi m cu i c a đ ng đi trong đi n tr ng, do đó ng i ta nóiể ố ủ ườ ệ ườ ườ
đi n tr ng tĩnh là m t tr ng th .ệ ườ ộ ườ ế
AMN = q.E.MN.cosα = qEd
+ Đi n th t i m t đi m M trong đi n tr ng là đ i l ng đ cệ ế ạ ộ ể ệ ườ ạ ượ ặ
tr ng riêng cho đi n tr ng v ph ng di n t o ra th năng khiư ệ ườ ề ươ ệ ạ ế
đ t t i đó m t đi n tích q. Nó đ c xác đ nh b ng th ng s gi aặ ạ ộ ệ ượ ị ằ ươ ố ữ
công c a l c đi n tác d ng lên q khi q di chuy n t M ra vô c c vàủ ự ệ ụ ể ừ ự
đ l n c a q.ộ ớ ủ
VM =
q
AM∞
+ Hi u đi n th gi a hai đi m M, N trong đi n tr ng đ c tr ngệ ệ ế ữ ể ệ ườ ặ ư
cho kh năng sinh công c a đi n tr ng trong s di chuy n c aả ủ ệ ườ ự ể ủ
m t đi n tích t M đ n N. Nó đ c xác đ nh b ng th ng s gi aộ ệ ừ ế ượ ị ằ ươ ố ữ
công c a l c đi n tác d ng lên đi n tích q trong s di chuy n c a qủ ự ệ ụ ệ ự ể ủ
t M đ n N và đ l n c a q.ừ ế ộ ớ ủ
UMN = VM – VN =
q
AMN
5