NHI M S C TH - ÔN THPTỄ Ắ Ể
ĐT BI N S L NG NSTỘ Ễ Ố ƯỢ
1/TH L CH B IỂ Ệ Ộ :
a/ Các d ngạ :
-Th khuy t (không)ể ế : 2n – 2 ; Th 1: 2n – 1 ;Th 3: 2n + 1 ;Th 4: 2n + 2 ; ể ể ể
(n: S c p NST) .ố ặ
D NG ĐT BI NẠ Ộ Ế S TR NG H P T NGỐ ƯỜ Ợ ƯƠ
NG V I CÁC C P NSTỨ Ớ Ặ
S d ng l ch b i đn khác nhauố ạ ệ ộ ơ Cn1 = n
S d ng l ch b i kép khác nhauố ạ ệ ộ Cn2 = n(n – 1)/2
Có a th l ch b i khác nhauể ệ ộ Ana = n!/(n –a)!
• Th ba nhi m t o các lo i giao t g m lo i mang 2 NST và lo i mang 1 NST c a c p.ể ễ ạ ạ ử ồ ạ ạ ủ ặ
• Do v y, khi xác đnh t l giao t c a th ba nhi m ta dùng s đ hình tamậ ị ỉ ệ ử ủ ể ễ ơ ồ giác
Cá th có ki u gen aaa/AAA t o 2 lo i giao t có t l :ể ể ạ ạ ử ỉ ệ 3/6a : 3/6aa
Cá th có ki u gen Aaa t o 4 lo i giao t có t l :ể ể ạ ạ ử ỉ ệ 1/6A : 2/6a : 2/6Aa : 1/6aa
Cá th có ki u gen Aaa t o 4 lo i giao t có t l :ể ể ạ ạ ử ỉ ệ 2/6A : 1/6a : 2/6Aa : 1/6AA
Xác đnh giao t Th t nhi mị ử ể ứ ễ
a. Các d ngạ
-Đa b i ch n : T b i (4n) ,L c b i (6n) , Bát b i (8n) ...ộ ẵ ứ ộ ụ ộ ộ
-Đa b i l : Tam b i (3n) , Ngũ b i (5n) , Th t b i (7n) ...ộ ẻ ộ ộ ấ ộ
b.Cách vi t giao t :ế ử
* T b i (4nứ ộ ) :
AAAA 100% AA →
AAAa 1/2AA : 1/2Aa→
AAaa 1/6AA :4/6Aa : 1/6aa→
Aaaa 1/2Aa : ½ aa →
aaaa 100 % aa→
*Tam b i (2n+1ộ) :
AAA ½ AA :1/2 A→
AAa 1/6AA: 2/6 A : 2/6 Aa : 1/6a→
Aaa 1/6A: 2/6 Aa : 2/6 a : 1/6aa→
aaa ½ aa : ½ a →
BÀI T P PHÉP LAI TH ĐA B IẬ Ể Ộ
Câu 1. Cho bi t giao t đc l ng b i không có kh năng thế ử ự ưỡ ộ ả ụ tinh, gen A tr i hoàn toàn so v iộ ớ
gen a. phép lai sau Aaa x AAaa, t l ki u hình c a đi con là:Ở ♂ ♀ ỉ ệ ể ủ ờ
A. 17 : 1. B. 5 : 1. C. 11 : 1. D.8 : 1.
Aaa cho ra các giao t : 1/6 A: 2/6 Aa: 1/6 aa: 2/6 a thì ch có giao t A và a có kh năng th tinh.♂ ử ỉ ử ả ụ
AAaa cho ra các giao t : 1/4 AA: 4/6 Aa: 1/6 aa♀ ử
V y t l KH đi con là: (1/6A: 2/6a)(5/6 A-: 1/6aa)= 8/18A-: 1/18 aaaậ ỷ ệ ở ờ
Câu 2. Cho bi t gen A tr i hoàn toàn v i a, giao t đc l ng b i không có kh năng th tinh. ế ộ ớ ử ự ưỡ ộ ả ụ Ở
đi con c a phép lai: Aaa x AAa có t l ki u hình là ờ ủ ♂ ♀ ỉ ệ ể
A. 3:1 B. 2:1 C. 11: 1 D.8 : 1.
C th Aaa cho 4 giao t là 2Aa, 1aa, 1A, 2a trong đó giao t đc l ng b i không có kh năng th ơ ể ♂ ử ử ự ưỡ ộ ả ụ
tinh nên ch còn 2 lo i giao t đn b i là 1A và 2a giao t a = 2/3.→ỉ ạ ử ơ ộ ử
- C th AAa cho 4 giao t là 2Aa, 1AA, 2A, 1a trong đó giao t ch mang gen a chi m t l : 1/6.ơ ể ♀ ử ử ỉ ế ỉ ệ
V y t l ki u hình l n đi con là: 2/3 . 1/6 = 1/9ậ ỉ ệ ể ặ ở ờ
T l ki u hình tr i là: 1 - 1/9 = 8/9 Đáp án A đúng→ỉ ệ ể ộ
Câu 3. Trong tr ng h p không x y ra đt bi n m i, các th t b i gi m phân t o giao t 2n có ườ ợ ả ộ ế ớ ể ứ ộ ả ạ ử
kh năng th tinh bình th ng. Xét các t h p lai:ả ụ ườ ổ ợ
(1) AAAa x AAAa (2) Aaaa x Aaaa (3) AAaa x AAAa (4) AAaa x Aaaa
1
NHI M S C TH - ÔN THPTỄ Ắ Ể
Tính theo lí thuy t các phép lai nào sau đây cho đi con có ki u gen phân li theo t l 1 : 2 : 1 ?ế ờ ể ỉ ệ
A. (1), (3). B. (1), (2). C. (2), (3). D.(1), (4).
M o: s t h p = 1 : 2 : 1=4ẹ ố ổ ợ
2giao t x2gtử
ch PL1,2 cho 2x2ỉ
Câu 4. cà chua, gen A quy đnh qu đ là tr i hoàn toàn so v i gen a quy đnh qu vàng, cây t Ở ị ả ỏ ộ ớ ị ả ứ
b i gi m phân ch sinh ra lo i giao t 2n có kh năng th tinh bình th ng. Xét các t h p lai:ộ ả ỉ ạ ử ả ụ ườ ổ ợ
(1) AAAa x AAAa. (2) Aaaa x Aaaa. (3) AAaa x AAAa.
(4) AAaa x AAaa. (5) AAAa x aaaa. (6) Aaaa x Aa.
Theo lí thuy t, nh ng t h p lai s cho t l ki u hình đi con 100% cây qu đ làế ữ ổ ợ ẽ ỉ ệ ể ở ờ ả ỏ
A. (4), (5), (6) B. (1), (2), (3) C. (2), (4), (6) D. (1), (3), (5)
Câu 5. Xét các t h p lai:ổ ợ
(1) AAaa x aaaa (2) AAaa x Aaaa (3) AAaa x Aa
(4) Aaaa x Aaaa (5) AAAa x aaaa (6) Aaaa x Aa
Theo lí thuy t, nh ng t h p lai s cho t l ki u hình đi con 11 qu đ : 1 qu vàng là:ế ữ ổ ợ ẽ ỉ ệ ể ở ờ ả ỏ ả
A. (2), (3). B. (2), (3), (5). C. (1), (2), (6). D. (4), (5), (6).
Câu 6. m t loài th c v t, tính tr ng màu hoa do gen A có 3 alen là A, a, aỞ ộ ự ậ ạ 1 quy đnh theo thị ứ t ự
tr i l n là A > a > aộ ặ 1. Trong đó A quy đnh hoa đ, a quy đnh hoa vàng, aị ỏ ị 1 quy đnh hoa tr ng. ị ắ
N u cây t b i gi m phân ch sinh ra giao t l ng b i có kh năng th tinh bình th ng thì theo ế ứ ộ ả ỉ ử ưỡ ộ ả ụ ườ
lí thuy t, phép lai Aaaế ♂ 1a1 x Aaaa♀1 cho lo i cây có hoa vàng đi con chi m t l :ạ ở ờ ế ỉ ệ
A. 2/9 B. 1/4 C. 1/9 D. 1/6
Cây cho giao t : 1/6Aa : 2/6Aa1 : 2/6aa1 : 1/6a1a1♂ ử
Cây cho giao t : 2/6 Aa : 1/6 Aa1 : 1/6 aa : 2/6 aa1♀ ử
Các cây hoa vàng có th có ki u gen là: aaaa, aaaa1, aaa1a1, aa1a1a1ể ể
T l cây hoa vàng đi con là: 2/6. 2/6 + 1/6.1/6+ 2/6.1/6x.2 = ¼.ỉ ệ ở ờ
Câu 7. m t loài th c v t l ng b i, gen A quy đnh thân cao tr i hoàn toàn so v i alen a quy Ở ộ ự ậ ưỡ ộ ị ộ ớ
đnh thân th p; Gen B quy đnh hoa đ tr i hoàn toàn so v i alen b quy đnh hoa tr ng. Cho cây ị ấ ị ỏ ộ ớ ị ắ
thân cao, hoa đ thu n ch ng giao ph n v i cây thân th p, hoa tr ng đc h p t F1. S d ng ỏ ầ ủ ấ ớ ấ ắ ượ ợ ử ử ụ
cônsixin tác đng lên h p t F1 đ gây đt bi n t b i hóa. Các h p t đt bi n phát tri n thành ộ ợ ử ể ộ ế ứ ộ ợ ử ộ ế ể
cây t b i và cho các cây đt bi n này giao ph n v i cây l ng b i thân cao, hoa tr ng d h p thu ứ ộ ộ ế ấ ớ ưỡ ộ ắ ị ợ
đc F2. Cho r ng c th t b i gi m phân ch sinh ra giao t l ng b i. Theo lí thuy t, F2 ượ ằ ơ ể ứ ộ ả ỉ ử ưỡ ộ ế ở
lo i ki u hình thân th p, hoa đ có t l : ạ ể ấ ỏ ỉ ệ
A. 5/72 B. 3/16 C. 5/16 D. 11/144
Câu 8: Cho bi t m i c p gen quy đnh m t c p tính tr ng và gen tr i là tr i hoàn toàn; c th tế ỗ ặ ị ộ ặ ạ ộ ộ ơ ể ứ b i ộ
gi m phân ch sinh ra giao t l ng b i có kh năng th tinh. Xét các phép lai sau:ả ỉ ử ưỡ ộ ả ụ
I. AAaaBbbb × aaaaBbbb. II. AAaaBBbb × AaaaBbbb.
III. AaaaBBBb × AAaaBbbb. IV. AaaaBBbb × Aabb.
V. AAaaBBbb × aabb . VI. AAaaBBbb × Aabb.
Theo lí thuy t, trong 6 phép lai nói trên có bao nhiêu phép lai mà đi con có 9 ki u gen, 4 ki u hình ?ế ờ ể ể
A. 2 phép lai. B. 3 phép lai. C.4 phép lai. D. 5 phép lai.
- Xét phép lai I. : AAaaBbbb × aaaaBbbb = (AAaa x aaaa)(Bbbb x Bbbb)
Phép lai AAaa x aaaa cho 3 lo i ki u gen, 2 lo i ki u hình.Phép lai Bbbb x Bbbb cho 3 lo i ki u gen, 2 ạ ể ạ ể ạ ể
lo i ki u hình. phép lai I có 9 lo i ki u gen và 4 lo i ki u hình.→ạ ể ạ ể ạ ể
- Xét phép lai II : AAaaBBbb × AaaaBbbb = (AAaa x Aaaa)(BBbb x Bbbb)
Phép lai AAaa x Aaaa cho 4 lo i ki u gen, 2 lo i ki u hình. Phép lai BBbb x Bbbb cho 4 lo i ki u gen, 2 ạ ể ạ ể ạ ể
lo i ki u hình. phép lai II có 16 lo i ki u gen và 4 lo i ki u hình.→ạ ể ạ ể ạ ể
- Xét phép lai III : AaaaBBBb × AAaaBbbb = (AAaa x Aaaa)(BBBb x Bbbb)
Phép lai AAaa x Aaaa cho 4 lo i ki u gen, 2 lo i ki u hình.Phép lai BBBb x Bbbb cho 3 lo i ki u gen, 1 ạ ể ạ ể ạ ể
lo i ki u hình. phép lai III. có 12 lo i ki u gen và 2 lo i ki u hình.→ạ ể ạ ể ạ ể
- Xét phép lai IV: AaaaBBbb × Aabb= (Aaaa x Aa)(BBbb x bb)
Phép lai Aaaa x Aa cho 3 lo i ki u gen, 2 lo i ki u hình.Phép lai BBbb x bb cho 3 lo i ki u gen, 2 lo i ạ ể ạ ể ạ ể ạ
ki u hình. phép lai IV. có 9 lo i ki u gen và 4 lo i ki u hình.→ể ạ ể ạ ể
- Xét phép lai V: AAaaBBbb × aabb = (AAaa x aa)(BBbb x bb)
Phép lai AAaa x aa cho 3 lo i ki u gen, 2 lo i ki u hình.Phép lai BBbb x bb cho 3 lo i ki u gen, 2 lo i ạ ể ạ ể ạ ể ạ
2
NHI M S C TH - ÔN THPTỄ Ắ Ể
ki u hình. phép lai V có 9 lo i ki u gen và 4 lo i ki u hình.→ể ạ ể ạ ể
- Xét phép lai VI: AAaaBBbb × Aabb = (AAaa x Aa)(BBbb x bb)
Phép lai AAaa x Aa cho 4 lo i ki u gen, 2 lo i ki u hình.Phép lai BBbb x bb cho 3 lo i ki u gen, 2 lo i ạ ể ạ ể ạ ể ạ
ki u hình. phép lai VI có 12 lo i ki u gen và 4 lo i ki u hình.→ể ạ ể ạ ể
Nh v y trong 6 phép lai trên thì ch có phép lai I, IV. và V. cho 9 lo i ki u gen, 4 lo i ki u hình.ư ậ ỉ ạ ể ạ ể
Câu 8. cà chua, gen A quy đnh qu đ tr i hoàn toàn so v i a quy đnh qu vàng, cây t b iị ả ỏ ộ ớ ị ả ứ ộ gi m ả
phân ch sinh ra lo i giao t 2n có kh năng th tinh bình th ng. Xét các t h p lai:ỉ ạ ử ả ụ ườ ổ ợ
(1) AAAa x AAAa (2) Aaaa x Aaaa (3) AAaa x AAAa
(4) AAaa x Aaaa (5) AAAa x aaaa (6) Aaaa x AAa
Theo lí thuy t, nh ng t h p lai s cho t l ki u hình đi con 100% cây qu đ là:ế ữ ổ ợ ẽ ỉ ệ ể ở ờ ả ỏ
A . (1), (2), (3). B. (1), (3), (5). C. (2), (4), (6). D. (4), (5), (6).
Câu 9. Bi t r ng cây t b i gi m phân ch cho giao t l ng b i có kh năng th tinh . Theo líế ằ ứ ộ ả ỉ ử ưỡ ộ ả ụ
thuy t, phép lai gi a hai cây t b i AAAa x Aaaa cho đi con có ki u gen AAaa chi m t lế ữ ứ ộ ờ ể ế ỉ ệ
A. 50 % B. 25% C. 56,25% D. 75 %
Câu 10. cà chua, alen A quy đnh qu đ tr i hoàn toàn so v i alen a quy đnh qu vàng. Bi t Ở ị ả ỏ ộ ớ ị ả ế
r ng các cây t b i gi m phân cho giao t 2n có kh năng th tinh bình th ng.ằ ứ ộ ả ử ả ụ ườ Xác đnh ki u ị ể
gen c a b m đem lai n u con lai cho t l 5 cây qu đ : 1 cây qu vàngủ ố ẹ ế ở ỉ ệ ả ỏ ả
A. AAAa x Aa B. AAaa x aa C. AAaa x AAAa D. AAaa x AA
Câu 11. Ở cà chua, gen A quy đnh tính tr ng qu màu đ tị ạ ả ỏ r i hoàn toànộ so v iớ alen a quy đnh tính ị
tr ng qu màu vàng. Lai nh ng cây cà chua t b i v i nhau (F1), thu đc th h lai (F2) phân li ạ ả ữ ứ ộ ớ ượ ế ệ
theo t l 35 cây qu màu đ : 1 cây qu màu vàng. Cho bi t quá trìnhỉ ệ ả ỏ ả ế gi m phânả hình thành giao
tử 2n di n ra bình th ng. Ki u genễ ườ ể c a F1 làủ
A. AAaa × AAaa B. AAAa x Aaaa C. AAaa x AAAa D. AAaa x AA
Câu 12. M t c th có ki u gen AaBb ti n hành gi m phân t o tinh trùng, trong 5000 t bào sinh ộ ơ ể ể ế ả ạ ế
tinh gi m phân thì có 1000 t bào có c p NST mang c p gen Aa không phân li trong gi m phân I, ả ế ặ ặ ả
gi m phân II di n ra bình th ng, m i di n bi n khác di n ra bình th ng. Theo lí thuy t, có bao ả ễ ườ ọ ễ ế ễ ườ ế
nhiêu phát bi u sau đy đúng?ể ầ
I. T ng các lo i giao t AB, Ab, aB, ab chi m t l 80%ổ ạ ử ế ỉ ệ
II. T ng các lo i giao t AaB, Aab chi m t l 10%ổ ạ ử ế ỉ ệ
III. T ng các lo i giao t B, b chi m t l 10%ổ ạ ử ế ỉ ệ
IV. Trong các giao t bình th ng, giao t AB chi m t l 25%ử ườ ử ế ỉ ệ
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
I. Đúng. T ng các lo i giao t AB, Ab, aB, ab là các giao t bình th ng chi m t lổ ạ ử ử ườ ế ỉ ệ:
1000
1 80%
5000
− =
II. Đúng. T ng các lo i giao t AaB; Aab là các giao t th a m t NST chi m t l :ổ ạ ử ử ừ ộ ế ỉ ệ
1000 10%
2.5000 =
III. Đúng. T ng các lo i giao t B, b là giao t thi u m t NST chi m t lố ạ ử ử ế ộ ế ỉ ệ:
1000 10%
2.5000 =
IV. Đúng. Có 4 lo i giao t bình th ng chi m t l : AB : Ab : aB : ab = 1 :1 : 1: 1 nên giao t AB chi m ạ ử ườ ế ỉ ệ ử ế
t l : 25%ỉ ệ
Câu 13. Cho bi t A quy đnh thân cao tr i hoàn toàn so v i a quy đnh thân th p. phép lai P: Aaaaế ị ộ ớ ị ấ Ớ
X Aaaa thu đc F1. Cho F1 giao ph n v i nhau, thu đc F2. Bi t c th t b i gi m phân sinh ượ ấ ớ ượ ế ơ ể ứ ộ ả
ra giao t l ng b i có kh năng th tinh bình th ng. Theo lí thuy t, cây thân th p F2 chi m t ử ưỡ ộ ả ụ ườ ế ấ ế ỉ
l làệ
A. 169/576 B. 69/126 C. 1/81 D. 27/64
Aaaa x Aaaa thu đc Fượ 1 có t l ki u gen là l/4AAaa : 2/4Aaaa : l/4aaaa. ỉ ệ ể
Mu n xác đnh t l ki u hình thân th p Fố ị ỉ ệ ể ấ ở 2 thì ph i tìm t l giao t aa do các c th Fả ỉ ệ ử ơ ể 1 sinh ra.
l/4AAaa sinh ra giao t aa v i t l = l/4 x l/6 = 1/24. ử ớ ỉ ệ
l/2Aaaa sinh ra giao t aa v i t l = l/2 x 1/2 = 1/4. ử ớ ỉ ệ
l/4aaaa sinh ra giao t aa v i t l = 1/4 x 1 = 1/4.ử ớ ỉ ệ
T ng giao t aa = 1/24 + 1/4 + 1/4 = 13/24.ổ ử
Khi F1 giao ph n ng u nhiên thì t l cây thân th p = (13/24)ấ ẫ ỉ ệ ấ 2 = 169/576. → Đáp án A. 
3
NHI M S C TH - ÔN THPTỄ Ắ Ể
Câu 14. Cho bi t A quy đnh cây qu to tr i hoàn toàn so v i a quy đnh cây qu nh , cho cây AAaaế ị ả ộ ớ ị ả ỏ
giao ph n v i cây aaaa thu đc Fấ ớ ượ 1, cho F1 giao ph n ng u nhiên v i nhau t o ra Fấ ẫ ớ ạ 2, bi t cây t ế ử
b i ch sinh ra giao t l ng b i có kh năng th tinh. Theo lí thuy t, t l ki u hình Fộ ỉ ử ưỡ ộ ả ụ ế ỉ ệ ể ở 2 là:
A. 11 cây qu to: 1 cây qu nhả ả ỏ B. 35 cây qu to: 1 cây qu nhả ả ỏ
C. 1126 cây qu to: 127 cây qu nhả ả ỏ D. 935 cây qu to: 361 cây qu nhả ả ỏ
P: AAaa x aaaa
F1: 1/6 AAaa : 4/6 Aaaa : 1/6 aaaa
1/6 AAaa sinh ra giao t aa v i t l : 1/6 x 1/6 = 1/36 ừ ớ ỉ ệ
4/6 Aaaa sinh ra giao t aa v i t l : 4/6 x 3/6 = 12/36 ử ớ ỉ ệ
1/6 aaaa sinh ra giao t v i t l : 1/6 x 1 = 1/6 ử ớ ỉ ệ
T ng t l giao t aa sinh ra: 1/36 + 12/36 + 1/6 = 19/36 ổ ỉ ệ ử
Khi cho giao ph n ng u nhiên v i nhau thì cây aaaa đc t o ra Fấ ẫ ớ ượ ạ ở 2 v i t l : (19/36)ớ ỉ ệ 2 = 361/1296
Ki u hình tr i (A---) chi m t l 1 - 361/1296 = 935/1296 ể ộ ế ỉ ệ
T l ki u hình: 935 cây qu to : 361 cây qu nh ỉ ệ ể ả ả ỏ
Đáp án D
Câu 15. Cho bi t A quy đnh cây qu to tr i hoàn toàn so v i a quy đnh cây qu nh , cho cây AAaaế ị ả ộ ớ ị ả ỏ
giao ph n v i cây aaaa thu đc Fấ ớ ượ 1, cho F1 t th ph n th đc Fự ụ ấ ư ượ 2, bi t cây t b i ch sinh ra ế ứ ộ ỉ
giao t l ng b i có kh năng th tinh. Theo lí thuy t, t l ki u hình Fử ưỡ ộ ả ụ ế ỉ ệ ể ở 2 là:
A. 35 cây qu to : 1 cây qu nhả ả ỏ B. 143 cây qu to : 73 cây qu nhả ả ỏ
C. 120 cây qu to : 25 cây qu nhả ả ỏ D. 135 cây qu to : 35 cây qu nhả ả ỏ
P: AAaa x aaaa
F1: 1/6 AAaa : 4/6 Aaaa : 1/6 aaaa
F1 t th ph n:ự ụ ấ
1/6 (AAaa x AAaa)
F2: 1/6 x (l/6aa x l/6aa) = 1/216 aaaa
4/6 (Aaaa x Aaaa)
F2: 4/6 x (l/2aa x l/2aa) = 1/6 aaaa
1/6 (aaaa x aaaa)
F2: 1/6 x (laa x laa) = 1/6 aaaa
T ng t l ki u hình l n (aaaa) sinh ra Fổ ỉ ệ ể ặ ở 2: 1/216 + 1/6 + 1/6 = 73/216
Ki u hình tr i Fể ộ ở 2 là: 1 - 73/216 = 143/216
T l ki u hình: 143 cây qu to : 73 cây qu nh ỉ ệ ể ả ả ỏ
Đáp án B
4