363
PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TỔN THƢƠNG THẦN KINH MÁC
I. ĐẠI CƢƠNG
- Dây thần kinh Mác chung còn đƣợc gi dây thn kinh Hông Khoeo
ngoài mt trong hai nhánh ca dây thần kinh Hông, kích thƣc bng mt
na dây thn kinh chày. Dây thn kinh Mác tách ra t thn kinh Hông mt trên
ca trám khoeo ri chạy ra bên quanh đầu trên xƣơng mác sau đó chia thành
thn kinh mác sâu và thn kinh mác nông.
- Dây thn kinh mác chia các nhánh ti khp gi và chi phi vận động cho
cơ duỗi bàn chân, phân b cm giác da mt ngoài cng chân, gót và c chân.
- Khi tn tơng y thn kinh mác dn đến lit nhóm cơ nghiêng ngi n
cn, gp bàn chân v phía mu, mt cm giác b ngi cng chân và mt mu chân.
II. CHẨN ĐOÁN
1. Các công vic ca chẩn đoán
1.1. Hi bnh
1.2. Khám và lƣợng giá chức năng
- Bệnh nhân có đau và rối lon cm giác vùng cng, bàn chân không,
- Bệnh nhân có đi lại d dàng không.
1.2. Khám và lƣợng giá chức năng
- Đau mt ngoài cng chân và mt mu ca bàn chân
- Đồng thi bệnh nhân đau vùng thắt lƣng hoặc sau bên của đùi cho phép
nghĩ đến tổn thƣơng rễ L5.
- Đau thƣờng kèm theo ri lon cm giác
- Khám thy bàn chân r
1.3. Ch định xét nghim cn lâm sàng
- Chp XQuang khp gi và mt cá m tổn thƣơng gãy xƣơng hoc viêm
đa khớp dng thp
- Chp cộng hƣởng t vùng ct sng tht lƣng xác định tổn thƣơng rễ L5
- Chẩn đoán điện cơ xác định tổn thƣơng thần kinh mác
2. Chẩn đoán xác định
- Không gấp đƣợc bàn chân v phía mu chân.
- Không xoay đƣợc bàn chân ra ngoài
364
- Không duỗi đƣợc các ngón chân.
- Khi đi bàn chân thõng xung (bàn chân ngựa), khi đi lại ngƣời bnh
phi nhấc cao bàn chân để các ngón chân không vp phi ch đất g gh.
- Teo cơ vùng trƣớc cng chân
- Gim hoc mt cảm giác đau mt ngoài cng chân và bàn chân.
- Chp XQuang khp gi và mt cá m tổn thƣơng gãy xƣơng hoặc viêm
đa khớp dng thp
- Chp cộng hƣởng t vùng ct sng tht lƣng xác định tổn thƣơng rễ L5
- Chẩn đoán điện cơ xác định tổn thƣơng thần kinh mác
3. Chẩn đoán nguyên nhân
- Do vết thƣơng hoả khí, vt sc nhọn đâm phải
- Gy và sai khp gi
- Gy chỏm xƣơng mác
- Tai biến do bó bt
- Phu thuật đóng cứng khp gi.
III. PHC HI CHỨC NĂNG VÀ ĐIỀU TR
1. Nguyên tc phc hi chức năng và điều tr
- Giảm đau
- Duy trì tm vận động khp
- Đề phòng co rút, biến dng khp
2. Các phƣơng pháp và kỹ thut phc hi chức năng
- Nhit tr liu, đin tr liu, thy tr liu, xoa bóp tr liu
- Tp vận động
- Np np cn chân
3. Các điều tr khác
- Thuc giảm đau chống viêm
- Thuc giảm đau chống viêm nonsteroid
IV. THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM
- Bnh nhân cần đƣợc theo dõi tình trạng đau
- Hn tái khám khi bệnh nhân đau lại hoặc đau tăng lên