Phương pháp định tính bằng
ngọn lửa
Phương pháp test bằng ngọn lửa thường được dùng để kiểm tra thành phần của một mẫu
phân tích trong một số trường hợp. Phương pháp này được sử dụng để xác định sự có mặt
của một số ion kim (và một số loại ion) loại dựa vào phổ phát xạ nguyên tử đặc trưng cho
nguyên tố kim loại đó.
Để thực hiện test với ngọn lửa, ta chỉ cần sử dụng một dây kim loại sạch hoặc một nẹp gỗ
sạch nhúng vào dung dịch mẫu hoặc phủ lên dụng cụ thử một lớp muối dạng bột. Khi đốt
nóng mẫu trên ngọn lửa đèn cồn hoặc đèn khí, ta có thể quan sát được màu sắc đặc trưng
của phổ phát xạ. Lưu ý là nếu dùng nẹp gỗ thì ta cần tránh để nẹp gỗ bị cháy. Nếu dùng
dây kim loại, ta cần làm sạch nó bằng cách nhúng nó vào acid hydrochloric, tiếp theo là
rửa trong nước cất giữa những lần thí nghiệm. Màu của ngọn lửa mẫu được so sánh với
các màu sắc ngọn lửa đặc trưng các kim loại đã được biết đến.
Một số màu đặc trưng:
Màu đỏ tươi: liti
Màu tím tử đinh hương: kali
Màu xanh da trời: selen
Màu xanh lam: asen, xezi, đồng (I), indi, chì
Màu lam ngả lục: đồng (II) halogenua, kẽm
Màu lam nhạt ngả lục: phoshorus
Màu xanh lá cây: đồng (II) không halogen, tali
Màu lục sáng: bo
Màu xanh táo nhạt: bari
Màu lục nhạt: antimon, telua
Màu vàng ngả lục: mangan (II), molypden
Màu vàng đậm: natri
Màu vàng: sắt
Màu da cam ngả đỏ: canxi
Màu đỏ: rubidi
Màu đỏ thẫm: stronti
Màu sáng trắng: magiê
Các thí nghiệm với ngọn lửa rất dễ thực hiện và không cần thiết bị đặc biệt, nhưng có
những hạn chế nhất định. Thí nghiệm này chỉ có thể dùng để định tính mẫu tinh khiết; bất
kỳ tạp chất chứa ion kim loại khác lẫn vào sẽ ảnh hưởng đến kết quả của thí nghiệm. Ví
dụ ion natri, nó sẽ phát màu vàng đậm có thể che mất màu sắc ngon lửa của các ion khác
trong mẫu. Loại thí nghiệm này thường không thể được sử dụng để phát hiện các mẫu với
nồng độ thấp. Một hạn chế nữa là với mắt thường rất khó đê phân biệt màu sắc của các
quang phổ phát xạ tương tự (ví dụ, khó có thể phân biệt giữa những ngọn lửa xanh tali và
các ngọn lửa màu lục sáng từ bo). Thêm nữa, thí nghiệm với ngọn lửa không thể được sử
dụng để phân biệt tất cả các kim loại, do đó, nó chỉ có giá trị như là một kỹ thuật phân
tích định tính. Để xác định một mẫu, thông thường nó phải được sử dụng kết hợp với các
phương pháp phân tích khác.