QUẠT ĐIỆN
1. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của quạt điện.
1.1. Cấu tạo.
- Stato: Phần cố định cấu tạo bởi các lá sắt từ mỏng ghép lại với nhau tạo thành mạch từ có
các rãnh thẳng. Trên Stato có cuộn chạy và cuộn đề đặc lệch nhau một góc điện 90o, tức là cuộn
dây của cuộn đề đặt giữa hai cuộn dây kế cận cuộn chạy và cuộn đề mắc nối tiếp với tụ điện.
- Roto: là phần quay
1.2. Nguyên lý hoạt động:
-Khi cho dòng điện vào quạt thì từ trường tạo bởi hai cuộn chạy và cuộn đề hợp thành từ
trường quay nhờ sự lệch pha gữa hai dòng điện trong hai cuộn. Từ trường quay này tác động lên
roto làm phát sinh dòng điện ứng chạy trong roto.
-Dòng điện ứng dưới tác dụng của từ trường quay tạo ra moment quay làm quay roto theo
chiều từ trường quay.
- Tốc độ quay của quạt được xác định:
-Trong đó:
f: tần số dòng điện của nguồn điện.
p: Số cặp cực từ.
1.3. Sơ đồ đấu dây quấn của quạt.
a. Đấu các cuộn tạo thành từ cực thật
-Trong cách đấu này các cuộn dây được mắc nối tiếp với nhau theo trật tự nhất định:
+/Cuộn đấu dây thuận, kế tiếp cuộn đấu chéo dây. Với cách đấu này tạo thành từ cực thật thì số
cuộn bằng số từ cực.
b. Đấu các cuộn tạo thành từ cực giả.
-Trong cách đấu này các cuộn dây được mắc nối tiếp với nhau. Nhưng giữa hai cuộn kế
tiếp phải chừa trống ít nhất một rãnh và được nối tiếp thuận chiều nhau để tạo các từ cực cùng
dấu. Khoảng trống xen kẻ là các từ cực giả khác dấu với từ cực của cuộn dây. Cách đấu tạo từ
cực giả số cuộn dây chỉ bằng 1/2 số từ cực.
Sơ đồ mạch điện:
* Quạt trần:
- Quạt trần có thể đấu dây theo từ cực thật và từ cực giả.
- Quạt trần điều chỉnh tốc độ bằng cách giảm điện áp đặt vào động cơ quạt. Có rất nhiều cách
giảm điện áp đưa vào động cơ quạt, nhưng thông thường người ta dùng cuộn cảm kháng.
Khoảng sụt áp trên cuộn cảm kháng không quá 30% điện áp nguồn. Nếu cao hơn, sẽ làm quạt
chạy quá chậm và phát nhiệt.
*.Quạt bàn:
Về nguyên tắt đấu dây, quạt bàn thông thường đấu cực thật và thường có 4 từ cực.
-Cuộn tốc độ quấn chung với cuộn đề và được phân bố đề trên các cuộn đề.
2. TÍNH TOÁN SỐ LIỆU DÂY QUẤN QUẠT ĐIỆN.
-Động cơ quạt điện thiết kế chỉ chịu tác dụng của lực cản là không khí, làm việc liên tục
không gây tiếng ồn quá định mức cho phép.
-Các bước tính toán số liệu dây quấn quạt điện như sau:
- Bước cực từ:
Trong đó Dt : đường kính bên trong của stato tính cm
- Từ thông ở mổi cực
-Trong đó:
L: chiều dài của stato tính (cm).
Bδ :mật độ từ tính theo đơn vị (wb/m2) được chọn theo bảng sau:
- Tính số vòng dây của cuộn chạy:
-Trong đó:
KE : hệ số điện áp
Uđm: điện áp định mức của động cơ quạt.
f : Tần số dòng điện (HZ ).
Kdp: hệ số dây quấn Kdp < 1
- Số vòng cho mổi cuộn chạy:
- Tiết diện dây của cuộn chạy:
Do quạt có công suất nhỏ, nên để đơn giản cách tính có thể chọn cở dây theo bảng:
- Kiểm tra hệ số lấp đầy dây K1d.
Nr : Tổng số dây dẫn trong mỗi rãnh.
dcd: Đường kính dây điện kể cả lớp cách điện.
St : Tiết diễn còn trống để chứa dây sau khi lot cách điện.
- Tính số vòng dây cuộn đề.
Việc tính toán rất phức tạp do cuộn đề mắc nối tiếp với tụ điện nên tính sao cho dòng điện
trong cuộn đề phải lệch pha với dòng điện cuộn chạy một góc 900.
- theo kinh nghiệm người ta thường chọn:
Đối với loại quạt trần.
Đối với loại quạt trần có cuộn để đấu cực giả.
Đối với quạt có tụ.
- Tiết điện dây của cuộn đề.
3. Kỹ thuật quấn dây của quạt.
3.1. Kỹ thuật quấn dây của quạt trần.
a. Cách lót giấy cách điện.