BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
HỒ SỸ LƯU
QUYỀN HỌC TẬP CỦA PHẠM NHÂN -
TỪ THỰC TIỄN TRẠI GIAM ĐỒNG S
ƠN,
BỘ CÔNG AN
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
THỪA THIÊN HUẾ- NĂM 2018
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TƯỜNG DUY KIÊN
Phản biện 1 : PGS.TS. Nguyễn Quốc Sửu
Phản biện 2 : TS. Dương Hương Sơn
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành Chính Quốc gia
Địa điểm : Phòng họp............, nhà............ – Hội trường bảo vệ
luận văn thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia
Số : 201 –Đường Phan Bội Châu – Thành phố Huế
Thời gian : vào hồi giờ tháng năm 2018
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc
gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính
Quốc gia
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong tiến trình xây dựng nhà nước pháp quyền, Đảng và
Nhà nước ta luôn coi việc trừng trị, kết hợp với cảm hóa, giáo dục
người phạm tội thành người có ích cho xã hội bằng việc bảo đảm
thực hiện nghiêm túc các quyền, lợi ích hợp pháp của phạm nhân.
Cho đến nay Nhà nước Việt Nam đã gia nhập, ký kết hầu hết các
công ước quốc tế cơ bản về quyền con người. Điều này là cơ sở để
Việt Nam triển khai thực hiện mục đích nhân đạo trong hoạt động
giáo dục, cải tạo phạm nhân. Chủ trương, chính sách của Đảng, nhà
nước ta đối với người phạm tội được thể hiện đầy đủ, cụ thể trong
Luật Thi hành án hình sự năm 2010 có hiệu lực thi hành từ ngày
01/7/2011 và các Nghị định, Thông tư, Hướng dẫn thực hiện.
Cùng với việc đảm bảo quyền ăn ở, sinh hoạt thì quyền học
tập của phạm nhân được pháp luật của Việt Nam quy định tại Điều
28, Luật thi hành án hình sự năm 2010: “Phạm nhân phải học pháp
luật, giáo dục công dân và được học văn hóa, học nghề” [19]; Trong
những năm gần đây, cùng với việc thi hành Luật Đặc xá, Nhà nước
đã thực hiện nhiều chính sách nhân đạo cho người đang thi hành án.
Toàn bộ hệ thống những quan điểm chính sách của Đảng, nhà nước
đối với những người chấp hành án phạt tù thể hiện sinh động truyền
thống nhân đạo, tính nhân văn cao cả của dân tộc Việt Nam. Xây
dựng môi trường giáo dục phạm nhân lành mạnh, an toàn, hướng
thiện, hỗ trợ tối đa cho mục tiêu hòa nhập cộng đồng của phạm nhân
là mục tiêu, nhiệm vụ của công tác Thi hành án hình sự nói chung và
đảm bảo thực hiện quyền của phạm nhân nói riêng.
Trại giam Đồng Sơn là một trong những trại giam trực thuộc
Bộ Công an, có số lượng phạm nhân đông. Thực tế có nhiều nguyên
nhân dẫn đến hành vi phạm tội của phạm nhân, trong đó đa phần
phạm nhân có trình độ văn hóa thấp, ít hiểu biết pháp luật hoặc
không có nghề nghiệp, chây lười lao động dẫn đến phạm tội. Vì vậy,
việc đảm bảo quyền học tập cho phạm nhân có ý nghĩa quan trọng
2
giúp họ hình thành nhân cách mới, sớm hoàn lương, tái hòa nhập
cộng đồng trở thành công dân tốt cho xã hội.
Trong những năm qua, việc đảm bảo quyền học tập cho
phạm nhân trong các đơn vị thuộc Tổng cục Cảnh sát THAHS &
HTTP nói chung, Trại giam Đồng Sơn nói riêng đã đạt nhiều kết quả
đáng kể, từng bước được đổi mới về nội dung, hình thức, phương
pháp nên phạm nhân chấp hành án tại Trại giam Đồng Sơn đã có
nhiều chuyển biến về nhận thức, tư tưởng, yên tâm phấn đấu cải tạo
tốt, tự giác chấp hành nội quy, quy chế trại giam để sớm được hưởng
chính sách khoan hồng của Đảng, nhà nước
Tuy nhiên, việc bảo đảm quyền học tập của phạm nhân tại
Trại giam Đồng Sơn thời gian qua, còn bộc lộ một số những hạn chế
nhất định như việc xác định các đối tượng để đào tạo nghề chưa phù
hợp nên khi tái hòa nhập cộng đồng ít có điều kiện để phát huy; việc
dạy văn hóa cho phạm nhân có lúc hiệu quả, chất lượng chưa cao; cơ
sở vật chất cho việc dạy và học còn thiếu; số lượng phạm nhân được
học nghề phù hợp chưa nhiều, chủ yếu vẫn dạy những nghề cơ bản,
dễ làm, dễ học; việc tổ chức cấp chứng chỉ, văn bằng cho phạm nhân
ít được thực hiện; công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho
phạm nhân chưa sâu rộng, đôi lúc còn mang tính hình thức. Đội ngũ
cán bộ làm công tác dạy nghề, dạy văn hóa, giáo dục pháp luật cho
phạm nhân có lúc còn hạn chế về trình độ, kỹ năng sư phạm, chuyên
môn, nên việc đảm bảo quyền học tập cho phạm nhân hiệu quả có
khi còn hạn chế.
Từ những lý do trên, học viên đã chọn đề tài “Quyền học tập
của phạm nhân - từ thực tiễn trại giam Đồng Sơn, Bộ Công an”
làm đề tài luận văn thạc sỹ Luật Hiến pháp và Luật hành chính, với
mong muốn góp phần hướng tới bảo đảm tốt hơn các quyền con
người của phạm nhân nói chung và quyền học tập của phạm nhân nói
riêng.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Làm thế nào để bảo đảm quyền học tập của phạm nhân là
vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu, nhà quản lý quan tâm nhằm
3
tìm ra những giải pháp tích cực. Đến nay đã có một số công trình
nghiên cứu ở những cấp độ khác nhau được công bố thể hiện qua
sách chuyên khảo, luận án, luận văn, bài báo. Một số công trình
nghiên cứu tiêu biểu như:
- Quyền con người trong thế giới hiện đại của Hoàng Văn
Hảo và Phạm Ích Khiêm (1994), nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà
Nội. Đây là cuốn sách chuyên khảo đề cập một cách có hệ thống
những vấn đề lý luận cơ bản về quyền con người trong bối cảnh thế
giới hiện đại của các nước khác nhau. Cuốn sách cung cấp những
văn kiện quốc tế quan trọng nhất giúp cho giới nghiên cứu, giảng dạy
khoa học xã hội những tài liệu tham khảo bổ ích.
- Những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác giáo dục
phạm nhân trong giai đoạn hiện nay của Nguyễn Hữu Duyện (2010),
nhà xuất bản Công an nhân dân. Đây là cuốn sách có nội dung tổng
quan, sâu sắc về cả mặt lý luận và thực tiễn của hoạt động giáo dục
phạm nhân, từ đó tác giả cũng đã đề cập đến vấn đề bảo vệ quyền
của phạm nhân trong pháp luật thi hành án.
- Bảo đảm quyền con người của phạm nhân theo pháp luật
của Việt Nam của học viên Nguyễn Tuấn Quang (2015), Luận văn
thạc sỹ Luật học, trong đó tác giả đã làm rõ một cách có hệ thống,
đầy đủ và chi tiết về việc bảo đảm các quyền con người của phạm
nhân, cũng như cơ chế bảo đảm các quyền này trên thực tế; nghiên
cứu những chuẩn mực, kinh nghiệm quốc tế bảo đảm quyền của
phạm nhân. Từ những kết quả nghiên cứu, luận văn đưa ra một số
khuyến nghị bảo đảm quyền con người của phạm nhân bằng pháp
luật tại Việt Nam hiện nay.
- Dạy nghề cho phạm nhân và bảo đảm việc làm cho người
mãn hạn tù của Nguyễn Văn Cừ đăng trên tạp chí Nhân quyền số
01/2011 đã nêu rõ kết quả đạt được và những khó khăn trong việc tổ
chức dạy nghề cho phạm nhân ở các trại giam Việt Nam và thực
trạng việc làm của những người mãn hạn tù trở về địa phương từ đó
đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy nghề cho phạm
nhân và bảo đảm việc làm cho người mãn hạn tù.
