VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
KHÚC NGỌC TUẤN
XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC
THỦY SẢN CỦA LỰC LƯỢNG THANH TRA THEO
PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN NAY
Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 9.38.01.02
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI - 2025
Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội,
Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
Người hướng dẫn ho họ : 1. PGS.TS.Bùi Nguyên Khánh
2. PGS.TS.Nguyễn Thị Việt Hương
Phản biện 1: PGS.TS. Vũ Công Giao
Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Thị Báo
Phản biện 3: PGS.TS. Trương Hồ Hải
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện họp tại:
Vào hồi…..giờ……phút, ngày ……….tháng ………….năm 2025
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
- Thư viện Học viện khoa học Xã hội
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Ngành thủy sản ủ Việt N m ó v i trò qu n trọng đối với sự phát triển inh
tế, tạo r nguồn thu nhập lớn từ xuất hẩu, đồng thời ung ấp thự phẩm ho nhu ầu
trong nướ . Việt N m là một trong những quố gi xuất hẩu thủy sản hàng đầu thế
giới, với im ngạ h xuất hẩu hàng năm đạt hàng tỷ USD. Sự phát triển ủ ngành
thủy sản hông hỉ m ng lại lợi í h inh tế mà òn góp phần giải quyết việ làm ho
hàng triệu l o động, đặ biệt là tại á vùng ven biển và đồng bằng sông Cửu Long.
Tuy nhiên, bên ạnh những lợi í h inh tế, ngành thủy sản ũng đối mặt với
nhiều vấn đề nghiêm trọng như h i thá quá mứ , sử dụng phương tiện và ông nghệ
h i thá hông phù hợp, gây r á tá động tiêu ự đến môi trường biển và suy
giảm nguồn lợi thủy sản. Đây là những thá h thứ lớn đối với sự phát triển bền vững
ủ ngành, đòi hỏi sự n thiệp ịp thời và hiệu quả từ á ơ qu n quản lý nhà nướ ,
trong đó ó v i trò qu n trọng ủ lự lượng th nh tr huyên ngành thủy sản.
Thự trạng vi phạm trong lĩnh vự thủy sản ở Việt N m hiện n y đ ng diễn r
phứ tạp và ó xu hướng gi tăng ả về số lượng lẫn mứ độ nghiêm trọng. Cá hành
vi vi phạm phổ biến b o gồm h i thá thủy sản trái phép, vi phạm về bảo vệ nguồn
lợi thủy sản, vi phạm quy định về môi trường, sử dụng ông ụ h i thá ấm và vi
phạm á quy định về nuôi trồng thủy sản. Những hành vi này hông hỉ gây tổn hại
trự tiếp đến nguồn lợi thủy sản mà òn làm suy giảm hất lượng môi trường biển,
ảnh hưởng đến sinh ế ủ ộng đồng ngư dân và gây mất ân bằng hệ sinh thái.
Đặ biệt, trong bối ảnh hội nhập quố tế, Việt N m đ ng phải đối mặt với
những yêu ầu hắt he về bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản từ á thị trường
xuất hẩu lớn như EU, Ho Kỳ và Nhật Bản. Những yêu ầu này hông hỉ ảnh
hưởng đến hoạt động xuất hẩu mà òn tá động trự tiếp đến uy tín và hình ảnh ủ
ngành thủy sản Việt N m trên trường quố tế. Do đó, việ tăng ường xử phạt vi
phạm hành hính trong lĩnh vự thủy sản là một yêu ầu ấp thiết để đảm bảo sự tuân
thủ pháp luật, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và đáp ứng á tiêu huẩn quố tế.
Lự lượng th nh tr thủy sản ó v i trò qu n trọng trong việ giám sát, iểm
tr và xử lý á hành vi vi phạm trong lĩnh vự này. Th nh tr thủy sản hông hỉ thự
hiện á hoạt động iểm tr thường xuyên, đột xuất mà òn ó nhiệm vụ tuyên truyền,
hướng dẫn ngư dân và á do nh nghiệp thủy sản thự hiện đúng á quy định pháp
luật. Việ xử phạt vi phạm hành hính trong lĩnh vự thủy sản là một ông ụ hữu
hiệu để đảm bảo sự tuân thủ pháp luật, ngăn hặn á hành vi vi phạm và bảo vệ
nguồn lợi thủy sản.
Tuy nhiên, trong thự tế, việ xử phạt vi phạm hành hính trong lĩnh vự thủy
sản vẫn òn nhiều hạn hế. Công tá th nh tr , iểm tr hư đượ thự hiện thường
xuyên và ó hiệu quả, lự lượng th nh tr òn thiếu về số lượng và năng lự huyên môn.
Ngoài r , mứ xử phạt hiện n y òn hư đủ mạnh để răn đe, ngăn hặn á hành vi vi
phạm, dẫn đến tình trạng tái phạm, vi phạm éo dài và ngày àng nghiêm trọng.
2
Việ xử phạt vi phạm hành hính trong lĩnh vự thủy sản hiện đ ng đối mặt
với nhiều thá h thứ , từ ông tá quản lý, tổ hứ thự hiện đến việ đảm bảo tính
hiệu quả và răn đe ủ á biện pháp xử phạt. Một trong những thá h thứ lớn nhất là
sự phứ tạp và đ dạng ủ á hành vi vi phạm, ùng với sự hó hăn trong việ
giám sát và iểm tr tại á vùng biển x bờ. Ngoài r , tình trạng thiếu hụt nhân lự ,
tr ng thiết bị và phương tiện ỹ thuật ủ lự lượng th nh tr ũng là một rào ản lớn
trong việ thự hiện nhiệm vụ.
Để nâng o hiệu quả xử phạt vi phạm hành hính trong lĩnh vự thủy sản,
ần thiết phải ó những giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Trướ hết, ần tăng ường
ông tá tuyên truyền, giáo dụ pháp luật ho ngư dân và á do nh nghiệp thủy sản,
nâng o nhận thứ và ý thứ hấp hành pháp luật. Bên ạnh đó, ần đẩy mạnh ông
tá th nh tr , iểm tr , tăng ường sự phối hợp giữ á ơ qu n hứ năng và á đị
phương trong việ giám sát, iểm tr và xử lý vi phạm.
Đồng thời, ần nâng o năng lự ho lự lượng th nh tr thủy sản, ả về số
lượng và hất lượng. Việ đào tạo, bồi dưỡng iến thứ huyên môn, nghiệp vụ ho
án bộ th nh tr là rất ần thiết để đảm bảo họ ó đủ hả năng và trình độ thự hiện
nhiệm vụ. Ngoài r , ần đầu tư tr ng thiết bị, phương tiện ỹ thuật hiện đại để hỗ trợ
ông tá th nh tr , iểm tr đượ thự hiện hiệu quả hơn.
Mứ xử phạt vi phạm hành hính ũng ần đượ xem xét điều hỉnh theo
hướng tăng nặng để đảm bảo tính răn đe và ngăn ngừ á hành vi vi phạm. Việ áp
dụng á biện pháp xử phạt bổ sung, như tướ quyền sử dụng giấy phép, đình hỉ hoạt
động hoặ buộ hắ phụ hậu quả ũng ần đượ thự hiện nghiêm tú và đồng bộ.
Cuối ùng, ần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật liên qu n đến xử phạt vi
phạm hành hính trong lĩnh vự thủy sản, đảm bảo tính đồng bộ, rõ ràng và hả thi.
Việ b n hành á quy định pháp luật ần đượ thự hiện một á h ịp thời và phù
hợp với tình hình thự tế, đảm bảo hả năng áp dụng o và hiệu quả trong quản lý.
Với những lý do trên, việ nghiên ứu đề tài "Xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực thủy sản của lực lượng thanh tra theo pháp luật Việt Nam hiện nay"
m ng tính ấp thiết o, đáp ứng nhu ầu thự tiễn trong bối ảnh ngành thủy sản Việt
N m đ ng đối mặt với nhiều thá h thứ về quản lý, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát
triển bền vững. Việ nghiên ứu và đề xuất á giải pháp nâng o hiệu quả xử phạt vi
phạm hành hính trong lĩnh vự này hông hỉ góp phần bảo vệ tài nguyên thiên
nhiên, duy trì trật tự và ỷ ương pháp luật mà òn đảm bảo sự phát triển bền vững
ủ ngành thủy sản, đáp ứng yêu ầu hội nhập quố tế và nâng o vị thế ủ Việt
N m trên trường quố tế.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên ơ sở nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng, luận án xây dựng luận cứ khoa
học cho việ đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử phạt VPHC trong lĩnh vực thủy
sản của lự lượng thanh tra ở Việt Nam hiện nay.
3
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Một là, đánh giá tổng qu n tình hình nghiên ứu trong nướ và một số nướ trên thế
giới ó liên qu n đến đề tài luận án, đánh giá những giá trị của các công trình nghiên cứu đó và
xá định những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu.
Hai là, phân tích làm rõ những vấn đề về mặt lý luận về VPHC; XPVPHC,
ụ thể: xây dựng hái niệm, làm rõ đặ điểm, v i trò ủ XPVPHC trong lĩnh vự
thủy sản ủ lự lượng th nh tr ; nhận diện hủ thể, nguyên tắ , nội dung, biện pháp,
trình tự, thủ tụ XPVPHC và á yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả XPVPHC trong lĩnh
vự thủy sản ủ lự lượng th nh tr .
Ba là, phân tí h và đánh giá thự trạng vi phạm pháp luật về thủy sản,
XPVPHC trong lĩnh vự thủy sản và tổ hứ bộ máy ủ lự lượng th nh tr ; pháp
luật hiện hành về XPVPHC trong lĩnh vực thuỷ sản của lự lượng thanh tra; thực tiễn
về XPVPHC trong lĩnh vực thuỷ sản của lự lượng thanh tra. Đồng thời chỉ rõ những
nguyên nhân của những hạn chế và bất cập đó.
Bốn là, nêu và phân tích á qu n điểm, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng
cao hiệu quả XPVPHC trong lĩnh vực thủy sản của lực lượng thanh tra ở Việt Nam
hiện nay.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án gồm: Cá qu n điểm khoa học liên quan
đến nhận thức lý luận về XPVPHC trong lĩnh vự thủy sản; Hệ thống các quy định
pháp luật về XPVPHC trong lĩnh vự thủy sản; Thực tiễn VPHC và XPVPHC trong lĩnh
vự thủy sản ở Việt Nam; Kinh nghiệm XPVPHC ở trong lĩnh vự thủy sản ở một số quốc
gia trên thế giới và tham khảo một số hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính về thủy sản ủ
lự lượng th nh tr rong một số năm gần đây.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực
tiễn XPVPHC trong lĩnh vực thủy sản của lự lượng thanh tra chuyên ngành nông
nghiệp và phát triển nông thôn.
Mặc dù thẩm quyền XPVPHC trong lĩnh vực thủy sản thuộc về nhiều chủ thể
há nh u như: Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp; lự lượng công an nhân dân, lực
lượng Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, lự lượng Hải Quan, Quản lý thị trường…;
nhưng trên thực tế hoạt động này mang tính chất huyên ngành, huyên sâu trướ đây
do lự lượng thanh tra thủy sản, hiện nay là lự lượng thanh tra chuyên ngành Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện, á đơn vị khác mang tính chất tham gia
phối hợp. Vì vậy Luận án chỉ tập trung nghiên cứu, đánh giá hoạt động XPVPHC của
lự lượng Thanh tra ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, do hó hăn ông
tác thu thập số liệu, nên trong luận án vẫn sử dụng chung số liệu XPVPHC của lực
lượng kiểm ngư hoặc dùng chung số liệu XPVPHC của lự lượng Thanh tra Bộ Nông
