1
MỤC LỤC
MỤC LỤC 1
LỜI MỞ ĐẦU 3
Bài 1: Rừng ngập mặn 5
1. RNM là gì? 5
2. RNMphânbốởđâu? 5
3. RNMquantrọngnhưthếnào? 6
Mộtsốcâuhỏikiểmtrakiếnthứccủahọcsinhsaubàihọc 7
Bài 2: Các đặc tính của cây ngập mặn 8
1. Rễcây 8
2. Thâncây 9
3. Lácây 10
4. Hiệntượngsinhcontrêncâymẹ 10
Mộtsốcâuhỏikiểmtrakiếnthứccủahọcsinhsaubàihọc 11
Bài 3: Một số loài cây ngập mặn phổ biến ở huyện Hậu Lộc 12
1. Bầnchua(SonneratiacaseolarisO.K.Niedenzu) 13
2. Trang(Kandeliaobovata(L.)Druce) 15
3. Sú(Aegicerascorniculatum(L.)Blanco) 16
Mộtsốcâuhỏikiểmtrakiếnthứccủahọcsinhsaubàidạy 17
Bài 4: Động vật rừng ngập mặn 18
1. SơlượcvềđộngtrongRNM 18
2. MộtsốloàiđộngvậtphổbiếntrongRNM 19
3. NhữngđặcđiểmthíchnghicủađộngvậtRNM 20
Mộtsốcâuhỏikiểmtrakiếnthứccủahọcsinhsaubàihọc 23
Bài 5: Vai trò của rừng ngập mặn 24
A. Vaitròđốivớipháttriểnkinhtế-xãhội 24
B. Vaitròđốivớihệsinhthái 26
C. Vaitròđốivớimôitrường 30
Mộtsốcâuhỏikiểmtrakiếnthứccủahọcsinhsaubàidạy 32
Bài 6: Hiện trạng rừng ngập mặn Việt Nam 33
1. DiệntíchRNMbịthuhẹp 33
2
2. ĐadạngsinhhọcRNMsuygiảm 33
3. ĐấtRNMbịsuythoái 34
4. NguồnnướctạiRNMbịônhiễm 34
5. Quátrìnhxâmnhậpmặngiatăng 35
6. Xóilởvenbiển,vensông 35
Mộtsốcâuhỏikiểmtrakiếnthứccủahọcsinhsaubàihọc 36
Bài 7. Các nguyên nhân chính làm suy giảm diện tích RNM 37
1. Chấtđộchóahọctrongchiếntranh 37
2. Nuôitrồngthủyhảisản 37
3. Khaithácgỗvàlâmsảnkhác 38
4. ChuyểnđổiđấtRNMsangđấtsảnxuấtnôngnghiệp 38
5. Quátrìnhđôthịhóa 38
6. Khaitháckhoángsản 38
7. Giatăngdânsố 38
8. Biếnđổikhíhậu 39
Mộtsốcâuhỏikiểmtrakiếnthứccủahọcsinhsaubàihọc 39
Bài 8: Phục hồi rừng ngập mặn ở Việt Nam 40
1. Giaiđoạntừ1965-1974 40
2. Giaiđoạn1975-1980 40
3. Giaiđoạn1990–2012 43
3
LỜI MỞ ĐẦU
Rừngngậpmặn(RNM)làhệsinhtháiquantrọngcónăngsuấtcaoởvùngcửa
sôngvenbiểnnhiệtđớivàrấtnhạycảmvớicáctácđộngcủaconngườivàthiên
nhiên.
RNMkhôngchỉcungcấpcácsảnphẩmcógiátrịnhưgỗ,than,củi,tanin,thứcăn,
thuốcuống...màcònlànơisốngvàươnggiốngcủanhiềuloạihảisản,chimnước,
chimdicưvàmộtsốđộngvậtcóýnghĩakinhtếlớnnhưkhỉ,lợnrừng,cásấu,kỳ
đà,chồn,trăn...
RNMcótácdụngtolớntrongviệcbảovệbờbiển,bờsông,điềuhòakhíhậu,hạn
chếxóilở,mởrộngdiệntíchlụcđịa,hạnchếsựxâmnhậpmặn,ngăncảncácchất
thảirắntrôirabiển,bảovệđêđiều,đồngruộng,nơisốngcủangườidânvenbiển
trướcsựtànphácủagiómùa,bão,nướcbiểndâng.
Tuynhiên,thảmthựcvậtRNMởViệtNamđãbịsuythoáinghiêmtrọng.Cuộc
chiếntranhhóahọccủaMỹ(1962-1971)đãpháhủynhiềukhuRNMvenbiển
NamBộ,nơicórừngtốtnhất,nhiềuloàicâynhấtởViệtNam.Sauchiếntranh,do
sứcépvềdânsốvàkinhtế,RNMtiếptụcbịsuygiảmmạnhvềdiệntích,cấutrúc
vàchấtlượng.
Tìnhtrạngkhaithácbừabãi,phárừnglấyđấtxâydựngđôthị,cảng,sảnxuấtnông
nghiệp,làmruộngmuối,đặcbiệtlàviệcphárừng,kểcảrừngphònghộvenbiển,
làmđầmnuôitômquảngcanhthôsơđãvàđanglàmộthiểmhọatolớnđốivớitài
nguyênthiênnhiênvàmôitrường.
Hậuquảlàdiệntíchđấtthoáihóangàycàngtăng;khíhậuđangdiễnbiếntheo
chiềuhướngxấuđirõrệt,nướcmặnlấnsâuvàonộiđịalàmgiảmnăngsuấtcây
nôngnghiệp;nguồngiốngtôm,cua,cágiảm;nhiềuloàihảisảnmấtnơisống,một
sốloàicá,ốc,sòmấtbãiđẻ;hiệntượngxóilởbờsông,bờbiểndiễnrahàngngày
domấtrừng;gióbãopháhoạiđêđiều,đồngruộngvànhàcửa;đờisốngcủangười
dânnghèovenbiểnbịđedọa.
Cótìnhtrạngtrên,mộtphầnvìlợinhuậnhoặcmụctiêukinhtếtrướcmắt,nhưng
mộtnguyênnhâncơbảnlàdocáccánbộquảnlý,nhândânvùngvenbiểnchưahiểu
hếttầmquantrọngcủaRNMvàhậuquảnghiêmtrọngcủaviệcmấtrừngđốivớitài
nguyênthiênnhiênvàconngười.
4
ĐểgiúpgiáoviênvàhọcsinhkhuvựcvenbiểnhiểubiếtvềvaitròcủaRNM,
mốiđedọadosửdụngkhônghợplý,cáchphụchồi,pháttriểnloạirừngquígiánày,
“Rừng ngập mặn - Tài liệu giáo dục ngoại khóa dành cho giáo viên các trường
trung học cơ sở ven biển” sẽgiớithiệukháiniệmRNMvàcácđặctínhcủaCNM,
vaitròcủaRNM,mộtsốchínhsáchvềRNMvàvaitròcủacộngđồngtrongbảovệ
RNM.
Tàiliệulàsảnphẩmcủadựán“CâulạcbộVìmàuxanhRNM-môhìnhtruyền
thôngchohọcsinhTHCStỉnhThanhHóa”,thựchiệntạitrườngTHCSĐaLộc,
MinhLộcvàHảiLộc,huyệnHậuLộc,tỉnhThanhHóatrongnămhọc2011-2012và
2012-2013.ĐâylàdựándoChươngtrìnhRNMchotươnglai(MFF);cơquanquản
lývàthựchiệndựánlàBanNghiêncứuHệsinhtháiRNM(MERD),Trungtâm
NghiêncứuTàinguyênvàMôitrường(CRES),ĐạihọcQuốcgiaHàNội.
ĐâylàtàiliệudùngchogiáoviênvàsẽđượctrườngTHCSĐaLộc,MinhLộcvà
HảiLộclồngghéptrongcácgiờngoạikhóa,Sinhhọc,Địalý,Vănhọc,Giáodục
côngdânvàNhạc-Họa,đồngthờicũngđượcsửdụnglàmtưliệuthamkhảochocác
cuộcthi,cácsựkiệntruyềnthôngtrongkhuônkhổdựán.
Dựánxinchânthànhcámơncácchuyêngia,cácnhàquảnlýđịaphương,cácnhà
khoahọcđãcungcấpnhữngtưliệucógiátrịđểlàmphongphúthêmnộidungtài
liệu.XincảmơncácthầycôgiáotrườngTHCSĐaLộc,MinhLộcvàHảiLộcđã
đóngnhiềugópýkiếnđểhoànthiệntàiliệunày.
5
Bài 1: Rừng ngập mặn
Mụctiêu:Saubàihọc,họcsinhcóthểtrìnhbàylạiđược2nộidungchínhvềRNM:
+Phần1:Kháiquátvềrừngngậpmặn.
+Phần2:PhânbốrừngngậpmặntrênthếgiớivàởViệtNam.
Thờigiandạyhọc:1tiết(45phút)
Phươngphápdạyhọc:
+Bắtđầubàihọc:cóthểsưutầmhìnhảnh1sốkhurừngngậpmặntrên
thếgiớihoặcởViệtNamđểtreotrênbảnghoặctrìnhchiếu1đoạnclipvềrừngngập
mặnđểvàobàidạy.Đặt1-2câuhỏinhằmđánhgiánhậnthứccủahọcsinhtrước
khibắtđầubàidạy.
+Kếtthúcbàihọc:cóthểcho1họcsinhlêntrướclớptómtắtlạinộidung
bàidạyđãhọchoặcsưutầmhìnhảnh1sốloạirừngởtrênthếgiớihoặcởViệtNam
chohọcsinhphânbiệt.Hoặcgiáoviêncóthểtìmbảnđồphânbốrừngngậpmặnở
ViệtNamvàchohọcsinhlêntìmvàchỉtrênbảnđồnhữngtỉnhcórừngngậpmặn
ởViệtNam.
1. RNM là gì?
Rừngngậpmặnbaogồmnhiềuloạicâysốngtrongcácvùngnướcmặnvenbiển
trongvùngnhiệtđớivàcậnnhiệtđới,nơinhữngthựcvậtkhácrấtkhósinhtrưởng.
Nhữngkhuvựcnàylộrakhithủytriềuthấpvàngậptrongnướcmặnkhitriềulên.
Vớicácđặctínhcủamình,câyngậpmặnvẫncóthểsốngvàsinhtrưởngtốttrong
nhữngđiềukiệnkhắcnghiệtđó.
2. RNM phân bố ở đâu?
RNMphânbốchủyếuởvùngvenbiểnnhiệtđớivàcậnnhiệtđớihaibáncầu,trong
khoảng32ºBắcvà38ºNam,dọcbờbiểnChâuPhi,ChâuĐạiDương,ChâuÁvà
ChâuMỹ.
PhânbốRừngngậpmặntrênthếgiới
(Nguồn:©CathleenBester/FLMNH)
![Hỏi đáp pháp luật lâm nghiệp: Tài liệu [mới nhất/chuẩn nhất]](https://cdn.tailieu.vn/images/document/thumbnail/2025/20250711/vijiraiya/135x160/626_tai-lieu-hoi-dap-ve-phap-luat-lam-nghiep.jpg)
