SAI SỐ CỦA PHÉP ĐO CÁC ĐẠI LƯỢNG VẬT LÝ
I/Mục tiêu:
Kiến thức :
– Phát biểu được định nghĩa về phép đo các đại lượng vật lý. Phân biệt phép đo trực
tiếp và phép đo gián tiếp.
– Nắm được nhũng khái niệm cơ bản về sai số của phép đo các đại lượng vật lý và
cách xác định sai số của phép đo:
+ Phát biểu được thế nào là sai số của phép đo các đại lượng vật lý.
+ Phân biệt được hai loại sai số: sai số ngẫu nhiên và sai số hệ thống ( chỉ xét sai số
dụng cụ).
Kỹ năng:
- Xác định sai số dụng cụ và sai số ngẫu nhiên.
- Tính sai số của phép đo trực tiếp.
- Tính sai số của phép đo gián tiếp.
- Biết cách viết đúng kết quả phép đo, với các chữ số có nghĩa cần thiết.
Thái độ :
II/ Phân phối thời gian: 45
III/ Thiết bị thí nghiệm :
IV/Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
Hoạt động 1: 10 Tìm hiểu các khái niệm về phép đo.
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của giáo viên Nội dung ghi bảng
- Thực hiện yêu cầu của giáo
viên.
- Tìm hiểu và ghi nhớ các khái
niệm: phép đo, dụng cụ đo.
- Lấy ví dụ về phép đo trực tiếp
và phép đo gián tiếp, so sánh.
- Yêu cầu hs thực hiện phép đo
khối lượng một vật, chiều dài một
cuốn sách. Khối lượng của vật,
chiều dài của vật là bao nhiêu?
- Giới thiệu những dụng cụ đo
khối lượng, chiều dài của những
vật trên.
- Yêu cầu hs trình bày các khái
niệm.
- Hd phân biệt phép đo trực tiếp
và phép đo gián tiếp thông qua
việc đo chiều dài và thể tích hình
hộp chữ nhật.
- Trong các đại lượng đã học, đại
I/ Phép đo các đại lượng vật lý – H
ệ
đơn vị SI:
1/ Phép đo các đại lượng vật lý:
– Phép đo một đại lượng vật lý là
phép so sánh nó với đại lượng cùng
loại được quy ước làm đơn vị.
– Có 2 loại phép đo: phép đo trực
tiếp và phép đo gián tiếp.
+ Phép so sánh trực tiếp nhờ
dụng cụ đo gọi là phép đo trực tiếp.
+ Phép xác định một đại lượng
vật lý thông qua một công thức liên
hệ với các đại lượng đo trực tiếp
- Nhắc lại các đơn vị cơ bản.
lượng nào có thể đo trực tiếp, đại
lượng nào có thể đo gián tiếp?
gọi là phép đo gián tiếp.
2/Đơn vị đo: ( hệ SI)
Hoạt động 2: 5 Tìm hiểu về sai số của phép đo.
- Quan sát hình 7.1, 7.2 và trả lời
C1.
- Phân biệt sai số dụng cụ và sai
số ngẫu nhiên.
- Giới thiệu sai số dụng cụ và sai
số hệ thống.
- Giới thiệu về sai số ngẫu nhiên.
II/Sai số phép đo:
1/Sai số dụng cụ:
2/ Sai số hệ thống:
3/Sai số ngẫu nhiên:
Hoạt động 3:15 Xác định sai số của phép đo và cách viết kết quả đo.
- Xác định giá trị
trung bình của đại
lượng A trong n lần
đo.
- Giới thiệu cách tính
giá trị gần đúng nhất
với giá trị thực của
phép đo một đại
lượng.
4/Gía trị trung bình:
Gía trị trung bình khi đo nhiều lần một đại
lượng A:
là giá trị gần
- Tính sai số tuyệt
đối của mỗi lần đo
và sai số ngẫu nhiên.
- Tính sai số tuyệt
đối của phép đo và
viết kết quả đo một
đại lượng A.
- Giới thiệu sai số
tuyệt đối và sai số
ngẫu nhiên.
- Giới thiệu cách tính
sai số tuyệt đối của
phép đo và cách viết
kết quả đo.
nhất với giá trị thực của đại lượng A.
5/ Cách xác định sai số của phép đo:
a/ Sai số tuyệt đối:
Sai số tuyệt đối ứng với mỗi lần đo:
;
;
b/ Sai số ngẫu nhiên:
Sai số ngẫu nhiên là sai số tuyệt đối trung
bình của n lần đo:
c/ Sai số tuyệt đối của phép đo:bằng tổng sai
số ngẫu nhiên và sai số dụng cụ.
;
– Sai số dụng cụ có thể lấy bằng nửa
hoặc một độ chia nhỏ nhất trên dụng cụ.
- Tính sai số tỷ đối
của phép đo.
- Giới thiệu sai số tỷ
đối.
6/ Cách viết kết quả đo:
Trong đó: được lấy tối đa đến 2 chữ số
có nghĩa , còn đư
ợc viết đến bậc thập phân
tương ứng.
7/ Sai số tỷ đối:
– Sai số tỷ đối của phép đo là t
ỷ số giữa
sai số tuyệt đối và giá trị trung bình của đại
lượng đo,tính bằng phần trăm:
.100%
Hoạt động 4: 10 Xác định sai số của phép đo gián tiếp.
Hoạt động của học sinh Trợ giúp của giáo viên Nội dung ghi bảng
- Xác định sai số của phép đo
- Giới thiệu quy tắc tính sai số của
tông và tích.
- Đưa ra bài toán xác định sai số
của phép đo gián tiếp một đại
8/ Cách xác định sai số của phép
đo gián tiếp:
Sai số của phép đo gián tiếp được