S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O NGH ANỞ Ụ Ạ Ệ
TR NG THPT NGHI L C 2ƯỜ Ộ
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
H NG D N H C SINH GI I NHANH PH NG TRÌNH,ƯỚ Ẫ Ọ Ả ƯƠ
B T PH NG TRÌNH MŨ VÀ LOGARIT Ấ ƯƠ
TRONG THI TR C NGHI MẮ Ệ
MÔN: TOÁN
T¸c gi¶: TrÇn BÝch HiÖp
Tæ: To¸n - Tin
Sè §T: 0986 708 245
1
N¨m häc: 2020 - 2021
M C L CỤ Ụ
N I DUNGỘTRANG
PH N I: ĐT V N ĐẦ Ặ Ấ Ề 1
1. LÝ DO CH N Đ TÀIỌ Ề 1
2. M C ĐÍCH NGHIÊN C UỤ Ứ 1
3. ĐI T NG NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ứ 1
4. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ 1
5. PH M VI NGHIÊN C UẠ Ứ 2
6. NHI M V - YÊU C U C A Đ TÀIỆ Ụ Ầ Ủ Ề 2
7. GI THUY T KHOA H CẢ Ế Ọ 2
8. ĐÓNG GÓP M I C A Đ TÀIỚ Ủ Ề 2
PH N II: N I DUNG NGHIÊN C UẦ Ộ Ứ 3
I. C S LÝ LU N C A SÁNG KI N KINH NGHI MƠ Ở Ậ Ủ Ế Ệ 3
1. Ph ng trình, b t ph ng trình mũ – logarit c b nươ ấ ươ ơ ả 3
2. Ph ng pháp gi i ph ng trình, b t ph ng trình mũ – logarit ươ ả ươ ấ ươ 3
3. T duy v ph ng trình, b t ph ng trình có ch a tham sư ề ươ ấ ươ ứ ố 3
4. M i quan h gi a ph ng trình và b t ph ng trình.ố ệ ữ ươ ấ ươ 4
II. C S TH C TI N C A SÁNG KI N KINH NGHI MƠ Ở Ự Ễ Ủ Ế Ệ 4
1. GP1: H ng d n h c sinh gi i nhanh các bài toán c b n.ướ ẫ ọ ả ơ ả 4
2 .GP2: H ng d n h c sinh phát hi n nhanh ph ng pháp .ướ ẫ ọ ệ ươ 6
3 .GP3: H ng d n h c sinh s d ng MTCT đ h tr gi i toán.ướ ẫ ọ ử ụ ể ỗ ợ ả 10
4 .GP4: Kĩ thu t ậ“chuy n v ph ng trình”.ể ề ươ 15
5 GP5: H ng d n h c sinh x lí các bài toán ch a tham s .ướ ẫ ọ ử ứ ố 16
III. BÀI T P RÈN LUY N.Ậ Ệ 25
IV. K T QU TH C NGHI MẾ Ả Ự Ệ 28
1. Đ KI M TRA Ề Ể 15 PHÚT. 29
PH N III. K T LU N Ầ Ế Ậ 32
1. K T LU NẾ Ậ 32
2. KI N NGHẾ Ị 32
TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 34
DANH M C B NG CH CÁI VI T T TỤ Ả Ữ Ế Ắ
2
Ch cái vi t t tữ ế ắ Ch đy đữ ầ ủ
GD & ĐTGiáo d c và đào t oụ ạ
GV Giáo viên
HĐHo t đngạ ộ
HS H c sinhọ
KT-KN-TĐKi n th c - Kĩ năng - Thái đế ứ ộ
NB Nh n bi tậ ế
SGK Sách giáo khoa
TH Thông hi uể
THPT Trung h c ph thôngọ ổ
THPTQG Trung h c ph thông qu c giaọ ổ ố
VD V n d ngậ ụ
VDC V n d ng caoậ ụ
GP Gi i phápả
TNKQ Tr c nghi m khách quanắ ệ
MTCT Máy tính c m tayầ
3
PH N I: ĐT V N ĐẦ Ặ Ấ Ề
1. LÝ DO CH N Đ TÀIỌ Ề
Ph ng trình, b t ph ng trình là m t v n đ quan tr ng c a Toán h cươ ấ ươ ộ ấ ề ọ ủ ọ
ph thông, nó tr i dài và xuyên su t t c p h c THCS lên c p THPT. Đây làổ ả ố ừ ấ ọ ấ
m t v n đ hay và khó, xu t hi n nhi u d ng câu phân lo i m c đ v n d ngộ ấ ề ấ ệ ề ở ạ ạ ứ ộ ậ ụ
trong các đ thi. ề
Gi i bài t p Toán là ph n quan tr ng, không th thi u trong môn Toánả ậ ầ ọ ể ế
h c, làm bài t p không nh ng giúp h c sinh c ng c kh c sâu thêm ki n th cọ ậ ữ ọ ủ ố ắ ế ứ
mà đng th i còn rèn luy n kh t duy c a cho h c sinh. Bài t p ồ ờ ệ ả ư ủ ọ ậ ph ng trình,ươ
b t ph ng trình mũ và logaritấ ươ là m t bài toán r t quan tr ng, xu t hi n nhi uộ ấ ọ ấ ệ ề
trong các đ thi THPT qu c gia m c đ v n d ng và v n d ng cao. Tuy nhiênề ố ở ứ ộ ậ ụ ậ ụ
các n i dung lí thuy t ph n này trong h th ng SGK ph thông đc trình bàyộ ế ầ ệ ố ổ ượ
khá đn gi n, và ch a có ơ ả ư h ng x lí nhanhướ ử cho thi tr c nghi m khách quanắ ệ
(TNKQ). Đi u này gây khó khăn r t nhi u cho vi c ti p thu ki n th c, hìnhề ấ ề ệ ế ế ứ
thành d ng toán và ph ng pháp gi i toán cho h c sinh.ạ ươ ả ọ
Vì v y, trong sáng ki n kinh nghi m này tôi mu n nêu ra m t cách xây d ngậ ế ệ ố ộ ự
các đnh h ng ị ướ “gi i nhanh bài toán ph ng trình, b t ph ng trình mũ vàả ươ ấ ươ
logarit” theo h ng TNKQ.ướ
2. M C ĐÍCH NGHIÊN C UỤ Ứ
Trong sáng ki n kinh nghi m này tôi s ch ra n i dung ph ng pháp đãế ệ ẽ ỉ ộ ươ
trang b cho h c sinh đ gi i toán ph ng trình, b t ph ng trình mũ và logaritị ọ ể ả ươ ấ ươ
cũng nh các kĩ năng gi i nhanh câu h i TNKQ. Đó là: ư ả ỏ “ H ng d n h c sinhướ ẫ ọ
gi i nhanh ph ng trình, b t ph ng trình mũ và logarit trong thi tr cả ươ ấ ươ ắ
nghi m ”. ệ. T đó có th làm t t các d ng toán này mang l i k t qu cao trongừ ể ố ạ ạ ế ả
k thi THPTQG. ỳ
3. ĐI T NG NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ứ
*V ki n th c : ề ế ứ
+ Các ph ng pháp gi i bài toán ph ng trình , b t ph ng trình mũ vàươ ả ươ ấ ươ
logarit.
+Các kĩ thu t gi i nhanh ph ng trình , b t ph ng trình mũ và logarit.ậ ả ươ ấ ươ
*V h c sinh: là đi t ng h c sinh l p 12 chu n b tham gia thi THPT Qu cề ọ ố ượ ọ ớ ẩ ị ố
gia.
4
4. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ
Ph ng pháp d y h c theo h ng gi i quy t v n đươ ạ ọ ướ ả ế ấ ề
Nghiên c u t li u và s n ph m ho t đng s ph mứ ư ệ ả ẩ ạ ộ ư ạ
Ph ng pháp quan sát th c t : quan sát t duy và gi i toán c a h c sinhươ ự ế ư ả ủ ọ
Ph ng pháp h i đáp: trao đi tr c ti p v i giáo viên, h c sinh v nh ng v nươ ỏ ổ ự ế ớ ọ ề ữ ấ
đ liên quan đn n i dung đ tàiề ế ộ ề
Ph ng pháp th ng kê, phân tích s li uươ ố ố ệ
5. PH M VI NGHIÊN C UẠ Ứ
-V n d ng lý thuy t sách giáo khoa 12, gi i quy t m t s d ng toán liênậ ụ ế ả ế ộ ố ạ
quan đn ph ng trình ,b t ph ng trình mũ và logarit dành cho h c sinh l p 12ế ươ ấ ươ ọ ớ
thi THPTQG.
6. NHI M V - YÊU C U C A Đ TÀIỆ Ụ Ầ Ủ Ề
-Nhi m v c a đ tài:ệ ụ ủ ề
-Đa ra đc n i dung ph ng pháp gi i toán , các d u hi u nh n bi t vàư ượ ộ ươ ả ấ ệ ậ ế
ph ng pháp gi i nhanh t ng ng đ gi i câu h i tr c nghi m khách quanươ ả ươ ứ ể ả ỏ ắ ệ
(TNKQ) v ph ng trình, b t ph ng trình mũ- logarit. ề ươ ấ ươ
-Nghiên c u, h th ng các bài toán minh h a cho các ph ng th c đc đa ra.ứ ệ ố ọ ươ ứ ượ ư
-Nghiên c u, đánh giá tính kh thi khi v n d ng vào th c ti n gi ng d y.ứ ả ậ ụ ự ễ ả ạ
-Yêu c u c a đ tài:ầ ủ ề
H c sinh ph i n m đc ki n th c c b n c a các bài toán đc v nọ ả ắ ượ ế ứ ơ ả ủ ượ ậ
d ng nh : gi i các ph ng trình ,b t ph ng trình mũ- logarit d ng c b n ,ụ ư ả ươ ấ ươ ạ ơ ả
Khi áp d ng các ph ng th c vào trong quá trình d y h c, giáo viên c nụ ươ ứ ạ ọ ầ
v n d ng đúng quy trình, đa ra l ng bài t p cũng nh th i gian”đ nhi u” đậ ụ ư ượ ậ ư ờ ủ ề ể
h c sinh có s th m nhu n v ph ng pháp. ọ ự ấ ầ ề ươ
7. GI THUY T KHOA H CẢ Ế Ọ
N i dung ph ng trình, b t ph ng trình đc h c sinh làm quen t THCS nên ộ ươ ấ ươ ượ ọ ừ
g n gũi v i h c sinh và đa s h c sinh đã bi t m t s thao tác c b n.ầ ớ ọ ố ọ ế ộ ố ơ ả
Ph ng trình, b t ph ng trình mũ và logarit xu t hi n nhi u trong các đươ ấ ươ ấ ệ ề ề
thi THPT Qu c Gia nên h c sinh đc làm quen v i m t kh i l ng l n các bàiố ọ ượ ớ ộ ố ượ ớ
t p đc s c, phong phú, đa d ng v n i dung cũng nh d ng toánậ ặ ắ ạ ề ộ ư ạ
Trong gi ng d y n u đn thu n ch truy n th ki n th c c b n mà ả ạ ế ơ ầ ỉ ề ụ ế ứ ơ ả “lãng
quên” đi ho t đng tìm tòi, sáng t o, nghiên c u thì b n thân ng i giáo viên sạ ộ ạ ứ ả ườ ẽ
b mai m t ki n th c và h c sinh cũng b h n ch kh năng suy lu n, t duyị ộ ế ứ ọ ị ạ ế ả ậ ư
sáng t o.ạ
- M t s h c sinh mang khuynh h ng h c đi phó đ thi nên không mu nộ ố ọ ướ ọ ố ề ố
hi u sâu, hi u r ng m t v n đ nào đó c a toán h c.ể ể ộ ộ ấ ề ủ ọ
5