1
I. MỞ ĐẦU
- Giáo dục phát triển tình cảm, kỹ năng xã hội là một trong 5 lĩnh vực quan
trọng trong Chương trình giáo dục mầm non, là tiền đề cho sự phát triển toàn diện
của trẻ.
- Giáo dục phát triển tình cảm kỹ năng xã hội giúp trẻ ý thức về bản thân
,nhận biết và thể hiện cảm xúc,tình cảm của bản thân với con người và sự vât xung
quanh, Có những hành vi và quy tắc ứng xử xã hội biết điều nên làm và không nên
làm, biết yêu thương chia sẻ, biết giúp đỡ những người xung quanh…. Như vậy,
Giáo dục phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ có một ý nghĩa to lớn vì nó
bao gồm các nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển toàn diện.
- Với Trường mầm non Tản Hồng, là đơn vị trường nằm trên địa bàn huyện
Ba vì, đời sống nhân dân đang dần ổn định trẻ nhưng trẻ chưa được sự quan tâm
sát sao của các bậc phụ huynh. Năm học 2020-2021 tôi được phân công giảng dạy
tại lớp 3-4 tuổi, tôi nhận thấy các con còn rất hạn chế về kỹ năng giao tiếp ,trẻ
chưa thể hiện được những hành vi quy tắc ứng xử phù hợp.
- Xuất phát từ thực tế ở trên là giáo viên trực tiếp dạy trẻ tôi rất thấu hiểu cái
khó khăn vất vả khi trẻ chưa biết biểu cảm rõ ràng cảm xúc tình cảm và kỹ năng xã
hội, nên tôi luôn trăn trở. Vậy làm thế nào để giáo dục phát triển tình cảm kỹ năng
xã hội cho trẻ 3-4 tuổi có hiệu quả và giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất về
mọi mặt, để nâng cao được chất lượng chăm sóc giáo dục của lớp, của trường. Đó
là lí do tôi chọn biện pháp: ''Biện pháp phát triển tình cảm – kỹ năng xã hội cho trẻ
3 - 4 tuổi tại lớp trường mầm non"
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
a) Ưu điểm
- Luôn được sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ của ban giám hiệu nhà trường, lớp
được đầu tư trang thiết bị đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ để phục vụ cho công tác
thực hiện chăm sóc giáo dục trẻ.
- Bản thân luôn nhiệt tình trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, nắm được nội
dung phương pháp phát triển lĩnh vực tình cảm kỹ năng xã hội cho trẻ.
- Sử dụng các đồ dùng, đồ chơi trong giảng dạy
- Có học hỏi chuyên môn từ các đồng nghiệp
- Trẻ chăm ngoan sức khỏe tốt có nề nếp hứng thú tham gia các hoạt động giáo dục.
b) Nhược điểm
2
- Một số trẻ chưa được mạnh dạn ý thức về bản thân và hành vi quy tắc ứng
xử trẻ còn hạn chế
- Giáo viên chưa dành nhiều thời gian nghiên cứu đổi mới phương pháp hỗ
trợ trẻ phát triển tình cảm kỹ năng xã hội được tốt .
- Đa số phụ huynh đi làm thêm xa ,việc quan tâm đến con rất ít ,kiến thức về
chăm sóc cũng như kỹ năng nuôi dạy còn hạn chế.
c. Nguyên nhân của tồn tại
Môi trường sống chưa có nhiều tác động tích cực đối với trẻ như sự quan
tâm chia sẻ chưa tốt, trẻ ít được thực hành về thuộc lĩnh vực xã hội.
Do đặc thù đối tượng giáo dục còn bé tính chất chăm sóc giáo dục trẻ trong
các hoạt động.
Phải thường xuyên nên thời gian dành cho việc nghiên cứu còn ít, chưa coi
trọng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Từ những thực trạng trên tôi tiến hành khảo sát đối với trẻ tại lớp như sau :
* Kết quả thực trạng năm học 2020-2021
+ Tổng số trẻ trong lớp là 28 trẻ
+ Trong đó: Nam là: 7 trẻ; Nữ là: 5 trẻ;
*Biểu số 1: Kết qủa khảo sát của lớp đầu năm học 2020-2021
STT Nội dung Kết quả
Số lượng trẻ Tỉ lệ %
1 Trẻ có ý thức về bản thân 7/12 58,3%
2
Trẻ nhận biết và thể hiện cảm xúc,tình
cảm với con người,sự vật và hiện tượng
xung quanh
8/12 66,6%
3 Hành vi và quy tắc ứng xử xã hội 7/12 58,3%
4 Quan tâm đến môi trường 7/12 66,6%
III. NỘI DUNG CỦA BIỆN PHÁP
Bước 1: Tích cực tự học bồi dưỡng để nâng cao kỹ năng giáo dục tình
cảm- kỹ năng xã hội
- Bản thân nâng cao hơn về tự học, tự bồi dưỡng, chủ động, tích cực, tự giác
phấn đấu rèn luyện bản thân.
- Việc đi lớp cả ngày nên thời gian tự học, tự bồi dưỡng của tôi rất hạn chế
do vậy tôi cần cố gắng sắp xếp thời gian tự học qua sinh hoạt chuyên môn ở tổ,
3
nhóm, qua dự giờ thăm lớp, qua tham dự các buổi chuyên đề, tập huấn, hội thảo do
trường, Phòng giáo dục tổ chức, bồi dưỡng hè ... Ngoài ra còn tự học tự bồi dưỡng
vào ngày nghỉ, giờ nghỉ, học ở mọi lúc mọi nơi.
Ví dụ: Học cách trình chiếu Powerpoint trên trang điện tử, Cách trang trí
môi trường lớp học …
- Học tập, bồi dưỡng thông qua các mối quan hệ với đồng nghiệp, với phụ
huynh, với học sinh, với xã hội. Lựa chọn tài liệu, nghiên cứu thu thập thông tin
một cách có chọn lọc phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Có thể tìm tài liệu bồi dưỡng
qua sách báo, qua các phương tiện thông tin đại chúng, qua mạng internet, qua sinh
hoạt chuyên môn…
Việc tự học, tự bồi dưỡng đã giúp tôi hoàn thiện hơn về phẩm chất nhân
cách, nâng cao năng lực, phương pháp, tác phong công tác và uy tín nghề nghiệp,
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Bước 2: Tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển tình cảm, kỹ năng xã
hội cho trẻ theo chế độ sinh hoạt hàng ngày.
- Trước khi xây dựng kế hoạch, tôi căn cứ vào mục tiêu, nội dung, kết quả
mong đợi trong lĩnh vực phát triển tình cảm kỹ năng xã hội của Chương trình giáo
dục mầm non về cơ sở vật chất của lớp, kinh tế, văn hóa, xã hội của gia đình, nhà
trường, địa phương, khả năng, kinh nghiệm của trẻ. Cụ thể là tôi quan sát, theo dõi,
tìm hiểu, để hiểu tâm sinh lý từng trẻ thông qua các hoạt động chơi, hoạt động học,
và các hoạt động khác trong ngày, sau đó ghi chép đánh giá sự phát triển của từng
trẻ. Căn cứ vào kết quả đánh giá tôi áp dụng phương pháp phân loại, phân trẻ thành
từng nhóm.
Ví dụ: Những trẻ phát triển chậm về mặt tình cảm vào một nhóm; những trẻ
phát triển chậm về kỹ năng xã hội vào một nhóm; những trẻ có kỹ năng giao tiếp
tốt, ứng xử nhanh vào một nhóm… Từ đó xác định nội dung hỗ trợ cho từng trẻ
trong các nhóm vào những hoạt động cụ thể. Nội dung giáo dục tình cảm kỹ năng,
xã hội được tích hợp vào các hoạt động như sau:
* Giờ đón trẻ, thể dục sáng: Tôi rèn cho trẻ thói quen chào cô và các bạn khi
tới lớp, chào tạm biệt và chúc bố mẹ một ngày vui/ngày làm việc tốt. Nhắc trẻ tự
mình cất giày dép, áo khoác và đồ dùng đúng nơi quy định của lớp. Khen ngợi
những biểu hiện tốt của trẻ, nhắc nhở những biểu hiện chưa đúng (lời nói, hành vi,
thái độ của trẻ) và giúp trẻ biết cách làm đúng nếu cần.
- Tổ chức cho trẻ thể dục sáng và điểm danh, rèn trẻ thực hiện các yêu cầu
về tính kỷ luật, tuân theo các hướng dẫn, tín hiệu, hiệu lệnh.
- Tổ chức trò chuyện đầu giờ, tôi lựa chọn nội dung giáo dục tình cảm, kỹ
năng xã hội phù hợp để đưa vào trò chuyện đầu giờ.
4
Ví dụ: Như chủ điểm trường mầm non trò chuyện về trường, lớp, cô giáo,
bạn bè, tên trường/lớp, địa điểm. Trong trường có những ai, họ làm công việc gì?
Những đồ dùng, đồ chơi trong lớp, cảnh đẹp trong trường. Tên cô giáo, tên các
bạn, đặc điểm bên ngoài, tính cách, giới tính, sở thích và khả năng của các bạn. Trò
chuyện thảo luận về quy định của lớp (làm gì để lớp mình sạch, đẹp).Trò chuyện
hôm nay lớp mình có điều gì mới. Trẻ quan sát lẫn nhau, quan sát lớp để phát hiện
những điểm mới lạ và chia sẻ cho nhau. Trò chuyện về cách thể hiện cảm xúc,
những biểu hiện cảm xúc những việc nên và không nên làm trong giao tiếp với mọi
người.
* Giờ hoạt động học: Thảo luận/đọc hoặc kể chuyện về sự rụt rè/ nhút nhát,
về cảm giác khi ở một mình, khi có bạn, khi cùng chơi với bạn. Chia trẻ thành
những nhóm nhỏ và giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm làm một bức tranh để trang trí.
Ví dụ: Lĩnh vực nhận thức "Quan sát vườn hoa". Cô giáo có thể đàm thoại:
Trồng hoa để làm gì? Cây hoa có ích lợi như thế nào? Muốn có nhiều hoa ta phải
làm gì? tôi giáo dục trẻ yêu thiên nhiên, bảo vệ môi trường không ngắt lá bẻ cành
hoa.
(Ảnh trẻ quan sát vườn hoa )
* Phát triển vận động: Giúp trẻ tự tin hơn vào bản thân ,rèn trẻ kỹ năng
xếp hàng biết chờ đến lượt , trong lúc tập các không chen lấn, không xô đẩy nhau.
* Phát triển thẩm mỹ: Giúp trẻ biết tạo ra cái đẹp, yêu cái đẹp "Làm bưu
thiếp tặng mẹ". Cô có thể đàm thoại.
+ Gia đình con gồm có những ai?
+ Mọi người sống trong gia đình phải như thế nào với nhau?
+ Mẹ yêu thương các con như thế nào?
+ Yêu thương mẹ con sẽ làm gì?
5
+ Để thể hiện tình cảm yêu thương dành cho mẹ các con sẽ làm gì?
- Thông qua hoạt động Trẻ được hoạt động nhóm ,thể hiện khả năng sở thích
của bản thân Giáo dục trẻ biết yêu thương, kính trọng đối với người thân.
(Ảnh trẻ hoạt động nhóm)
* Phát triển ngôn ngữ: Giúp trẻ biết nói những lời yêu thương với mọi người
Qua truyện "Tích Chu". Cô đàm thoại cùng trẻ:
+ Bà đã thương Tích chu như thế nào?
+ Tích chu thì như thế nào với bà? vì sao?
+ Ở nhà con đã biết vâng lời người lớn như thế nào?
Tôi giáo dục trẻ biết vâng lời người lớn,yêu thương kính trọng chăm sóc mọi
người trong gia đình.
- Hay truyện “Cô bé quàng khăn đỏ”, Cô đàm thoại cùng trẻ: Cô bé có nghe
lời mẹ không? Chuyện gì sảy ra với cô bé? vì sao? Các con thấy cô bé đã ngoan
chưa? giáo dục trẻ biết vâng lời bố mẹ, không đi theo người lạ
Ví dụ: Qua thơ “Phải là hai tay” Thông qua đó giáo dục trẻ khi nhận hoặc
trao vật gì với người lớn nên trao hoặc nhận phải bằng hai tay, khi nhận các con
nói lời cảm ơn.
- Sau một thời gian thực hiện những thói quen về lễ giáo chất lượng lớp tôi
tăng lên rõ rệt, trẻ biết chào hỏi, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, yêu mến cô giáo, đoàn
kết với bạn bè, lễ phép với người trên.
* Giờ hoạt động ngoài trời: giáo dục trẻ biết gữi gìn, bảo vệ môi trường
sạch đẹp. “Làm sạch đẹp sân trường”
- Chia trẻ thành những nhóm nhỏ cho cả lớp đi tham quan sân trường cùng
chỉ ra những việc cần làm để sân trường đẹp hơn.