1
PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1- Lí do chọn đề tài
Chính phủ đang rất khuyến khích các thầy cô và học sinh sinh viên tham gia
học trực tuyến, được thể hiện rõ trong Thông tư 09/2021/TT-BGDĐT của Bộ
Giáo dục và Đào tạo quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ
sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên có hiệu lực từ ngày
16/5/2021.
Trước tình hình dịch bệnh Covid 19 đã thúc đẩy nhanh chóng quá trình học
trực tuyến. Hiện nay hầu hết giáo viên và học sinh đều phải sử dụng hình thức
dạy học trực tuyến. Ở lớp học trực tiếp, quá trình tiếp thu, truyền đạt kiến thức
sẽ bao gồm cả ngôn ngữ hình thể, kèm theo các hoạt động như tranh luận, hỏi
đáp, thảo luận nhóm, v.v. Tuy nhiên, với hình thức học trực tuyến, thật khó để
thực hiện các hoạt động này. Vì thế, đổi mới hình thức tương tác phù hợp chính
là một trong những cách dạy học trực tuyến hiệu quả. Giáo viên và học sinh cần
linh hoạt và tận dụng các chức năng trao đổi trên nền tảng online như công cụ
bình luận, trao đổi trong group chung, liên hệ qua email, v.v. để góp phần đem
lại giờ học trực tuyến hiệu quả nhất.
Trong quá trình giảng dạy tôi thường nghe học sinh đặt câu hỏi ai là người
phát minh, người tạo ra công thức đó,..vấn đề này được hiểu như thế nào? Nó
được sử dụng từ bao lâu? Nó được ứng dụng như thế nào trong thực tế, trong
cuộc sống? Để học sinh có thể nắm được kiến thức một cách tốt nhất trong mùa
dịch, tôi đã mạnh dạn viết sáng kiến kinh nghiệm “ Sử dụng sơ đồ tư duy hay kĩ
thuật đặt câu hỏi 5W1H để hướng dẫn học sinh nghiên cứu tài liệu, kết hợp với
bài giảng nhằm mang lại kết quả cao trong quá trình dạy và học trực tuyến”
2- Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiều cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò, sự chuẩn bị của giáo viên và
học sinh để mang lại tiết học oline đạt hiệu quả.
- Đề xuất biện pháp để nâng cao hiệu quả việc dạy học trực tuyến qua một số
bài trong chương 1 giải tích 12 (cơ bản) nhằm phát huy tính tích cực trong học
tập, khơi dậy lòng đam mê hiểu biết của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng
dạy học môn toán.
3- Đối tượng nghiên cứu
- Kiến thức và các vấn đề liên quan đến nội dung chương 1 giải tích 12.
- Năng lực tự học, tự nghiên cứu bài của học sinh.
2
4- Phạm vi nghiên cứu
Kiến thức trong chương trình sách giáo khoa chương 1 giải tích 12 (cơ bản)
5- Phương pháp nghiên cứu
a) Nghiên cứu tài liệu
- Nghiên cứu nội dung, chương trình sách giáo khoa chương 1 giải tích 12
(cơ bản)
- Tìm hiểu các phương pháp dạy học oline đạt hiệu quả.
b) Quan sát điều tra
- Tham khảo ý kiến đồng nghiệp, học sinh về tính hiệu quả của các em trong
quá trình học oline.
PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề
1. Cơ sở lý luận của vấn đề
1.1 Các phương pháp dạy học trực tuyến hiệu quả
- Sử dụng thành thạo công nghệ
- Giáo viên cần chuẩn bị một tinh thần chủ động, linh hoạt, tích cực
- Tạo và duy trì kết nối với người học
- Tạo cảm giác thoải mái giữa giáo viên và người học
- Thúc đẩy tinh thần xây dựng của người học
- Xây dụng các dự án nhóm và cá nhân
- Đánh giá sau mỗi bài học trực tuyến
- Lưu trữ bài giảng
1.2 Sơ đồ tư duy hay kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H (sơ đồ 5W1H)
Luật giáo dục đã ghi “ phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy được
tính tích cực, tự giác, chủ động và sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm
của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc
3
nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình
cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Sơ đồ tư duy hay kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H có thể phát huy tính tích cực
hứng thú và tự học của học sinh. Thoạt nhìn rất đơn giản nhưng lại tỏ ra rất hiệu
quả nếu chúng ta sử dụng một cách đúng đắn khéo léo và thông minh.
Sơ đồ tư duy hay kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H là công cụ ghi nhớ tối ưu, học
bằng sơ đồ tư duy sẽ tiết kiệm thời gian rất nhiều bởi những từ khóa, so với kiểu
học truyền thống học sinh dễ rơi vào tình trạng “học trước quên sau”. Là hình
thức ghi chép sử dụng màu sắc hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ý tưởng,
giúp con người khai thác tiềm năng vô tận của bộ não. Là kĩ thuật dạy học hiện
đại có tính khả thi và hiệu quả cao.
1.3 Vai trò tinh thần tự học, tự nghiên cứu tài liệu của học sinh
Hiện nay, đại dịch Covid-19 diễn biến ngày một phức tạp, việc học sinh - sinh
viên không thể tới trường. Có người cho rằng, việc học sinh - sinh viên nghỉ dài
có thể gây ra những lỗ hổng kiến thức nhưng phần lớn phụ huynh đều đồng ý vì
lo ngại sức khỏe của con em mình và cộng đồng. Nói chung, việc cho học sinh -
sinh viên nghỉ học là điều tất yếu và thực sự cần thiết, nhưng ta càng phải chú ý
hơn về ý thức tự học. Nếu học sinh - sinh viên muốn đảm đảm rằng kiến thức
của mình không có lỗ hổng đáng tiếc thì việc đó hoàn toàn tùy thuộc vào ý thức
tự học của chính mình. Dù cho học sinh - sinh viên có được đến trường nhưng
lại sự lười nhác, lơ đễnh, mải mê với những trò vui thì chắc chắn kết quả học tập
chẳng thể khả quan được.[2] Phải tự học mới thấy hết những ý nghĩa lớn lao của
công việc này. Tự học giúp ta nhớ lâu và vận dụng những kiến thức đã học một
cách hữu ích hơn trong cuộc sống. Không những thế tự học còn giúp con người
4
trở nên năng động, sáng tạo, không ỷ lại, không phụ thuộc vào người khác. Từ
đó biết tự bổ sung những khiếm khuyết của mình để tự hoàn thiện bản thân .[2]
2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề
2.1 Thực trạng dạy học trực tuyến tại trường THPT Nguyễn Tất Thành
Về phía giáo viên: Phần đa giáo viên có máy tính để dạy và tiếp nhận các
phần mềm, công nghệ thông tin tốt để đáp ứng giảng dạy cho học sinh, giáo viên
cũng đã chuẩn bị bài giảng điện tử, tuy nhiên còn hạn chế việc chuẩn bị một bài
giảng hay, sinh động để gây hứng thú việc học của học sinh.
Về phía học sinh: Đa số học sinh có điện thoại thông minh để học, một số bạn
không có, tuy nhiên do mạng yếu nên các em học sinh bị đẩy ra ngoài giờ học,
cộng thêm các em còn lười học, không chép bài, không nghiên cứu bài, một số
bạn mở máy điểm danh rồi để đó,thầy cô gọi mãi không trả lời.
2.2 Thực trạng dạy học trực tuyến môn toán
Các môn khác học sinh có thể đọc tài liệu và tự nghiên cứu, đối với môn toán
nhiều học sinh đặc biệt là học sinh trung bình và yếu thì khả năng đọc tài liệu
như “mò kim đáy bể” không thể hiểu được. Cộng thêm học trực tuyến nữa, nếu
bản thân học sinh không cố gắng thì khả năng mất gốc là có thể xảy ra. Chính vì
vậy ngoài bài giảng trên lớp, việc hướng dẫn học sinh nghiên cứu tài liệu là rất
cần thiết.
Chương 2: BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
BÀI : SỰ ĐỒNG BIẾN, NGHỊCH BIẾN CỦA HÀM SỐ
Bước 1: Chuẩn bị sơ đồ tư duy hướng dẫn học sinh nghiên cứu bài, chia lớp
làm 4 nhóm.
5
Bước 2: Tiến trình dạy học
Đầu giờ học yêu cầu một bạn bất kì trong các nhóm chiếu kết quả trong phiếu
học tập và kiểm tra lại kiến thức
Cho hai hàm số sau và đồ thị của chúng
a)
2
yx
Hàm số đồng biến trên
0; 
, Hàm số nghịch biến trên
;0
X

0

f’(x)
-
|
+
f(x)


0
b)
1
yx
Hàm số nghịch biến trên
;0
và
0; 
x

0

f’(x)
f(x)
0


0
Mục tiêu: Nắm được mối liên hệ giữa dấu của đạo hàm và tính đơn điệu, lập
được bảng biến thiên của hàm số
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết
quả hoạt động
K
y f x
K
y f x
K
1 2 1 2 1 2
,:x x K x x f x f x
y f x
K
1 2 1 2 1 2
,:x x K x x f x f x
*Hi vọng học sinh sẽ nhắc lại được
định nghĩa hàm số đồng biến,
nghịch biến trên khoảng K.
*Hoàn thành chính xác phiếu học
tập số 1, từ đó rút ra nhận xét mối
liên hệ giữa tính đơn điệu và dấu
của đạo hàm cấp một của hàm số
trên khoảng đơn điệu.
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
A
PHIẾU HỌC TẬP
1
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC- LUYỆN TẬP
B,C