S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O T NH ĐI N BIÊNỞ Ụ Ạ Ỉ Ệ
TR NG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔNƯỜ
Sáng ki n kinh nghi m:ế ệ
M T S BÀI TOÁN ĐC S C V XÂY D NGỘ Ố Ặ Ắ Ề Ự
PH NG ÁN TH C HÀNH ĐO CÁC ĐI L NG V T LÝƯƠ Ự Ạ ƯỢ Ậ
CHU N B CHO CÁC K THI H C SINH GI IẨ Ị Ỳ Ọ Ỏ
Tác gi : ảNgô Thanh Dũng
Đn v : ơ ị T V t lý – Công nghổ ậ ệ
Điên Biên, tháng 04 năm 2017
M C L CỤ Ụ
TT M CỤTRANG
1 Trang bìa 1
2 Tên sáng ki n kinh nghi mế ệ 1
3 Ph l cụ ụ 2
4 1. M c đích s c n thi tụ ự ầ ế 3
5 2. Ph m vi tri n khai th c hi nạ ể ự ệ 3
6 3. N i dung ộ4
7 3.1. Tình tr ng gi i pháp đã bi tạ ả ế 4
8 3.2. N i dung gi i phápộ ả 5
9 3.3. N i dung ki n th cộ ế ứ 6
10 3.4. K t qu đt đcế ả ạ ượ 16
11 3.5. Hi u qu áp d ng c a gi i phápệ ả ụ ủ ả 17
12 3.6. Ki n ngh đ xu tế ị ề ấ 17
13 4. K t lu nế ậ 18
1. M c đích s c n thi t:ụ ự ầ ế
H c t p là qu c sách hàng đu, nh ng ọ ậ ố ầ ư ‘h c ph i đi đôi v i hành’ọ ả ớ như
bác H đã d y. Tuy nhiên v i ch ng trình giáo d c hi n nay sách giáoồ ạ ớ ươ ụ ệ
khoa v n n ng n tính hàn lâm, h c ch y u ch h ng t i các k thi cẫ ặ ề ọ ủ ế ỉ ướ ớ ỳ ử
mà r t ít chú tr ng đn các gi th c hành. Chính vì v y nh ng h c sinhấ ọ ế ờ ự ậ ữ ọ
gi i nh t, k c các h c sinh th khoa tr ng chuyên l p ch n khi g p cácỏ ấ ể ả ọ ủ ườ ớ ọ ặ
bài th c hành, ho c g p nh ng thi t b v t lý đn gi n xu t hi n trongự ặ ặ ữ ế ị ậ ơ ả ấ ệ
cu c s ng hàng ngày thì đu lúng, ngáo ng . Sinh viên Vi t Nam khi raộ ố ề ơ ệ
tr ng m c dù ki m t m b ng gi i, xu t s c h u h t đu b lo i sau khiườ ặ ế ấ ằ ỏ ấ ắ ầ ế ề ị ạ
th vi c vì không đáp ng đc các nghi p v th c t , th c hành. Nguyênử ệ ứ ượ ệ ụ ự ế ự
nhân là do các em h c các tr ng đu quá n ng n tính sách v , không cóọ ở ườ ề ặ ề ở
s liên k t ch t ch v i th c t , quá y u v k năng m n và k năng th cự ế ặ ẽ ớ ự ế ế ề ỹ ề ỹ ự
hành. Năm 2017 này cũng là năm đu tiên s GDĐT t nh Đi n Biên t ch cầ ở ỉ ệ ổ ứ
k thi h c sinh gi i th c hành b môn v t lý. Th y đc s c n thi t c aỳ ọ ỏ ự ộ ậ ấ ượ ự ầ ế ủ
vi c th c hành v t lý, th y đc nh c đi m y u kém v khâu th c hànhệ ự ậ ấ ượ ượ ể ế ề ự
c a đa s h c sinh, sinh viên hi n nay nên tôi đã quy t đnh ch n đ tài:ủ ố ọ ệ ế ị ọ ề
“M t s bài toán đc s c v xây d ng các bài toán th c hành đo các điộ ố ặ ắ ề ự ự ạ
l ng v t lý chu n b cho các k thi h c sinh gi i”ượ ậ ẩ ị ỳ ọ ỏ v i m c đích các emớ ụ
đc rèn luy n k năng th c hành, v a rèn luy n tính t duy sáng t oượ ệ ỹ ự ừ ệ ư ạ
h ng đn cu c s ng, thành công trong các k thi h c sinh gi i, h ng t iướ ế ộ ố ỳ ọ ỏ ướ ớ
m t nên giáo d c toàn di n: ộ ụ ệ “gi i cho ra gi i”ỏ ỏ , ch không gi i m t cáchứ ỏ ộ
méo mó nh hi n nay. Đng th i ph c cho các em yêu thích môn v t lýư ệ ồ ờ ụ ậ
theo đu i đam mê, tr thành nh ng nhà v t lý th c nghi m ổ ở ữ ậ ự ệ tài ba giúp cho
đt n c Vi t Nam kh ng đnh s phát tri n khoa h c v i th gi i.ấ ướ ệ ẳ ị ự ể ọ ớ ế ớ
2. Ph m vi tri n khai th c hi n:ạ ể ự ệ
V n đ đa ra v i kh i l ng ki n th c r ng nh ng g n g i v iấ ề ư ớ ố ượ ế ứ ộ ư ầ ủ ớ
th c t , v i cu c s ng hàng ngày, ch liên quan t i ki n th c c b n trongự ế ớ ộ ố ỉ ớ ế ứ ơ ả
sách giáo khoa. Tuy nhiên tôi cũng m nh d n b sung thêm vào m t s bàiạ ạ ổ ộ ố
toán t ng đi ph c t p liên k t nhi u ki n th c và k năng đ m t sươ ố ứ ạ ế ề ế ứ ỹ ể ộ ố
h c sinh gi i phát huy trí tu và s sáng t o c a các em. Vì đ tài mangọ ỏ ệ ự ạ ủ ề
đm y u t m i nên tr c m t nh ng h c sinh có năng l c khá, gi i m iậ ế ố ớ ướ ắ ữ ọ ự ỏ ớ
có th ti p c n ngay đc. Chính vì v y tôi quy t đnh đa đ tài đc thíể ế ậ ượ ậ ế ị ư ề ượ
đi m gi ng d y các l p chuyên c a tr ng THPT chuyên Lê Quý Đôn.ể ả ạ ở ớ ủ ườ
T đó c i ti n và d n hoàn thi n ph ng pháp xây d ng các ph ng ánừ ả ế ầ ệ ươ ự ươ
th c hành, th c hành th t, hi u qu trong vi c ôn luy n thi đi tuy n h cự ự ậ ệ ả ệ ệ ộ ể ọ
sinh gi i các c p nh : h c sinh gi i c p t nh, Duyên H i, Hùng V ng,ỏ ở ấ ư ọ ỏ ấ ỉ ả ươ
k thi h c sinh gi i qu c gia...ỳ ọ ỏ ố
3. N i dung:ộ
3.1. Tình tr ng gi i pháp đã bi t:ạ ả ế
1. N i dung tóm t t gi i pháp:ộ ắ ả
- Nghiên c u ph ng pháp gi i m t bài toán xây d ng ph ng án th cứ ươ ả ộ ự ươ ự
nghi m đo các đi l ng v t lý, cách x lý các s li u đ ti n g n v iệ ạ ượ ậ ử ố ệ ể ế ầ ớ
th c t .ự ế
- Xây d ng h th ng bài t p đn gi n, sát v i ki n th c THPT và g n g iự ệ ố ậ ơ ả ớ ế ứ ầ ủ
v i cu c s ng hàng ngày. ớ ộ ố
- M r ng m t s bài toán trong các k thì qu c gia: Hùng V ng, Duyênở ộ ộ ố ỳ ố ươ
H i, thi THPT QG, h c sinh gi i qu c gia.ả ọ ỏ ố
2. u đi m:Ư ể
B i d ng năng khi u v t lý, kh năng t duy lo gic, ki n th c th c ti nồ ưỡ ế ậ ả ư ế ứ ự ễ
và kh năng x lý s li u và sai s .ả ử ố ệ ố
2. Nh c đi m:ượ ể
- Ki n th c m c dù đn gi n, d hi u, tuy nhiên bài toán th c nghi m dùế ứ ặ ơ ả ễ ể ự ệ
sao cũng m i m khi mà các tr ng coi nh th c hành th c nghi m. Do đóớ ẻ ườ ẹ ự ự ệ
ph m vi áp d ng h p, ch dành cho m t b ph n nh h c sinh gi i cácạ ụ ẹ ỉ ộ ộ ậ ỏ ọ ỏ
tr ng THPT và h c sinh tr ng chuyên.ườ ọ ườ
3.2. N i dung gi i pháp:ộ ả
1. B i c nh, đng l c ra đi: ố ả ộ ự ờ
Các ti t th c hành trong sách giáo khoa là quá ít, có kho ng 8-10 ti tế ự ả ế
trong c m t năm h c, h th ng bài t p xây d ng ph ng án th c hànhả ộ ọ ệ ố ậ ự ươ ự
trong các tài li u tham kh o thì h u nh không có, chính vì v y c n m tệ ả ầ ư ậ ầ ộ
chuyên đ nh chính th ng v xây d ng ph ng án th c hành, t đó h cề ỏ ố ề ự ươ ự ừ ọ
sinh sinh có th tìm ki m các thi t b ph c v cho quá trình th c hành, rènể ế ế ị ụ ụ ự
luy n k năng th c hành, t o ra nh ng d ng c , máy móc đn gi n ph cệ ỹ ự ạ ữ ụ ụ ơ ả ụ
v cho cu c s ng mà không xa v i th c t , không còn mang n ng nh ngụ ộ ố ớ ự ế ặ ữ
phép toán m h , tr u t ng, hàn lâm mà không mang l i hi u qu . T đóơ ồ ừ ượ ạ ệ ả ừ
giúp h c sinh n m ch c lý thuy t, hi u sâu v b n ch t các khái ni m, cácọ ắ ắ ế ể ề ả ấ ệ
hi n t ng đnh lu t, các thuy t V t lý.ệ ượ ị ậ ế ậ
2. M c tiêu gi i pháp đt đc:ụ ả ạ ượ
Gi ng d y V t lý không ph i ch có m c đích trang b cho h c sinhả ạ ậ ả ỉ ụ ị ọ
nh ng tri th c c n thi t v b môn mà cái quan tr ng là ph i h ng đnữ ứ ầ ế ề ộ ọ ả ướ ế
cho h c sinh làm các bài t p th c nghi m, sau n a là có k năng th c hànhọ ậ ự ệ ữ ỹ ự
đ x lí các tình hu ng khó khăn g p ph i trong cu c s ng và trong kể ử ố ặ ả ộ ố ỹ
thu t, cũng nh trong công cu c ng d ng các thành t u khoa h c k thu tậ ư ộ ứ ụ ự ọ ỹ ậ
vào vào đi s ng th c t . ờ ố ự ế
3. Tính m i c a gi i pháp:ớ ủ ả
Vi c làm các bài t p th c nghi m V t lý có tác d ng r t l n v baệ ậ ự ệ ậ ụ ấ ớ ề
m t: Giáo d c, giáo d ng, và giáo d c kĩ thu t t ng h p, tác d ng đó càngặ ụ ưỡ ụ ậ ổ ợ ụ
tích c c n u trong quá trình gi ng d y có s l a ch n c n th n và phânự ế ả ạ ự ự ọ ậ ậ
lo i bài t p khoa h c, n i dung thích h p và bám sát m c đích d y h c,ạ ậ ọ ộ ợ ụ ạ ọ
cu i cùng là làm cho h c sinh lĩnh h i m t cách có k t qu nh t các ki nố ọ ộ ộ ế ả ấ ế
th c b môn và bi t cách v n d ng ki n th c vào th c ti n.ứ ộ ế ậ ụ ế ứ ự ễ
4. Kh năng áp d ng c a gi i pháp:ả ụ ủ ả