Bài 37
SỰ CHẢY THÀNH DÒNG CỦA CHẤT LỎNG
ĐỊNH LUẬT BECNULI
I. MỤC TIÊU
- Hiểu được các khái niệm chất lỏng lí tưởng, dòng, ống dòng.
- Nắm được công thức liên hệ vận tốc và tiết diện trong một ống dòng, công
thức định luật Becnuli, ý nghĩa các đại lượng trong công thức như áp suất
tĩnh, áp suất động ( chưa cần chứng minh )
II. CHUẨN BỊ
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ổn định lớp học
1) Kiểm tra bài củ :
+ Câu 01 : Nêu Định nghĩa và viết công thức khối lượng riêng ?
+ Câu 02 : Nêu công thức tính áp suất của chất lỏng lên thành bình ?
+ Câu 03 : Nêu công thức và cho biết ý nghĩa sự thay đổi áp suất theo độ
sâu ?
2) Nội dung bài giảng :
Phần làm việc của giáo viên Phần ghi chép của học sinh
I. CHUYỂN ĐỘNG CỦA CHẤT
LỎNG LÍ TƯỞNG
GV : Diễn giảng : Chuyển động của
chất lỏng chia thành hai loại :
+ Chảy ổn định ( hay chảy thanh
dòng)
+ Chảy không ổn định ( hay chảy
cuộn xoáy)
Chuyển động của chất lỏng lí tưởng
thoả mãn các điều kiện :
- Chất lỏng không nhớt, tức là bỏ
qua ma sát trong lòng chất lỏng.
- Sự chảy là ổn định hay thành lớp,
I. CHUY
ỂN ĐỘNG CỦA CHẤT
LỎNG LÍ TƯỞNG
Chuy
ển động của chất lỏng chia
thành hai loại :
+ Ch
ảy ổn định ( hay chảy thanh
dòng)
+ Ch
ảy không ổn định ( hay chảy
cuộn xoáy)
Chuyển động của chất lỏng lí tư
ởng
thoả mãn các điều kiện :
- Chất lỏng không nhớt, tức là b
ỏ
qua ma sát trong lòng chất lỏng.
- Sự chảy là ổn định hay thành lớp,
thành dòng.
- Chất lỏng không chịu nén, tức là
khối lượng riêng của chất lỏng không
đổi.
II. ĐƯỜNG DÒNG – ỐNG DÒNG
GV : VẼ hình ảnh sau đầy ( Hình 4.9
SGK)
GV : Khi chất lỏng chảy ổn định,
mỗi phân tử của chất lỏng chuyển
động theo một nhất định, gọi là
đường dòng. Quan sát hình ảnh trên
các em cho biết các đường dòng này
có cắt nhau hay không ?
HS : Các đường dòng không cắt
nhau.
GV : Bây giờ ta hãy xét một điểm A
trên đường dòng, một em lên vẽ
vectơ chuyển động của chất lỏng tại
điểm này ?
HS : Lên vẽ vectơ v
tại A
GV : Qua hình vẽ trên các em cho
thành dòng.
- Chất lỏng không chịu nén, tức l
khối lượng riêng c
ủa chất lỏng không
đổi.
II. ĐƯỜNG DÒNG – ỐNG DÒNG
V
ận tốc của phần tử chất lỏng tại
một điểm có phương ti
ếp tuyến với
đường dòng tại điểm đó và chi
ều
hướng theo dòng chảy.
Tại các điểm khác nhau trên đư
ờng
dòng , v
ận tốc của chất lỏng có thể
khác nhau nhưng t
ại một điểm nhất
định trên đường dòng thì v
ận tốc của
chất lỏng không đổi.
Ống dòng là m
ột phần của chất
lỏng chuyển động có mặt biên t
ạo
bởi các đường dòng
biết phương và chiều của vận tốc
chất lỏng đang chảy ?
HS : Vận tốc của phần tử chất lỏng
tại một điểm có phương tiếp tuyến
với đường dòng tại điểm đó và chiều
hướng theo dòng chảy.
GV : Bây giờ dựa vào hình ảnh trên
các em cho biết tại những điểm khác
nhau trên đường dòng thì vận tốc của
chúng có bằng nhau không ?
HS : Vận tốc của chất lỏng khác
nhau.
GV : Nếu tại cùng một điểm A mà ta
đang xét thì vận tốc của chất lỏng
các phân tử chất lỏng khi đi qua A
như thế nào ?
HS : Vận tốc các phân tử chất lỏng
không thay đổi
GV : Đưa ra khái niệm về ống dòng
GV : Ống dòng có tac dụng như ống
thật vì một phân tử chất lỏng chuyển
động bên trong ống dòng không thể
chạy ra ngoài ống được.
GV : Trong những điều kiện nhất
định, các ống dẫn nước, dẫn dầu …
có thể coi là ống dòng.
III. HỆ THỨC GIỮA VẬN TỐC
VÀ TIẾT DIỆN TRONG MỘT
ỐNG DÒNG
GV : Xét một phần ống dòng giữa
hai mặt S1 và S2 . Một phân tử của
chất lỏng khi qua S1 có vận tốc v1.
Sau khoảng thời gian t, phân tử đó
dịch chuyển được một đoạn l được
tính như thế nào ?
HS : l = v1.t
GV : Như vậy sau khoảng t có một
thể tích chất lỏng S1v1t đi vào trong
phần ống dòng đó. Cũng trong thời
gian t, một thể tích chất lỏng từ
trong đi ra khỏi phần ống dòng này.
III. H
Ệ THỨC GIỮA VẬN TỐC
VÀ TI
ẾT DIỆN TRONG MỘT
ỐNG DÒNG.
Hệ thức :
1
2
2
1
S
S
v
v
“ Trong một ống dòng, v
ận tốc của
ch
ất lỏng tỉ lệ nghịch với diện tích
tiết diện của ống.”
Từ
1
2
2
1
S
S
v
v v1 S1 = v2 S2 = A
Lưu lư
ợng chất lỏng A có giá trị
như nhau ở mọi điểm.
Sau khi chảy ổn định, lưu lư
ợng
chất lỏng trong một ống l
à không