Sự tương quan giữa vận tốc dẫn truyền thần kinh ngoại biên và mức độ đạm niệu trên bệnh nhân đái tháo đường

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> SỰ TƯƠNG QUAN GIỮA VẬN TỐC DẪN TRUYỀN THẦN KINH NGOẠI BIÊN <br /> VÀ MỨC ĐỘ ĐẠM NIỆU TRÊN BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG <br /> Lê Quốc Tuấn*, Nguyễn Thị Lệ* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Khảo sát sự tương quan giữa vận tốc dẫn truyền thần kinh ngoại biên và mức độ đạm niệu trên <br /> bệnh nhân đái tháo đường tại Phòng khám Thận – BV Đại học Y Dược Tp.Hồ Chí Minh. <br /> Phương pháp: nghiên cứu cắt ngang mô tả.  <br /> Kết  quả: Qua khảo sát trên nhóm bệnh nhân đái tháo đường điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đại học Y <br /> Dược Tp.HCM, chúng tôi nhận thấy có mối tương quan ở mức từ trung bình đến chặt chẽ giữa mức độ tiểu <br /> đạm với các chỉ số điện sinh lý về dẫn truyền thần kinh ngoại biên (với R2 từ 0,332 đến 0,652). Trên các dây thần <br /> kinh vận động, chúng tôi ghi nhận sự tương quan nghịch giữa mức độ tiểu đạm với cả biên độ và vận tốc dẫn <br /> truyền. Trong khi đó trên các dây thần kinh cảm giác, chúng tôi ghi nhận có sự tương quan thuận giữa mức độ <br /> tiểu đạm với thời gian tiềm, và tương quan nghịch giữa mức độ tiểu đạm với vận tốc dẫn truyền. <br /> Kết luận: Sự xuất hiện của biến chứng thần kinh ngoại biên trên lâm sàng, nhất là qua khảo sát vận tốc dẫn <br /> truyền, có thể được xem như là một chỉ dẫn cho các bác sĩ nội tiết và thận học nhằm tầm soát và điều trị sớm tổn <br /> thương thận do đái tháo đường, kéo dài thời gian diễn tiến đến suy thận giai đoạn cuối. <br /> Từ khóa: đái tháo đường (ĐTĐ), bệnh lý thần kinh ngoại biên (TKNB) do đái tháo đường, vi đạm niệu. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> THE CORRELATION BETWEEN PERIPHERAL NERVE CONDUCTION VELOCITY  <br /> AND PROTEINURIA LEVEL IN DIABETIC PATIENTS <br /> Le Quoc Tuan, Nguyen Thi Le  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 453 ‐ 457 <br /> Objective:  To  investigate  of  the  correlation  between  peripheral  nerve  conduction  velocity  and  level  of <br /> proteinuria in diabetic outpatients at the Nephrology department of HCMC University Medical Center. <br /> Method: cross‐sectional study <br /> Results:  The  study  found  a  strong  correlation  between  proteinuria  level  and  electrophysiological <br /> measurements of peripheral nerve conduction  (with  R2  from  0.332  to  0.652).  On  motor  nerves,  we  recorded  a <br /> negative correlation between the proteinuria level with both amplitude and conduction velocity. Meanwhile on <br /> sensory  nerves,  we  noted  a  positive  correlation  between  the  proteinuria  level  with  latency,  and  the  negative <br /> correlation between the proteinuria level with conduction velocity. <br /> Conclusion: The presence of peripheral neuropathy (with decreasing conduction velocity on EMG) should <br /> be considered as an important sign to screen and treat early the diabetic nephropathy. <br /> Key words: diabetes mellitus, diabetic peripheral neuropathy (DPN), microalbuminuria. <br /> suy thận mạn giai đoạn cuối. Tỷ lệ mới mắc của <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> đã  bệnh  tăng  gấp  đôi  trong  vòng  một  thập  kỷ <br /> Bước  vào  thế  kỷ  21,  đái  tháo  đường  (ĐTĐ) <br /> qua, chiếm 45% các trường hợp cần phải điều trị <br /> đã  trở  thành  nguyên  nhân  hàng  đầu  dẫn  đến <br /> thay  thế  thận  ở  Hoa  Kỳ.  Sự  gia  tăng  tỉ  lệ  ĐTĐ <br /> * Bộ môn Sinh lý, ĐH Y Dược TP.HCM <br /> Tác giả liên lạc: BS. Lê Quốc Tuấn  <br /> ĐT: 01096929792 Email: tuan_lqc@yahoo.com<br /> <br /> Nội tiết<br /> <br /> 453<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> kéo  theo  sự  gia  tăng  bệnh  thận  ĐTĐ.  Trong <br /> nhiều nghiên cứu, sự hiện diện của bệnh lý thần <br /> kinh  (TK)  ngoại  biên  có  thể  được  xem  là  một <br /> điểm đánh dấu cần phải xem xét vì biến chứng <br /> này  thường  diễn  tiến  song  hành  với  suy  giảm <br /> chức  năng  thận(7).  Sự  ra  đời  của  phương  pháp <br /> chẩn đoán điện sinh lý bao gồm nhiều kỹ thuật, <br /> trong  đó  có  khảo  sát  dẫn  truyền  thần  kinh  đã <br /> đem  lại  một  hướng  đi  mới  cho  việc  phát  hiện <br /> sớm bệnh lý TK ngoại biên. <br /> Tại  Việt  Nam  đã  có  các  công  trình  nghiên <br /> cứu nhằm nâng cao hiểu biết về biến chứng TK <br /> ngoại  biên  trên  bệnh  nhân  ĐTĐ  như:  “Nghiên <br /> cứu bệnh lý thần kinh ngoại biên do đái tháo đường <br /> bằng phương pháp chẩn đoán điện” của tác giả Vũ <br /> Anh  Nhị  (1996);  “Khảo sát điện cơ trên bệnh nhân <br /> đái tháo đường mạn tính” của tác giả Nguyễn Mai <br /> Hòa (2007) nhưng vẫn chưa đủ để đánh giá toàn <br /> diện các đặc điểm cũng như  những  yếu  tố  ảnh <br /> hưởng đến dẫn truyền thần kinh trên bệnh nhân <br /> ĐTĐ, đặc biệt là ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ có biến <br /> chứng  thận  kèm  theo.  Vì  vậy,  chúng  tôi  thực <br /> hiện  đề  tài  này  nhằm  cung  cấp  thêm  một  số <br /> thông tin về đặc điểm dẫn truyền thần kinh trên <br /> bệnh nhân ĐTĐ, góp phần trong việc phát hiện <br /> sớm các biến chứng trên bệnh nhân ĐTĐ. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Tất  cả  bệnh  nhân  được  chẩn  đoán  đái  tháo <br /> đường  tại  phòng  khám  Thận  –  BV  Đại  học  Y <br /> Dược TP.HCM từ tháng 03/2013 đến 07/2013. <br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn vào <br /> Bệnh nhân được chẩn đoán ĐTĐ theo 4 tiêu <br /> chí của Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ (ADA) 2013: <br /> HbA1C ≥6,5 %. <br /> Đường huyết đói ≥126 mg/dL (7,8mmol/L). <br /> Đường  huyết  2  giờ  sau  nghiệm  pháp  dung <br /> nạp glucose ≥200 mg/dL (11,1mmol/L). <br /> Đường  huyết  bất  kỳ  ≥200  mg/dL <br /> (11,1mmol/L) kết hợp với triệu chứng điển hình <br /> của tăng đường huyết (khát nhiều, uống nhiều, <br /> tiểu nhiều, sụt cân). <br /> <br /> 454<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại ra <br /> Bệnh nhân có tiểu đạm kèm theo tiểu  máu, <br /> tiểu bạch cầu, tiểu các trụ bất thường, bệnh nhân <br /> hội chứng thận hư. <br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Cắt ngang mô tả. <br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu <br /> Liên tục không xác suất. <br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu <br /> Đo  dẫn  truyền  thần  kinh  ngoại  biện  ở  các <br /> dây quay, giữa, trụ, chày, mác bằng máy đo điện <br /> cơ  Neuro‐MEP‐Micro;  đánh  giá  vi  đạm  niệu <br /> bằng tỉ số ACR (albumin / creatinine). <br /> <br /> Xử lý số liệu <br /> Phần mềm STATA 10. <br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN <br />   Nghiên  cứu  của  chúng  tôi  thực  hiện  tại <br /> phòng  khám  Thận  –  BV  Đại  học  Y  Dược <br /> TP.HCM từ tháng 03/2013 đến tháng 07/2013, số <br /> liệu ghi nhận trên 40 bệnh nhân được chẩn đoán <br /> và điều trị ĐTĐ. <br /> <br /> Mức độ đạm niệu ở nhóm nghiên cứu <br /> Bảng: Mức độ đạm niệu ở nhóm nghiên cứu <br /> Thời gian bị ĐTĐ<br /> 10 năm<br /> Bình thường<br /> 9<br /> 3<br /> 2<br /> Vi thể<br /> 5<br /> 2<br /> 5<br /> Đại thể<br /> 2<br /> 2<br /> 7<br /> Tổng cộng<br /> 16<br /> 7<br /> 14<br /> <br /> Protein niệu<br /> <br /> Tổng cộng<br /> 14 (37,8%)<br /> 12 (32,5%)<br /> 11 (29,7%)<br /> 37 (100%)<br /> <br /> Nghiên cứu của chúng tôi có 23 BN ĐTĐ có <br /> biến  chứng  thận  (chiếm  62,2%)  với  tiểu  đạm  vi <br /> thể là 12 BN (chiếm 32,5%) và tiểu đạm đại thể là <br /> 11 BN (chiếm 29,7%). Số BN có đạm niệu dương <br /> tính tập trung chủ yếu ở nhóm có thời gian bệnh <br /> trên 5 năm với 16/23 BN (chiếm 76,2%), khác biệt <br /> so  với  nhóm  có  thời  gian  bệnh  dưới  5  năm  (p <br />