Tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi Tin học THCS [mới nhất/chuẩn nhất]

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Ầ Ơ Ả Ữ Ậ Tin hoïc THCS ươ Ủ ng 1 CÁC THÀNH PH N C B N C A NGÔN NG L P TRÌNH PASCAL

ộ ư ệ ậ ạ ọ ng Đ i h c k

ữ ậ ấ ề ể ỷ ệ ỹ ế ọ t h c

ườ Pascal là m t ngôn ng l p trình b c cao do Niklaus Wirth, giáo s đi n toán tr ậ ọ ườ i Pháp n i ti ng Blaise Pascal.

ấ thu t Zurich (Th y Sĩ) đ xu t năm 1970. Ông l y tên Pascal đ k ni m nhà toán h c và nhà tri ng 1. Các t p tin c n thi

ậ ể ậ ể ầ ụ ổ ế ế ầ ượ ớ Đ l p trình đ ớ t khi l p trình v i Turbo Pascal ố i thi u c n 2 file sau: (cid:0) ể ạ ươ ị ng trình.

(cid:0) ậ c v i Turbo Pascal, t ả TURBO.EXE: Dùng đ so n th o và d ch ch ẩ ớ ị

ố ậ ư ệ ồ ơ TURBO.TPL: Th vi n ch a các đ n v chu n đ ch y v i TURBO.EXE. ả ầ ể ạ ậ

ư ệ

(cid:0) ứ ạ Ngoài ra, mu n l p trình đ ho thì ph i c n thêm các t p tin: (cid:0) GRAPH.TPU: Th vi n đ ho . ạ ồ ạ ươ ứ ề ể ồ ạ ng ng khi dùng đ ho . *.BGI: Các file đi u khi n các lo i màn hình t

(cid:0) ữ ồ ọ

ươ ng trình Pascal

ứ ậ ươ

ỗ ả ử ỗ i thì ph i s a l i.

ạ 2. Các b B B B ế F9), n u có l Ctrl + F9).

ả ươ ươ ủ *.CHR: Các file ch a các font ch đ h a. ướ ơ ả c 1ướ : So n th o ch ạ c 2ướ : D ch ch ị c 3ướ : Ch y ch ấ ng trình Pascal

ộ ươ

{Khai báo h ng}ằ

ằ ế ữ ệ ế ể {Khai báo bi n}ế

ộ c c b n khi l p m t ch ng trình. ấ ng trình (nh n phím ấ ng trình (nh n phím ươ 3. C u trúc chung c a m t ch ng_Trình>; Program = ; Var , : ; Begin

ệ ế ả }

ế ế ầ { N u c n}

ầ ệ ế ử Clrscr; { L nh xóa màn hình k t qu ậ ệ Write(‘’); Readln(); ả {X lĩ và hi n k t qu }

ế ả ế ầ { N u c n}

ữ ả ế Writeln(‘’,); ả ế màn hình k t qu } Readln; {Gi

ấ

: ươ ầ ụ ằ ỗ ả ứ ự ng trình thì ph i tuân theo th t ặ ố (CONST) ho c sau ầ trên, ví d : ph n khai báo ầ (VAR)... sau m i ph n ấ End. ả Gi i thích c u trúc các khai báo trên ế ầ N u có ph n khai báo nào c n cho ch ầ ể ặ ư ệ (USES) không th đ t sau ph n khai báo h ng s th vi n ả khai báo ph i có d u ‘;’. ừ ể ươ ươ ả ng trình. Tên ch ng trình ph i tuân theo quy Program: T khoá này dùng đ khai báo tên ch t c:ắ ữ

ệ ặ ố ở ầ ư ‘!’, ‘@’, ‘#’, ‘$’, ‘%’, ‘^’, đ t bi t nh :

ấ ;’. ế ầ ể ừ ươ ư ệ cho ch ng trình ệ ử ụ Unit (th vi n) ố ử ụ ừ ể ằ ươ ố ng trình, khi báo h ng s là ằ ộ ằ ằ ụ vi c c đ nh m t vài giá tr nào đó trong ch ừ ươ ng trình thông qua tên h ng, ví d cách khai báo h ng: ng trình. Bi n s là các ự ố tr ng xen gi a. + Không có ký t ự ầ đ u tiên. + Không đ t s ký t ự ặ ứ + Trong ph n tên không ch a các ký t ‘&’, ‘* ’, ‘(‘, ‘)’, ‘‘, ‘+’, ‘/’, ‘\’, ‘.’, ’,’,.v.v. ả + K t thúc ph i có d u ‘ + Ph n này có th không có. ể Uses: T khoá này dùng đ khai báo vi c s d ng Const: T khoá này dùng đ khai báo các h ng s s d ng trong ch ị ệ ố ị ể Var: T khoá dùng đ khai báo các bi n s đ ạ c s d ng trong ch ủ ể ế ố ề ế ố ấ ươ ế ố ượ ử ụ ươ ỹ ở ệ ậ ị ọ ượ ộ ệ ụ ề ế ổ ượ trong su t quá trình ch y c a ch c trình bày k ố ệ (khái ni m này đ giá ng trình. Khái ni m v bi n s r t quan bài 3). c tr có th thay đ i đ tr ng trong vi c l p trình M t ví d v cách khai báo bi n:

1 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ả ắ ề ộ ố ứ ự ệ ắ các khai báo trên là đi u b t bu c, ta ph i n m th t ộ ể ạ ờ ử ụ ặ ấ ặ ươ ư này cho dù m t s khái ni m ta ch a ồ i chú thích, ta s d ng c p d u {...} ho c (*...*) l ng ng trình Pascal, đ t o l Var HoDem, Ten : String; N : Integer; Ghi chú: ứ ự Th t ế c bi t. Trong ch

ệ ầ ẩ ằ ấ ượ đ các câu chú thích vào bên trong nó. ộ ể ế ộ ặ ệ ề t m t ho c nhi u câu l nh. Các l nh cách nhau b ng d u ch m ph y.

Trên m t dòng có th vi Ví d :ụ Program GioiThieu; Begin Writeln ( ‘Truong THCS Luong Tam‘ ); Write ( ‘Ap 3 – Luong Tam – Long My – Hau Giang‘ ); End. ơ ả ạ ả ươ 4. Các thao tác c b n khi so n th o ch ng trình

ả

ặ ạ ở ộ

ể ể ỗ

ươ ạ ế ỏ ươ ng trình Pascal. ư ươ F2: L u ch ng trình trong khi so n th o. ớ ộ ạ F3: T o m t file m i ho c m m t file cũ. ử ươ ị F9: D ch th ch i. ng trình đ ki m tra l ươ ạ ng trình. Ctrl F9: Ch y ch ả ạ ng trình. Alt F5: Xem k t qu ch y ch ả Alt X: Thoát kh i màn hình so n th o ch

(cid:0) ạ ế ộ ế ộ ữ i gi a ch đ đè và ch đ chèn. Insert: Chuy n qua l

ỏ ề ầ ư ể (cid:0) Home: Đ a con tr v đ u dòng.

(cid:0) ỏ ề ố ư End: Đ a con tr v cu i dòng.

(cid:0) ư ỏ ộ Page Up: Đ a con tr lên m t trang màn hình.

(cid:0) ư ỏ ố ộ Page Down: Đ a con tr xu ng m t trang màn hình.

(cid:0) ự ạ ị ngay t ỏ i v trí con tr . Del: Xoá ký t

(cid:0) ự ỏ bên trái con tr . Back Space (): Xóa ký t

(cid:0) ỏ ề ầ ư ả CtrlPgUp: Đ a con tr v đ u văn b n.

(cid:0) ỏ ề ố ư ả CtrlPgDn: Đ a con tr v cu i văn b n.

(cid:0) ạ ị ỏ i v trí con tr . CtrlY: Xóa dòng t

ầ ơ ả ủ ầ ươ 5. Các thành ph n c b n trong ph n khai báo c a ch ng trình

ể ừ ố ượ ặ ặ ố ng trong Pascal, khi ta đ t tên cho đ i ừ ượ ặ ừ ượ t khoá. ữ ừ ồ dùng đ khai báo, đ t tên cho đ i t ớ c đ t trùng tên v i các t khoá trong ngôn ng Pascal g m:

ừ a. T khóa khoá là các t Các t ng nào đó, không đ ả B ng t and, array, begin, case, const, div, do, downto, else, end, file, for, function, goto, if, in, label, mod, nil, not, object, of, or, procedure, program, record, repeat, set, string, then, to, type, unit, until, uses, var, while, with... ệ ụ ặ ế ư Turbo Pascal không phân bi t ký t ự ườ th ng ho c hoa. Ví d , các cách vi t sau có ý nghĩa nh nhau:

Begin, BEGIN, begin, beGIN, bEGIN,... ị b. Tên (đ nh danh) ị ộ ể ặ ế ể ằ ươ dùng đ đ t tên cho các h ng, bi n, ki u, tên ch ng trình con...

ự ộ ố ể ặ Khi đ t tên, ta ph i chú ý m t s đi m sau:

ượ ặ ớ ừ Tên (đ nh danh) là m t dãy ký t ả  Không đ c đ t trùng tên v i t khoá.

2 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ắ ầ ự ặ ượ ủ ệ ặ ở c b t đ u b i các ký t đ c bi

ự ớ ự ầ đ u tiên c a tên không đ ặ c đ t tên v i ký t ữ ố t ho c ch s . Không space, ‘!’, ‘@’, ‘#’, ‘$’, ‘%’, ‘^’,‘&’, ‘* ’, ‘(‘, ‘)’, ‘‘, ‘+’, ‘/’, ‘\’, ‘.’,

 Ký t ượ đ ’,’,.v.v

ộ ạ ượ ổ ị ố ươ ng có giá tr không thay đ i trong su t ch ng trình.

ằ ị

c. H ngằ ằ H ng là m t đ i l Cú pháp khai báo: CONST = ; Ví dụ: CONST Max = 100;

Name = 'Tran Van Hung'; Continue = FALSE;

ộ ạ ượ ị ủ ự ể ệ ổ ươ ng mà giá tr c a nó có th thay đ i trong quá trình th c hi n ch ng trình.

d. Bi nế ế Bi n là m t đ i l Cú pháp khai báo: VAR ,,... : ; Ví dụ:

ể ế VAR

ế ầ

ể ầ ơ ả ể ứ ồ ể ươ 6. Các thành ph n c b n trong ph n thân ch ứ a. Bi u th c:

ứ ự ư ứ ự ượ ủ ệ ứ ộ x, y: Real; {Khai báo hai bi n x, y có ki u là Real} a, b: Integer; {Khai báo hai bi n a, b có ki u integer} ng trình ứ Bi u th c (expression) là công th c tính toán mà trong đó bao g m các phép toán, các ấ ặ ơ ế ằ h ng, các bi n, các hàm và các d u ngo c đ n. ể ứ ố ọ Ví dụ: (x +sin(y))/(52*x) bi u th c s h c ứ ể bi u th c logic u tiên c a các phép toán đ t kê theo th t sau: c li (cid:0) (x+4)*2 = (8+y) ể Trong m t bi u th c, th t ặ ấ (cid:0)

(cid:0)

(cid:0) D u ngo c ( ) ộ Phép toán m t ngôi (NOT, ). Phép toán *, /, DIV, MOD, AND. Phép toán +, , OR, XOR (cid:0)

ế ộ ộ ượ ứ ơ ứ ể ể ả . c xem là bi u th c, đó là bi u th c đ n gi n Phép toán so sánh =, <, >, <=, >=, <>, IN ộ Chú ý: M t hăng, m t bi n, m t hàm cũng đ

b. Câu l nhệ

ệ  Câu l nh đ n gi n ả

ể

ệ ệ ứ ậ ữ ệ READ/READLN, WRITE/WRITELN.

ệ ấ ơ : ế :=; Câu l nh gán (:=) ấ Các l nh xu t nh p d li u:  Câu l nh có c u trúc

ể IF.., CASE..., FOR..., REPEAT..., WHILE...

ể ệ ử ụ ạ ấ ữ ệ Đ xu t d li u ra màn hình, ta s d ng ba d ng sau:

ố ấ ữ ệ ố

ố

ố ầ ấ ấ ỏ ỏ ố

ứ ị ủ ị ủ ộ ấ ố

ệ ế ề ố ố ứ ế ệ Câu l nh ghép: BEGIN ... END; ề ấ Các c u trúc đi u khi n:  L nh xu t d li u: (1)WRITE( [, ,...]); ố (2)WRITELN( [, ,...]); (3)WRITELN; ủ ụ Các th t c trên có ch c năng nh sau: ố (1) Sau khi xu t giá tr c a các tham s ra màn hình thì con tr không xu ng dòng. (2) Sau khi xu t giá tr c a các tham s ra màn hình thì con tr xu ng đ u dòng ti p theo. ế ố (3) Xu t ra màn hình m t dòng tr ng. ể Các tham s có th là các h ng, bi n, bi u th c. N u có nhi u tham s trong câu l nh thì các tham

ả ượ ằ ở ấ ố s ph i đ

ể c phân cách nhau b i d u ph y. ữ ệ ừ ữ ệ ừ ế ẩ ế ể bàn phím vào các bi n có ki u d li u chu n (tr các bi n

 Nh p d li u:

ẩ ể ậ ữ ệ Đ nh p d li u t ể ậ ử ụ ki u BOOLEAN), ta s d ng cú pháp sau đây:

3 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

ế ế Tin hoïc THCS READLN( [,,...,]);

ố ươ ẽ ừ ạ ng trình s d ng l ờ i ch ng ườ ử ụ i s d ng

ế ệ READLN; (không có tham s ), ch ớ ế ấ ạ ặ Chú ý: Khi g p câu l nh nh n phím ENTER m i ch y ti p.

4 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Tin hoïc THCS ươ

Ch Ể ng 2 Ữ Ệ Ơ Ả CÁC KI U D LI U C B N

Ể

ạ ể ể ễ ặ ừ ể (True) ho c sai (False). T khoá đ khai báo cho I. KI U LOGIC ể ki u logic là BOOLEAN.

ắ ị

ể ệ ả ủ ị ể ả ử ượ ế ả s A và B là hai giá tr ki u Boolean. K t qu c a các phép toán đ c th hi n qua b ng d ướ i

Ki u logic là ki u bi u di n hai tr ng thái là đúng ể Các phép toán: phép so sánh (=, <, >) và các phép toán logic: AND, OR, XOR, NOT. Trong Pascal, khi so sánh các giá tr boolean ta tuân theo qui t c: FALSE < TRUE. Gi đây:

A OR B A XOR B NOT A

A TRUE TRUE FALSE FALSE B TRUE FALSE TRUE FALSE A AND B TRUE FALSE FALSE FALSE TRUE TRUE TRUE FALSE FALSE TRUE TRUE FALSE FALSE FALSE TRUE TRUE

Ví d :ụ Var Co : Boolean; Co := True;

Ể Ố

II. KI U S NGUYÊN ể ố a. Các ki u s nguyên Tên ki uể Dung l ngượ

255

32767

ạ Ph m vi 128 (cid:0) 127 0 (cid:0) 32768 (cid:0) 0 (cid:0) 65535

Shortint Byte Integer Word LongInt 1 byte 1 byte 2 byte 2 byte 4 byte 2147483648 (cid:0) 2147483647 ử ụ

ẽ ả ề ộ ẫ ế

ộ ố ể ả ọ ể ấ ố ẫ ấ ị ướ ả ừ 0.. 65535. Tr ử ụ c khi s d ng hàm n ủ ị ừ 0 đ n n. Trong đó, Random ta ph i g i th

ộ ạ ố ể ẫ b. S d ng hàm Random(n) đ l y s ng u nhiên: Hàm Random(n) s tr v m t giá tr nguyên mà máy l y ng u nhiên có giá tr t ứ là m t s ki u Word t c là trong kho n t ở ạ t c ụ Randomize đ kh i t o b t o s ng u nhiên.

Ví d :ụ Var so : Integer; … Randomize so := Random(1000); ể ố c. Các phép toán trên ki u s nguyên ố ự ế

ố ọ ầ ụ ả DIV (Ví d : 34 DIV 5 = 6).

ụ Các phép toán s h c: +, , *, / (phép chia cho ra k t qu là s th c). ấ Phép chia l y ph n nguyên: ấ ố ư MOD (Ví d : 34 MOD 5 = 4). Phép chia l y s d :

Ể Ố Ự III. KI U S TH C ể ố ự a. Các ki u s th c

Dung l ngượ

Tên ki uể Single Real Double Extended 4 byte 6 byte 8 byte 10 byte ạ Ph m vi 1.5(cid:0) 1045 (cid:0) 2.9(cid:0) 1039 (cid:0) 5.0(cid:0) 10324 (cid:0) 3.4(cid:0) 104932 (cid:0)

3.4(cid:0) 10+38 1.7(cid:0) 10+38 1.7(cid:0) 10+308 1.1(cid:0) 10+4932 5 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ể ố ự +, , *, /

b. Các phép toán trên ki u s th c: Chú ý:

ể ố ự ồ ạ

ế ố ự ể ậ ậ ượ ị ự Trên ki u s th c không t n t Bi n s th c có th nh n giá tr nguyên. Nh ng bi n s nguyên không nh n đ c giá tr th c.

i các phép toán DIV và MOD. ị ư ể ố ế ố ố ự c. Các hàm s h c s d ng cho ki u s nguyên và s th c:

ủ (cid:0) 0)

Tr v cos(x) theo radian

ư ầ ấ ơ

ủ

ả ề ố ả ề ả ề ậ

c n

ả ề ả ề

ố ẻ ế ị .

ị

ả ị ơ Tăng n thêm 1 đ n v (n:=n+1). ơ Gi m n đi 1 đ n v (n:=n1). ố ọ ử ụ ả ề 2 SQR(x): Tr v x ậ ả ề SQRT(x): Tr v căn b c hai c a x (x ả ề ABS(x): Tr v |x| ả ề SIN(x): Tr v sin(x) theo radian ả ề COS(x): ả ề ARCTAN(x): Tr v arctang(x) theo radian ả ề LN(x): Tr v ln(x) ả ề x EXP(x): Tr v e ớ Tr v s nguyên g n v i x nh t nh ng bé h n x. TRUNC(x): ầ Tr v ph n nguyên c a x INT(x): ủ ầ FRAC(x): Tr v ph n th p phân c a x ố Làm tròn s nguyên x ROUND(x): ướ ị ứ Tr v giá tr đ ng tr PRED(n): ị ứ Tr v giá tr đ ng sau n SUCC(n): ODD(n): Cho giá tr TRUE n u n là s l INC(n): DEC(n):

Ể IV. KI U KÍ T

c: 1 byte)

ộ ộ ố (cid:0) ể ử ụ ơ ướ , ta có th s d ng m t trong s các cách sau đây: ấ trong c p d u nháy đ n.

Ự Tên ki u: ể Char. (Kích th ễ ể ể ự Đ bi u di n m t ký t ặ ự ặ Đ t ký t ụ Ví d kt:='A';

Chuso:= '0'; (cid:0) ủ ự ầ ể ễ ả c n bi u di n, b ng mã ASCII có 255 kí

ễ ự 'A'. ). Ví d CHR(65) bi u di n ký t Dùng hàm CHR(n) (trong đó n là mã ASCII c a ký t ự t

ớ ụ ự ng ng v i ký t ch. Ví d : UPCASE('a') = 'A'.

ủ ự

ụ ươ ứ in hoa t ả trong b ng mã ASCII c a ký t ả ng ng trong b ng mã ASCII có s th t ụ ch. Ví d ORD('A')=65. ố ứ ự là n. Ví d : CHR(65)='A'.

ụ ch. Ví d : PRED('B')='A'.

c ký t ự ụ ự ươ ứ ướ đ ng tr đ ng sau ký t ự ch. Ví d : SUCC('A')='B'.

t ự ứ ự ứ Ự Ể

(1)

(2)

ứ ể ị ặ ộ ho c ch m t ký t ự ể ứ ố ữ ệ ế ủ ứ ể ộ ự ể ả ồ ộ ố t ỉ ộ i đa m t dãy g m 255 ký t ỗ ỗ , k c chu i r ng. Đ dài ự .

ễ ụ * Các phép toán: =, >, >=, <, <=,<>. ể ự : * Các hàm trên ki u ký t ự ả ề UPCASE(ch): Tr v ký t ả ề ố ứ ự ORD(ch): Tr v s th t ả ề CHR(n): Tr v ký t PRED(ch): cho ký t SUCC(ch): cho ký t V. KI U XÂU KÍ T Tên ki u: ể String Là ki u d li u ch a các giá tr là nhóm các ký t i đa c a m t bi n ki u String là 255, t c là nó có th ch a t Cú pháp khai báo: ế ế ế ế ế ế Var Bi n1, Bi n2, Bi nn: String; Var Bi n1, Bi n2, Bi nn: String [30]; ẽ ậ ố ự ế HoTen nh n t i đa 255 ký t . Cách (2) cho phép bi n ế HoTen 30 ký t .ự nh n t i đa ể ữ ệ ẽ ượ ử ụ ế ươ c trình bày chi ti t Ch ng 5. Cách khai báo (1) s cho phép bi n ậ ố Ghi chú: Cách s d ng ki u d li u String s đ

6 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

7 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Tin hoïc THCS ươ Ệ Ấ ng 3 CÁC CÂU L NH CÓ C U TRÚC

Ệ

ệ khoá ệ ệ ượ ặ ệ ữ c đ t gi a hai t ầ ự ự ệ ằ ừ BEGIN và END. ữ ằ ệ các câu l nh n m gi a

I. L NH GHÉP: ộ L nh ghép là m t nhóm các câu l nh đ ự ượ L nh ghép đ c th c hi n b ng cách th c hi n tu n t BEGIN và END. Cú pháp: Begin

ệ ; ệ ; ... ệ ;

ể ấ ặ ộ ạ ệ ệ ệ L nh ghép cũng là m t d ng câu l nh. có th có d u ‘;‘ ho c không.

End; Sau Ví d :ụ Begin

temp := x; x := y; y := temp;

ừ ể ế ế ệ ấ ấ ộ khóa END có th có d u ‘;‘ hay không tùy thu c vào các l nh c u trúc k ti p ta đ ượ c

Ọ Ự Ệ Ẽ End; Chú ý: Sau t h c.ọ II. CÂU L NH L A CH N (R NHÁNH)

ề ệ ế IF <Đi u ki n> THEN ệ ệ ề

ệ ề ứ ệ 1. L nh IF Cú pháp: ạ D ng thi u: ạ D ng đ : ả Gi i thích l nh: Khi g p l nh này máy ki m tra ứ ệ ặ ệ ặ ệ i, t c ể thì máy th c hi n ệ ự ự c th c hi n. Tr ệ ự ể ệ ủ IF < Đi u ki n> THEN < Câu l nh 1> ELSE < Câu l nh 2>; ệ ị TRUE ể ế n u bi u th c này có giá tr < Đi u ki n> ệ ứ ể ượ ạ ứ ệ ệ ườ không đ ệ ựơ ườ ệ ợ ựơ ELSE không đ ng h p có câu l nh ghép đ c đ t k ặ ế ấ c có d u ‘;‘. Tr ượ ặ ấ tr ư ề (t c là đúng nh đi u ki n đ t ra) ệ logic> có giá tr ị FALSE thì ứ ể ELSE và ệ ế IF đó. câu l nh k sau l nh ướ ừ khóa c t ừ ươ ậ ừ c ướ ELSE không đ ố c đ t d u ‘;‘. ể ế ố ơ ớ END tr khoá ng trình nh p t bàn phím 2 s nguyên a, b. Ki m tra và cho bi t s nào l n h n.

Chú ý: Tr c ướ ELSE thì t Ví d 1: ụ Ch Var a, b : Integer; Begin

ạ ị ượ ặ ấ i v trí này không đ c đ t d u; }

ươ ể ượ ậ ừ ấ ố ớ t ch ng trình ki m tra trong ba s ố a, b, c đ c nh p t bàn phím, s nào là l n nh t.

Write( ‘ Nhap so a: ‘ ); Readln(a); Write( ‘ Nhap so b: ‘ ); Readln(b); If a > b then Write( ‘ So lon hon la ‘, a) { t Else Write( ‘ So lon hon la ‘, b); Readln; End. Ví d 2: ụ Vi ế Var a, b, c, max : Integer; Begin

Write( ‘ Nhap so a: ‘ ); Readln(a); Write( ‘ Nhap so b: ‘ ); Readln(b); Write( ‘ Nhap so c: ‘ ); Readln(c); Max := a;

8 If max < b thenMax := b; If max < c then Max := c; GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

Write( ‘ So lon hon la ‘, max);

ệ

Readln; End. 2. L nh CASE Cú pháp:

D ng 1ạ D ng 2ạ

CASE B OF ằ CASE B OF ằ H ng 1: S H ng 1: S

ằ ằ H ng 2: S H ng 2: S

... ...

ằ ằ H ng n: S H ng: S

END; ELSE Sn+1;

END;

ư ể ượ ướ ự ứ ể ể ệ ể ể c nh ki u nguyên, ki u logic, ki u ký t ế ng đ m đ ể , ki u li t kê.

ở ấ ể ặ ẩ ộ Trong đó:  B: Bi u th c ki u vô h  H ngằ i: có th là m t giá tr h ng, các giá tr h ng (phân cách nhau b i d u ph y) ho c các

ị ố ị ầ ể ằ ạ ấ ị ằ ấ ị ằ ữ đo n h ng (dùng hai d u ch m đ phân cách gi a giá tr đ u và giá tr cu i).

ể ả ằ ể ị ủ

ị ủ ậ  Giá tr c a bi u th c và giá tr c a t p h ng i (i=1¸n) ph i có cùng ki u. ẽ ể ặ ệ ng trình s ki m tra:

i t

ẽ ự ệ ệ ươ ứ ậ ằ ể ằ H ngằ i thì máy s th c hi n l nh S ng ng.

ứ ươ Khi g p l nh CASE, ch ị ủ ứ ế N u giá tr c a bi u th c B n m trong t p h ng ượ ạ c l i: Ng ố ớ ạ ố ớ ạ ự

n+1. ộ ng trình nh p vào m t đi m ki m tra t ể

ệ ệ ậ ươ ể ể ế ạ ạ Y uế ỏ (d ả ế ừ bàn phím và in k t qu x p lo i: lo i ể ể i (9, 10 đi m). t ch lo i ạ Trung bình (5, 6 đi m), lo i ạ Khá (7, 8 đi m), lo i ạ Gi

ả + Đ i v i d ng 1: Không làm gì c . + Đ i v i d ng 2: th c hi n l nh S Ví dụ: Vi ế ể ướ i 5 đi m), Var Diem : Byte; Begin

Write( ‘ Nhap diem : ’); Readln(Diem); Case Diem of

0.. 4 : Write( ‘ Xep loai yeu. ‘ ); 5.. 6 : Write( ‘ Xep loai Trung binh. ‘ ); 7.. 8 : Write( ‘ Xep loai Kha. ‘ ); 9..10: Write( ‘ Xep loai Gioi. ‘ ); Else Write( ‘ Diem nhap sai. ‘ );

End; Readln; End. Ặ

ả ặ ầ ộ ườ ặ ạ ị ể ặ Ệ III. CÂU L NH L P ể ả ặ ế i quy t bài toán nào đó mà ta c n ph i l p đi l p l ị ố ướ ặ ế ố ử ụ ệ ặ ị ấ ả ạ ệ ệ ả ặ ệ i m t công vi c nào đó thì ta ữ c l p có th xác đ nh ho c không xác đ nh. Trong ngôn ng Pascal có ba FOR, REPEAT, WHILE. N u s vòng l p xác đ nh thì ta s d ng l nh FOR còn vòng ể REPEAT ho c ặ WHILE. T t c các lo i l nh l p ph i có đi m ị ử ụ ị ạ ị ặ ị

ợ ng h p đ gi Tr ế ệ ẽ ầ s c n đ n l nh l p. S b ặ ệ câu l nh l p là ặ l p không xác đ nh thì ta s d ng l nh ừ d ng, cho dù đó là lo i xác đ nh hay không xác đ nh. 1. Vòng l p xác đ nh (For) ế ạ

ệ ế ị

9 a. D ng ti n: Cú pháp: FOR := TO DO < Câu L nh >; GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

ể ố ế ề ể

FOR g i là bi n đi u khi n. Ki u c a bi n đi u khi n là ki u s nguyên, ượ ự ố Tin hoïc THCS ể ướ ể ể ủ ế ng đ m đ c (s nguyên, kí t …). ự ạ ộ ả ậ ứ ề ế ệ (Bi n <= ế ọ ế ề ấ trong c u trúc ả ị ki u vô h , ph i là ế ạ ệ i thích s ho t đ ng l nh FOR d ng ti n: Gi ị ủ bi uể _ th c1.ứ Bi n ế nh n giá tr c a ầ B1: Đ u tiên, ặ ằ B2: Máy ki m tra ỏ ơ Bi n ế có nh h n ho c b ng bi uể _ th c2 ứ hay không t c là xét đi u ki n

ể Bi uể _ th c2) ? ề ứ ế ệ ể ự B3: N u đi u ki n trên là sai thì máy thoát kh i vòng l p ệ ượ ự ệ ượ ỏ ệ ế ế ệ ặ FOR đ th c hi n các l nh k ti p sau ộ Bi n ế đ ệ c tăng m t giá c th c hi n, sau đó, đ ị ằ ế ở ạ ướ i b ố ầ ặ ị ư : + 1

ệ ế ự ạ ộ ả ạ i thích s ho t đ ng l nh FOR d ng lùi: ậ ệ Bi n ế nh n giá tr c a ằ ớ ứ ề ế ệ (Bi n >= ề vòng l p ặ FOR. N u đi u ki n trên là đúng thì tr và quay tr l c (2). L u ý:ư S l n l p tính b ng công th c ạ b. D ng lùi: Cú pháp: FOR := DOWNTO DO Gi ầ B1: Đ u tiên, B2: Máy ki m tra ị ủ bi uể th c1.ứ ặ ơ Bi n ế có l n h n ho c b ng bi uể th c2 ứ hay không t c là xét đi u ki n

ệ ệ ể Bi uể _ th c2) ? ề ứ ế B3: N u đi u ki n trên là sai thì máy thoát kh i vòng l p ế ế ả ượ ự ỏ ệ ặ FOR đ th c hi n các l nh k ti p sau ộ ượ c gi m m t ệ ế Bi n đ ể ự ệ c th c hi n, sau đó, đ ế ề vòng l p ặ FOR. N u đi u ki n trên là đúng thì ở ạ ướ i b giá tr và quay tr l ệ c (2).

ượ ị ủ ổ ấ ỳ ị L u ýư Không đ c thay đ i giá tr c a bi n đi u khi n b ng m t l nh b t k trong vòng l p ặ FOR. Đi uề ể ặ ứ ặ ế ố c này có th làm cho vòng l p không có l Các Bi uể th c1 ứ và Bi uể h c2 đ ổ ố ị ủ ề i thoát và ượ ướ ượ c l ặ ể ộ ệ dân đ n treomáy. ng tr ủ ằ ế ướ c khi vào vòng l p, ế ả ị ấ ỳ ặ do đó s vòng l p không b ể ề ể ợ ụ i d ng tính tăng ho c gi m c a bi n đi u khi n đ gán giá tr c a nó cho b t k ặ ệ ự ể ả ế ệ ặ ấ ặ ị thay đ i. Ta có th l bi n nào ho c th c hi n công vi c nào đó có tính ch t tăng ho c gi m. 2. Vòng l p không xác đ nh

ạ ạ

D ng REPEAT Repeat D ng WHILE While B Do S;

Until B; ặ ạ ứ ừ ệ ế Ý nghĩa: D ngạ REPEAT: L p l

ế ụ ứ ự ể ệ ệ ể i công vi c S cho đ n khi bi u th c B=TRUE thì d ng. D ngạ WHILE: Trong khi bi u th c B=TRUE thì ti p t c th c hi n công vi c S.

ệ a. Câu l nh REPEAT Cú pháp: REPEAT

ứ ệ ệ ể sau đó ki m tra ể ậ ự ặ i thích s ho t đ ng l nh REPEAT: ệ ầ ượ t các l nh . N u ế < Bi u th c logic > ệ nh n giá tr ệ ệ , ,..., , ị FALSE thì l ứ ể ậ ạ . N u ế ứ ệ ằ ệ ư ậ ệ < Bi uể ế ệ ầ i quay lên đ u vòng l p th c hi n ti p ị TRUE thì máy thoát kh iỏ nh n giá tr ệ ự ộ ầ ượ ấ ệ ; ệ ; ......... ệ ; ể UNTIL < Bi u th c logic >; ự ạ ộ ả Gi ầ ự Đ u tiên, th c hi n l n l ứ th c logic > ệ , ,..., ữ vòng l p. ặ Nh v y, các l nh n m gi a REPEAT... UNTIL c th c hi n ít nh t m t l n. đ

ằ ừ khoá ữ REPEAT và UNTIL không có t ổ ệ ể ứ Chú ý: ệ Các l nh n m gi a ả Trong vòng l p ph i có l nh nào đó làm thay đ i giá tr m t bi n trong nh mằ Begin và End. ế ị ộ ẫ ừ ừ ế ặ ẽ ạ làm d ng vòng l p, n u không vòng l p s ch y mãi không ng ng d n đ n treo máy. ỏ ộ ầ ậ ậ ẩ ươ ặ ặ ươ ng trình yêu c u nh p vào m t m t kh u là ế ớ ‘ttthcn’ thì m i thoát kh i ch ng trình.

Ví d : ụ Ch Uses CRT;

10 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ừ ộ i thích l nh Var Password : String[6]; Begin Repeat Write( ‘ Xin hay nhap mat khau : ‘ ); Readln(Password); Until Password = ‘ttthcn’; Write( ‘ Ban da nhap dung mat khau ! ‘ ); Delay(1000); Readln; End. ả Gi ệ : Delay(1000): Th t c ả ự ừ ứ ả ủ ờ ủ ụ ủ Unit CRT t c là d ng m t kho n th i ờ ạ ộ ủ i ủ ụ Delay(n) là th t c c a gian là 1000 xung nh p ị c a máy, vì v y, tùy theo t c đ c a máy mà có kho n th i gian th c d ng l ố ậ khác nhau.

ướ ể ệ ệ b. Câu l nh While: Cú pháp: ứ WHILE < Bi u th c logic > DO < L nh >; ặ ệ Gi G p l nh này tr ể ạ và sau đó quay l ế n u nó có giá tr ứ ế ụ và quá trình c ti p t c nh ậ ặ ỏ ứ i thích l nh: ệ ệ < L nh > ế < Bi u th c logic > ể ứ < Bi u th c logic > ậ ứ ệ ề c th a mãn. ệ ị TRUE ứ ể < Bi u th c logic >, c tiên máy ki m tra ư ể i ki m tra ị FALSE thì máy l p t c thoát kh i vòng l p. Nh v y l nh ư ậ ệ nh n giá tr ộ ượ ệ ớ ỏ ệ ấ ặ ỏ ượ c th a mãn, máy t ự ộ đ ng

ệ < L nh > ệ ướ ố ớ ố i m t công vi c trong khi đi u ki n còn đ ề khi m i vào vòng l p mà th y đi u ki n không đ bên trong vòng l p.ặ ấ ủ c s chung l n nh t c a hai s nguyên. ả ự thì th c hi n ể ậ v y. N u ể ặ ặ ạ WHILE dùng đ l p đi l p l ừ ế Ghi chú: N u ngay t ự thoát ngay mà không th c hi n ươ ng trình tìm

Ví d : ụ Ch Var a, b, r : Integer; tl : Char; Begin Repeat

Write( ‘ Nhap hai so a va b : ‘ ); Readln(a, b); While b <> 0 do Begin

r := a mod b; a := b; b := r;

End; Writeln( ‘ Uoc so chung lon nhat la ‘ , a ); Write( ‘ Ban tim USCLN nua khong (C/K) ? ); Readln(tl); Until Upcase(tl) = ‘K’; End.

11 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Tin hoïc THCS ươ Ể Ữ Ệ ng 4 Ả D LI U KI U M NG (ARRAY)

I. KHÁI NI MỆ ộ ố ố ị ể ữ ệ ầ ộ M ng ả ượ ấ ả có cùng m t tên chung. Các thành ph n c a m ng đ ồ ể (Array) là m t ki u d li u có c u trúc bao g m m t s c đ nh các thành ph n có cùng ki u, ỉ ố ộ c truy xu t thông qua các ch s . ả

ụ ủ ữ ộ ể ầ ử A[1]=7, A[2]=9, A[3]=0, A[4]= 2, A[5]=3: ấ ố ệ ố ượ ụ ậ ừ ị ủ ộ ọ ấ ầ ủ : ể ư ủ ộ m t dãy s li u có cùng m t tính ch t nào đó. Ví d : các ộ ộ ọ bàn c nh p t

ả ồ Ví d : ụ M ng A g m năm ph n t ả Công d ng c a m ng là dùng đ l u tr ể đi m ki m tra m t môn h c nào đó c a m t h c sinh, các giá tr c a m t dãy s đ phím. II. KHAI BÁO M NGẢ ộ 1. M ng M t chi u ề ộ

ả ể ầ T ;ử

ể ữ ệ ủ ả (Integer, real, string, …). ử là ki u d li u c a m i ph n t trong m ng ầ ử ế ỉ ố ể ầ ủ ỗ ậ ả

ậ c a m ng: ượ ủ ự ệ ế ệ ả ế ả ả nào đó c a bi n m ng đ c th c hi nh qua tên bi n m ng, theo ị ầ ử ấ [ ]. ề ả a . Khai báo m ng m t chi u: Var Tên_ bi nế _ m ng : ARRAY [1.. n] OF Ki u ph n Trong đó: Ki uể ph nầ t 1.. n là danh sách các ch s đ truy c p đ n các thành ph n c a m ng. Ví d :ụ Var ch : Array[0.. 25] of Char; Th : Array[2.. 4] of Real; ầ ử ủ b. Truy c p câc ph n t ộ ậ Vi c truy nh p vào m t ph n t ỉ ố ặ sau là giá tr ch s đ t trong d u

Ví d :ụ Ch[2] := ’B’; Th[1] := 12.5; c. Ví d : ụ ố ự ừ ủ ả ố ộ ộ Nh p ậ n s th c t bàn phím vào m t m ng, tính trung bình c ng c a các s này.

Uses CRT; Var i,n : Integer; s : Real; a : Array[1.. 100] of Real;

Begin ClrScr;

Write( ‘ Ban muon nhap bao nhieu PT cho mang : ‘ ); Readln(n); For i := 1 to n do

Begin Write( ‘A[ ‘ , i , ‘ ]= ’ ); Readln(a[i]);

End; s := 0; For i := 1 to n do s := s + a[i]; Write( ‘ Trung binh cong cua day so = ‘ , s / n : 0 : 4 );

ề ả Readln; End. 2. M ng Hai Chi u

ư ả ề ề ậ ả ộ ố ỉ Vi c khai báo m ng hai chi u cũng gi ng nh m ng m t chi u, ch có đi u khác là nó có hai t p ch ỉ ế ề ở ấ a. Khai báo ệ ố ượ s đ t cách nhau b i d u ‘,’.

c vi Ví d :ụ Var A : Array[1.. 30, 1.. 50] of Integer;

12 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ố ắ ứ ự ư ặ ộ ớ B : Array[1.. 3, 1.. 3] of Real; ả ầ ử ủ ậ b. Truy c p câc ph n t ầ ử ủ c a m ng s th c S ph n t c a m ng: ố ự B là 3 x 3 = 9 (ph n t ), ầ ử s p đ t trong b nh theo th t nh sau:

ụ B là ma tr n c p ơ ỉ ố ể ế ộ ứ ầ ử hàng th i, c t th j ậ c. Đ truy c p đ n ph n t ả ậ ấ 3x 3. Trong m ng hai ứ c aủ ậ ỉ ố ướ t: ế B[ i ][ j ] ho c ặ B[ i , j ]

ộ ừ ỗ ộ ủ ổ ổ ậ m hàng, n c t t ủ bàn phím. Tính và in ra màn hình t ng c a m i c t và t ng c a

ả B[1, 1] B[1, 2] B[1 ,3] B[2, 1] B[2, 2] B[2 ,3] B[3, 1] B[3, 2] B[3 ,3] ọ ề ả Chú ý: M ng hai chi u còn g i là ma tr n. Trong ví d trên, ề ậ chi u, ch s sau truy c p nhanh h n ch s tr ề B ta dùng cách vi ả m ng hai chi u c. Ví d : ụ ộ ậ Nh p m t ma tr n ỗ m i hàng. Var n, m, i, j : Integer; sum : Real; a : Array[1.. 30, 1.. 30] of Real;Begin BEGIN

Write( ‘ Ban muon nhap ma tran bao nhieu hang va cot ? ‘ ); Readln( m, n ); For i := 1 to m do For j := 1 to n do Begin

Write( ' PT thu [ ' , i , ' , ‘ , j, ‘ ] = ' ); Readln( a[ i, j ] ); End; For j := 1 to n do Begin

sum := 0; For i := 1 to m do Sum := sum + a[ i, j ]; Write( ‘ Tong cot ‘ , j ,’ = ‘ , sum : 0 : 5 ); End; For i := 1 to m do Begin

sum := 0; For j := 1 to n do Sum := sum + a[ i, j ]; Write( ‘ Tong hang ‘ , i ,’ = ‘ , sum : 0 : 5 ); End;

Readln; END.

13 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Tin hoïc THCS ươ Ch

ng 5 Ự XÂU KÝ T (STRING)

Ể

ự ề . Ki u ự ể ộ ự nh ki u m ng ể ể String có nhi u đi m ế trong m t bi n ki u xâu I. KHAI BÁO KI U STRING ể ử ữ ệ ể (Array) nh ng cũng có đi m khác nhau là: s ký t ầ ử ủ ấ Xâu (String) là ki u d li u có c u trúc dùng đ x lý các xâu ký t ư ố ng t ể ể ể ả ố ố ị ả c a ki u m ng luôn c đ nh.

(cid:0) ỗ ế ố ể ứ i đa có th ch a trong chu i (Max [0,255]). N u không có khai báo [Max] ự ố t

ỗ

Name : String[50]; ư ể ươ t ổ có th thay đ i còn s ph n t ế Cú pháp: VAR Tên bi n : STRING[Max]; Trong đó Max là s ký t ự ặ ặ ị ố thì s ký t Ví d :ụ

ố

II. TRUY XU T D LI U KI U STRING ự i đa là 255 ký t } Ể ta dùng l nh ự ừ St v i đ dài th c s là s ký t cho xâu gõ vào t ế bàn phím. N u ự Readln(St) s đ c các ký t ậ ệ Write(St) ho c ặ Writeln(St). ố ự ự ự St là xâu r ng.ỗ ớ ộ nào thì m m c đ nh trong chu i là 255. Var St : String; {St có t Ấ Ữ Ệ ự ộ ố Mu n in m t xâu ký t ẽ ọ L nh ệ ta gõ < Enter > luôn mà không nh p cho nó ký t

Ví d :ụ Var ten, st1, st2 : String[40]; Begin

Write( ‘ Vui long nhap ten cua ban: ‘ ); Readln(ten); Writeln( ‘ Hello ‘, ten, ‘ ! ‘ ); st1 := ‘ Turbo Pascal ‘; st2 := ‘ Borland’’s product is ‘ + st1; Writeln(st2);

ự ứ ự ử ụ ấ ế ể ủ th k c a xâu ký t , ta s d ng cú pháp sau: . ế Tênbi n[k]

ụ Readln; End. L u ýư : Đ truy xu t đ n ký t ’b’ Ví d : st1[4]

III. CÁC PHÉP TOÁN TRÊN XÂU KÝ TỰ

ứ ả ượ ặ ữ ế ơ ở ạ ả ủ ệ ng bên ph i c a l nh ph i đ c đ t gi a hai d u nháy đ n n u đó là xâu ằ d ng h ng. Ta ấ ụ 1. Phép gán: ế ể Bi n := Bi u_th c; ạ ượ Đ i l ể ử ụ ể có th s d ng d u c ng (+) đ ghép các xâu khi gán. Ví d :

ệ

ấ

ượ ộ ừ ừ ặ ự ủ c a hai xâu đ c so sánh t ng c p m t t ả trái qua ph i theo giá tr ị ấ ộ HoTen:= ‘Huynh Ngoc‘ + ‘ Nhan‘; ố 2. Phép n i String: ằ Ký hi u b ng d u +. Ví d : ụ ‘Turbo’ + ‘ Pascal‘ = ‘Turbo Pascal‘ 3. Các phép toán so sánh: Khi so sánh hai xâu, các ký t ASCII.

ị True. ị ị False. Ế Ự IV. CÁC TH T C VÀ HÀM V XÂU KÝ T

ế ể

ể ể ả trong b ng mã Ví d : ụ N u so sánh: ế ‘ABC’ = ‘ABC’ có giá tr ị True. ‘ABC’ = ‘AB’ có giá tr là False. ‘ABCD’ < ‘ABED’ có giá tr là ‘ABC’ > ‘AD’ có giá tr là Ủ Ụ ủ ụ 1. Các th t c: a. Delete(St , Pos, Num): Trong đó: St (String): Bi n ki u String. ế Pos (Position): Bi n ki u nguyên. ế Num (Number): Bi n ki u nguyên.

14 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

ự ắ ầ ừ ị Tin hoïc THCS ỏ ể ụ ứ Pos. St m t s ộ ố Num ký t b t đ u t v trí th

ế ể String. ế ể ủ ụ ụ ể ở ị St2 vào xâu St1 v trí Pos.

ậ ườ c ượ ố ủ ụ Công d ng: Th t c này dùng đ xóa kh i xâu Ví d : ụ N u ế St = ‘ABCDEFG’; thì: Delete(St, 2, ); ð làm cho St = ‘AFG’. Delete(St, 2, 10); ð làm cho St = ‘A’. Delete(St, 9, 3); ð làm cho St = ‘ABCDEFG’. b. Insert(St2, St1, Pos): Trong đó: St2 và St1: Bi n ki u Pos: Bi n ki u nguyên. Công d ng: Th t c này dùng đ chèn xâu Ví d :ụ N u ế St := ‘ABCD’ thì sau l nh ệ ề t quá chi u dài c a ủ St1 thì St2 s đ Insert(‘TFG’, St, 3) ta nh n đ c n i đuôi vào ượ St := ‘ABTFGCD’. Tr ợ ng h p ậ ệ St1. Ví d : ụ St = ‘ABCD’ , v y l nh ẽ ẽ ượ St = ‘ABCDTFG’. Pos v Insert(‘TFG’, ST, 9); s làm cho

ộ ạ ể ứ ự ể ồ ủ ụ ể ổ ể ị ố Value thành ki u xâu r i gán cho St.

c ượ St = ‘ 1234’ có 5 ký t }ự

c ượ St = ‘ 123.56789’ }

ứ ể ự ế ổ ụ ố c. Str(Value, St): Trong đó: Value: Là m t bi u th c nguyên hay th c có ghi d ng in ra. ế St: Bi n ki u String. ụ Công d ng: Th t c này dùng đ đ i giá tr s Ví d :ụ i := 123; Str(i:5, St); { ta đ x :=123.5678901; Str(x:10:5, St); { ta đ d. Val(St, Var, Code): ể Trong đó: St: Bi u th c ki u String. ể ế Var: Là bi n ki u nguyên hay th c. ể Code: Bi n ki u nguyên. ủ ụ Công d ng: Th t c này đ i xâu ch ế ổ ố ễ ể ế i: n u phép bi n đ i đúng thì ị ủ ẽ ở ạ d ng s nguyên hay th c) ế ị ằ Code s có giá tr b ng v trí c a ký t ố ự thành s và gán cho Code có giá tr ị 0, n uế ự sai trong

ế s : ả ử St := ‘234’ , i và e là hai bi n nguyên.

ị ự ứ ỗ ứ e=3, t c là ký t th ba gây ra l i}

ủ ứ ể ộ ẽ ả ề ể ữ St (bi u diên bi n ế Var. Code là bi n nguyên dùng đ phát hi n l ệ ỗ ể ự sai do St không bi u di n đúng s nguyên hay th c thì xâu St. Gi Val(St, i, e); { cho ta i = 234 và e = 0 } N u ế St := ‘21x’ thì Val(St, i, e) {cho ta i không xác đ nh và 2. Các hàm: a. Length(St): Cho ta đ dài c a bi u th c xâu ký t ự St. Ví d : v i ụ ớ St = ‘’ABCDEFG’ thì Length(St) s tr v giá tr ị 7.

ể ư .

ể ả ề ể ộ ớ ừ ừ ị b. Copy(St, Pos, Num): ứ ể Trong đó: St: Bi u th c ki u xâu ký t ứ Pos,Num: Bi u th c ki u nguyên. Hàm này tr v cho ta m t xâu m i t xâu ắ ầ St, hàm b t đ u chép t v trí Pos và chép Num ký t . Víự d : ụ St = ‘ABCDEF’ thì l nh ệ Copy(St, 3, 2) = ‘CD’ và Copy(St,4, 10) cho ta ‘DEF’.

ẽ ả ề St. ẽ ả ề

ấ ả ể ứ ự ộ Ghi chú: ự N u ế Pos + Num > Length(St) thì hàm s tr v các ký t trong xâu N u ế Pos > Length(St) thì hàm Copy s tr v cho ta m t xâu r ng. ỗ ộ c. Concat(St1, St2,..., Stn): Hàm này dùng đ ghép t t c các xâu ký t ự St1, St2,...,Stn thành m t xâu theo th t ố ố các đ i s cung

Concat ph i ả >= 2. i. ộ ự ụ St :=Concat(St1,St2 +’N’); ấ c p cho hàm. Ghi chú: ố ủ ố ượ S l ng đ i c a hàm ề ố ế ổ N u t ng s chi u dài các xâu ể ể Có th dùng phép c ng ỗ ẽ > 255 thì máy s báo l . Ví d : (+) đ ghép xâu ký t

15 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ể . ả ề ố ự ị ễ ể ầ ặ ế d. Pos(St1, St2): ứ Trong đó: St1, St2 là bi u th c xâu ký t Hàm này tr v s nguyên bi u di n v trí đ u tiên c a ủ St1 g p trong xâu ấ St2. N u không tìm th y thì Pos = 0.

Ví d :ụ n u ế St := ‘ABCDEFGBCD’ thì Pos(‘DE’,St) = 4, Pos(‘BCD’,St) = 2, Pos(‘XY’,St) = 0.

16 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Tin hoïc THCS ươ

Ch Ể ng 6 Ậ Ợ KI U T P H P

Ị ữ ệ ữ ệ ộ ậ ữ ể ộ ộ ướ ế ng đ m đ ượ c. ợ ủ ạ ể ậ ể ậ M t ki u t p h p đ

I. Đ NH NGHĨA ợ D li u ki u t p h p là m t t p h p c a nh ng d li u cùng thu c m t ki u vô h ợ ượ ộ c khai báo theo d ng sau: ơ ở ể SET OF Ki u_c _s ; Ví d :ụ Type Chu_so = Set of 0.. 9; Chu_hoa = Set of ‘A’.. ‘Z’;

ị ượ ư ố ứ ự ợ ầ ậ c đ a vào t p h p c n có s th t 0 đ n 255. ớ ế ị ẽ Var So : Chu_so; Chu : Chu_hoa; Mau : Set of (Xanh, Vang, Tim); Chú ý: Các giá tr đ ư ậ Nh v y, v i khai báo: ỗ Set i: ả ừ trong kho n t ả ế Type Tap_so = Set of 10.. 256; K t qu khi d ch máy s thông báo l

base type out of range. ộ ữ ệ ể ậ ầ ử ằ ạ ấ ợ M t d li u ki u t p h p có d ng các ph n t n m trong hai d u ngo c ặ [ ]. Ví d : ụ [‘A’, ’E’ ],

ệ [ ]. [3,5..9]; ậ ế ậ ệ ể ự ầ ử . ph n t ợ ế ừ 0 đ n 256 ể ậ

ế ằ ậ ợ ế ậ ợ

ậ ậ ể ậ ậ ợ ợ A có th t s n m trong ợ ỗ T p h p r ng ký hi u là ợ Bi n t p h p cho phép có t ụ Có th th c hi n phép gán trên ki u t p h p. Ví d : So := [0, 4, 9]; ợ ậ Chu := [ ]; {T p h p rông} Mau := [Vang, Tim]; II. CÁC PHÉP TOÁN a. Phép toán quan h :ệ Phép toán = cho giá tr ị True n u hai t p h p b ng nhau. Phép toán < > cho giá tr ị True n u hai t p h p khác nhau. Phép toán <= (A <= B) cho giá tr ị True n u ế A là t p con c a Phép toán >= (A >= B) cho giá tr ị True n u ế B là t p con c a Chú ý: Không có phép toán < và > cho ki u t p h p. Đ ki m tra t p h p ệ ủ B. ủ A. ậ ự ằ ể ể If (A< > B) and (A<=B) then Write( ‘A la tap con that su cua B ‘); B hay không ta dùng câu l nh:

ộ ầ ử ậ ợ ầ ử ế ậ ợ ằ ẽ ả ề b. Phép toán IN: ể Phép toán IN dùng đ xem xét m t ph n t N u ph n t đó có trong t p h p thì phép toán s tr v giá tr nào đó có n m trong t p h p không ? ượ ạ c l ị True, ng i cho giá tr ị False. Ví d :ụ ế ả False. ả True.‘E’ In [‘A’, ’C’, ‘D’] cho k t qu

ộ B.

ợ ợ ợ ầ ử ầ ử ầ ử thu c thu c thu c ộ A ho c thu c ặ ộ A và thu c ộ B. ộ A và không thu c ộ B.

ị ị [9]. [1, 3]. ế ‘C’ In [‘A’, ’C’, ‘D’] cho k t qu ệ ợ c. Phép toán h p, giao, hi u: ợ ủ A và B: t p h p các ph n t ậ A + B là h p c a ậ A * B là giao c a ủ A và B: t p h p các ph n t ậ ệ ủ A và B: t p h p các ph n t A B là hi u c a Ví d :ụ A := [1, 3, 9]; B := [9, 2, 5]; V y: ậ A * B có giá tr là A B có giá tr là

ậ ế ữ ụ ữ ộ t ch ng trình nh p vào m t ch cái. Xét xem ch cái đó là nguyên âm hay ph âm.

III. CÁC VÍ DỤ ươ Ví d : ụ Vi Var ChuCai, NguyenAm : Set of Char; Ch : char; Begin ChuCai := [‘A’.. ’Z’, ‘a’.. ‘z’]; NguyenAm := [‘A’, ‘E’, ‘I’, ‘O’, ‘U’];

17 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

Repeat Write( ‘ Nhap mot chu cai de kiem tra: ‘ ); Readln(Ch); Until Ch IN ChuCai; If Upcase(Ch) IN NguyenAm then Writeln(Ch, ‘ la nguyen am. ’ ) Else Writeln(Ch, ‘ la phu am. ‘); Readln; End.

18 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

ng 7 Ch

Ữ Ệ Tin hoïc THCS ươ Ể FILE TEXT (T P)Ệ D LI U KI U

I. KHAI BÁO

ượ ả ệ ượ c đ nh nghĩa tr ộ ầ ị ể ượ ấ c, đó là t p văn b n đ ả ự ư ậ ệ c k t thúc b i d u hi u EOLN (End Of Line) ượ ế ị ể ở ấ ạ ử ụ ở ấ ả ớ c đ nh nghĩa v i tên c c u trúc . Tuy nhiên, văn b n có th đ ọ ố . Nh v y, mu n đ c và in ra ụ c k tthúc b i d u End Of File, c

ướ ể ệ Trong Pascal có m t ki u t p đã đ ơ ở ủ ệ ẩ chu n Text. Thành ph n c s c a t p ki u Text là ký t ượ ế thành các dòng, môi dòng đ ả ừ ệ ủ ệ t ng dòng c a t p văn b n thì s d ng d ng Text. T p văn b n đ ể ớ CtrlZ (^Z) có mã ASCII = 26. th v i Turbo Pascal là ế Cú pháp: Var : Text; Ví d : ụ Var f, g: text;

ả

ệ ệ ằ ả II. CÁC THAO TÁC TRÊN T PỆ ộ ệ a. Ghi vào m t t p văn b n: ể ị ể Integer, Real, Boolean,String vào t p văn b n b ng l nh Write ế ho c Writeln. Có ba d ng vi t:

Ta có th ghi các giá tr ki u ặ ạ Write(FileVar, Item1, Item2,...,ItemN); (1) Writeln(FileVar, Item1, Item2,...,ItemN); (2) Write(FileVar); (3) ệ ứ ể ế ể ơ ả ị Item1, Item2,...,ItemN là các h ng, bi u th c hay bi n có ki u đ n gi n , Chuôi, Logic L nh (1): Vi nh : ư Nguyên, Th c, Ký t ằ vào bi n t p FileVar. ế t các giá tr ự ươ ệ ế ệ ấ ư ế ệ ế ế ự ệ ự ư nh (1) nh ng có thêm d u hi u h t dòng vào t p sau khi đã vi t h t các giá tr ị L nh (2): T

ệ ệ ấ ỉ ự ệ ế ể ế ư t nh sau: ng t Item1, Item2,...,ItemN. ệ ệ ư ệ L nh (3): ch th c hi n vi c đ a thêm d u hi u h t dòng vào t p. ể Ghi chú: T câu l nh (2) ta có th chuy n sang vi

ệ ơ ư ệ

ế ị

ừ Begin Write(FileVar, Item1); ... Write(FileVar, Item2); Writeln(FileVar); End;  C u trúc c b n đ m và ghi t p là: ơ ả ể ở ấ ế Assign(,’’); ế Rewrite(); … Write(,); … Close((); ứ ế ộ ệ ạ ừ ế ệ ớ 1 đ n 100 v i tên t p trên đĩa là ‘’Nguyen.txt’ .

Ví d 1: ụ T o m t t p ch a các s nguyên t ố Program TaoTepSoNguyen; Var i: Integer; F: File Of Integer; Begin Assign(F,’Nguyen.txt’); ReWrite(F); For i:= 1 to 100 do Write(F,i); Close(F); End.

ả ư ụ ố ủ ổ ư đĩa D Ví d 2:ụ Ghi b ng ch cái vào file có tên “Chucai.txt” l u trong th m c g c c a

ữ Program bangchucai;

Uses Crt;

Var F: Text;

19 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

Ch: char;

Begin

ệ

ầ ử ở ệ ư có ph n t ế nào}

ị ủ ế ả ắ

Clrscr; Assign(F, ’D:\ChuCai.txt’); {Gán t p Chucai.txt cho bi n F} ReWrite(F); {M t p Chucai.txt – ch a For ch:= ’a’ to ‘z’ do Write(F, ch,’ ‘); {Ghi giá tr c a bi n Ch và kho ng tr ng vào file F } Close(F); {Sau khi ghi xong đóng File F}

Readln; End. ọ ữ ệ ừ ộ ệ m t t p đã có

ể ọ ạ ả ố 3. Đ c d li u t ể ọ ữ ự ừ ệ t p văn b n mà còn có th đ c l ự i các s nguyên, th c, ả ừ ệ logic t t t p văn b n thông qua các th t c:

ộ ế ự ự ệ ỗ L nh (1) Ta có th đ c không nh ng các ký t ủ ụ Read(FileVar, Var1, Var2,...,VarN); (1) Readln(FileVar, Var1, Var2,...,VarN); (2) Readln(FileVar); (3) Trong đó, Var1, Var2,...,VarN là các bi n thu c ki u ký t ộ ầ ử ố ể ể ử ổ ệ mà không chuy n c a s t p xu ng dòng. ầ ượ ọ ế sẽ , nguyên, th c, logic, chu i. ư ệ ọ đ c nh l nh ế ươ ng ệ L nh (2) t đ c các bi n t ọ

ầ ể ả ế ư ử ổ ệ đ a c a s t p sang đ u dòng ti p theo mà không đ c gì c . ơ ả ể ọ ữ ệ ừ ộ ệ ư

ế ế

ế ề ọ ộ đ c n i dung m t hay nhi u ph n t ư ử ổ ệ ẽ (1) nh ng s di chuy n c a s t p sang đ u dòng ti p theo sau khi đã l n l ng. ứ ầ ệ L nh (3)  C u trúc c b n đ đ c d li u t ấ m t t p đã có nh sau: ơ ư ệ Assign(,’’); Reset(); While not EOF() do

Begin

ế ư ệ ị

ế ế ư ầ ủ ề ử ị Read(,); {X lí bi n l u giá tr theo yêu c u c a đ bài}

End;

ế

ộ ệ ứ ấ Close((); ồ ạ i m t t p có tên là ầ ử . Nguyen.txt ch a các s ki u Byte và có ít nh t ba ph n t ủ ệ ả ử s đã t n t ọ ố ể ế ị ứ ấ ươ ứ ự Ví d 1: ụ Gi ứ Th c hi n đ c ra giá tr th nh t và th ba c a t p và gán cho hai bi n A, B t ng ng.

ệ Program DocSo; Var A, B: Byte; F: File Of Byte; Begin

ế

ủ ệ ủ ệ ế ế th nh t c a t p ra bi n A} th hai c a t p ra bi n B} th hai c a t p ra bi n B} ầ ử ứ ấ ủ ệ ầ ử ứ ầ ử ứ ị ứ ữ giá tr th hai n a} Assign(F,’Nguyen.txt’); Reset(F); ộ ọ Read(F,A); {đ c m t ph n t ộ ọ Read(F,B); {đ c m t ph n t ộ ọ Read(F,B); {đ c m t ph n t ữ {lúc này B không gi Close(F); End.

ầ ử ủ ứ ố t c các ph n t ị ố c a m t t p ch a các s có Integer nào đó và ghi ra màn hình giá tr ầ ử ủ ệ ộ ệ c a t p.

ọ ấ ả Ví d 2: ụ Đ c t ố các s đó và cu i cùng ghi ra só ph n t Program DocTepSo; Uses CRT; Var i, d: Integer; F: Text; tenfile: String; Begin

ầ ậ ọ ClrScr; Write(‘Tep can doc la gi ? ’); Readln(tenfile); {Nh p tên File c n đ c}

20 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

ẩ ị ọ ẩ ị ọ ư Tin hoïc THCS Assign(F, tenfile); {M File chu n b đ c} ở Reset(F); {Đ a con tr v đ u File chu n b đ c} ỏ ề ầ SoPT:= 0; While Not EOF(F) Do Begin ầ ử ế ỏ trong file F b vào bi n i} Read(F,i); {Đ c m t ph n t ộ ọ Write(i,’ ‘); d:=d+1;

End; Close(F); {Đóng File}

Write(‘So phan tu cua tep ’, tenfile,’ la ‘,d); Readln End. Ủ Ụ Ệ

Ử III. CÁC HÀM VÀ TH T C X LÍ T P 1. Hàm EOF(Var F: Text): Boolean. ả ề ử ổ ệ ư ế ị ượ ạ c l i, cho giá tr True. Hàm này ườ ử ụ ị ể ể ọ ế ệ ả th

ố ệ Hàm tr v giá tr False khi c a s t p ch a đ n cu i t p, ng ư ng s d ng đ ki m tra xem đã đ c h t t p văn b n ch a. Ví d : ụ While not EOF(F) Do... 2. Hàm EOLN(Var F: Text): Boolean. ả ề ư ế ố ệ ặ ượ ạ c l i, cho ị ử ụ ị ườ ử ổ ệ ể ể ư ố ể ố Hàm tr v giá tr False khi c a s t p ch a đ n đi m cu i dòng ho c cu i t p, ng ụ ọ ế ng s d ng đ ki m tra xem đã đ c đ n cu i dòng ch a. Ví d :

ủ ụ

ị ử ổ ệ ố ệ ở ệ ị ố ệ ổ ẽ

ủ ụ ng trình sau đây thêm hai dòng vào cu i t p giá tr True. Hàm này th While not EOLN(F) Do.. 3. Th t c thêm dòng: Cú pháp: Append(Var F: Text); ầ ử ụ ể ả ệ L nh Append m t p văn b n đ ghi b sung các dòng, đ nh v c a s t p vào cu i t p. L n s d ng ả ớ ế ế k ti p v i th t c Write hay Writeln s thêm văn b n vào cu i t p. ố ệ VanBan.txt. Ví d : ụ Ch

ươ Var F: Text; Begin Assign(F,’Vanban.txt’); Append(F);Writeln(F,’Day la dong thu nhat them vao.’); Writeln(F,’Day la dong thu hai them vao.’); Close(F); End.

21 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Tin hoïc THCS ươ ng 8

Ch ƯƠ CH NG TRÌNH CON

ặ ườ ặ ng trình l p đi l p l ể ườ ượ ươ ề ầ ở i nhi u l n ươ ặ ạ ế ằ c thay th b ng các ch ữ nh ng ng trình ầ I. KHÁI NI MỆ ậ Trong khi l p trình chúng ta th ỗ ch khác nhau. Đ tránh r m rà nh ng đo n ch con t ươ ươ ứ ứ ạ ươ ng ng. Khi c n, ta ch c n g i tên ch ự ứ ỉ ầ Lý do th hai đ xây d ng ch ươ ộ ấ ữ ệ ử ớ ể ể ể ấ ớ ề ấ ỏ ơ ộ ng ng v i m t ng trình s r t khó khăn. Ta có th phân ạ ứ ạ ẽ ươ ẽ ấ ộ ươ ớ i thành m t ch ng trình l n. ể ễ ể ủ ụ

ạ ủ ụ

ấ ủ ạ ị ế ả ạ ươ ữ ng g p nh ng đo n ch ữ ng trình này đ ọ ng trình con đó ra. ề ớ ng trình con: M t v n đ l n và ph c t p s t ươ ch ng trình có th r t l n và dài. Do đó vi c s a ch a ch tích nó thành các v n đ nh h n, đ d ki m tra, sau đó ghép l II. PROCEDURE và FUNCTION (Th t c và Hàm) Trong Pascal có hal lo i CTC : PROCEDURE (th t c) FUNCTION (hàm) ả ạ ơ ả S khác nhau c b n và duy nh t c a hai lo i CTC này là FUNCTION tr l ế ư ộ ộ ằ ể ể ử ụ ể ả ạ ế ứ ả ự i m t giá tr k t qu vô ng thông qua tên function và do đó nó có th s d ng nh m t bi n, h ng bi u th c. Còn ủ t trong ứ ể ế i k t qu thông qua tên c a bi u th c nên procedure không th vi ể ứ Ấ Ủ ƯƠ ướ h PROCEDURE không tr l bi u th c. III. C U TRÚC C A CH NG TRÌNH CON

1. Function (hàm)

PROGRAM ; USES CRT; VAR : ; Function (<đối số>:):; Var :; Kq:; Begin

; :=kq; {lấy giá trị cho hàm} End; BEGIN CLRSCR; ; := (đối số); {Gọi hàm}

READLN; END. 2. Procedure (Th t c)

ủ ụ PROGRAM ; USES CRT; VAR : ; procedure (Var <đối số>:); Var :; Begin ; End; BEGIN CLRSCR;

; (đối số); {Gọi thủ tục} READLN; END. Ề Ố ƯƠ NG TRÌNH CON IV. TRUY N THAM S CHO CH ể ố

Có 2 cách chuy n tham s : ị ế Tham tr (value parameter) Tham bi n (variable parameter)

22 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ị ự ị ỉ ế ể ế ế ể ữ ể ị ị ế ệ ự ế ẽ ổ ị ế ổ ị ủ

ị ể ế t

ự ị ủ ệ ẫ ổ

ể ế ế ỉ t ể ể ế t

ả ọ ẽ Ự

ả ộ ị ắ ứ ể ề ệ ả ờ ồ ỉ ậ ạ ả ộ ế ế ướ ả ả ỉ ộ ế i m t và ch m t k t qu ể ng ế ả ộ ố ươ ng c a m t s VD : PROCEDURE Thidu(i,j:integer; VAR x,y:real); ị Tham tr : i,j ế Tham bi n : x,y ế S khác nhau gi a tham tr và tham bi n : ứ ằ Tham tr có th là h ng, bi n, bi u th c. Còn tham bi n ch có th là bi n ẽ ế N u tham tr là bi n thì giá tr nó s không thay đ i sau khi CTC th c hi n. Còn tham bi n s thay ệ ổ đ i giá tr n u trong CTC có l nh làm thay đ i giá tr c a nó VD : * Hàm SIN (X) Trong này X là tham tr và ta có th vi KQ := SIN (1); X=1 KQ := SIN (Y*2); X=Y*2 KQ := SIN (X); X=X Và sau khi th c hi n giá tr c a X v n không thay đ i. * Hàm DEC (X) Trong này X là tham bi n, ta ch có th vi ế DEC (X); X là bi n ki u nguyên Không th vi DEC (5); X là h ngằ ể ứ DEC (Y*2); X là bi u th c ổ ị ủ Sau khi g i hàm giá tr c a X s thay đ i (gi m đi 1) Ọ V. FUNCTION VÀ CÁCH L A CH N ệ Trong FUNCTION b t bu c ph i có l nh gán giá tr cho tên hàm Tên_hàm := ỉ Chúng ta ch nên dùng FUNCTION khi và ch khi nó đ ng th i tho các đi u ki n sau : ố N u ta mu n nh n l K t qu đó ph i là ki u vô h Còn n u không tho mãn thì chúng ta nên dùng PROCEDURE ủ VD : CTC tính bình ph

FUNCTION Binh_Phuong (X:real):real; BEGIN

Binh_Phuong := X*X; END; ế N u dùng procedure PROCEDUR Binh_Phuong (X:Real; VAR kq:real); BEGIN kq := X*X;

END; ể ổ ằ ủ ươ ng c a a và b có b ng c không : ế ế t :

ế

ƯƠ Ế NG Ế ế

ượ ươ ụ ề ở ọ ơ c khai báo trong ch ế ng trình chính. Các bi n này đ u có tác d ng m i n i trong Khi ki m tra xem t ng bình ph N u là FUNCTION ta vi IF Binh_Phuong(a)+Binh_Phuong(b) = Binh_phuong(c) THEN ế N u là PROCEDURE ta vi t Binh_Phuong (a,kqa); Binh_Phuong (b,kqb); Binh_Phuong (c,kqc); IF kqa+kqb=kqc THEN ợ ơ i h n Rõ ràng cách dùng FUNCTION có l Ị Ụ VI. BI N TOÀN C C VÀ BI N Đ A PH ụ 1. Bi n toàn c c ế Là các bi n đ ươ ng trình. ch

23 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi Tin hoïc THCS

ươ ụ ế ỉ ươ c khai báo trong ch ng trình ế ụ ộ Là các bi n đ ươ ng trình con. Các bi n này ch có tác d ng trong ch ụ ế ế ấ ượ ng trình con k t thúc, các bi n này cũng m t tác d ng theo.

ươ ế ằ ỏ ng trình chính. Và khi thoát kh i ch ng trình chính thì ươ ng trình ẽ ư ế ị ướ ươ ữ ẫ nguyên giá tr tr ọ c khi g i CTC.

2. Bi n c c b ế con đó. Khi ch 3. Chú ý ớ ế ằ ế N u trong CTC có khai báo bi n (h ng) trùng v i tên bi n (h ng) trong ch ế ươ ằ ử ươ ch ng trình con s u tiên x lý bi n (h ng) trong ch ị ủ con đó. Giá tr c a bi n trong ch ng trình v n gi VD : CONST I=5;

PROCEDURE THU; VAR I : INTEGER; BEGIN

I := 6;Writeln(I); END; BEGIN Writeln(I);THU;Writeln(I); END. ẽ

ị ng

Ủ Ệ ƯƠ ệ ấ Trên màn hình s xu t hi n ụ ị ế 5 Giá tr bi n toàn c c ươ ị ế 6 Giá tr bi n đ a ph ụ ị ế 5 Giá tr bi n toàn c c VII. TÍNH Đ QUY C A CH ờ ọ ệ ấ ọ NG TRÌNH CON ể Trong PROCEDURE và FUNCTION có th có l i g i chính nó. Tính ch t này g i là đ quy. ị

ặ ị VD : Tính N! qua đ nh nghĩa N! = 1.2.3...(n1).n ệ ho c đ nh nghĩa theo đ quy N! = 1 khi N=0

ể ị ư

IF n=0 THEN GIAI_THUA := 1 ELSE GIAI_THUA := n*GIAI_THUA(n1); N! = (n1)!.n khi N>=1 Khi đó hàm GIAI_THUA có th đ nh nghĩa nh sau FUNCTION GIAI_THUA (n:integer):integer; BEGIN END;

24 GV:Ngoâ Döông Khoâi Tröôøng THCS Löông Taâm

Taøi Lieäu Boài Döôõng Hoïc Sinh Gioûi

Tin hoïc THCS Ụ Ụ M C L C