0
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
------------------------------
NGUYỄN THỊ ÁI LIÊN
TÀI LIỆU
BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN CẤP TIỂU HỌC
NĂM HỌC 2017-2018
NI DUNG:
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIAO TIẾP TIẾNG ANH
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐNG
ỨNG DỤNG, BÀI TẬP TÌNH HUỐNG
Tháng 10, 2017
1
MỞ ĐẦU
1. L do biên son ti liu:
Sự phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế
với những ảnh hưởng của xã hội tri thức và toàn cầu hóa đang tạo ra những cơ
hội nhưng đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu hết sức cấp bách đối với giáo
dục về đào tạo con người, đào tạo nguồn nhân lực cho thời đại mới. Nghị quyết
Đại hội TW Đảng khóa XII đặt ra mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo nhằm hướng đến xây dựng một nền giáo dục hiện đại, nhân
văn đáp ứng nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mở cửa, hội nhập
quốc tế. Một trong 6 giải pháp để đạt được mục tiêu đó là: Tiếp tục đổi mới
mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng
coi trọng phát triển năng lực và phẩm chất của người học.Tập trung đổi mới
chương trình, SGK; đổi mới phương pháp, mục tiêu dạy và học, chú trọng giáo
dục phát huy tư duy sáng tạo, phẩm chất năng lực; đổi mới thi cử, kiểm tra, bảo
đảm chất lượng đầu ra. Chuyển từ quan điểm dạy học truyền thống: Dạy chữ -
dạy nghề - dạy người sang Dạy người - Dạy chữ - Dạy nghề, trong đó đào tạo
con người Việt Nam phát triển toàn diện, yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng
bào, sống tốt và làm việc hiệu quả.
Đề án Đổi mới chương trình và sách giáo khoa của Bộ Giáo dục Đào tạo
đã dự kiến chuẩn đầu ra cho các cấp học từ Tiểu học, Trung học cơ sở đến
Trung học phổ thông gồm sáu phẩm chất và chín năng lực. Trong số chín năng
lực học sinh cần hình thành và phát triển thì năng lực giao tiếp là một trong
những năng lực cốt lõi, quan trọng cần hình thành và phát triển, đặc biệt cần
phải đi trước một bước so với các năng lực khác, vì nó là tiền đề, là cơ sở cho
việc phát triển các năng lực khác. Đồng thời, đây cũng là một năng lực cốt lõi
cần phát triển ở học sinh, giúp các em làm chủ bản thân, làm chủ các tình
huống đặt ra trong cuộc sống, giải quyết các vấn đề một cách nhanh nhất bằng
con đường tư duy và ngôn ngữ. Nếu giao tiếp tốt các em có thể thành công dễ
dàng trong cuộc sống, thể hiện tư duy, trí óc nhanh nhạy, khéo léo và biệt tài
ngoại giao. Đúng như Brian Tracy đã khẳng định: “Giao tiếp là một kĩ năng mà
bạn có thể học. Nó cũng giống như đi xe đạp hay tập đánh máy. Nếu bạn sẵn
sàng nhọc công vì nó, bạn có thể nhanh chóng cải thiện chất lượng của mọi
phần cuộc sống của mình”.
Việc tổ chức dạy học nhằm giúp học sinh hình thành và phát triển năng,
phẩm chất, đặc biệt là năng lực giao tiếp không phải là mới tuy nhiên quá trình
tổ chức dạy học để thể hiện được rõ nét việc phát huy năng lực cá nhân, tạo điều
kiện cho học sinh phát huy được tính sáng tạo và phối hợp, tương trợ lẫn nhau
trong học tập, vận dụng được các đơn vị kiến thức trong mỗi tiết học, mỗi hoạt
2
động giáo dục vào trong cuộc sống hàng ngày vẫn cần sự thay đổi và thay đổi cụ
thể trong mỗi giáo viên. Một thay đổi cần làm cụ thể, thiết thực và quan trọng để
dạy học hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực của cá nhân, năng lực giao
tiếp là đổi mới phương pháp, cách thức tổ chức các hoạt động giáo dục, cách
đánh giá học sinh, đặc biệt là đổi mới cách thức soạn bài, thiết kế các hoạt động
ứng dụng, các bài tập tình huống nhằm phát triển tối đa năng lực, phẩm chất của
học sinh.
Trong những năm qua, toàn thể giáo viên tiểu học nói chung, giáo viên
Tiếng Anh đã thực hiện nhiều công việc trong đổi mới phương pháp dạy học,
kiểm tra đánh giá và đã đạt được những thành công bước đầu. Đây là những tiền
đề vô cùng quan trọng để chúng ta tiến tới việc việc dạy học và kiểm tra, đánh
giá theo theo định hướng phát triển năng lực của người học. Tuy nhiên, vẫn còn
không ít giáo viên còn hạn chế về năng lực chuyên môn, chưa đạt yêu cầu về năng lực
sư phạm, một số nhà giáo tinh thần trách nhiệm chưa cao, ngại đổi mới. Sự sáng
tạo trong việc đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực, tự lực của
học sinh… chưa nhiều. Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức. Việc rèn
luyn kỹ năng, năng lực chưa được quan tâm. Nhiều giáo viên còn lúng túng
trong việc tiếp cận với phương pháp giảng dạy tiên tiến, việc vận dụng, kết hợp các
hình thức và phương pháp dạy học, các cách thức tổ chức hoạt động học theo hướng
nâng cao năng lực cho học sinh, chưa thực sự tạo cơ hội cho học sinh được vận dụng
kiến thức đã học vào cuộc sống. Tất cả những điều đó dẫn tới học sinh học thụ
động, thiếu tự tin, thiếu linh hoạt khi giải quyết các tình huống trong thực tiễn.
Nhằm góp phần hỗ trợ cán bộ quản lý các nhà trường, giáo viên tiếng Anh
tiểu học về nhận thức, phương pháp, cách thức tổ chức dạy học và các kĩ thuật
thiết kế các hoạt động dạy học, các hoạt động ứng dụng theo định hướng phát
triển năng lực giao tiếp, Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn tài liệu: Phát
triển năng lực giáo tiếp cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động ứng dụng
và các bài tập tình huống.
2. Mc tiêu ca ti liu: Giúp cán bộ quản lí và giáo viên tiếng Anh:
- Hiểu sâu về dạy học theo định hướng phát triển năng lực, các kĩ thuật
dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực cho học sinh.
- Các hoạt động ứng dụng, các bài tập tình huống phát triển ngăng lực
giao tiếp cho học sinh.
- Có kĩ năng thiết kế các bài tập tình huống, tổ chức các hoạt động ứng
dụng phát triển năng lực giao tiếp.
3. Cu trc ni dung ti liu:
Ngoài phần Mở đầu, nội dung chính của tài liệu gồm 4 phần:
3
Phần 1. Những vấn đề cơ bản về dạy học theo định hướng phát triển năng
lực.
Phần 2. Hoạt động ứng dụng với các bài tập tình huống phát triển năng
lực giao tiếp cho học sinh.
Phần 3. Cách thức thiết kế các hoạt động ứng dụng, bài tập tình huống
phát triển năng lực giao tiếp cho học sinh; Một số thiết kế minh họa các hoạt
động ứng dụng sách Tiếng Anh 3,4,5.
Phần 4. Kết luận và kiến nghị.
4. Hưng dn s dung ti liu:
4.1. Mỗi cán bộ quản lí, giáo viên cần đọc kĩ toàn bộ nội dung tài liệu,
đánh dấu vào những nội dung quan trọng cần ghi nhớ như.
4.2. Trao đổi với đồng nghiệp về những vấn đề còn băn khoăn, những
vấn đề chưa hiểu. Tập hợp những nội dung còn gặp khó khăn để phòng
GD&ĐT, Sở GD&ĐT giải đáp, hướng dẫn.
4
Phần 1:
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ DẠY HỌC THEO ĐƯỜNG HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VÀ NĂNG LỰC GIAO TIẾP
Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình
giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học- từ chỗ quan
tâm tới việc học sinh học được gì đến chỗ quan tâm tới việc học sinh học được
cái gì qua việc học. Để thực hiện được điều đó, nhất định phải thực hiện thành
công việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ một chiều” sang
dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực
và phẩm chất, đồng thời phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về
kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải quyết
vấn đề, coi trọng kiểm tra đánh giá kết quả học tập với kiểm tra, đánh giá trong
quá trình học tập để có tác động kịp thời nhắm nâng cao chất lượng của hoạt
động dạy học và giáo dục.
I. Dy học theo định hưng phát triển năng lực
Năng lực là khả năng thực hiện có hiệu quả và trách nhiệm các hành
động, giải quyết các nhiệm vụ, vấn đề thuộc các lĩnh vực nghề nghiệp, xã hội
hay cá nhân trong các tình huống khác nhau trên cơ sở hiểu biết, kĩ năng, kĩ xảo
và kinh nghiệm, cũng như sẵn sàng hành động.
Chương trình giáo dục định hướng năng lực nay còn gọi là dạy học định
hướng kết quả đầu ra được bàn đến nhiều từ những năm 90 của thế kỷ 20 và
ngày nay đã trở thành xu hướng giáo dục quốc tế. Giáo dục định hướng năng lực
nhằm mục tiêu phát triển năng lực người học.
Giáo dục định hướng năng nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra của việc dạy
học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân cách, chú trọng
năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho
con người năng lực giải quyết các tình huống của cuộc sống. Chương trình này
nhấn mạnh vai trò của người học với tư cách chủ thể của quá trình nhận thức.
Khác với chương trình định hướng nội dung, chương trình dạy học định
hướng năng lực tập trung vào việc mô tả chất lượng đầu ra, có thể coi là “sản
phẩm cuối cùng” của quá trình dạy học. Việc quản lí chất lượng dạy học
chuyển từ việc điều khiển “đầu vo” sang ”điều khiển đầu ra”, tức là kết quả
học tập của học sinh.
Chương trình dạy học định hướng năng lực không quy định những nội dung
dạy học chi tiết mà quy định những kết quả đầu ra mong muốn của quá trình giáo
dục, trên cở sở đó đưa ra những hướng dẫn chung về việc lựa chọn nội dung,
phương pháp, tổ chức và đánh giá kết quả dạy học nhằm đảm bảo thực hiện được