Tài liệu luyện thi: RỪNG XÀ NU Nguyễn Trung Thành

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

158
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nắm vững đề tài, cốt truyện, các chi tiết, sự việc tiêu biểu và hình tượng nhân vật chính ; trên cơ sở đó nhận rõ chủ đề cùng ý nghĩa đẹp đẽ, lớn lao của truyện ngắn đối với thời đại bấy giờ và đối với thời đại ngày nay . - Thấy được tài năng của Nguyễn Trung Thành trong việc tạo dựng cho tác phẩm một không khí đậm đà hương sắc Tây Nguyên, một chất sử thi bi tráng và một ngôn ngữ nghệ thuật được chau chuốt kĩ càng . - Thành thục hơn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu luyện thi: RỪNG XÀ NU Nguyễn Trung Thành

RỪNG XÀ NU Nguyễn Trung Thành A.MỤC ĐÍCH YÊU CẦU: Giúp HS : - Nắm vững đề tài, cốt truyện, các chi tiết, sự việc tiêu biểu và hình tượng nhân vật chính ; trên cơ sở đó nhận rõ chủ đề cùng ý nghĩa đẹp đẽ, lớn lao của truyện ngắn đối với thời đại bấy giờ và đối với thời đại ngày nay . - Thấy được tài năng của Nguyễn Trung Thành trong việc tạo dựng cho tác phẩm một không khí đậm đà hương sắc Tây Nguyên, một chất sử thi bi tráng và một ngôn ngữ nghệ thuật được chau chuốt kĩ càng . - Thành thục hơn trong công việc vận dụng các kĩ năng phân tích tác phẩm văn chương tự sự . B. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.ổn định tổ chức 2.Kiểm tra bài cũ: Tóm tắt ngắn gọn cốt truyện’’Vợ nhặt” của Kim Lân và khái quát giá trị nhân đạo của tác phẩm?
3. Giới thiệu bài mới(...) Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Tiết 1 I. Tiểu dẫn: GV gọi HS đọc phần Tiểu dẫn 1.Tác giả + Tên thật:Nguyễn Ngọc Báu (1932), bút danh (SGK) khác:Nguyên Ngọc Trình bày những hiểu biết +Sinh trưởng trong một gđ công chức bưu điện ở của em về nhà văn Nguyễn Quảng Nam + Sống gắn bó với vùng đất Tây Nguyên => thành Trung Thành? công về đề tài cuộc sống đồng bào các dân tộc thiểu số ở TN(…) Em hãy cho biết hoàn cảnh ra + Năm 2000, ông được tặng giải thưởng Nhà nước về đời của truyện ngắn Rừng xà văn học nghệ thuật. nu? 2. Hoàn cảnh ra đời tác phẩm +Viết vào mùa hè năm 1965, khi ĐQ M ĩ đổ quân ồ ạt vào miền Nam và tiến hành đánh phá ác liệt ra miền Bắc. Tác phẩm được hoàn thành ở khu căn cứ của chiến trường miền Trung Trung Bộ. + TP miêu tả quá trình nổi dậy và đấu tranh giải phóng
buôn làng của đồng bào Tây Nguyên II. Đọc- hiểu 1. Đọc- tóm tắt + Đọc với giọng hào sảng thể hiện âm hưởng sử thi và cảm hứng lãng mạn của tác phẩm. + Tóm tắt tác phẩm cần đảm bảo những chi tiết chính: - Rừng xà nu- hình tượng mở đầu và kết thúc TP - Tnú nghỉ phép về thăm làng. Qua việc đọc và tóm tắt,em có - Cụ Mết kể cho dân làng nghe về cuộc đời Tnú và nhận xét về cốt truyện và kết lịch sử làng Xô Man từ những năm đau thương đến cấu tác phẩm? ý nghĩa? đồng khởi nổi dậy. + Cốt truyện: truyện lồng truyện Mở đầu và kết thúc TP là + Kết cấu: đan xen quá khứ và hiện tại hình ảnh cây xà nu. Dụng ý => xung đột: ND, CM(đồng bào TN) và Mĩ - của t/g khi xây dựng hình ảnh Nguỵ này là gì? 2. Hình tượng rừng xà nu + Rừng xà nu: "nằm trong tầm đại bác của đồn giặc", GV gợi ý: - Câu văn mở đầu TP gợi cho nằm trong sự hủy diệt bạo tàn: "Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào đồi xà nu cạnh con nớc lớn". em suy nghĩ gì? => Cuộc đụng độ lịch sử quyết liệt giữa làng Xô Man
- Tìm các chi tiết miêu tả cánh với bọn Mĩ- Diệm => Tả thực, rất tự nhiên. rừng xà nu đau thương và phát Xà nu hiện ra với tư thế của sự sống đang đối diện với biểu cảm nhận về các chi tiết cái chết, sự sinh tồn đối diện với sự hủy diệt. + "Cả rừng xà nu hàng vạn cây không cây nào là ấy. không bị thương", "có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão…” Các từ ngữ: vết thương, cục máu lớn, loét mãi ra, - Sức sống man dại, mãnh liệt của rừng xà nu mang ý nghĩa chết,… diễn tả nỗi đau, mất mát của con người - người biểu tượng như thế nào? dân Xô Man +"Trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. Cạnh một cây xà nu mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên…” => Sức sông mãnh liệt - yếu tố cơ bản để xà nu vượt qua giới hạn của sự sống và cái chết TG sử dụng cách nói đối lập: ngã gục- mọc lên; một- bốn năm => Khẳng định một khát vọng sống mãnh liệt, một vẻ đẹp hùng tráng, man dại đẫm tố chất núi rừng. + “Cũng có ít loại cây ham ánh sáng mặt trời đến thế…”=> Khát vọng tự do của người dân Xô Man
+ “Nhưng cũng có những cây vượt lên được cao hơn đầu người…” => Sức mạnh quật khởi, tinh thần bất khuất trước kẻ thù - Hình ảnh cánh rừng xà nu + Xà nu không những tự biết bảo vệ mình mà còn bảo trải ra hút tầm mắt chạy tít vệ sự sống, bảo vệ làng Xô Man: "Cứ thế hai ba năm đến tận chân trời xuất hiện ở nay, rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn ra che chở cho đầu và cuối tác phẩm gợi cho làng"=> Tinh thần quả cảm, một sự kiêu hãnh của vị trí anh (chị) ấn tượng gì? đứng đầu trong bão táp chiến tranh. + “Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối Từ những chi tiết vừa phân tiếp tới chân trời” => Gợi ra cảnh rừng xà nu hùng tích em có nhận xét gì về nghệ tráng, kiêu dũng – sự bất diệt, kiêu dũng và hùng tráng thuật miêu tả cây xà nu của tg? của con người Tây Nguyên nói riêng và con người Việt Nam nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước vĩ đại. Ấn tượng đọng lại trong kí ức người đọc Tiết 2 mãi mãi chính là cái bát ngát của cánh rừng xà nu kiêu Cách giới thiệu nhân vật Tnú dũng đó. có gì đặc biệt? Gợi cho em ấn * Nghệ thuật: tượng gì? - Vừa bao quát vừa cụ thể, chi tiết - Nhân hoá, chiếu ứng:
Cây - Con người Rừng – Cộng đồng nối tiếp nhau 3.Cuộc đời Tnú và cuộc nổi dậy của dân làng Xô Qua lời kể của cụ Mết, Tnú Man có những nét tính cách nào đặc - Cuộc đời: Giới thiêu qua lời kể của cụ Mết – già làng biệt? Tìm dẫn chứng? Cuộc đời gắn liền với trang sử của dân làng - Bối cảnh câu chuyện: bên bếp lửa, tại nhà ưng => Gợi âm hưởng, tính chất sử thi. Tnú có cuộc đời tư nhưng không được quan sát từ cái nhìn đời tư.Tác giả xuất phát từ vấn đề cộng đồng để Vì sao cụ Mết nhắc đi nhắc lại phản ánh đời tư của Tnú. tới 4 lần câu “Mày không cứu - Phẩm chất, tính cách của người anh hùng: được vợ con” để rồi ghi tạc - Gan góc, táo bạo, dũng cảm, trung thực (khi còn vào tâm trí người nghe câu nhỏ cùng Mai vào rừng tiếp tế cho anh Quyết). nói: "Chúng nó đã cầm súng, - Lòng trung thành với cách mạng được bộc lộ qua mình phải cầm giáo" thử thách (bị giặc bắt, tra tấn, lưng Tnú ngang dọc vết (HS thảo luận nhóm) dao chém của kẻ thù nhưng anh vẫn gan góc, trung thành). Qua đây em cảm nhận được gì - Số phận đau thương: không cứu được vợ con, bản
về con người Tnú? thân bị bắt, bị tra tấn (bị đốt 10 đầu ngón tay). - Quật khởi đứng dậy cầm vũ khí tiêu diệt bọn ác ôn. Chi tiết nào chứng tỏ số phận+ "Tnú không cứu được vợ con"( cụ Mết nhắc tới 4 lần) của Tnú gắn liền với số phận => Khắc sâu một chân lí: chỉ có cầm vũ khí đứng lên của cộng đồng? mới là con đường sống duy nhất, mới bảo vệ được những gì thân yêu, thiêng liêng nhất. Chân lí cách mạng đi ra từ chính thực tế máu xương, tính mạng của dân tộc, của những người thương yêu nên chân lí ấy phải ghi tạc vào xương cốt, tâm khảm và truyền lại cho các thế hệ tiếp nối. Cuộc đời chịu nhiều nỗi đau, nỗi bất hạnh, con người có ý chí, có sức mạnh, có khí phách và khát vọng tự do – kết tinh phẩm chất ,sức mạnh cộng đồng, dân tộc và thời đại + Số phận của người anh hùng gắn liền với số phận cộng đồng. Cuộc đời Tnú đi từ đau thương đến cầm vũ khí thì cuộc đời của làng Xô Man cũng vậy. - Khi chưa cầm vũ khí, làng Xô Man cũng đầy đau thư- ơng: Bọn giặc đi lùng như hùm beo, tiếng cười "sằng Các nhân vật: cụ Mết, Mai, sặc" của những thằng ác ôn, tiếng gậy sắt nện "hù hự"
Dít, Heng có đóng góp gì cho xuống thân người. Anh Xút bị treo cổ. Bà Nhan bị chặt việc khắc họa nhân vật chính đầu. Mẹ con Mai bị chết rất thảm. Tnú bị đốt 10 đầu và làm nổi bật tư tưởng cơ bản ngón tay. của tác phẩm? - Cuộc sống ngột ngạt dồn nén đau thương, căm thù. Đến Tnú bị đốt 10 đầu ngón tay, làng Xô Man đã nổi dậy "ào ào rung động", "xác mười tên giặc ngổn ngang", tiếng cụ Mết như mệnh lệnh chiến đấu: "Thế là bắt đầu rồi, đốt lửa lên!" Đó là sự nổi dậy đồng khởi làm rung chuyển núi rừng. Câu chuyện về cuộc đời một con người trở thành câu chuyện một thời, một nước. Như vậy, câu chuyện về cuộc đời Tnú đã mang ý nghĩa cuộc đời một dân tộc. Nhân vật sử thi của Nguyễn Trung Thành gánh trên vai sứ mệnh lịch sử to lớn. 4. Vai trò của các nhân vật: cụ Mết, Mai, Dít, Heng. + Cụ Mết, Mai, Dít, bé Heng là sự tiếp nối các thế hệ Qua những phân tích trên, làm nổi bật tinh thần bất khuất của làng Xô Man nói theo em chủ đề của truyện riêng, của Tây Nguyên nói chung. được t/g phát biểu trực tiếp + Cụ Mết "quắc thước như một cây xà nu lớn" là hiện qua câu văn nào? thân cho truyền thống thiêng liêng, biểu tượng cho sức
mạnh tập hợp để nổi dậy đồng khởi. + Mai, Dít là thế hệ hiện tại. Trong Dít có Mai của thời Khái quát những nét đặc sắc trước và có Dít của hôm nay. Vẻ đẹp của Dít là vẻ đẹp vềnghệ thuật của tác phẩm? của sự kiên định, vững vàng trong bão táp chiến tranh. + Bé Heng là thế hệ tiếp nối, kế tục cha anh để đưa cuộc chiến tới thắng lợi cuối cùng. + A nh Quyết: đại diện cho CM, cho Đảng. người đem a/s CM đến cho đồng bào Tây Nguyên, giác ngộ cho thế hệ trẻ Dường như cuộc chiến khốc liệt này đòi hỏi mỗi người Việt Nam phải có sức trỗi dậy của một Phù Đổng Thiên Vương. Qua truyện ngắn Rừng xà nu, Chủ đề tác phẩm được phát biểu trực tiếp qua lời em có nhận xét về phong cách cụ Mết: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm Nguyễn Trung Thành? giáo!", tức là phải dùng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng. Đó là con đường giải phóng Em hiểu ntn về ý nghĩa lịch sử dân tộc của thời đại cách mạng. của tác phẩm ? 5. Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm + Khuynh hướng sử thi thể hiện đậm nét ở tất cả các pưhơng diện: đề tài, chủ đề, hình tượng, hệ thống nhân
vật, giọng điệu,… + Cách thức trần thuật: kể theo hồi tưởng qua lời kể của cụ Mết (già làng), kể bên bếp lửa gợi nhớ lối kể " khan" sử thi của các dân tộc Tây Nguyên, những bài "khan" được kể như những bài hát dài hát suốt đêm. + Cảm hứng lãng mạn: tính lãng mạn thể hiện ở cảm xúc của tác giả bộc lộ trong lời trần thuật, thể hiện ở việc đề cao vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trong sự đối lập với sự tàn bạo của kẻ thù. IV. TỔNG KẾT + Hướng vào những vấn đề trọng đại của đời sống dân tộc với cái nhìn lịch sử và quan điểm cộng động. + Rừng xà nu là thiên sử thi của thời đại mới. Tác phẩm đã đặt ra vấn đề có ý nghĩa lớn lao của dân tộc và thời đại: phải cầm vũ khí đứng lên tiêu diệt kẻ thù bạo tàn để bảo vệ sự sống của đất nước, nhân dân. IV. CỦNG CỐ DẶN DÒ