PhÇn thø hai

PhÇn thø hai

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

Cho ®Õn thêi ®iÓm nµy c¸c b¹n ® biÕt c¸c thang ©m th­êng dïng nhÊt. Mét c©u hái ®­îc ®Æt ra lµ luyÖn tËp chóng nh­ thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶ nhÊt? Ch¬i c¸c thang ©m ®i lªn, ®i xuèng mét c¸ch v« hån cã lÏ chØ tèt khi ta luyÖn kü thuËt, nh­ng kh«ng thÓ lµm cho b¹n trë thµnh mét ng­êi ch¬i ®µn giái. Tr­íc hÕt, h y ®Ò ra quy t¾c nµy: LuyÖn tËp mäi thø ë tÊt c¶ mäi giäng ®iÖu . Trªn thùc tÕ cã rÊt Ýt c¸c t¸c phÈm viÕt ë giäng Db, Gb, hay B, nh­ng trong c¸c tiÕn tr×nh II-V-I th× l¹i sö dông c¸c giäng nµy rÊt nhiÒu. Mét sè c¸c t¸c phÈm viÕt ë nh÷ng giäng ®­îc coi “khã” nh­: Lush Life” cña Billy Strayhorn viÕt ë giäng Db, “Stompin’ At The Savoy” cña Edgar Sampson, “Body And Soul” cña Johnny Green viÕt ë Gb vµ t¸c phÈm “Giant Steps” viÕt ë giäng B tr­ëng.

Ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp cæ ®iÓn nhÊt lµ ch¹y thang ©m ®i lªn vµ xuèng mét hay hai qu ng t¸m ch¼ng lµm cho b¹n ph¸t triÓn kü n¨ng ngÉu høng, bëi v× b¹n lu«n lu«n b¾t ® Çu tõ ©m gèc, ®i lªn råi ®i xuèng vµ kÕt thóc ë ©m gèc. B¹n còng chØ sö dông ®­îc mét phÇn nhá trong kh¶ n¨ng hiÖn cã cña mçi thang ©m. Nh÷ng ng­êi míi ch¬i nh¹c th­êng ch¬i tiÕn tr×nh II-V-I b¾t ® Çu ë ©m gèc cña m çi thang ©m nh­ sau:

VÝ dô 2-1

Míi ®Çu nh­ vËy c òng tèt, nh­ng ©m nh¹c kh«ng ph¶i lóc nµo c òng b¾t ®Çu tõ ©m gèc cña m çi hîp ©m. Cã mét ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp tèt h¬n ®­îc giíi thiÖu trong vÝ dô 2-2 . B»ng c¸ch ch¬i Ionian ®i lªn, Dorian ®i xuèng, Phrygian ®i lªn, Lydian ®i xuèng, cø nh­ vËy b¹n ® ch¬i b¾t ® Çu tõ mçi nèt cña thang ©m C tr­ëng, ®¶o chiÒu t õ mçi nèt vµ kÕt thóc ë m çi nèt trong thang ©m nµy. §iÒu ®ã lµm c©n b»ng tÇm quan träng cña m çi nèt trong thang ©m. Khi ch¬i solo, tai b¹n sÏ chän nh÷ng nèt thÝch hîp ®Ó ch¬i chø kh«ng ph¶i ngãn tay cña b¹n theo thãi quen b¾t ®Çu tõ ©m gèc.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-2

23

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

B©y giê b¹n h y tËp ng­îc l¹i, Ionian ®i xuèng, Dorian ®i lªn, Phrygian ®i xuèng, Lydian ®i lªn, vµ cø nh­ vËy.

VÝ dô 2-3

Dïng mÉu nµy vµ l y lµm t­¬ng tù víi c¸c thang ©m kh¸c, ch¼ng h¹n nh­ C thø giai ®iÖu:

VÝ dô 2-4

VÝ dô 2-5

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

NÕu b¹n luyÖn tËp c¸c bµi tËp nµy hµng ngµy, b¹n vÉn chØ b¾t ® Çu thang ©m C tr­ëng víi nèt C. H y më réng ý t­ëng nµy xa h¬n n÷a b»ng c¸ch tËp thang ©m C tr­ëng h«m nay, thang ©m D tr­ëng ngµy mai, thang ©m E tr­ëng ngµy kia, vµ cø nh­ vËy.

24

PhÇn thø hai

LuyÖn tËp c¸c mÉu ®èi víi thang ©m C dim b¾t ®Çu ë nöa cung/mét cung nh­ vÝ dô 2-6 vµ VÝ dô 2-7.

VÝ dô 2-6

VÝ dô 2-7

C¸c mÉu t­¬ng tù ®èi víi thang ©m toµn cung (whole-tone)®­îc giíi thiÖu ë vÝ dô 2-8 vµ vÝ dô 2-9.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-8

25

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-9

òng kh«ng cÇn thiÕt, råi

zz,

B¹n cã thÓ viÕt tÊt c¶ nh÷ng mÉu nµy ë tÊt c¶ c¸c giäng ra giÊy? ViÖc nµy c b¹n còng sÏ ®äc hÕt chóng. Thay vµo ®ã h y cè g¾ng chñ quan ho¸ chóng, luyÖn tËp sao cho chóng cã thÓ vang lªn ë trong ® Çu. B¹n cÇn ph¶i luyÖn tËp tai nghe vµ ngãn tay cña b¹n chø kh«ng chØ lµ luyÖn m¾t. Trong nh¹c cæ ®iÓn th­êng dïng c¶ tay nghe vµ kü n¨ng nh×n nh¹c, nh­ng ë nh¹c Ja Pop chØ chñ yÕu lµ tai nghe. NhiÒu nh¹c sü Ja zz ch¬i tèt khi hä kh«ng ph¶i nh×n vµo b¶n nh¹c, bëi v× khi hä chñ quan ho¸ tÊt c¶ mäi thø tèt ®Õn nçi ch¼ng cÇn ph¶i nh×n nh¹c n÷a.

H y ghi nhí môc ®Ých cña b¹n: Nh×n, ngh Ü, vµ ch¬i thang ©m víi t­ c¸ch lµ mét tæ hîp c¸c nèt nh¹c mµ ë ®ã §å-rª-mi-fa-son-la-xi-®« kh«ng ph¶i lµ mét sù kÕt hîp duy nhÊt. Chia thang ©m thµnh nhiÒu nhãm nèt nh¹c còng lµ mét c¸ch rÊt quan träng cho môc ®Ých cña chóng ta. TÊt c¶ c¸c mÉu thang ©m sau ®©y ®­îc minh ho¹ ë giäng C tr­ëng, nh­ng h y tËp chóng ë tÊt c¶ c¸c giäng, vµ n÷a, tËp chóng ë c¸c thang ©m kh¸c nh­ thø giai ®iÖu, thang ©m gi¶m, thang ©m toµn cung...

Chia nhá thang ©m thµnh tõng qu·ng

VÝ dô 2-10 chia thang ©m C tr­ëng thµnh c¸c qu ng ba ®i lªn.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-11 chia thang ©m thµnh c¸c qu ng ba ®i xuèng.

26

PhÇn thø hai

VÝ dô 2-12 ®¶o ng­îc lu©n phiªn c¸c qu ng ba ®i lªn vµ ®i xuèng.

VÝ dô 2-13 ng­îc l¹i víi vÝ dô 2-12.

Nhí tËp c¸c mÉu nµy b¾t ®Çu tõ c¸c giäng kh¸c nhau.

H y luyÖn tËp m çi mÉu theo c¸c d¹ng ® ®Ò cËp: ®i lªn, ®i xuèng, ®¶o ng­îc vµ lu©n phiªn ë c¶ hai h­íng.

VÝ dô 2-14 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng bèn ®i lªn.

VÝ dô 2-15 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng bèn ®i xuèng.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-16 ®¶o ng­îc lu©n phiªn c¸c qu ng bèn ®i lªn vµ ®i xuèng.

27

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-17 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng n¨m ®i lªn.

VÝ dô 2-18 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng n¨m ®i xuèng.

VÝ dô 2-19 ®¶o ng­îc lu©n phiªn c¸c qu ng n¨m ®i lªn vµ ®i xuèng.

VÝ dô 2-20 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng s¸u ®i lªn.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-21 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng s¸u ®i xuèng.

28

PhÇn thø hai

VÝ dô 2-22 ®¶o ng­îc lu©n phiªn c¸c qu ng s¸u ®i lªn vµ ®i xuèng.

VÝ dô 2-23 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng b¶y ®i lªn.

VÝ dô 2-24 Chia thang ©m thµnh c¸c qu ng b¶y ®i xuèng.

Giê ®©y c¸c b¹n ® häc ®­îc rÊt nhiÒu c¸c kiÓu chia nhá thang ©m thµnh nh÷ng qu ng Diatonic. VÊn ®Ò cßn l¹i lµ lµm sao luyÖn tËp chóng trªn tÊt c¶ c¸c giäng. H y ®Ó ý tíi tèc ®é khi ch¬i, míi ® Çu ch¬i thËt chËm, sau khi c¶m thÊy tho¶i m¸i h y n©ng d Çn tèc ®é nhanh lªn.

H y nhí luyÖn tËp víi Metronome cho thËt ®Òu ®Æn.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

¸p dông tÊt c¶ c¸c mÉu trªn víi c¸c thang ©m kh¸c nh­ thø hoµ thanh, thø giai ®iÖu, thang ©m gi¶m, thang ©m toµn cung...

29

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

Chia thang ©m thµnh tõng mÉu bèn nèt

VÝ dô 2-25 chia thang ©m thµnh c¸c mÉu bèn nèt liÒn bËc ®i lªn:

VÝ dô 2-26 chia thang ©m thµnh c¸c mÉu bèn nèt liÒn bËc ®i xuèng:

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-27 Ba nèt thang ©m ®i lªn liÒn bËc vµ xuèng mét qu ng ba Diatonic. §¶o ng­îc l¹i khi ®I xuèng

30

PhÇn thø hai

VÝ dô 2-28 Ng­îc l¹i vÝ dô trªn.

VÝ dô 2-29 Lu©n phiªn ®i xuèng qu ng hai, ®i lªn qu ng ba Diatonic.

VÝ dô 2-30 MÉu bèn nèt lªn dÇn qu ng hai.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-31 Ba nèt ®Çu ®i lªn liÒn bËc sau ®ã xuèng qu ng hai.

31

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-32 §i lªn liÒn bËc, ®i lªn qu ng ba sau ®ã xuèng qu ng hai.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-33 Ng­îc l¹i víi vÝ dô trªn.

32

PhÇn thø hai

Chia thang ©m thµnh tõng mÉu ba nèt

C¸c b¹n cã thÓ chia thang ©m thµnh nh÷ng nhãm nhá h¬n gåm ba nèt. §iÒu nµy t¹o ra c¸c mÉu chïm ba mµ khi ch¬i c¸c b¹n ph¶i chó ý nhÊn vµo ®Çu ph¸ch.

VÝ dô 2-34 §i lªn liÒn bËc vµ ®i xuèng liÒn bËc.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-35 Ng­îc l¹i vÝ dô trªn.

33

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

Dïng c¸c nèt thang ©m thµnh lËp c¸c hîp ©m ba

Tõ mçi ©m cña thang ©m ta thµnh lËp nªn c¸c hîp ©m ba diatonic ®i lªn vµ ®i xuèng. Mét l Çn n÷a c¸c b¹n ph¶i nhí luyÖn tËp chóng ë tÊt c¶ c¸c giäng ®iÖu. Lµm t­¬ng tù nh­ vËy ®èi víi c¸c thang ©m kh¸c.

VÝ dô 2-36 Hîp ©m ba ®i lªn.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-37 Hîp ©m ba lu©n phiªn ®i lªn vµ ®i xuèng.

34

PhÇn thø hai

VÝ dô 2-38 Hîp ©m ba lu©n phiªn ®i xuèng vµ ®i lªn.

VÝ dô 2-39 Hîp ©m ba b¾t ®Çu tõ ©m ba, ©m gèc vµ ©m n¨m.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-39 Hîp ©m ba b¾t ®Çu tõ ©m ba, ©m n¨m vµ ©m gèc.

35

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-40 B¹n cã thÓ ch¬i hîp ©m ba víi mÉu bèn nèt, l­u ý khi ch¬i nhÊn theo chïm bèn.

VÝ dô 2-41

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

B¹n h y ¸p dông c¸c mÉu hîp ©m ba diatonic víi c¸c d¹ng hîp ©m ba kh¸c nh­ hîp ©m ba t¨ng, hîp ©m ba gi¶m… nh­ vÝ dô sau: VÝ dô 2-42 Hîp ©m ba t¨ng.

36

PhÇn thø hai

Dïng c¸c nèt thang ©m thµnh lËp c¸c hîp ©m b¶y

Còng nh­ ®èi víi c¸c hîp ©m ba ta ® lµm, t õ mçi ©m cña thang ©m ta thµnh lËp nªn c¸c hîp ©m b¶y ®i lªn vµ ®i xuèng. C òng luyÖn tËp chóng ë tÊt c¶ c¸c giäng ®iÖu vµ ¸p dông chóng ®èi víi c¸c thang ©m kh¸c.

VÝ dô 2-43 Hîp ©m b¶y ®i lªn.

VÝ dô 2-44 Hîp ©m b¶y ®i xuèng.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-45 Hîp ©m b¶y lu©n phiªn ®i lªn vµ ®i xuèng.

37

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-46 Hîp ©m b¶y r¶i theo chïm ba ®¬n.

Khi b¹n luyÖn tËp thang ©m theo c¸ch nµy, h y cè g¾ng s¸ng t¹o c¸c mÉu cña riªng m×nh. Cã hµng t û c¸ch chia thang ©m ®Ó t¹o thµnh nh÷ng mÉu thang ©m, nh­ng l¹i chØ cã mét quy t¾c: NÕu mÉu thang ©m míi t¹o ra vang lªn kh«ng cã tÝnh ©m nh¹c ®èi víi b¹n, ®õng phÝ thêi gian luyÖn tËp nã.

MÉu thang ©m víi nèt tiÕp cËn chromatic

Sau khi ch¬i c¸c mÉu thang ©m diatonic ë trªn mét c¸ch tr«i ch¶y ë tÊt c¶ c¸c giäng, giê ®Õn lóc ta b¾t ®Çu ch¬i c¸c nèt chromatic kÕt hîp víi c¸c mÉu thang ©m. §Çu tiªn ta ch¬i vÝ dô sau:

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-47 Hai nèt Diatonic cïng cao ®é trong thang ©m tr­ëng ®­îc xen kÏ mét nèt tiÕp cËn chromatic d­íi nã 1/2 cung.

38

PhÇn thø hai

VÝ dô 2-48 Ch¬i qu ng ba vµ m çi khi m« pháng ta l¹i thªm mét nèt tiÕp cËn nöa cung ®i lªn.

VÝ dô 2-49 Gièng víi VÝ dô 2-35 vµ thªm nèt tiÕp cËn chromatic vµo tr­íc nèt thø ba trong ©m h×nh.

VÝ dô 2-50

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

(cßn tiÕp…)

39

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-51

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

Cßn rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng cho b¹n t×m ra mÉu thang ©m cña riªng m×nh. H y tù kh¸m ph¸ vµ tËn h­ëng nh÷ng g× do chÝnh b¹n s¸ng t¹o ra.

40

PhÇn thø hai

LuyÖn tËp thang ©m theo tiÕn tr×nh II - V

LuyÖn tËp thang ©m theo tiÕn tr×nh II - V lµ c¸ch rÊt tèt cho b¹n tiÕp cËn c¸c t¸c phÈm. Trªn thùc tÕ, tiÕn tr×nh nµy rÊt hay ®­îc sö dông trong c¸c t¸c phÈm, thËm chÝ cã t¸c phÈm t õ ®Çu tíi cuèi chØ cã tiÕn tr×nh II - V nh­: “How High The Moon” cña Morgan Lewis; “I Love You” cña Cole Porter…§Ó luyÖn tËp tiÕn tr×nh nµy, tr­íc hÕt c¸c b¹n tËp thang ©m Dorian theo mÉu sau:

VÝ dô 2-52 Thang ©m ®i lªn, hîp ©m ®i xuèng.

Sau ®ã luyÖn tËp chóng ë tÊt c¶ c¸c giäng b»ng c¸ch ®i lªn tõng nöng cung mét.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-53

41

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

B¹n cã thÓ luyÖn tËp chóng theo c¸c thø tù ®i lªn mét cung (Dm7-Em7-F#m7...), mét cung r­ìi (Dm7- Fm7-Abm7...), hai cung Dm7-F#m7-A#m7...) cho ®Õn khi hÕt c¶ 12 giäng.

VÝ dô 2-54 Hîp ©m r¶i tr­íc, sau ®ã ®Õn thang ©m ®i xuèng.

Nh­ vËy c¸c b¹n ® luyÖn tËp ®­îc thang ©m Dorian (bËc II) ë giäng tr­ëng.

VÝ dô 2-55 Thang ©m ®i lªn, hîp ©m ®i xuèng.

VÝ dô 2-56 Hîp ©m r¶i tr­íc, sau ®ã ®Õn thang ©m ®i xuèng.

§èi víi thang ©m Ionian, c¸c b¹n c òng lµm t­¬ng tù nh­ trªn. C òng víi c¸ch luyÖn tËp nh­ vËy, theo (CM7-DbM7-DM7..), mét cung (CM7-DM7-EM7...), mét cung r­ ìi (CM7- c¸c thø tù ®i lªn nöa cung EbM7-GbM7...), ®i lªn qu ng bèn ®óng (CM7-FM7-Bb7-EbM7...) cho ®Õn khi hÕt c¶ 12 giäng.

VÝ dô 2-57 Thang ©m ®i lªn, hîp ©m ®i xuèng.

VÝ dô 2-58 Hîp ©m r¶i tr­íc, sau ®ã ®Õn thang ©m ®i xuèng.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

KÕt hîp c¶ ba thang ©m l¹i, c¸c b¹n ch¬i liÒn víi nhau. Chó ý ch¬i ®Òu nhÞp vµ nhÊn ë ®Çu mçi ph¸ch m¹nh ®Çu « nh Þp. Lu«n sö dông Metronome trong khi luyÖn tËp. NÕu cã thÓ, h y lµm mét ph Çn ®Öm dµn nh¹c trªn Keyboard hay m¸y vi tÝnh theo c¸c mÉu ® Þnh tr­íc sau ®ã luyÖn tËp cïng víi ph Çn ®Öm nµy. Môc ®Ých lµ ®Ó chóng ta quen víi ph Çn ®Öm, tËp nghe hoµ thanh kÕt hîp víi thang ©m m×nh ch¬i vµ h¬n hÕt lµ n©ng cao sù c¶m nhËn ©m nh¹c vµ lµm cho nh÷ng giê phót luyÖn tËp thang ©m vèn nhµm ch¸n giê ®©y trë nªn høng thó vµ cã hiÖu qu¶.

42

PhÇn thø hai

VÝ dô 2-59 KÕt hîp c¸c thang ©m víi nhau

(nöa cung, mét cung, qu ng H y luyÖn tËp chóng theo c¸c mÉu ®i lªn kh«ng nghØ nh­ ® lµm ë trªn ba, qu ng bèn... ). Chó ý sù liÒn m¹ch khi nèi tõ c¸c thang ©m II-V cña giäng nµy víi giäng tiÕp theo.

VÝ dô 2-60 KÕt hîp c¸c thang ©m víi nhau liÒn m¹ch

VÝ dô 2-61 KÕt hîp c¸c thang ©m víi nhau ®i lªn tõng nöa cung mét.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

...Cø tiÕp tôc nh­ vËy cho ®Õn khi tËp hÕt 12 giäng. LuyÖn tËp thªm c¶ nh÷ng mÉu ®i lªn kh¸c.

43

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-62 KÕt hîp c¸c hîp ©m víi nhau ®i lªn theo mÉu nöa cung.

...Cø tiÕp tôc nh­ vËy cho ®Õn khi tËp hÕt 12 giäng.

VÝ dô 2-63 Thang ©m kÕt hîp víi qu ng ba ®i xuèng.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-64 Hîp ©m r¶i ®i lªn kÕt hîp víi qu ng ba ®i xuèng.

44

PhÇn thø hai

c¸c c¸ch LuyÖn tËp thang ©m kh¸c

ViÖc tËp thang ©m trªn mét nèt c òng cã hiÖu qu¶ rÊt tèt bëi v× t õ mét nèt nhÊt ® Þnh (gäi lµ nèt trung t©m) b¹n cã thÓ ch¬i c¸c thang ©m kh¸c nhau tõ chÝnh nèt ®ã. Ta thùc hiÖn nh­ sau:

Ch¬i thang ©m C tr­ëng nguyªn gèc trªn nèt C (nèt trung t©m), sau ®ã cø m çi thang ©m ë giäng míi c¸c b¹n l¹i thªm mét dÊu gi¸ng vµo ho¸ biÓu. LuyÖn tËp nh­ vËy theo v ßng qu ng n¨m. Sau ®ã tËp ng­îc l¹i thªm mét dÊu th¨ng vµo ho¸ biÓu.

Khi ch¬i c¸c thang ©m theo vßng qu ng n¨m qua c¸c giäng c¸c b¹n cã thÓ ph¶i biÕn ®æi nèt trung t©m cho phï hîp víi giäng míi. Khi luyÖn tËp xu«i v ßng qu ng n¨m theo chiÒu kim ®ång hå, ta gi¶m nèt trung t©m xuèng mét nöa cung.NÕu tËp ng­îc chiÒu kim ®ång hå ta t¨ng nèt trung t©m lªn nöa cung.

VÝ dô 2-65 Ch¬i xu«i chiÒu kim ®ång hå, mçi giäng thªm mét dÊu gi¸ng.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-66 Ch¬i ng­îc chiÒu kim ®ång hå, mçi giäng thªm mét dÊu th¨ng.

45

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

Mét c¸ch luyÖn tËp kh¸c (KiÓu ch¹y ®uæi) lµ ch¬i lu©n phiªn ®i lªn vµ ®i xuèng qua mét tiÕn tr×nh hoµ thanh cô thÓ mµ b¹n chän. H y t×m thang ©m t­¬ng øng víi c¸c hîp ©m trong tiÕn tr×nh ®ã (phÇn mét). L­u ý sù liÒn bËc nèi tiÕp gi÷a c¸c thang ©m.

VÝ dô 2-67 KiÓu ch¹y ®uæi. ph¹m vi mét qu ng t¸m.

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-68 KiÓu ch¹y ®uæi. ph¹m vi hai qu ng t¸m.

46

PhÇn thø hai

LuyÖn tËp thang ©m víi dÊu nhÊn

LuyÖn tËp thang ©m víi dÊu nhÊn cho phÐp b¹n ch¬i nh¹c truyÒn c¶m h¬n, cã t©m hån h¬n. LuyÖn tËp nhÊn sÏ rÊt khã, v× vËy h y b¾t ® Çu thËt chËm. H y ch¬i r â nèt nhÊn, c¸c nèt kh¸c ch¬i nhá h¬n. Khi luyÖn tËp dÊu nhÊn, nhÊt thiÕt ph¶i cã Metronome. C¸c vÝ dô sau chØ giíi thiÖu ë mét mÉu luyÖn tËp, h y ¸p dông c¸c kiÓu nhÊn víi tÊt c¶ c¸c vÝ dô cña ph Çn hai ® tËp, ë tÊt c¶ c¸c giäng.

VÝ dô 2-69 NhÊn vµo nèt ®Çu tiªn cña chïm bèn kÐp: 1 2 3 4 ; 1 2 3 4 ...

VÝ dô 2-70 NhÊn vµo nèt thø ba cña chïm bèn kÐp: 1 2 3 4 ; 1 2 3 4 ...

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-71 NhÊn vµo nèt thø t­ cña chïm bèn kÐp: 1 2 3 4 ; 1 2 3 4 ...

47

Ph ¬ng ph¸p luyÖn tËp thang ©m

VÝ dô 2-72 NhÊn vµo nèt thø hai cña chïm bèn kÐp: 1 2 3 4 ; 1 2 3 4 ...

Çn hai nµy. H y tù m×nh tËp nhÊn ë c¸c mÉu H y thö thªm mét sè vÝ dô mµ b¹n ® luyÖn tËp trong ph kh¸c.

VÝ dô 2-73 NhÊn vµo nèt thø t­ cña chïm bèn kÐp: 1 2 3 4 ; 1 2 3 4 ...

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

VÝ dô 2-74 Ch¬i chïm bèn kÐp nh­ng nhÊn vµo cø ba nèt nhÊn mét lÇn.

48

PhÇn thø hai

Sau khi luyÖn tËp ë mét tèc ®é chËm vµ ®Òu ®Æn mét c¸ch thuËn lîi, b¹n cã thÓ n©ng d Çn tèc ®é ch¬i cho ®Õn khi c¶m thÊy tho¶i m¸i. Khi ®ã b¹n sÏ thÊy c¸c dÊu nhÊn cã hiÖu qu¶ nh­ thÕ nµo.

Nãi chung, cßn rÊt nhiÒu c¸ch luyÖn tËp kh¸c nhau vµ ®Òu cã hiÖu qu¶ nhÊt ® Þnh. C¸c b¹n cã thÓ tù luyÖn tËp vµ s¸ng t¹o ra nh÷ng mÉu luyÖn tËp cña riªng m×nh. LuyÖn tËp thang ©m lµ vÊn ®Ò rÊt dµi, cÇn ph¶i cã thêi gian. H y chi thêi gian tËp ®Òu ®Æn trong mét ngµy, nã t­¬ng tù nh­ nh÷ng bµi thÓ dôc khëi ®éng hµng ngµy gióp b¹n c¶m thÊy khoÎ m¹nh h¬n trong cuéc sèng.

LuyÖn tËp tÊt c¶ c¸c thang ©m vµ mÉu thang ©m

NguyÔn Mai Kiªn - Tr­êng §¹i häc v¨n ho¸ nghÖ thuËt qu©n ®éi.

®i lªn vµ ®i xuèng, ë tÊt c¶ c¸c giäng.

49