93
THIẾT KẾ MÔN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP HÀN QUỐC GIẢNG DẠY
CHO SINH VIÊN NGÀNH HÀN
DESIGNING OF KOREAN BUSINESS CULTURE SUBJECT FOR
TEACHING STUDENTS MAJORING IN KOREAN LANGUAGES
ThS. Phạm Thị Thùy Linh
Trường đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM
Khoa Ngôn ngữ & Văn hóa quốc tế
Tóm tắt
Ngày nay người tìm học ngoại ngữ không chỉ với mong muốn được thông thạo
một thứ tiếng nước ngoài mà còn đặt mục tiêu vào việc sử dụng ngoại ngữ đó như
một công cụ để phát triển bản thân và hỗ trợ cho công việc tương lai. Với hơn 200
nghìn người Hàn đang sinh sống và làm việc; gần 5000 doanh nghiệp Hàn Quốc
đang hoạt động tại Việt Nam thì ta có thể thấy rằng thị trường lao động vẫn đang
cần một lượng rất lớn nguồn nhân lực có khả năng sử dụng tiếng Hàn trong nhiều
lĩnh vực, đặc biệt là nhóm ngành thương mại – kinh doanh để làm việc ở các cơ
quan và doanh nghiệp Hàn Quốc. Hiểu được nhu cầu chung của xã hội, đặc biệt
là nguyện vọng nghề nghiệp của sinh viên theo học ngành Ngôn ngữ Hàn Quốc,
nghiên cứu này thiết kế môn “Văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc” với nội dung và
kiến thức về văn hóa doanh nghiệp Hàn, những kỹ năng cần thiết khi làm việc,
đồng thời lồng ghép nội dung liên quan đến từ vựng và kiến thức văn hóa kinh
doanh - thương mại tiếng Hàn.
Từ khóa (Keywords): tiếng Hàn, văn hóa kinh doanh, doanh nghiệp Hàn Quốc,
giảng dạy tiếng Hàn
1. Đặt vấn đề
Đại đa số người tìm học ngoại ngữ không chỉ với mong muốn được thông thạo
một thứ tiếng nước ngoài mà còn đặt mục tiêu vào việc sử dụng ngoại ngữ đó như
một công cụ để phát triển bản thân và hỗ trợ cho công việc tương lai. Theo đó,
chúng ta có thể thấy được nhu cầu học ngoại ngữ nói chung và tiếng Hàn nói riêng
ngày càng trở nên cấp thiết. Với hơn 130 nghìn người Hàn đang sinh sống và làm
94
việc; gần 5000 doanh nghiệp Hàn Quốc đang hoạt động tại Việt Nam thì có thể nói
rằng thị trường lao động vẫn đang cần một lượng rất lớn nguồn nhân lực có khả
năng sử dụng tiếng Hàn trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là nhóm ngành thương mại
– kinh doanh để làm việc ở các cơ quan và doanh nghiệp Hàn Quốc.
Nắm bắt được tình hình chung của xã hội, hiện nay nhiều cơ quan đào tạo Ngôn
ngữ Hàn Quốc và Hàn Quốc học đã thiết kế và đưa vào chương trình giảng dạy
những nội dung, học phần liên quan đến kỹ năng, nghiệp vụ gắn với ngôn ngữ Hàn
nhằm đáp ứng nhu cầu cung ứng nguồn nhân lực cho xã hội. Tuy nhiên để cung
cấp được khối kiến thức thật sự hữu ích và có tính ứng dụng cao trong thời gian
giảng dạy hạn hẹp (từ 1 đến 2 học phần) thì quả thật là một điều không hề dễ dàng.
Trong quá trình giảng dạy tiếng Hàn cho sinh viên năm 3 tại UEF, bản thân tác giả
đã nhận được khá nhiều câu hỏi từ sinh viên (SV) liên quan đến tiếng Hàn thương
mại và các cách sử dụng tiếng Hàn trong môi trường làm việc. Trong đó phần
nhiều là những câu hỏi về cách ứng xử, giao tế trong kinh doanh và tác phong làm
việc tại các doanh nghiệp Hàn. Những điều trên đã khiến tác giả nhận ra rằng, vấn
đề lớn mà SV gặp phải không hẳn là lượng từ vựng, kiến thức liên quan đến nhóm
ngành thương mại hay kinh doanh, mà chính là những lo lắng là làm thế nào thể
hiện tốt nhất khả năng sử dụng ngôn ngữ kết hợp với năng lực và tác phong làm
việc của bản thân trong môi trường kinh doanh hay thương mại này. Hiểu được
những nguyện vọng trên của SV, đặc biệt là những SV chuẩn bị ra trường, tác giả
đã thiết kế môn “Văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc” với nội dung và kiến thức
thiêng về kỹ năng làm việc nhưng vẫn đồng thời lồng ghép nội dung liên quan đến
từ vựng và kiến thức kinh doanh - thương mại tiếng Hàn. Các nội dung mà tác giả
chọn để SV bước đầu tiếp cận với tiếng Hàn trong doanh nghiệp Hàn Quốc bao
gồm những phần như: kỹ năng trong giao tiếp khi phỏng vấn xin việc, trao đổi với
khách hàng, kỹ năng phân tích, kỹ năng tổng hợp các tài liệu chuyên môn, kỹ năng
báo cáo, thuyết trình và làm quen với một số mẫu giấy tờ cơ bản, hiểu về các cấp
bậc trong doanh nghiệp và một số tổ chức của Hàn Quốc, tiếng Hàn với các chiến
lược kinh doanh của người Hàn. Với phương pháp này, tác giả hy vọng GV và SV
sẽ có được những giờ học hứng thú, thoát khỏi áp lực không khí lớp học chuyên
môn khá “nặng” về thương mại khi mà đối tượng học lại chỉ là sinh viên học các
95
môn kỹ năng tiếng Hàn. Đồng thời, với việc áp dụng phương pháp và nội dung
giảng dạy này, cả GV và SV đã có được khoảng thời gian cùng học, cùng tìm hiểu
về tiếng Hàn và văn hóa daonh nghiệp Hàn, nâng cao khả năng giao tiếp và tạo
thêm động lực giúp SV tự tin ứng tuyển vào các doanh nghiệp Hàn Quốc khi ra
trường.
2. Giải quyết vấn đề
2.1 Tình hình giảng dạy khối kiến thức liên quan đến kinh tế - thương mại
– văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc ở TPHCM
Hiện nay, nhiều cơ quan giáo dục có đào tạo Ngôn ngữ Hàn Quốc và Hàn Quốc
học ở TPHCM đã đưa một số môn học như Kinh tế Hàn Quốc, Văn hóa doanh
nghiệp Hàn, Tiếng Hàn thương mại, v.v.. vào giảng dạy như những khối kiến thức
bổ trợ trong chương trình đào tạo chính quy. Các môn học này được áp dụng giảng
dạy cho SV năm 3 và năm 4 khi các em đã đạt được một trình độ tiếng Hàn nhất
định đủ để làm quen với khối kiến thức nâng cao. Hiện nay các môn học liên quan
đến văn hóa doanh nghiệp - kinh tế - thương mại tiếng Hàn đã được đưa vào giảng
dạy ở hầu hết các trường có đào tạo Ngôn ngữ Hàn Quốc hay ngành Hàn Quốc
học. Số tín chỉ cho các môn học này dao động từ 2 đến 4 tín chỉ, GV phụ trách bao
gồm cả người Việt và người Hàn. Tại UEF, chuyên ngành Kinh tế - Thương mại
được thiết kế riêng gồm 12 tín chỉ với các học phần Văn hóa kinh doanh Hàn Quốc,
Nghiệp vụ ngoại thương, Đàm thoại thương mại tiếng Hàn, Kỹ năng viết Email.
Trong đó học phần Văn hóa kinh doanh Hàn Quốc được áp dụng cho cả 4 chuyên
ngành: Kinh tế - thương mai, Văn hóa du lịch Hàn Quốc, Biên phiên dịch tiếng
Hàn và Giảng dạy tiếng Hàn. Tuy nhiên, không chỉ riêng ở UEF mà ở các trường
khác, phần lớn đội ngũ giảng viên tham gia giảng dạy tiếng Hàn đều được đào tạo
các chuyên ngành như văn hóa, giáo dục hay văn học Hàn Quốc. Cụ thể như tại
ngành Ngôn ngữ Hàn Quốc UEF có 11 GV cơ hữu, trong đó có 07 GV chuyên
ngành Sư phạm tiếng Hàn, 02 GV chuyên ngành Hàn Quốc học, 02 GV chuyên
ngành Quản trị kinh doanh (đào tạo tại Hàn Quốc). Là một người “trái ngành” kinh
tế, bản thân tác giả cũng phần nào cảm nhận được những khó khăn chung của GV
Việt Nam khi đứng lớp giảng dạy các môn học này. “Làm thế nào để sinh viên có
96
hứng thú với tiếng Hàn thương mại?”, “Bằng cách nào để sinh viên có được những
kiến thức sát với thực tế khi đi xin việc?”, “Giảng dạy môn tiếng Hàn thương mại
này như thế nào để sinh viên có thể học một cách hiệu quả nhất?”, v.v..là những
trăn trở không chỉ riêng của tác giả mà cũng là suy nghĩ của nhiều GV ở một số
đơn vị khác.
Các giáo trình hiện đang áp dụng ở nhiều trường là những tài liệu được xuất bản
ở Hàn Quốc dành cho đối tượng học là SV chuyên ngành hay SV nước ngoài đang
du học ở các khoa kinh tế, quản trị kinh doanh hay thương mại Hàn Quốc. Như
vậy có thể thấy được rằng, cả GV và SV Việt Nam đều gặp khó khăn với các tài
liệu nghiên cứu và giảng dạy vì cả người dạy và người học đều không được đào
tạo chuyên môn, đặc biệt SV cũng chỉ được học từ 2 đến 3 năm các kỹ năng tiếng
Hàn mà hoàn toàn không theo học đúng chuyên ngành kinh tế thương mại Hàn.
Riêng ở UEF, SV khóa 2019, 2020, 2021 sẽ được học môn Văn hóa kinh doanh
Hàn Quốc, SV khoa 2022 sẽ đươc học môn Văn hóa doanh nghiệp Hàn. Các môn
học này được đưa vào giảng dạy cho SV năm 4 ở học kỳ 2B theo hệ số K (môn
học giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Hàn). Những kiến thức SV được học ở hai
môn học trên phần lớn là kiến thức tổng quát, cái nhìn tổng quan về kinh tế cũng
như văn hóa doanh nghiệp Hàn. Khối kiến thức chung này rất bổ ích cho SV khi
xin việc, cung cấp cho SV những thông tin căn bản về tình hình kinh tế xã hội Hàn
hiện nay, giúp SV không phải lung túng, bỡ ngỡ khi ra trường và đi làm ở các môi
trường có yếu tố Hàn Quốc.
Tuy nhiên, làm thế nào để SV áp dụng những kiến thức chung đó và kết hợp với
các kỹ năng giao tiếp tương tương ứng (bằng ngôn ngữ Hàn) lại là điều không kém
phần quan trọng. Thực tế, từ kinh nghiệm trong những lần tham gia cùng với các
doanh nghiệp – cơ quan Hàn Quốc tổ chức các buổi phỏng vấn xin việc cho sinh
viên năm 4 ở nhiều trường đại học khác, tác giả nhận thấy SV hoàn toàn bị áp lực
khi đối diện với hội đồng phỏng vấn và lung túng trước những câu hỏi liên quan
đến kiến thức kinh tế vi mô mà không phải là kiến thức vĩ mô. Các câu hỏi trong
phỏng vấn đều liên quan đến các vị trí, bộ phận SV có nguyện vọng ứng tuyển như
nhân sự, maketing, chăm sóc khách hàng, phát triển sản phẩm, v.v.. , và đây là
97
những kiến thức SV hoàn toàn không được học ở trường lớp. Từ đó, ta có thể thấy
được rằng, nếu kết hợp giảng dạy kỹ năng sử dụng tiếng Hàn với kiến thức văn
hóa doanh nghiệp Hàn Quốc có chọn lọc theo nguyện vọng nghề nghiệp tương lai
của SV sẽ hỗ trợ tốt cho các em khi ra trường và thử sức ở các công ty Hàn Quốc.
a. Thiết kế giáo án giảng dạy môn Văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc hiệu
quả
Văn hóa doanh nghiệp là một một khái niệm rộng lớn trải dài trên nhiều lĩnh
vực như kinh tế, kinh doanh, du lịch, nhà hàng khách sạn, v.v… Trên thực tế, sau
khi tốt nghiệp ra trường, SV có thể chọn nhiều lĩnh vực bản thân yêu thích để trải
nghiệm mà không hẳn là chỉ xin vào làm ở công ty Hàn Quốc với các việc liên
quan đến văn phòng. Ngoài các vị trí như thư ký hay thông dịch thì nhiều bộ
phận khác trong các công ty cũng không ngừng tuyển dụng người biết tiếng Hàn.
Từ những kinh nghiệm thực tế trong quá trình công tác và giảng dạy ở nhiều đơn
vị, kết hợp với lắng nghe những ý kiến thực tế của SV về nguyện vọng được học
những kiến thức bổ trợ, sau khi tổng hợp các nguồn tài liệu từ sách chuyên môn
và trên các trang mạng điện tử, tôi đã thiết kế môn Văn hóa doanh nghiệp Hàn
gồm 20 bài với những nội dung cụ thể trải dài trong 8 chương như: Lựa chọn
nghề nghiệp và phỏng vấn, Đời sống sinh hoạt và nguyên tắc trong công ty Hàn,
Nguyên lý kinh tế, Nguyên lý Maketing, Quản lý nhân sự, Chiến lược kinh
doanh, Kinh doanh du lịch – khách sạn, Phụ lục (các mẫu văn bản, phương pháp
báo cáo, phát biểu, thảo luận). Nội dung giảng dạy được tác giả thiết kế bao gồm
các phần cụ thể như sau.