BỘ TÀI CHÍNH
********
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
********
Số: 190/1998/TT-BTC Hà Nội, ngày 31 tháng 12 năm 1998
THÔNG TƯ
CỦA BỘ TÀI CHÍNH SỐ 190/1998/TT-BTC NGÀY 31 THÁNG 12 NĂM 1998
HƯỚNG DẪN THI HÀNH MỘT SỐ ĐIỂM VỀ CHỦ TRƯƠNG, BIỆN PHÁP ĐIỀU
HÀNH DỰ TOÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 1999
Căn cứ Quyết định số 248/1998/QĐ-TTg ngày 24/12/1998 của Thủ tướng Chính phủ về
một số chủ trương, biện pháp điều hành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán
ngân sách nhà nước năm 1999;
Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể một số điểm về chủ trương và biện pháp điều hành ngân
sách nhà nước năm 1999 như sau:
I. VỀ PHÂN CẤP NGÂN SÁCH:
1- Nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách các cấp: Năm 1999 là năm thứ 3 trong thời
kỳ ổn định theo Luật Ngân sách Nhà nước và là năm đầu thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật Ngân sách nhà nước. Vì vậy nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân
sách mỗi cấp được thực hiện theo Luật Ngân sách nhà nước và Luật sửa đổi, bổ sung một
số điều của Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn Luật.
Đối với ngân sách cấp xã, do không còn nguồn thu thuế sát sinh nên địa phương cần chủ
động xem xét, điều chỉnh ngân sách để đảm bảo cho cấp xã có nguồn thực hiện được các
nhiệm vụ chi.
Riêng nhiệm vụ chi phục vụ công tác biên giới quốc gia tại các địa phương, trước đây do
ngân sách trung ương đảm nhiệm, từ năm 1999 được chuyển giao về ngân sách địa
phương.
2- Tiếp tục thực hiện cơ chế sử dụng một số nguồn thu để đầu tư xây dựng, cơ sở hạ tầng,
phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương:
2.1- Toàn bộ số thu về tiền sử dụng đất và tiền cho thuế đất, kể cả tiền cho thuê đất của
các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (trừ tiền cho thuê đất từ các hoạt động thăm
dò, khai thác dầu khí do trung ương quản lý) để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng.
2.2- Toàn bộ số thu về tiền bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước để đầu tư phát triển quỹ nhà
ở và xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng khu dân cư như: hệ thống cấp thoát nước, hệ
thống đèn chiếu sáng, công trình vệ sinh công cộng,...
2.3- Thu xổ số kiến thiết, ngân sách địa phương được hưởng 100%, trong đó địa phương
được sử dụng một phần hoặc toàn bộ để đầu tư mới, nâng cấp, sửa chữa các công trình
giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội theo nguyên tắc: số thu từ 20 tỷ đồng trở xuống, được sử
dụng toàn bộ cho đầu tư; số thu trên 20 tỷ đồng được sử dụng thêm 50% của số thu cao
hơn cho đầu tư.
2.4- Thuế sử dụng đất nông nghiệp, ngân sách địa phương được hưởng 100%. Việc phân
chia nguồn thu giữa ngân sách các cấp thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách nhà
nước (đã sửa đổi, bổ sung), riêng tỷ lệ phần trăm (%) phân chia cho ngân sách xã, thị
trấn, phường, tối thiểu là 20%. Địa phương có trách nhiệm bố trí nguồn tương ứng với số
thu về thuế sử dụng đất nông nghiệp để đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn, trong
đó chú ý đầu tư xây dựng, sửa cữa các công tình thuỷ lợi, kênh mương nội đồng, hệ thống
đê, kè, các trạm trại nông nghiệp, công tác khuyến nông, khuyến ngư,... đưa các tiến bộ
khoa học kỹ thuật tiên tiến vào phục vụ sản xuất, chế biến nông lâm sản, đổi mới cơ cấu
cây trồng, vật nuôi,...
2.5- Thuế tài nguyên rừng, kể cả tiền bán cây đứng (nếu có) địa phương được sử dụng
toàn bộ cho đầu tư, khoanh nuôi, bảo vệ, trồng mới rừng và cải tạo rừng, khuyến lâm,
trồng cây phân tán,...
2.6- Nguồn thu quảng cáo truyền hình: Được sử dụng toàn bộ số thu theo phân cấp để
đầu tư nâng cấp, cải tạo, sửa chữa, mua sắm thiết bị cho đài truyền hình theo quy định tại
Thông tư số 81/TC/HCSN ngày 23/12/1996 của Bộ Tài chính.
2.7- Toàn bộ số thu từ hoạt động chống buôn lậu do lực lượng chống buôn lậu các cấp bắt
giữ và xử lý nộp ngân sách, ngân sách địa phương được sử dụng cho các nội dung quy
định tại Thông tư số 09/1998/TT-BTC ngày 20/01/1998 và Thông tư số 47/1998/TT-BTC
ngày 9/4/1998 của Bộ Tài chính.
Việc phân cấp và phân chia các nguồn thu trên được thực hiện theo các quy định của Luật
Ngân sách nhà nước (đã sửa đổi, bổ sung). Nghị định số 51/1998/NĐ-CP ngày 18/7/1998
của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn số 103/1998/TT-BTC ngày 18/7/1998 của Bộ Tài
chính; trong phân cấp chú ý tạo điều kiện cho cấp huyện, xã chủ động cân đối từ các
nguồn thu trên địa bàn, hạn chế mức bổ sung từ ngân sách cấp trên. Tỉnh có trách nhiệm
bố trí nguồn tương ứng với số thu của các khoản thu nói trên để đầu tư theo đúng mục
tiêu quy định theo danh mục dự án được tỉnh duyệt nhằm đảm bảo sự phát triển cân đối
hợp lý giữa các vùng trong tỉnh và tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo chi đúng mục đích; việc
phân cấp quản lý đầu tư xây dựng cơ bản thực hiện theo quy định hiện hành và theo
quyết định phân cấp của tỉnh. Toàn bộ các nguồn trên phải đưa vào dự toán thu, chi của
địa phương và phải mở sổ sách theo dõi chi tiết riêng từng nguồn để bố trí chi theo dự án,
theo từng nội dung công việc, đảm bảo chi đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả đồng
thời phù hợp với tiến độ và khả năng thu phát sinh, tránh tình trạng chi quá khả năng thu,
gây bị động trong điều hành ngân sách. Kết thúc năm ngân sách, trường hợp số thu của
từng nguồn không phù hợp với số chi phải theo dõi để xử lý tiếp vào năm sau nhằm đảm
bảo nguyên tắc số chi tối thiểu phải bằng số thu. Chậm nhất đến 30/1 năm sau địa phương
phải báo cáo Bộ Tài chính kết quả thực hiện các công trình, dự án từ từng nguồn thu trên.
3- Thưởng vượt dự toán thu:
3.1- Thưởng vượt dự toán thu cho các địa phương về các khoản:
+ Thuế tiêu thu đặc biệt hàng nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu;
+ Thuế tiêu thu đặc biệt hàng sản xuất trong nước (trừ các khoản thuế tiêu thụ đặc biệt
ngân sách địa phương được hưởng 100%).
3.2- Điều kiện và nguyên tắc xét thưởng thực hiện theo quy định tại Thông tư số 103
TC/NSNN ngày 18/7/1998 của Bộ Tài chính.
3.3- Mức hưởng theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
3.4- Số thưởng vượt dự toán thu trên đây được sử dụng cho mục đích đầu tư xây dựng
các công trình cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của địa phương. Việc sử dụng tiền thưởng cụ
thể để đầu tư cho từng công trình và thưởng cho ngân sách cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã
do Uỷ ban nhân dân tỉnh quyết định, báo cáo Hội đồng nhân dân tỉnh.
3.5- Không thưởng vượt dự toán thu về thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu.
II. VỀ THU NGÂN SÁCH:
Căn cứ mức thu Thủ tướng Chính phủ giao, các Bộ, cơ quan trung ương, các tỉnh và
Tổng cục Hải quan cần khẩn trương làm tốt công tác giao dự toán thu cho các đơn vị trực
thuộc và cấp dưới. Mức giao tối thiểu phải bằng mức Thủ tướng Chính phủ giao và cần
giao chỉ tiêu thu phấn đấu tăng từ 5% đến 10% mức Thủ tướng Chính Phủ giao.
Để thực hiện đạt và vượt dự toán thu, trong phạm vi và quyền hạn của mình, các cấp, các
ngành cần có biện pháp thiết thực:
1- Tập trung chỉ đạo ngay từ đầu năm việc thực hiện các luật thuế mới, nhất là thuế giá trị
gia tăng. Chủ động giải quyết những khó khăn, vướng mắc nhằm ổn định sản xuất kinh
doanh cho các doanh nghiệp khi thực hiện Luật thuế giá trị gia tăng. Thực hiện các biện
pháp quản lý thu thuế nhằm chống thất thu, trốn thuế, buôn lậu và gian lận thương mại...,
bảo hộ hợp lý sản xuất kinh doanh trong nước.
2- Theo dõi sát tình hình biến động của khủng khoảng kinh tế - tài chính tiền tệ khu vực,
thế giới, nhất là tính hình tỷ giá và giá cả hàng hoá để chủ động lên kế hoạch phát triển
sản xuất kinh doanh; có cơ chế, chính sách hợp lý nhằm tập trung tháo gỡ khó khăn cho
các doanh nghiệp, tạo điều kiện đẩy mạnh sản xuất kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm.
3- Đẩy mạnh việc sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, thực hiện cổ phần hoá một cách
vững chắc từ đó huy động thêm vốn phát triển sản xuất kinh doanh, giải quyết việc làm
và thu nhập cho người lao động, tập trung vốn cho các doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả.
Hướng dẫn, chỉ đạo các doanh nghiệp sử dụng phần thu nhập tăng thêm để đầu tư đổi
mới thiết bị công nghệ, trên cơ sở đó để tăng thu cho ngân sách.
4- Đối với các hộ sản xuất kinh doanh tiểu thủ công nghiệp, buôn bán nhỏ, phải xác định
lại mức thuế hợp lý, công bố ổn định và công khai mức thuế 6 tháng đến 1 năm; đồng
thời kiểm soát và xử phạt đối với những hộ cố tình trốn lậu thuế.
5- Tăng cường quản lý đối với các khoản thu sự nghiệp, các khoản thu phí, lệ phí,...
Không thực hiện ghi thu, ghi chi đối với các trường hợp đơn vị tự ý chiếm dụng nguồn
thu để chi.
6- Trong quá trình thực hiện thu thuế giá trị gia tăng, nếu số thu thuế giá trị gia tăng tăng
hoặc giảm so với dự toán đã giao thì Bộ Tài chính thực hiện điều chỉnh theo nguyên tắc:
- Thuế giá trị gia tăng giảm so với dự toán, điều chỉnh tăng mức bổ sung đảm bảo nguồn
cho địa phương thực hiện nhiệm vụ chi theo dự toán được giao.
- Thuế giá trị gia tăng tăng so vói dự toán:
+ Tăng trong phạm vi 5% so với dự toán, ngân sách địa phương được hưởng toàn bộ
phần tăng thêm theo tỷ lệ điều tiết và Trung ương không giảm trừ số bổ sung theo dự
toán.
+ Tăng trên 5% so với dự toán, thực hiện điều tiết giữa ngân sách trung ương và ngân
sách địa phương theo quy định, nhưng phần tăng thêm trên 5% (phần ngân sách địa
phương được hưởng) phải giảm trừ tương ứng vào số bổ sung hoặc các khoản ngân sách
Trung ương phải chuyển về cho địa phương.
III. VỀ CHI NGÂN SÁCH VÀ TIẾT KIỆM CHI:
1- Về chi ngân sách:
1.1- Chính phủ giao dự toán chi ngân sách năm1999 cho các Bộ, cơ quan trung ương
bằng mức 90% dự toán chi thường xuyên theo phương án phân bổ ngân sách Trung ương
đã được Uỷ ban thường vụ Quốc hộ thông qua (trừ các khoản chi tiền lương và có tính
chất lương; chi bằng nguồn vốn viện trợ, bằng vốn vay nước ngoài). Uỷ ban nhân dân
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện giao dự toán chi ngân sách năm 1999
cho các đơn vị trực thuộc bằng mức 90% dự toán chi thường xuyên (trừ các khoản chi
tiền lương và có tính chất lương; chi bằng nguồn vốn viện trợ, bằng vốn vay nước ngoài)
và cho ngân sách cấp dưới bằng mức 100% theo phương án phân bổ dự toán chi ngân
sách địa phương đã được Hội đồng nhân dân quyết định. Căn cứ vào nguyên tắc trên, Uỷ
ban nhân dân huyện giao cho các đơn vị trực thuộc bằng 90% và cho ngân sách cấp dưới
bằng mức 100% theo phương án phân bổ dự toán chi ngân sách đã được Hội đồng nhân
dân quyết định. Nguồn giữ lại 10% nêu trên phải được quản lý chặt chẽ ngay từ đầu năm
và chỉ được sử dụng khi có chủ trương của Chính phủ,... Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương tổng hợp kết quả giữ lại 10% ở địa phương báo cáo Bộ Tài
chính trước ngày 15/02/1999.
1.2- Mức chi do Trung ương ban hành là mức bình quân theo khu vực sử dụng để phân
bổ ngân sách cho các địa phương. Vì vậy, khi phân bổ mức chi cho cấp dưới và đơn vị,
trên cơ sở mức chi chung do Trung ương ban hành, căn cứ vào tính chất công việc và đặc
điểm cụ thể của từng cấp, từng đơn vị, tỉnh, thành phố trực thuọc Trung ương có thể vận
dụng quy định mức chi cho phù hợp.
1.3- Khi quyết định ngân sách địa phương, cần xác định các lĩnh vực ưu tiên:
+ Trong xây dựng cơ bản tập trung cho đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn, trong
đó chú ý các công trình thuỷ lợi, đê điều, trường học,... hạn chế bố trí khởi công mới các
công tình nhóm B, C. Việc bố trí vốn cho các dự án nhóm C phải tuân thủ nguyên tắc: tập
trung, không dàn trải, bố trí đủ vốn đầu tư để bảo đảm có 70% dự án hoàn thành trong
năm; dự án nào chưa đủ thủ tục xây dựng cơ bản thì không bố trí vốn; đình hoãn các công
trình chưa thật cấp bách, không hiệu quả, nếu bố trí vốn thì cơ quan tài chính có quyền
không cấp phát.
+ Trong chi thường xuyên, tập trung cho các lĩnh vực giáo dục đào tào, khoa học và công
nghệ, văn hoá thông tin.
+ Bố trí dự phòng ngân sách ở mức cần thiết để chủ động ứng phó với các diễn biến xấu
có thể xảy ra.
1.4- Trên cơ sở dự toán chi được giao, các đơn vị dự toán cấp I phải phân bổ và giao dự
toán cho các đơn vị sử dụng ngân sách chi tiết theo Mục lục Ngân sách Nhà nước; cơ
quan Tài chính chủ động phối hợp với Kho bạc Nhà nước cùng cấp hướng dẫn cụ thể cho
các cơ quan, đơn vị dự toán thuộc cấp mình thực hiện theo đúng quy định của Luật sửa
đổi, bổ sung một số điều của Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn của Bộ
Tài chính, tránh gây ách tắc cho việc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Thực hiện tốt
việc kiểm soát chi đối với các đơn vị sử dụng ngân sách.
Trong quá trình thực hiện, điều hành, đảm bảo chi đúng mục tiêu, đúng đối tượng và theo
đúng dự toán được duyệt. Thủ trưởng các Bộ, ngành, Chủ tịch UBND các cấp và Thủ
trưởng các cơ quan, các đơn vị cơ sở chịu trách nhiệm về quản lý, sử dụng có hiệu quả
kinh phí ngân sách nhà nước. Những khoản chi đã ghi trong dự toán và có nguồn thu đảm
bảo, các Bộ, ngành, địa phương không được tuỳ tiện cắt giảm. Cơ quan tài chính các cấp
có trách nhiệm cấp phát theo tiến độ thực hiện công việc, tránh cấp dồn vào cuối quý,
cuối năm (kể cả cấp bổ sung cho ngân sách cấp dưới). Trường hợp thu không đạt dự toán,
ngân sách từng cấp phải chủ động sắp xếp lại chi, giảm chi tương ứng, chú ý giảm những
khoản chưa thiết yếu trước. Nếu tăng thu, phần tăng thu được sử dụng tăng chi, trong đó
ưu tiên cho lĩnh vực thuỷ lợi, nông nghiệp, giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ, văn
hoá và những nhiệm vụ chi thiết yếu khác.