Tìm hi u v Ngh thu t ch p hìnhể ề ệ ậ ụ
(Tài li u s u t m)ệ ư ầ
Tr c hêt la chung ta noi đên khai niêm c ban nhât: S ph i sang - Exposure ươ ơ ư ơ
Exposure
B n ch t c a vi c ch p nh là s ph i sáng. Khi ch p nh, ng kính s m ra cho ánh sángả ấ ủ ệ ụ ả ư ơ ụ ả ố ẽ ở
vào phim hay sensor (c a máy nh s ) nh v y ch t l ng b c nh tùy thu c vào l ng ánhủ ả ố ư ậ ấ ượ ứ ả ộ ượ
sáng truy n qua ng kính vào phim hay sensor, n u ánh sáng nhi u quá thì hình s b tr ngề ố ế ề ẽ ị ắ
xóa, còn ng c l i, n u ánh sáng quá ít thì hình đen thùi lùi. Ngh thu t ch p nh là làm saoượ ạ ế ệ ậ ụ ả
cho ánh sáng v a đ đ nh ch t l ng.ừ ủ ể ả ấ ượ
Th c ch t ra ch t l ng nh ph thu c vào l ng ánh sáng mà phim hay sensor b t đ c,ư ấ ấ ượ ả ụ ộ ươ ắ ượ
nh v y ngoài vi c ph thu c l ng ánh sáng qua ng kính, nó còn ph thu c vào đ nh yư ậ ệ ụ ộ ượ ố ụ ộ ộ ạ
sáng c a phim hay c a sensorủ ủ
Đ i v i phim, đ nh y sáng th ng đ c ký hi u b ng ch ASA. Do v y chúng ta có cácố ơ ộ ạ ườ ượ ệ ằ ữ ậ
lo i phim 50ASA, 100ASA, 200ASA, 400ASA, 800ASA, 1600ASA ... Con s càng cao thì đạ ố ộ
nh y sáng càng cao. N u b n nào ch p b ng máy hình compact du l ch thông th ng thì doạ ế ạ ụ ằ ị ườ
ch t l ng ng kích có h n, c phang phim 200ASA ch p cho nó ch t l ngấ ượ ố ạ ứ ụ ấ ượ
Đ i v i máy s thì đ nh y sáng đ c ký hi u b ng ch ISO và cũng có các giá tr nh phim.ố ơ ố ộ ạ ượ ệ ằ ữ ị ư
Anh em Thăng Long nhà mình th ng là dùng máy PnS nên th ng ch có các giá tr ISO là 50,ườ ườ ỉ ị
100, 200 và 400. Ngo i tr đ ng chí Pavel có qu DSLR Nikon D70 nên có ISO lên t i 3200,ạ ừ ồ ả ơ
mi n bàn đây hehehe ... ễ ở " />
L u ý m t đi u là đ nh y sáng càng cao thì đ nhi u (noise) cũng càng cao nên ch dùng ISOư ộ ề ộ ạ ộ ễ ỉ
cao khi ch p v i đi u ki n ánh sáng y u ho c t c đ ch p quá nhanhụ ơ ề ệ ế ặ ố ộ ụ
Apeture - Đ m ng kínhộ ở ố
M t ng kính máy ch p hình có m t màn s p, đ c ghép b ng nhi u là thép t o thành m t lộ ố ụ ộ ậ ượ ằ ề ạ ộ ỗ
tròn, đ i khái là th , Nymph cũng ch ng rõ s l ng lá thép đó là bao nhiêu lá, nh ng m cạ ế ẳ ố ượ ư ụ
đích c a nh ng là thép đó là làm cho chúng ta có th thay đ i đ ng kính c a cái l nh n ánhủ ữ ể ổ ườ ủ ỗ ậ
sáng đó. Nh v y rõ ràng là n u cái l đó càng to thì l ng ánh sáng vào càng nhi u và ng cư ậ ế ỗ ượ ề ượ
l i. Ng i ta g i đó là đ m ng kính. T ng ng v i m i đ m ng kính đó ng i ta cóạ ườ ọ ộ ở ố ươ ứ ơ ỗ ộ ở ố ườ
m t tr s nh sau: 1 , 1.4 , 2 , 2.8 , 4 , 5.6 , 8 , 11 , 16 , 32 … các tr s này g i là các F-Stopộ ị ố ư ị ố ọ
hay là kh u đ . Đ i v i m i ng kính s có m t tiêu c là f, nh v y đ ng kính c a l nh nẩ ộ ố ơ ỗ ố ẽ ộ ư ư ậ ườ ủ ỗ ậ
ánh sáng đó s là f/kh u đ , kh u đ càng l n thì đ ng kính càng nh . Thông th ng trongẽ ẩ ộ ẩ ộ ơ ườ ỏ ườ
máy nh ng i ta không ghi là f/2 hay là f/2.8 .. mà ng i ta th ng ghi là f2, f2.8, f4.... doả ườ ườ ườ
v y m i ng i đ ý là n u chúng ta nói r ng chúng ta tăng đ m ng kính có nghĩa là chúngậ ọ ườ ể ế ằ ộ ở ố
ta đang gi m kh u đ . Ch ng h n nh trên dãy s trên thì f1 là đ m ng kính l n nh t vàả ẩ ộ ẳ ạ ư ố ộ ở ố ơ ấ
f32 là đ m ng kính nh nh t. Th ng n u các b n ch p nh b ng máy s d ng compactộ ở ố ỏ ấ ườ ế ạ ụ ả ằ ố ạ
point and shoot thì nó có các tr s t f2 đ n f11, ho c có máy thì ch đ n f5.6 thôi, máy c aị ố ừ ế ặ ỉ ế ủ
Nymph thu c d ng bèo nên ch có t f2 đ n f8. ộ ạ ỉ ừ ế
N u chúng ta tăng hay gi m m t đ n v kh u đ có nghĩa là chúng ta tăng hay gi m l ng ánhế ả ộ ơ ị ẩ ộ ả ượ
sáng vào ng kính g p đôi, ví d nh l ng ánh sáng vào máy v i f2 s g p đôi l ng ánhố ấ ụ ư ượ ơ ẽ ấ ượ
sáng vào máy v i f2.8, và l ng ánh sáng vào máy khi .8 s g p đôi khi f4ơ ượ ẽ ấ
Shutter Speed t c đ ch pố ộ ụ
Hình dung th này, cái c a s p đó nó m ra xong nó đóng l i ngay l p t c thì rõ ràng là l ngế ử ậ ở ạ ậ ứ ượ
ánh sáng nh n đ c ít h n so v i nó m ra m t chút r i nó m i s p l i. Nh v y t c đ ch pậ ượ ơ ơ ở ộ ồ ơ ậ ạ ư ậ ố ộ ụ
chính là th i gian m c a c a s p, đ c tính b ng đ n v b ng giây, th ng thì trong máy hờ ở ủ ử ậ ượ ằ ơ ị ằ ườ ọ
chia s n cho chúng ta các giá tr đ sao cho v i m i hai t c đ ch p sát nhau thì l ng sángẵ ị ể ơ ỗ ố ộ ụ ượ
vào máy là g p đôi, cũng có th có máy có các giá tr không g p đôi nh th , nh ng mà cái nàyấ ể ị ấ ư ế ư
cũng d hi u nên anh ch em s t bi t thôi .. hehe. ễ ể ị ẽ ư ế
T c đ ch p nh h ng nhi u đ n ch t l ng nh, trong tr ng h p ch p các v t thố ộ ụ ả ưở ề ế ấ ượ ả ườ ợ ụ ậ ể
chuy n đ ng thì th ng ph i đ t c đ ch p nhanh vì khi chuy n đ ng s làm nhòe hình.ể ộ ườ ả ể ố ộ ụ ể ộ ẽ
Còn ch p bu i t i ph i đ t c đ th p đ l ng ánh sáng vào đ , n u không thì hình đen thuiụ ổ ố ả ể ố ộ ấ ể ượ ủ ế
m tấ
Chung ta đa đi qua đ c môt vai khai niêm c ban nhât, hôm nay tiêp tuc v i môt khai niêm hêt + ượ ơ ơ
s c quan trong trong chup hinh, đo la đô sâu tr ng anh DOF (Depth Of Field) (có tài li uứ ườ ệ
ti ng Vi t thì g i là VAR: có nghĩa là Vùng nh Rõ, t t nh t chúng ta dùng t DOF cho nóế ệ ọ Ả ố ấ ừ
chu n .. hehe)ẩ
DOF: Đ sâu tr ng nhộ ườ ả
Noi nôm na thê nay, DOF co thê hiêu đ c la khoang ro net cua hinh anh. Khi ban lây net vao ượ +
chu thê thi co môt kho ng không gian tr c va sau chu thê cung ro net, khoang nay goi la DOF. ả ươ + +
Khi b n ch p nh phong c nh, th ng là nh có chi u sâu nên b n c n các v t th xa cũngạ ụ ả ả ườ ả ề ạ ầ ậ ể ở
rõ nét mà v t th g n cũng rõ nét, có nghĩa là b n c n làm sao đ DOF l n. Ng c l i, khiậ ể ở ầ ạ ầ ể ơ ượ ạ
b n ch p chân dung thì th ng ch c n ch th rõ nét, còn các v t th phía sau làm phông n nạ ụ ườ ỉ ầ ủ ể ậ ể ề
s m đi, nh v y ph i làm sao cho DOF m ng thôi.ẽ ờ ư ậ ả ỏ
DOF ch u nh h ng c a nhi u y u t nh ng y u t c b n nh t là đ m ng kính. N uị ả ưở ủ ề ế ố ư ế ố ơ ả ấ ộ ở ố ế
đ m ng kính càng l n thì DOF càng m ng và ng c l i. Do v y, n u b n c n ch p v iộ ở ố ơ ỏ ượ ạ ậ ế ạ ầ ụ ơ
DOF m ng (ch p chân dung ch ng h n) thì c cho đ m ng kính to h t c vào cho nóỏ ụ ẳ ạ ứ ộ ở ố ế ỡ
m ng, còn n u ch p phong c nh thì bóp đ m ng kính nh l i. Nh c l i m t chút bên trênỏ ế ụ ả ộ ở ố ỏ ạ ắ ạ ộ
là trong dãy s c a các máy Point and Shoot (t sau này vi t t t thành PnS cho nó g n ố ủ ừ ế ắ ọ " />)
khi đ m ng kính là f2 thì th ng là đ m l n nh t, còn f8 là đ m nh nh t.ộ ở ố ườ ộ ở ơ ấ ộ ở ỏ ấ
Mình s b sung hình minh h a cho ph n này sau.ẽ ổ ọ ầ
Khi muôn m ông kinh l n đê lây DOF mong trong ch p nh chân dung, r t có th có nh ng ở ơ ụ ả ấ ể ữ
đi u ki n ánh sáng m nh s làm cho hình b d sáng (Over Exposure) nên trong nh ng tr ngề ệ ạ ẽ ị ư ữ ườ
h p này ng i ta ph i dùng thêm các kính l c đ gi m l ng ánh sáng vào máy.ợ ườ ả ọ ể ả ượ
Trên đây mình đã l t qua các ki n th c c b n nh t trong k thu t ch p nh. Đ a vào đóươ ế ứ ơ ả ấ ỹ ậ ụ ả ư
mong r ng các b n s có kh năng làm ch cái mình hình c a mình t t h n.ằ ạ ẽ ả ủ ủ ố ơ
Ti p theo đây mình xin nói thêm v m t s đi u khác liên quan. Tr c h t là v m t s kýế ề ộ ố ề ươ ế ề ộ ố
hi u thông th ng trên máy nh s đ các b n bi t và s dung đung m c. Ban nao biêt rôi thiệ ườ ả ố ể ạ ế ử ư
thôi, ban nao ch a biêt thi bây gi biêt hehe... Ma cac ky hiêu nay cung gi i han trong cac may ư ờ + ơ
PnS thôi nhe, cac may DSLR thi minh ch a s dung nên ch a biêt cac ky hiêu nay, ai biêt bô ư ử ư
sung thêm
Cac chê đô chup:
- Auto: cai nay thi khoi noi, gi lên va bup, may t set hêt tât ca cac thông sô. User chi co thê ơ ư
chinh đ c viêc co bât flash hay không hoăc hen gi chup (self-timer) ượ ờ
-Program (ky hiêu trên may: P) : đây là ch đ chup mà máy s t đ ng thi t l p thông sế ộ ẽ ư ộ ế ậ ố
cho đ m ng kính và t c đ ch p, các thông s còn l i ng i s d ng có th t ch n ộ ở ố ố ộ ụ ố ạ ườ ử ụ ể ư ọ
- Aperture-Priority (ky hiêu trên may: Av hoăc A) : đây la chê đô chup u tiên đô m ông ư ở
kinh, ng i s d ng co thê t chon đô m ông kinh theo m c đích ch n DOF, may se t chinh ườ ử ụ ư ở ụ ọ + ư
th i gian chup sao cho phu h p v i đô m ông kinh đo.ờ ợ ơ ở
-Shutter speed- Priority (ký hi u trên máy: S ho c Tv)ệ ặ : Đây là ch đ cho phép ng i sế ộ ườ ử
d ng t ch n t c đ ch p, máy s t ch n đ m ng kính phù h p v i t c đ ch p đóụ ư ọ ố ộ ụ ẽ ư ọ ộ ở ố ợ ơ ố ộ ụ
-Manual (ký hi u trên máy: M)ệ: Ch đ này thì cũng mi n bàn luôn, mình t làm t t c m iế ộ ễ ư ấ ả ọ
chuy n, set up t t c các thông s và ... b p ệ ấ ả ố ụ
Cac tip khi chup anh:
- Tr c hêt la nguyên tăc quen thuôc nhât: nguyên tăc 1/3 (Rule of Thirds). Đây la môt nguyênươ
tăc "năm long" cua ng i chup anh. C ban la ban chia t ng t ng cai man anh thanh ba phân ườ ơ ưở ượ
theo chiêu ngang va ba phân theo chiêu doc (băng hai đ ng ke ngang va hai đ ng ke doc) ườ ườ
nh cai ban c tic tac toe 9 ô vây thôi. Nh vây chung ta se co hai đ ng ngang (th ng dungư ờ ư + ườ ườ
trong chup landscape) va hai đ ng doc (th ng dung trong chup chân dung) va 4 cai giao ườ ườ
điêm. Khi chup anh, hay đăt cac chu thê cân chup vao cac đ ng nay va cac đ i t ng hay + ườ ố ượ
đi m nh n c a b c nh hay đăt vao vi tri cua cac giao điêm.ể ấ ủ ứ ả +
Hình d i đây ch p không theo nguyên t c 1/3, đ ng chân tr i năm gi a anh nên co ve nhươ ụ ắ ườ ờ ữ ư
không gian bi bo hep lai va thi u chiêu sâu ế
Hình này sau khi crop l i, đ ng chân tr i n m 1/3 bên d i, không gian d ng nh r ngạ ườ ờ ằ ở ươ ườ ư ộ
h nơ
Khi ch p phong c nh th ng đ đ ng chân tr i năm 1/3 trên ho c 1/3 d i tùy theo m cụ ả ườ ể ườ ờ ở ặ ươ ụ
đích ch p c a tác gi , ngoài ra cũng nên chú ý đ n các v t th n m trong hình cũng nên theoụ ủ ả ế ậ ể ằ
nguyên t c 1/3 nàyắ
Ch p hoa hay ch p chân dung cũng v yụ ụ ậ
============================
v super CCD và các công ngh khác Cmos,CCD... c a các dòng máy khác Fuji.ề ệ ủ
V căn b n thì màu s c trong photo c u thành t 3 màu c b n t o ánh sáng tr ng:ề ả ắ ấ ừ ơ ả ạ ắ
red,blue,green..
trên sensor, vi c s p x p các màu s c sao cho khoa h c nh t và cho nh s c net nh t phệ ắ ế ắ ọ ấ ả ắ ấ ụ
thu c vào s g n nhau c a các màu này .. v ph n này thì Fuji đang đi đ u v i công nghộ ư ầ ủ ề ầ ầ ơ ệ
Super CCD, super CCDHR...
CCD, Cmos.. ( hình nh ph n nhi u dành cho Canon, nikon gì đó thì ph i. ,,...HEHE°°) cácư ầ ề ả ở
công ngh này. các đi m màu đ c s p x p theo hình caro..nh hình d i..ệ ể ượ ắ ế ư ươ