Tình dục và ma túy trong nhóm nam quan hệ đồng tính tại Hà Nội năm 2014

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> TÌNH DỤC VÀ MA TÚY TRONG NHÓM NAM<br /> QUAN HỆ ĐỒNG TÍNH TẠI HÀ NỘI NĂM 2014<br /> Đinh Thái Sơn1, Trần Thái Sơn2, Nguyễn Ngọc Oanh2, Đỗ Thị Thanh Toàn1<br /> 1<br /> <br /> Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế công cộng - Trường Đại học Y Hà Nội; 2Bệnh viện Bạch Mai<br /> <br /> Nghiên cứu này được tiến hành nhằm mô tả thực trạng quan hệ tình dục và sử dụng chất ma túy trong<br /> nhóm nam giới có quan hệ tình dục đồng tính (MSM) ở Hà Nội, năm 2014. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt<br /> ngang, 497 nam giới có quan hệ tình dục đồng tính được chọn bằng phương pháp chọn mẫu dây chuyền có<br /> kiểm soát. Các biến số sau khi thu thập được nhập vào máy tính, xử lý bằng phần mềm Stata. Tỷ lệ nam giới<br /> có quan hệ tình dục đồng tính đã từng sử dụng ma túy là 13,2%. Kết quả xét nghiệm nước tiểu cho thấy:<br /> 5,4% và 2,8% nam giới có quan hệ tình dục đồng tính tại Hà Nội có sử dụng heroin và ATS trong khoảng<br /> thời gian 48 giờ trước thời điểm thu thập mẫu. Nhóm đối tượng có tuổi quan hệ tình dục lần đầu nhỏ hơn 18<br /> tuổi chiếm tỷ lệ 37,4%. Số nam giới có quan hệ tình dục đồng tính có hành vi quan hệ tình dục nhận tiền là<br /> 133 người, chiếm tỷ lệ 26,8%. Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ nam giới có quan hệ tình dục<br /> đồng tính sử dụng ma túy trong các nhóm như nhóm tuổi, trình độ học vấn, quan hệ tình dục có nhận tiền,<br /> tuổi quan hệ lần đầu.<br /> Từ khóa: MSM, ma túy, tình dục đồng giới<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> quần thể nam giới quan hệ đồng tính tại Việt<br /> Quan hệ tình dục đồng giới là nguy cơ cao<br /> <br /> Nam có liên quan tới việc tiêm chích ma túy,<br /> <br /> cho việc lây nhiễm HIV ở nam giới [1; 2; 3].<br /> <br /> nam giới quan hệ đồng tính trẻ tuổi, trình độ<br /> <br /> Tại Việt Nam, một điều tra trên nhóm nam giới<br /> <br /> học vấn thấp, nam giới quan hệ đồng tính có<br /> <br /> quan hệ đồng tính (MSM) tại Hà Nội và Thành<br /> <br /> tham gia bán dâm, nam giới quan hệ đồng<br /> <br /> phố Hồ Chí Minh cho thấy tỷ lệ nhiễm HIV là<br /> <br /> tính có nhiều hơn 5 bạn tình trong tháng vừa<br /> <br /> hơn 10% [4]. Việc lây truyền HIV và STIs tiếp<br /> <br /> qua [6; 8; 9; 10]. Với rất nhiều các hành vi<br /> <br /> tục tăng lên trong quần thể nam giới quan hệ<br /> <br /> nguy cơ, tỷ lệ nhiễm HIV và STIs trong nhóm<br /> <br /> đồng tính đòi hỏi các nghiên cứu mới xác định<br /> <br /> nam giới quan hệ đồng tính ngày càng cao,<br /> <br /> các yếu tố góp phần hoặc thúc đẩy dịch trong<br /> <br /> khó kiểm soát, bên cạnh đó nhóm nam giới<br /> <br /> quần thể này để từ đó xây dựng các can thiệp<br /> <br /> quan hệ đồng tính còn chịu sự kì thị mạnh mẽ<br /> <br /> dự phòng lây truyền HIV và STIs có hiệu quả.<br /> <br /> trong xã hội nên việc tiếp cận nhóm đối tượng<br /> <br /> Đã có một số nghiên cứu được xuất bản về<br /> <br /> này cũng còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy,<br /> <br /> HIV, STIs và các yếu tố có liên quan trong<br /> <br /> nghiên cứu này được tiến hành nhằm mô tả<br /> <br /> quần thể nam giới quan hệ đồng tính trên thế<br /> <br /> thực trạng quan hệ tình dục và sử dụng chất<br /> <br /> giới và tại Việt Nam [5; 6; 7]. Các nghiên cứu<br /> <br /> ma túy trong nhóm nam giới quan hệ đồng<br /> <br /> đã tìm thấy rằng nhiễm HIV và STIs trong<br /> <br /> tính tại Hà Nội năm 2014.<br /> <br /> Địa chỉ liên hệ: Đinh Thái Sơn, Viện Đào tạo Y học Dự<br /> phòng & Y tế Công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội<br /> Email: dinhthaison@hmu.edu.vn<br /> Ngày nhận: 18/8/2016<br /> Ngày được chấp thuận: 28/12/2016<br /> <br /> TCNCYH 104 (6) - 2016<br /> <br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> 1. Đối tượng<br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang được triển<br /> <br /> 43<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> khai trên nhóm nam giới quan hệ đồng tính<br /> <br /> quan hệ tình dục lần đầu với ai, số lượng bạn<br /> <br /> thuộc các mạng lưới xã hội khác nhau trên địa<br /> <br /> tình trong một tháng qua, quan hệ tình dục có<br /> <br /> bàn thành phố Hà Nội từ tháng 8 năm 2013<br /> <br /> nhận tiền.<br /> <br /> đến tháng 12 năm 2014. 497 nam giới quan<br /> hệ đồng tính được chọn vào nghiên cứu bằng<br /> <br /> Xử lý số liệu<br /> <br /> phương pháp chọn mẫu dây chuyền có kiểm<br /> <br /> Các biến số sau khi thu thập được nhập<br /> <br /> soát (Respondent - driven sampling - RDS).<br /> <br /> vào máy tính và xử lý bằng phần mềm Stata<br /> <br /> Người tham gia nghiên cứu là những nam giới<br /> <br /> 13. Các biến số được thống kê mô tả bằng<br /> <br /> quan hệ đồng tính nhận được một thẻ mời từ<br /> <br /> tần số và tỷ lệ phần trăm. Sự khác biệt về tỷ<br /> <br /> những người đã tham gia nghiên cứu. Trong<br /> <br /> lệ đã từng sử dụng ma túy theo các biến<br /> <br /> quá trình chọn mẫu RDS, những người đã<br /> <br /> độc lập được kiểm định bằng trắc nghiệm<br /> <br /> hoàn thành phỏng vấn và xét nghiệm được đề<br /> <br /> thống kê Khi bình phương, mức ý nghĩa<br /> <br /> nghị tuyển chọn 3 người khác trong cùng<br /> <br /> thống kê α = 0.05.<br /> <br /> nhóm. Nếu đồng ý, họ sẽ được phát 3 thẻ<br /> <br /> 3. Đạo đức nghiên cứu<br /> <br /> mời. Trên thẻ mời có ghi thông tin về nghiên<br /> cứu, địa chỉ của điểm lấy mẫu và ngày hết<br /> hạn. Chỉ những người có thẻ mời hợp lệ mới<br /> được tham gia nghiên cứu.<br /> <br /> Các đối tượng tham gia nghiên cứu là<br /> hoàn toàn tự nguyện, có quyền rút khỏi<br /> nghiên cứu khi không muốn tham gia nghiên<br /> cứu. Các thông tin liên quan đến người tham<br /> <br /> 2. Phương pháp<br /> Các biến thông tin chung về đối tượng<br /> nghiên cứu gồm: tuổi, dân tộc, trình độ học<br /> vấn, lập gia đình chưa, hiện sống với ai, nghề<br /> nghiệp.<br /> <br /> gia nghiên cứu được đảm bảo bí mật.<br /> <br /> III. KẾT QUẢ<br /> Tổng số 497 nam giới quan hệ đồng tính<br /> tham gia vào nghiên cứu này, sinh viên chiếm<br /> <br /> Biến phụ thuộc trong nghiên cứu này là<br /> <br /> 32,2%. Đa số đối tượng nghiên cứu dưới 30<br /> <br /> hành vi đã từng sử dụng ma túy (có/không).<br /> <br /> tuổi (83,5%). Số nam giới quan hệ đồng tính<br /> <br /> Các biến liên quan đến hành vi sử dụng ma<br /> <br /> có trình độ từ cao đẳng trở lên chiếm 42,1%.<br /> <br /> túy bao gồm từng quan hệ tình dục khi phê<br /> <br /> Chỉ có 8,0% nam giới quan hệ đồng tính đã<br /> <br /> thuốc, quan hệ với ai khi phê thuốc, sử dụng<br /> <br /> lập gia đình. Tỷ lệ nam giới quan hệ đồng tính<br /> <br /> bao cao su lần gần nhất quan hệ tình dục khi<br /> <br /> sống với bạn tình nam chỉ chiếm 4,6%.<br /> <br /> phê thuốc, tiêm chích thuốc kích thích, an<br /> <br /> Bảng 2 mô tả hành vi tình dục ở nhóm nam<br /> <br /> thần, dùng lại bơm kim tiêm sau khi tiêm chích<br /> <br /> giới quan hệ đồng tính tại Hà Nội. Tỷ lệ nam<br /> <br /> ma túy, bạn tình tiêm chích ma túy trong 12<br /> <br /> giới quan hệ đồng tính chỉ thích bạn tình là<br /> <br /> tháng qua, dương tính với xét nghiệm nước<br /> <br /> nam chiếm tỷ lệ 53,9%, tỷ lệ thích bạn tình<br /> <br /> tiểu xác định Opiate, dương tính với xét<br /> <br /> nam hơn nữ chiếm tỷ lệ 12,1%. Nhóm nam<br /> <br /> nghiệm nước tiểu xác định ma túy tổng hợp<br /> <br /> giới tham gia nghiên cứu có tuổi quan hệ tình<br /> <br /> chất dạng Amphetamine (ATS).<br /> <br /> dục lần đầu nhỏ hơn 18 tuổi chiếm tỷ lệ 37,4%<br /> <br /> Biến liên quan đến hành vi tình dục ở<br /> <br /> và tỷ lệ quan hệ lần đầu bạn tình nam (tự<br /> <br /> nhóm nam giới quan hệ đồng tính gồm: thích<br /> <br /> nguyện), nam bán dâm, phụ nữ bán dâm lần<br /> <br /> bạn tình nam hay nữ, tuổi quan hệ lần đầu,<br /> <br /> lượt là 54,7%, 5,8% và 7,6%. Tỷ lệ nam giới<br /> <br /> 44<br /> <br /> TCNCYH 104 (6) - 2016<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> quan hệ đồng tính có số lượng bạn tình từ 2 đến 5 người trong một tháng qua chiếm tỷ lệ 42,4%.<br /> Số nam giới quan hệ đồng tính có hành vi quan hệ tình dục nhận tiền là 133 người, chiếm tỷ lệ<br /> 26,8%.<br /> Bảng 1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu<br /> Biến số<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Dưới 30 tuổi<br /> <br /> 415<br /> <br /> 83,5<br /> <br /> Trên 30 tuổi<br /> <br /> 82<br /> <br /> 16,5<br /> <br /> Kinh<br /> <br /> 492<br /> <br /> 99,0<br /> <br /> Khác<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> Trình độ phổ thông trở xuống<br /> <br /> 288<br /> <br /> 57,9<br /> <br /> Trung cấp, cao đẳng, đại học<br /> <br /> 209<br /> <br /> 42,1<br /> <br /> Có<br /> <br /> 40<br /> <br /> 8,0<br /> <br /> Không<br /> <br /> 457<br /> <br /> 92,0<br /> <br /> Không sống với bạn tình nam<br /> <br /> 436<br /> <br /> 95,4<br /> <br /> Sống với bạn tình nam<br /> <br /> 21<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> Sinh viên<br /> <br /> 160<br /> <br /> 32,2<br /> <br /> Nghề khác<br /> <br /> 337<br /> <br /> 67,8<br /> <br /> Nhóm tuổi (n = 497)<br /> <br /> Dân tộc (n = 497)<br /> <br /> Trình độ học vấn (n = 497)<br /> <br /> Lập gia đình (n = 497)<br /> <br /> Hiện đang sống với ai (n = 457)<br /> <br /> Nghề nghiệp (n = 497)<br /> <br /> Bảng 2. Quan hệ tình dục ở nhóm nam giới quan hệ đồng tính tại Hà Nội<br /> Biến số<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Chỉ thích bạn tình là nam<br /> <br /> 268<br /> <br /> 53,9<br /> <br /> Thích bạn tình là nam hơn nữ<br /> <br /> 60<br /> <br /> 12,1<br /> <br /> Thích bạn tình là nữ hơn nam<br /> <br /> 72<br /> <br /> 14,5<br /> <br /> Thích bạn tình là nam hay nữ (n = 497)<br /> <br /> TCNCYH 104 (6) - 2016<br /> <br /> 45<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> Biến số<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Thích bạn tình là nam, nữ như nhau<br /> <br /> 81<br /> <br /> 16,3<br /> <br /> Chỉ thích bạn tình là nữ<br /> <br /> 16<br /> <br /> 3,2<br /> <br /> Dưới 18 tuổi<br /> <br /> 178<br /> <br /> 37,4<br /> <br /> Trên 18 tuổi<br /> <br /> 298<br /> <br /> 62,6<br /> <br /> Bạn tình nam (tự nguyện)<br /> <br /> 272<br /> <br /> 54,7<br /> <br /> Nam bán dâm<br /> <br /> 29<br /> <br /> 5,8<br /> <br /> Bạn gái/vợ<br /> <br /> 157<br /> <br /> 31,6<br /> <br /> Phụ nữ bán dâm<br /> <br /> 38<br /> <br /> 7,6<br /> <br /> Nam đổi giới tính<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> Không quan hệ với ai<br /> <br /> 46<br /> <br /> 9,3<br /> <br /> Chỉ quan hệ với 01 người<br /> <br /> 181<br /> <br /> 36,6<br /> <br /> Từ 2 đến 5 người<br /> <br /> 210<br /> <br /> 42,4<br /> <br /> Từ 6 đến 10 người<br /> <br /> 36<br /> <br /> 7,3<br /> <br /> Từ 11 đến 20 người<br /> <br /> 13<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> Trên 20 người<br /> <br /> 9<br /> <br /> 1,8<br /> <br /> Không<br /> <br /> 364<br /> <br /> 73,2<br /> <br /> Có<br /> <br /> 133<br /> <br /> 26,8<br /> <br /> Thích bạn tình là nam hay nữ (n = 497)<br /> <br /> Tuổi quan hệ tình dục lần đầu (n = 476)<br /> <br /> Quan hệ tình dục lần đầu tiên với ai (n = 497)<br /> <br /> Số lượng bạn tình trong một tháng qua (n= 495)<br /> <br /> Quan hệ có nhận tiền (n = 497)<br /> <br /> Bảng 3 mô tả thực trạng sử dụng ma túy, chất gây nghiện trong nhóm nam giới quan hệ đồng<br /> tính tại Hà Nội. Chỉ 13,3% trong tổng số 497 nam giới quan hệ đồng tính báo cáo đã từng sử<br /> dụng ma túy. Tỷ lệ dương tính với xét nghiệm Opiate là 5,4% và dương tính với xét nghiệm nước<br /> tiểu xác định ATS là 2,7%. Tỷ lệ nam giới quan hệ đồng tính từng quan hệ tình dục khi phê thuốc<br /> chiếm 34,8%. Trong số 23 người báo cáo từng quan hệ tình dục khi phê thuốc này, có đến 56,6%<br /> là quan hệ với bạn tình nam (tự nguyện) và 4,3% quan hệ tình dục với nam bán dâm. Trong lần<br /> quan hệ tình dục khi phê thuốc gần đây nhất, chỉ 47,8% là có sử dụng bao cao su, 30,4% không<br /> sử dụng và 21,8% không nhớ là có sử dụng hay không.<br /> 46<br /> <br /> TCNCYH 104 (6) - 2016<br /> <br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> Bảng 3. Thực trạng sử dụng ma túy trọng nhóm MSM tại Hà Nội<br /> Biến số<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Chưa từng sử dụng<br /> <br /> 431<br /> <br /> 86,7<br /> <br /> Đã từng sử dụng<br /> <br /> 66<br /> <br /> 13,3<br /> <br /> Có<br /> <br /> 23<br /> <br /> 34,8<br /> <br /> Không<br /> <br /> 41<br /> <br /> 62,1<br /> <br /> Không nhớ<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> Bạn tình nam (tự nguyện)<br /> <br /> 13<br /> <br /> 56,6<br /> <br /> Nam bán dâm<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,3<br /> <br /> Bạn gái/vợ<br /> <br /> 6<br /> <br /> 26.1<br /> <br /> Nữ bán dâm<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4,3<br /> <br /> Khách hàng nam/cả nam và nữ<br /> <br /> 2<br /> <br /> 8,7<br /> <br /> Có<br /> <br /> 11<br /> <br /> 47,8<br /> <br /> Không<br /> <br /> 7<br /> <br /> 30,4<br /> <br /> Không nhớ<br /> <br /> 5<br /> <br /> 21,8<br /> <br /> Có<br /> <br /> 8<br /> <br /> 12,1<br /> <br /> Không<br /> <br /> 57<br /> <br /> 86,4<br /> <br /> Không trả lời<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> Có<br /> <br /> 3<br /> <br /> 33,3<br /> <br /> Không<br /> <br /> 6<br /> <br /> 66,7<br /> <br /> Đã từng sử dụng ma túy (n = 497)<br /> <br /> Từng quan hệ tình dục khi phê thuốc (n = 66)<br /> <br /> Quan hệ với ai khi phê thuốc (n = 23)<br /> <br /> Lần gần đây nhất quan hệ tình dục khi phê thuốc có dùng bao cao su (n = 23)<br /> <br /> Tiêm chích các loại thuốc kích thích/ an thần (n = 66)<br /> <br /> Sử dụng lại bơm kim tiêm khi tiêm, chích ma túy (n = 9)<br /> <br /> TCNCYH 104 (6) - 2016<br /> <br /> 47<br /> <br />