Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Đánh giá và lực trong bình luận thể thao tiếng Anh và tiếng Việt

Luận án này tập trung vào việc nghiên cứu cách thức sử dụng các yếu tố Đánh giá (Appreciation) và Lực (Force) trong bình luận thể thao bằng tiếng Anh và tiếng Việt. Việc nhận diện và vận dụng các yếu tố này còn là thách thức đối với người học và người làm công tác bình luận, gây hạn chế trong hiệu quả giao tiếp.

Nghiên cứu hướng đến các nhà báo, bình luận viên thể thao, người học và người dạy tiếng Anh – tiếng Việt, cũng như các dịch giả quan tâm đến ngôn ngữ bình luận thể thao và ngôn ngữ học đối chiếu.

Nghiên cứu này khảo sát việc sử dụng các yếu tố Đánh giá (Appreciation) và Lực (Force) trong bình luận thể thao viết bằng tiếng Anh và tiếng Việt. Dựa trên nền tảng Ngữ pháp Chức năng Hệ thống (Halliday, 1989, 1994, 2004) và Lý thuyết Đánh giá (Martin và White, 2005), nghiên cứu khám phá đặc điểm ngữ nghĩa và cấu trúc ngữ pháp liên quan đến các giá trị đánh giá trong cả hai ngôn ngữ. Với cách tiếp cận mô tả – đối chiếu, nghiên cứu đã sử dụng phương pháp định lượng và định tính để phân tích 777 đơn vị ngôn ngữ mang giá trị Đánh giá, được trích xuất từ 150 bình luận tiếng Anh và 150 bình luận tiếng Việt. Dữ liệu được thu thập từ bốn tờ báo thể thao trực tuyến từ năm 2018 đến 2024. Kết quả nghiên cứu chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt trong việc sử dụng ngôn ngữ đánh giá, đồng thời làm rõ cách thái độ được thể hiện và diễn đạt trong bình luận thể thao. Nghiên cứu này kỳ vọng góp phần nâng cao hiểu biết về đặc điểm ngôn ngữ, cấu trúc ngữ pháp và chức năng giao tiếp của ngôn ngữ đánh giá trong diễn ngôn thể thao, đóng góp vào các lĩnh vực ngôn ngữ học đối chiếu, nghiên cứu ngôn ngữ đánh giá và phân tích diễn ngôn.